Ông Trump có đang
“cướp của người nghèo bù cho người giàu”?
Hiểu được sự thật này rất quan trọng và là nền tảng để các bạn
đánh giá chính sách kinh tế của ông Trump, cũng như hiểu được phía Đảng Dân Chủ đã dùng số liệu đánh lừa các bạn thế nào.
Đầu tiên là sự kiện: Nghị quyết ngân sách được Hạ viện do đảng Cộng hòa thông qua ngày 25 tháng 2 năm 2025 không trực tiếp cắt giảm ngân sách Medicaid
ngay lập tức, mà nó thiết lập khuôn khổ cho tương lai bằng cách yêu cầu các ủy ban Quốc hội tìm cách cắt giảm chi tiêu 2 nghìn tỷ USD trong vòng 10 năm tới để bù đắp cho 4,5 nghìn tỷ USD giảm thuế và các ưu tiên khác.
Mặc dù văn bản không đề cập trực tiếp đến Medicaid, quy mô của các khoản cắt giảm —đặc biệt là 880 tỷ USD được giao cho Ủy ban Năng lượng và Thương mại Hạ viện (nơi giám sát Medicaid)—
chỉ dấu rằng Medicaid sẽ có những cắt giảm trong dự luật tiếp theo. [1]
1. Con số cắt giảm không lớn như Đảng Dân Chủ rêu rao.
- Năm 2024, Tổng chi cho Medicaid ước lượng khoảng 900 tỷ USD [2]
- Như vậy, trong 10 năm 2025 - 2034, nếu ngân sách cho Medicaid tăng 5% mỗi năm theo tỷ giá biến động và tăng dân số, thì trong 10 năm Medicaid sẽ ngốn khoản 12 - 13 ngàn tỷ USD.
- Nghị quyết ngân sách vừa thông qua của Cộng Hoà cắt giảm 880 tỷ trong 10 năm, vị chi là chỉ giảm trung bình 6.8% mỗi năm.
2. Medicaid, Medicare và Social Security
Bạn cần phân biệt
3 chương trình bảo hiểm phổ biến này:
- Medicaid là chương trình bảo hiểm y tế dành cho hộ gia đình thu nhập dưới 30k USD một năm. Có người già lẫn trẻ.
- Medicare là chương trình bảo hiểm y tế cho người già trên 65 tuổi hoặc người khuyết tật hay mắc bệnh hiểm nghèo dưới 65 tuổi. Ví dụ: bệnh nhân cần chạy thận nhân tạo thường xuyên.
- Social Security là bảo hiểm xã hội dành cho người nghỉ hưu hoặc khuyết tật.
Nghị luật của Cộng Hoà chỉ cắt giảm Tổng ngân sách Medicaid trong 10 năm chứ
không động đến Medicare và Social Security. Như vậy, người già và khuyết tật vẫn được
đầy đủ trợ cấp, chỉ có người trẻ khoẻ mạnh nhưng vì lí do nào đó thu nhập thấp, hoặc
gian lận để nhận Medicaid là bị ảnh hưởng (và sẽ ưu tiên cắt giảm khoản bị gian lận này).
Ngoài ra, Hoa Kỳ còn rất nhiều chương trình
hỗ trợ khác nhau cả công và tư, dành cho nhiều nhóm người như Chương trình Hỗ trợ dinh dưỡng bổ sung (TANF), Thu nhập an ninh bổ sung (SSI), Chương trình bảo hiểm y tế trẻ em CHIP, vv…
Điều này thể hiện ý chí của ông Trump là tạo ra nhiều việc làm cho người dân Hoa Kỳ, và giảm các trợ cấp cho người không lao động để họ có thêm động lực làm việc. Tinh thần xuyên suốt là khuyến khích mọi người đủ khả năng làm việc vì “nhàn cư vi bất thiện”, họ cần lao động để có cuộc sống lành mạnh hơn và không chỉ nhận food stamps rồi sa vào các tệ nạn. Nghị quyết ngân sách mới còn nhân văn khi mở đường cho việc miễn thuế trên khoản Social Security nhận được, trực tiếp giúp những cá nhân có hoàn cảnh khó khăn.
3. Đảng Dân Chủ
thao túng số liệu để đánh lừa rằng ông Trump ưu tiên người giàu hơn người lao động.
Nghe, đọc các báo đài cánh tả, chắc hẳn họ sẽ cố gắng nhồi vào đầu bạn rằng chính sách giảm thuế của Trump có lợi nhất cho người giàu, còn dân lao động cũng được giảm nhưng không đáng kể. Việc này là kết quả của sự thao túng số liệu, khi họ
dời mốc “người giàu” về bên trái,
gộp chung luôn những người trung lưu khá giả (upper middle class).
Ví dụ vầy cho các bạn ở Việt Nam dễ hình dung: Thu nhập
trung bình của người Việt là 9 triệu VND một tháng, một hộ gia đình hai vợ chồng cùng làm việc thì thu nhập 18 triệu VND. Câu hỏi là một hộ gia đình thu nhập gấp đôi, tức 40 triệu VND thì có được tính là “người giàu” hay không?
Câu trả lời tất nhiên là
không. Hộ gia đình thu nhập 40tr, thậm chí 50tr VND/ tháng chỉ là tầng lớp trung lưu, dù rằng họ khá giả hơn một chút, rõ ràng vẫn chưa bước vào tầng lớp “người giàu” được.
Ở Hoa Kỳ cũng tương tự, thu nhập
trung bình của người lao động là 40k USD/ năm
. Vậy thì một gia đình hai vợ chồng cùng đi làm là 80k USD/ năm. Như vậy, gia đình gồm hai vợ chồng đều giỏi và có kinh nghiệm thì
thu nhập trước thuế khoảng 150k - 200k USD một năm là hợp lý.
Đảng Dân Chủ lại gom chung số này (những người trung lưu khá giả) vào
chung nhóm “người giàu” để nói rằng Chính sách thuế của ông Trump chủ yếu có lợi cho người giàu. Cho nên họ đưa ra luận điểm của họ là nhóm 20% hộ gia đình thu nhập cao nhất (trên 150k USD) hưởng đến 65% tổng cắt giảm thuế.
Thoạt nhìn thì tưởng rằng ông Trump ưu tiên người giàu.
Thực tế thì sao? Làm sao để
xác định chính xác đâu là gia đình
trung lưu?
Theo Thống kê xã hội thường niên của chính phủ Hoa Kỳ [3]:
- 54.6% Hộ gia đình ở Mỹ nằm trong ngạch thu nhập từ 50 đến 200k USD/ năm.
- 63.8% Hộ gia đình có thu nhập từ 35 đến 200k USD/ năm.
Tất cả những người học xác suất thống kê hoặc học qua phân phối chuẩn (normal distribution) đều có thể tự tin nói với bạn rằng nhóm hộ gia đình thu nhập 35 đến 200k USD/ năm được xem là “trung lưu”. [4]
Tức là, nhóm thu nhập từ 35 đến 200k USD/ năm là nhóm đại diện cho phần
“lõi” của dân số.
Thực tế cũng cho thấy,
mức 35k-$200k bao phủ hầu hết các nghề nghiệp trung bình (giáo viên, kỹ thuật viên, người làm dịch vụ) đến chuyên môn cao (kỹ sư, quản lý), phản ánh lối sống "trung lưu" như sở hữu nhà, xe, và giáo dục đại học cho con.
Dù $35k gần mức nghèo ($25,820 cho gia đình ba người, FPL 2023), và $200k chạm vào "thượng lưu" ở một số khu vực chi phí thấp, khoảng này vẫn đại diện cho
đa số kinh tế Mỹ.
Như vậy, ông Trump nhắm đến miễn thuế cho những người làm dịch vụ (No tax on Tips) và miễn thuế làm thêm (No tax on Overtime) chính là giúp đỡ các hộ gia đình trung lưu này!
4. Người trung lưu
được hưởng lợi
Thực tế, Nghị quyết ngân sách được thông qua lần này là
gia hạn và mở rộng thêm Đạo luật TCJA (Tax Cuts and Jobs Act) được thông qua năm 2017 và hết hạn vào cuối năm 2025.
Nhóm người giàu vẫn được hưởng số đáng kể tiền giảm thuế dù chiếm tỷ lệ thấp hơn trong dân số, là vì họ có nhiều cách để lách thuế hơn qua việc sở hữu các công ty và lập quỹ. Họ cũng dùng Liệt kê khấu trừ (itemizing) để khai thuế nên
giảm được nhiều thuế hơn, khi nhân với tổng thu nhập thì tổng giá trị miễn thuế được hưởng cao lên. Trong nhóm này có những người thu nhập rất cao nên dẫn đến số tiền giảm thuế của họ tăng lên đáng kể, tạo ra sự
khác biệt lớn trong tổng lợi ích thuế, bóp méo góc nhìn khi thống kê.
Nhưng tính ra, khoản giảm thuế nhờ
khấu trừ doanh nghiệp nhỏ (bao gồm các shop),
tăng gấp đôi khấu trừ tiêu chuẩn (Double Standard deduction) và Tín thuế con cái (Child Tax Credit) vẫn mang lại lợi ích về chất lượng cuộc sống không thể đong đếm cho người lao động, đã được gia hạn và sắp mở rộng thêm nhờ Nghị quyết ngân sách của Đảng Cộng Hoà và Tổng Thống Trump.
Số liệu chứng minh cho điều này, khi
thu nhập thực, tức thu nhập danh nghĩa trừ đi tác động từ lạm phát của người dân Hoa Kỳ ở nhiệm kỳ đầu của Trump đã tăng từ 3,7% (Real Median Weekly Earning) đến 14,9% (Real Disposable Personal Income per Capita) nhưng lại giảm 1 - 9% tuỳ chỉ số ở thời Đảng Dân Chủ của Biden.
Bởi thế nên người lao động
trung lưu bầu vượt trội cho Tổng Thống Trump, còn nhóm cực nghèo nhận food stamps và cực giàu thì lại bầu cho Đảng Dân Chủ. Đây là minh chứng rõ nét nhất về tác động của chính sách thuế của Tổng Thống thứ 45&47. [5] [6]
Kết luận: Trump ưu tiên giảm thuế cho tầng lớp trung lưu, riêng Đảng Dân Chủ muốn cào bằng xã hội để kiếm phiếu bầu nên tuyên truyền một nửa sự thật và thao túng số liệu.
Anh Vũ Ngô - The Viet Conservatives
[1]
https://bipartisanpolicy.org/.../whats-in-the-fy2025.../
[2]
https://www.kff.org/.../state.../total-medicaid-spending/
[3]
https://www.census.gov/.../2023/demo/cps/cps-asec-2023.html
[4] Với z-score là 0.93, standard deviation uớc tính $66.000, dựa trên khoảng 10th-90th percentile là $169k ÷ 2,56).
[5]
https://www.pewresearch.org/.../partisanship-by-family.../
[6]
https://www.npr.org/.../2024-election-voters-demographics...
