Bữa tiệc gia đình hóa địa ngục
Chiều thứ Bảy ở Stockton, miền Bắc California, lẽ ra chỉ là một buổi tụ tập gia đình ấm áp trong một sảnh tiệc nhỏ. Bóng bay, bánh sinh nhật, tiếng cười trẻ con hòa lẫn tiếng trò chuyện của người lớn – tất cả tạo nên một khung cảnh quen thuộc của đời sống bình thường. Thế nhưng, chỉ vài giây sau tiếng súng đầu tiên, không gian ấy lập tức biến thành địa ngục. Bốn người gục chết, mười người khác bị thương, trong đó có cả trẻ em lẫn người lớn. Nơi lẽ ra chỉ có lời chúc mừng, ca hát và chụp hình kỷ niệm, lại trở thành hiện trường của một vụ thảm sát lạnh lùng.

Tiếng súng lúc hoàng hôn
Vụ nổ súng xảy ra ngay trước 6 giờ tối, khi ánh nắng cuối ngày còn vương trên bãi đậu xe chung của khu thương mại. Bên cạnh sảnh tiệc là quán Dairy Queen, vài cửa tiệm nhỏ và sinh hoạt thường ngày của một thành phố hơn 300.000 dân, cách Sacramento chừng 40 dặm về phía Nam. Ở trong sảnh, gia đình đang tổ chức sinh nhật, trẻ con chạy nhảy quanh bàn tiệc, người lớn nâng ly chúc tụng. Rồi loạt đạn vang lên, dồn dập, hỗn loạn. Trong vài nhịp tim, sàn nhảy biến thành nơi người ta tìm chỗ ẩn nấp sau bàn ghế, cửa kính vỡ vụn, tiếng trẻ con khóc thét xen lẫn tiếng kêu cứu của người lớn, tiếng bước chân dồn dập của những người cố gắng kéo nạn nhân ra khỏi làn đạn vô hình.

Một vụ tấn công có chủ đích?
Những thông tin ban đầu từ lực lượng công lực cho thấy đây có thể là một vụ tấn công có chủ đích, chứ không phải hành động bắn bừa vào đám đông. Nhưng “có chủ đích” không làm bi kịch bớt khốc liệt hơn. Nó chỉ đặt ra thêm những câu hỏi cay đắng: ai là mục tiêu? Vì mối thù nào? Và tại sao phải kéo cả một bữa tiệc gia đình, kéo cả những đứa trẻ vô tội, vào vòng xoáy trả thù được giải quyết bằng họng súng? Nghi phạm đã tẩu thoát, vẫn đang ngoài vòng pháp luật. Cảnh sát kêu gọi người dân cung cấp mọi thông tin, mọi đoạn video, mọi chi tiết nhỏ có thể giúp xác định danh tính và động cơ. Nhưng với những người có người thân nằm lại trên sàn tiệc, bất kỳ lời trấn an nào lúc này cũng chỉ là âm thanh xa xôi.

Stockton và nước Mỹ trong bản đồ bạo lực súng
Stockton không phải cái tên xa lạ trên bản đồ bạo lực súng đạn, nhưng mỗi lần một vụ thảm sát mới xảy ra, người ta vẫn bàng hoàng như lần đầu. Thành phố này, vốn chỉ được biết đến như một đô thị lao động nằm trên trục giao thông giữa thung lũng Central Valley và thủ phủ Sacramento, giờ lại bị gắn thêm một dấu chấm đỏ trên bản đồ các vụ xả súng. Và Stockton cũng chỉ là một chấm nhỏ trong bức tranh rộng lớn hơn: cho đến thời điểm này trong năm, nước Mỹ đã ghi nhận hàng trăm vụ “mass shooting” – nơi ít nhất bốn người bị bắn, chưa kể kẻ nổ súng. Một con số lạnh lùng, khô khốc, nhưng đằng sau mỗi đơn vị “1” là một gia đình vỡ nát, một đứa trẻ mất cha mẹ, một cộng đồng mất đi cảm giác bình thường.

Khi không gian đời thường cũng không còn an toàn
Trường học, trung tâm thương mại, quán bar, văn phòng, nhà thờ, và giờ đây là một sảnh tiệc gia đình – danh sách những nơi từng được coi là an toàn đang ngày càng dài thêm. Nhiều người Mỹ đã quen với việc vào rạp chiếu phim phải để mắt tới lối thoát hiểm, đưa con đi học mà trong lòng vẫn thấp thỏm khi nghe còi xe cứu thương ngoài phố. Tiệc sinh nhật đáng lẽ là nơi người lớn tạm gác âu lo, trẻ con chỉ quan tâm đến bánh kem và quà. Nhưng ở Stockton, một bữa tiệc như thế lại trở thành minh chứng đau đớn cho thực tế: trong một xã hội ngập tràn súng, không gian “riêng tư” cũng khó còn là nơi trú ẩn.

Nước mắt thị trưởng, lời hứa của giới chức
Thị trưởng Stockton gọi đây là “một đêm đau lòng và bi thảm”, kêu gọi người dân cầu nguyện cho các nạn nhân, gia đình họ và cả những nhân viên cấp cứu đã lao vào hiện trường trong khoảnh khắc hỗn loạn nhất. Từ Sacramento, Thống đốc California được báo cáo tình hình và tuyên bố tiểu bang sẽ hỗ trợ tối đa cho thành phố – từ điều tra đến hỗ trợ tâm lý cộng đồng. Những lời chia sẻ, những dòng thông cáo báo chí, những đoạn tweet chia buồn xuất hiện dày đặc. Nhưng sau mỗi vụ thảm sát, nước mắt lau xong, nến tắt, vòng hoa héo đi, câu hỏi cũ lại trở về: phải mất thêm bao nhiêu sinh nhật, bao nhiêu lớp học, bao nhiêu buổi hòa nhạc nữa thì bi kịch súng đạn mới thực sự được coi là khẩn cấp?

Những đứa trẻ mang ký ức đạn lửa suốt đời
Trong số những người bị thương ở Stockton có cả trẻ em – những đứa trẻ sẽ lớn lên cùng ký ức về một buổi tối sinh nhật bắt đầu bằng tiếng nhạc và kết thúc bằng còi xe cứu thương. Những hình ảnh đầu tiên của cuộc đời chúng về khái niệm “gia đình”, “bạn bè”, “bữa tiệc” sẽ mãi vĩnh viễn gắn với tiếng súng, tiếng kính vỡ, tiếng người thân gào khóc. Những vết thương trên cơ thể có thể được khâu lại, nhưng những vết thương tâm lý thì âm ỉ suốt đời. Nhiều năm sau, khi nước Mỹ tranh luận về luật súng, về quyền sở hữu, về sửa hiến pháp hay không, có thể đâu đó ở Stockton sẽ có một người trưởng thành lặng lẽ quay mặt đi, vì mỗi lần nghe đến chữ “súng”, trong đầu họ lại hiện lên chiếc bánh sinh nhật nằm chỏng chơ trên nền nhà vấy máu.

Một thành phố thức trắng đêm, và câu hỏi để lại cho buổi sáng
Đêm ở Stockton sau vụ xả súng chắc chắn là một đêm không ngủ. Bệnh viện sáng đèn, gia đình chạy vội tới phòng cấp cứu, cảnh sát phong tỏa khu vực sảnh tiệc, nhà báo túc trực ngoài dây phong tỏa, người dân mở TV rồi tắt đi vì không chịu nổi những hình ảnh đời thực quá gần mình. Sáng hôm sau, người ta vẫn phải đi làm, trẻ con vẫn phải đến trường, quán Dairy Queen bên cạnh sảnh tiệc rồi cũng sẽ mở cửa lại. Cuộc sống bề ngoài rồi sẽ trở lại nhịp độ bình thường, nhưng phía dưới lớp vỏ bình thường ấy là một vết sẹo mới trên tâm lý cộng đồng. Và câu hỏi nghiệt ngã vẫn treo lơ lửng trên bầu trời California: ở một đất nước mà một bữa tiệc sinh nhật gia đình cũng có thể trở thành nơi 4 người chết, 10 người bị thương, thì còn chỗ nào thực sự an toàn để trẻ em thổi nến và ước mơ nữa hay không?

Năm mặt trận pháp lý và câu hỏi sống còn của VinFast

Tính đến tháng 11/2025, VinFast đang cùng lúc đối mặt với bốn vụ kiện dân sự và một cuộc điều tra an toàn tại Mỹ. Đó không chỉ là vài tranh chấp lặt vặt, mà là cả một “trận đồ pháp lý” kéo dài nhiều năm, từ tốc độ sạc chậm, chứng khoán, bản quyền cho đến an toàn tính mạng người dùng. Nếu viễn cảnh xấu nhất xảy ra – thua hết, không thương lượng, không giảm trừ – tổng chi phí bồi thường, phạt và khắc phục có thể leo lên 800 triệu đến 1,5 tỷ USD, tương đương 20.000 – 38.000 tỷ đồng. Con số này đặt cạnh khoản lỗ 812 triệu USD chỉ trong quý 2/2025 cho thấy đây không còn là chuyện “đau một chút rồi thôi”, mà là câu hỏi sống còn về tài chính và chiến lược mở rộng tại Mỹ.

Vụ sạc chậm: từ trải nghiệm người dùng đến class action

Vụ kiện tập thể về tốc độ sạc chậm của VF 8 Plus AWD là quả bom dễ nổ nhất về mặt tâm lý khách hàng. Khoảng 3.000 – 5.000 xe bị ảnh hưởng, và các nguyên đơn cho rằng xe sạc chậm hơn quảng cáo, gây bất tiện, mất giá, thậm chí tổn thất tinh thần lẫn chi phí thời gian. Nếu VinFast thua, mức bồi thường cá nhân có thể từ 5.000 đến 20.000 USD/xe, kéo tổng thiệt hại lên khoảng 50 – 200 triệu USD, tương tự những vụ Hyundai/Kia từng phải chi khoảng 100 triệu USD cho vấn đề pin. Hiện vụ này được tạm dừng chờ trọng tài, nhưng chỉ cần cán cân chứng cứ nghiêng về phía người dùng, số tiền trăm triệu USD có thể trở thành hiện thực.

Cơn ác mộng chứng khoán: cổ đông VFS và trận chiến dài hơi

Đau đầu thứ hai là vụ kiện tập thể chứng khoán, khi cổ phiếu VFS lao dốc tới 84%, từ 37 USD về quanh 5,64 USD. Hàng chục nghìn cổ đông cho rằng họ bị “dẫn dắt” bởi những thông tin và kỳ vọng không phản ánh đúng rủi ro, dẫn đến tổng thiệt hại thị trường khoảng 1 – 2 tỷ USD. Trong các vụ tương tự, toà án và các bên thường thương lượng ở mức 20 – 30% thiệt hại, cộng một phần tiền phạt, kéo gói bồi thường ước tính 200 – 500 triệu USD. Một số phân tích bi quan thậm chí cho rằng nếu VinFast thua nặng, con số có thể chạm ngưỡng 1 tỷ USD. Đây là mặt trận pháp lý vừa phức tạp, vừa kéo dài, vừa bào mòn uy tín niêm yết của một hãng xe non trẻ trên đất Mỹ.

Bản quyền thép và bóng ma lệnh cấm nhập khẩu

Vụ kiện vi phạm bản quyền của ArcelorMittal không chỉ là câu chuyện tiền bản quyền. Nếu tòa xác định VinFast sử dụng giải pháp, vật liệu hoặc công nghệ thuộc sở hữu của nguyên đơn mà không được phép, mức bồi thường có thể lên tới 50 – 150 triệu USD, bao gồm phí bản quyền, thiệt hại kinh doanh và lãi phạt. Nguy hiểm hơn, vụ việc còn được soi chiếu song song tại Ủy ban Thương mại Quốc tế Mỹ (ITC), nơi lệnh cấm nhập khẩu là một vũ khí pháp lý rất thật. Nếu VF 8 – và thậm chí các dòng VF 3, 6, 7, 9 – bị vướng lệnh hạn chế hoặc cấm nhập vào Mỹ, thiệt hại không chỉ còn là vài chục hay vài trăm triệu tiền mặt, mà là đòn giáng trực tiếp vào chiến lược toàn cầu hoá của VinFast.

“Tiền nhà chưa trả”: vụ kiện nhỏ nhưng phản ánh kỷ luật tài chính

Vụ kiện không trả tiền thuê showroom tại Palo Alto nghe qua chỉ là “chuyện lẻ”: nợ gốc 356.000 USD cho 12 tháng thuê chưa thanh toán, tổng cộng khoảng 500.000 USD nếu tính thêm lãi và phạt. So với những con số trăm triệu, đây là vụ việc nhỏ nhất và cũng dễ dàn xếp nhất. Tuy nhiên, ở góc độ hình ảnh, nó để lại mùi vị không dễ chịu: một hãng xe muốn xây dựng hình ảnh toàn cầu nhưng lại bị lôi ra toà vì tiền nhà chưa trả, đứng cạnh các vụ class action và điều tra an toàn. Nó đặt câu hỏi về kỷ luật tài chính và cách VinFast xử lý các cam kết hợp đồng ở thị trường khó tính như Mỹ.

NHTSA và “vết trượt” an toàn LKA trên VF 8

Cuộc điều tra sơ bộ PE24025 của NHTSA về hệ thống hỗ trợ giữ làn đường (LKA) trên VF 8 đời 2023 – 2024 tưởng chừng là cơn bão lớn, nhưng tạm thời đã dịu lại. Nguyên nhân: VinFast chủ động thu hồi 6.314 xe (Recall số 25V-559) vào tháng 8/2025, cập nhật phần mềm qua OTA để giảm rung lắc vô lăng, cải thiện khả năng tài xế can thiệp và tối ưu chuyển tiếp giữa chế độ tự động và thủ công. NHTSA dựa trên 14 khiếu nại của khách hàng, không ghi nhận tai nạn chết người nào gắn trực tiếp với lỗi LKA, dù có một vụ tử vong ở California tháng 4/2024 được dư luận chú ý. Khi nhà sản xuất đã thu hồi và khắc phục, Văn phòng Điều tra Lỗi (ODI) tạm đóng hồ sơ – đúng quy trình chuẩn. Tuy vậy, chi phí cho VinFast vẫn không nhỏ: từ 20 đến 100 triệu USD để tổ chức thu hồi, cập nhật, chăm sóc khách hàng. Và nguy cơ vẫn lơ lửng: nếu khiếu nại mới phát sinh, NHTSA hoàn toàn có thể mở lại điều tra, thậm chí kích hoạt một làn sóng class action mới liên quan đến an toàn.

Cộng dồn thiệt hại: 800 triệu hay 1,5 tỷ USD?

Nếu chỉ nhìn từng vụ riêng lẻ, nhiều người sẽ có cảm giác “chắc cũng xong xuôi được”. Nhưng khi cộng lại, bức tranh trở nên nặng nề:
– Vụ sạc chậm VF 8: 50 – 200 triệu USD.
– Vụ chứng khoán VFS: 200 – 500 triệu USD, kịch bản xấu có thể tiến gần 1 tỷ.
– Vụ bản quyền ArcelorMittal: 50 – 150 triệu USD.
– Vụ tiền thuê showroom: khoảng 0,5 triệu USD.
– Thu hồi và điều tra LKA: 20 – 100 triệu USD.

Tổng ước tính “mềm” rơi vào khoảng 320 – 1,006 tỷ USD. Nếu tính thêm khả năng phạt cao, mở rộng phạm vi bồi thường hoặc những hệ quả gián tiếp (như hạn chế kinh doanh), kịch bản 800 triệu – 1,5 tỷ USD hoàn toàn không phải chuyện bịa. Trên thực tế, đa số các vụ sẽ kết thúc bằng thỏa thuận (settlement) với mức giảm 20 – 50% so với trần thiệt hại, nhưng điều đó không xoá bỏ áp lực đè lên bảng cân đối kế toán của VinFast.

Không chỉ là tiền: uy tín, North Carolina và cánh cửa Mỹ

Tiền có thể vay, có thể bơm thêm, có thể đốt tiếp. Nhưng thứ khó mua nhất lại là thời gian và uy tín. Một startup xe điện non trẻ vào thị trường Mỹ với tham vọng xây nhà máy hàng tỷ USD tại North Carolina, nhưng lại bước vào năm 2026 – 2028 với gánh nặng các vụ kiện, thu hồi, điều tra… thì hình ảnh trong mắt nhà đầu tư, người tiêu dùng và cả giới quản lý sẽ thay đổi đáng kể. Việc nhà máy North Carolina bị trì hoãn đến năm 2028 không chỉ là một dòng tin tiến độ, mà là dấu hiệu cho thấy VinFast phải co lại, tính toán lại đường đi trong bối cảnh “vết xe Tesla, Lucid, Rivian…” vẫn còn sờ sờ trước mắt. Mỗi vụ kiện, mỗi cuộc điều tra đều là lời nhắc nhở rằng thị trường Mỹ không dễ dãi với các thử nghiệm vội vàng.

Khi bài toán pháp lý quyết định tương lai một thương hiệu

Câu hỏi “Nếu VinFast thua hết 5 vụ kiện và điều tra, phải đền bao nhiêu?” thực chất không chỉ là trò chơi cộng trừ nhân với vài con số trăm triệu USD. Đó là bài toán về độ chịu đựng tài chính của một hãng xe đang lỗ nặng, về niềm tin của cổ đông, về sự kiên nhẫn của khách hàng, và về khả năng VinFast có đủ thời gian để trưởng thành trong một thị trường khắc nghiệt như Mỹ hay không. Trong kịch bản đẹp, họ dàn xếp được hầu hết, cắt giảm thiệt hại, nâng chất lượng sản phẩm, sửa sai và dần lấy lại niềm tin. Trong kịch bản xấu, những phán quyết bất lợi, cộng thêm tiến độ trì trệ của nhà máy và sự hoài nghi của thị trường, có thể biến 800 triệu – 1,5 tỷ USD thành ranh giới giữa một giấc mơ toàn cầu và một bài học đắt giá về sự vội vàng. Và ở giữa hai kịch bản ấy, từng đơn kiện, từng bản thu hồi, từng quyết định pháp lý sắp tới sẽ là những bước chân quyết định xem VinFast bước qua, hay hụt chân trên đất Mỹ.

Hơn một năm lặng tiếng sau số 138

Từng là biểu tượng bất khả thay thế của văn hóa giải trí người Việt hải ngoại, vậy mà hơn một năm nay, cái tên Thuý Nga – Paris By Night gần như rơi vào vùng “mất tín hiệu”. Số 138 – chương trình “Hoài Linh 30 Năm Sân Khấu” được tổ chức vào hai đêm 23 và 24 tháng 11 năm 2024, đến nay vẫn là cuốn số cuối cùng mang tên Paris By Night. Sau đó, lịch diễn thưa dần, tin đồn nhiều hơn thông báo chính thức, còn khán giả thì chỉ biết chép miệng: “Chắc tới đây là hết…”.

Đối với một thương hiệu từng đều đặn cho ra vài cuốn một năm, sự im lặng kéo dài này không còn là chuyện “nghỉ xả hơi”, mà là dấu hiệu của một cuộc khủng hoảng thật sự – khủng hoảng tài chính, khủng hoảng khán giả, và sâu hơn nữa là khủng hoảng bản sắc.

Lỗ lã thời kinh tế suy thoái

Làm đại nhạc hội kiểu Paris By Night chưa bao giờ là cuộc chơi rẻ tiền. Sân khấu nhà hát, dàn âm thanh ánh sáng, ban nhạc sống, ca sĩ, múa phụ hoạ, thiết kế sân khấu, dàn dựng, quay phim đa camera, hậu kỳ, in ấn, phát hành… mỗi cuốn số là một núi chi phí. Khi kinh tế tương đối khả quan, vé bán tốt, doanh thu DVD, Blu-ray và tài trợ thương mại bù đắp được, người ta ít để ý tới mặt trái “đốt tiền” này.

Nhưng vài năm trở lại đây, kinh tế trong và ngoài nước đều khó khăn. Khán giả thắt chặt chi tiêu, vé show không còn “sold out” như xưa, trong khi mô hình kinh doanh cũ dựa vào bán đĩa đã gần như sụp đổ vì thói quen xem YouTube và streaming. Những cuốn cuối cùng, theo lời kể trong giới, nhiều đêm diễn đã chạm ngưỡng… lỗ hoặc hoà vốn. Mỗi lần dựng một chương trình mới, Thuý Nga phải đánh cược vào một canh bạc ngày càng rủi ro.

Các nhà tài trợ lớn – vốn từng là phao cứu sinh cho những cuốn số tốn kém – cũng lần lượt rút lui hoặc yếu đi. Nội địa thắt lưng buộc bụng, doanh nghiệp cắt giảm ngân sách quảng cáo. Nhà tài trợ “kim cương” một thời là Tân Hiệp Phát thì cả ông chủ lẫn con gái đều vướng vòng lao lý, bị bắt giam vì các vụ án kinh tế; chuyện tài trợ xa xỉ cho một chương trình ở tận trời Tây gần như là điều không tưởng. Không còn “đại gia” gánh phần lớn chi phí, Paris By Night buộc phải đứng trước câu hỏi tàn nhẫn: làm tiếp để… lỗ tiếp, hay dừng lại cho đỡ đau?

Khi linh hồn chương trình không còn như trước

Tiền bạc chỉ là một nửa câu chuyện. Nửa còn lại nằm ở chỗ khán giả không còn thấy Paris By Night là “sự kiện đời người” như hai, ba chục năm trước nữa. Khi MC Nguyễn Ngọc Ngạn chia tay sân khấu, nhiều người đã linh cảm một giai đoạn đã khép lại. Giọng kể truyện ma, cách dẫn dắt mạch lạc, chút châm biếm thâm thuý và sự am hiểu văn chương của ông từng là linh hồn của chương trình; sau khi ông rút, không ai – dù có cố gắng tới đâu – có thể lấp đầy khoảng trống đó trong mắt những khán giả đã lớn lên cùng PBN.

Format Paris By Night cũng dần già nua. Những màn hài kịch dài lê thê, những liên khúc nhạc cũ được dàn dựng theo motif lặp lại, cách kể chuyện và dựng kịch bản vẫn mang hơi hướng DVD thời thập niên 90 – 2000. Trong khi đó, thế hệ khán giả mới đã quen với show thực tế, concert hiện đại của K-pop, C-pop, US-UK, với những concept và công nghệ sân khấu hoàn toàn khác. Khi cái mới bên ngoài thay đổi quá nhanh mà bên trong Paris By Night vẫn trung thành với công thức cũ, sự “không còn thu hút” là điều khó tránh.

Khán giả trong nước không còn mặn mà

Một trong những nguồn khách quan trọng của các show gần đây là khán giả từ Việt Nam bay sang các nước Đông Nam Á để xem Paris By Night. Nhưng đó là câu chuyện của những năm kinh tế còn dễ thở. Bây giờ, để bỏ ra hàng chục triệu đồng – thậm chí hơn – cho vé máy bay, khách sạn, vé xem show, ăn uống, mua sắm… chỉ để ngồi vài tiếng trong một nhà hát xa lạ, nhiều người đã chùn tay.

Trong nước, show nhạc Việt bây giờ không thiếu. Từ live show của ca sĩ trong nước đến những chương trình được đầu tư vừa phải nhưng gần gũi, giá vé mềm hơn, không tốn thêm chi phí visa, chuyến bay, thủ tục… Người ta bắt đầu so sánh: cùng là nghe nhạc, gặp ca sĩ, tại sao phải “di cư” sang một nước thứ ba để xem? Và một khi đã đặt câu hỏi đó, Paris By Night mất đi lợi thế “độc nhất vô nhị” của thời vàng son.

Không còn dòng khách “tour show” ổn định, những kế hoạch mang PBN đến một nước Đông Nam Á nào đó dễ dàng… chết từ trong trứng. Trên giấy có thể đã từng xuất hiện những poster, những tour “dự kiến PBN 139”, nhưng khi vé không bán được, nhà tài trợ không mặn mà, mọi thứ im lặng trôi qua như chưa từng được công bố.

Hải ngoại ngoảnh mặt vì nghi ngờ lập trường?

Trớ trêu thay, khi khán giả trong nước nguội dần, thì ở hải ngoại – nơi từng cưu mang Paris By Night từ những ngày đầu – cũng bắt đầu rộ lên một làn sóng thất vọng khác: câu chuyện “chống Cộng – không chống Cộng”. Trong ký ức của nhiều người Việt tị nạn, Paris By Night là tiếng nói văn hóa đứng về phía cộng đồng lưu vong, nơi những nhạc phẩm cấm đoán trong nước được cất lên, nơi lá cờ vàng xuất hiện, nơi những vở hài, những lời dẫn đôi khi đá xoáy chế độ.

Nhưng theo thời gian, vì nhu cầu kinh doanh, vì thị trường, vì áp lực pháp lý, hoặc vì những lý do chỉ nội bộ mới hiểu, chương trình dần tránh né đề tài chính trị, giảm hẳn những nội dung được xem là “nhạy cảm”. Một bộ phận khán giả hải ngoại cảm thấy mình bị bỏ rơi. Họ bắt đầu nghi ngờ: Paris By Night đã “dịu giọng”, đã “xuống nước”, đã không còn đứng về phía cộng đồng như xưa. Niềm tin sứt mẻ, họ chọn cách đơn giản nhất: ngoảnh mặt đi, không mua vé, không ủng hộ nữa.

Trong một cộng đồng mà lập trường chính trị gắn chặt với bản sắc, việc bị nghi ngờ “không còn chịu chống Cộng” chẳng khác nào bị đánh rơi một nửa linh hồn. Thuý Nga rơi vào thế kẹt giữa nhu cầu tồn tại về kinh tế và đòi hỏi về lập trường của một bộ phận khán giả cốt lõi – mà hình như, họ đã không tìm được câu trả lời thuyết phục cho cả hai phía.

Nội tại Thuý Nga: mô hình cũ trong thế giới mới

Đằng sau ánh đèn sân khấu, nội tại của Thuý Nga Paris By Night cũng không còn như xưa. Thế hệ trụ cột đã lớn tuổi, sức sáng tạo không thể mãi ở đỉnh cao, trong khi lớp kế thừa đủ tầm và đủ… gan để gánh một thương hiệu quá lớn như PBN thì không dễ tìm. Mỗi cuốn số mới không chỉ cần ý tưởng hay, mà còn cần một bộ máy sản xuất gọn ghẽ, am hiểu thị hiếu khán giả mới, biết tận dụng nền tảng số, biết bán nội dung trong thời đại TikTok và Netflix – chứ không chỉ đơn thuần là “làm một cuốn DVD thật hoành tráng”.

Mô hình “mỗi năm vài cuốn đại nhạc hội, bán đĩa, bán bản quyền” đã lỗi thời, nhưng Paris By Night lại quá to, quá cồng kềnh để xoay trục nhanh như một kênh YouTube linh hoạt hay một công ty giải trí mới thành lập. Giữa khi thế giới giải trí chạy theo nội dung ngắn, tương tác liên tục, cá nhân hóa trải nghiệm, PBN vẫn trung thành với format 4–5 tiếng đồng hồ, ngồi ngay ngắn xem từ đầu tới cuối như một nghi thức. Nghi thức ấy đẹp, nhưng nó thuộc về một thời đại khác.

Số 138 – dấu chấm hết hay dấu phẩy lửng?

Hơn một năm không ra số mới, Thuý Nga Paris By Night đang đứng ở một ngã ba đường. Số 138 có thể là dấu chấm hết của một đế chế giải trí từng làm rưng rưng mắt hàng triệu người Việt khắp năm châu, cũng có thể chỉ là một dấu phẩy lửng trước khi họ tái sinh ở một hình hài khác – nhẹ hơn, thông minh hơn, gần gũi với thời đại hơn.

Nhưng ở thời điểm này, những gì người ta nhìn thấy chủ yếu là một bức tranh xám xịt: kinh tế khó khăn, show lỗ, nhà tài trợ rã đám, khán giả trong nước không muốn bỏ hàng chục triệu để “hành xác” đi xem show, khán giả hải ngoại thì ngoảnh mặt vì nghi ngờ lập trường, còn nội bộ thì bị trói chân trong một mô hình đã cũ.

Paris By Night từng dạy khán giả rằng trên sân khấu, màn nhung có khép lại thì phía sau vẫn là những phông bạt, dây cáp, mồ hôi và nước mắt để đêm diễn ngày mai tiếp tục sáng đèn. Nhưng đôi khi, có những tấm màn rơi xuống không phải để chuẩn bị cho màn mới, mà là để báo hiệu rằng vở diễn đã đi hết hành trình của nó. Với Thuý Nga Paris By Night, có lẽ câu hỏi không còn là “bao giờ ra số 139?”, mà là: họ có đủ dũng khí và trí tuệ để bước sang một chương hoàn toàn khác – hay chấp nhận dừng lại ở con số 138 như một hồi ức đẹp nhưng buồn?

ÔNG TRUMP MỘT VỊ TỔNG THỐNG THANH LIÊM ? !


Nếu bạn hỏi một số người Việt cuồng Trump rằng :

- " Ông ấy giàu lên như thế nào, họ sẽ trả lời ngay : "

- “ Ổng không nhận đồng lương nào, sống vì nước Mỹ, vì dân Mỹ, vì Tổ quốc !”

Nghe câu đó , tôi cười té ghế !





Thưa ông bà MAGA " Mít đặc " cuồng Trump :

- “ Không nhận lương đâu có nghĩa là không nhận tiền .” ?

Và đó chính là câu chuyện kỳ thú nhất của chính trường Hoa Kỳ thế kỷ 21:

Tổng thống đầu tiên biến nhiệm kỳ thành chương trình hoàn vốn cấp tốc cho đế chế khách sạn của mình.

Để tiện theo dõi, xin trình bày theo 10 “ tội ” – hay nói đúng hơn là 10 màn ảo thuật tài chính – sắc bén như lưỡi dao cạo.

1. Màn ảo thuật 1 :


Biến Nhà Trắng thành chi nhánh của Mar-a-Lago **


- Không nhận lương 400.000 đô một năm ? Không sao.

Chỉ cần Secret Service trả hàng triệu đô cho phòng khách sạn của chính tổng thống là đủ.

Từ góc độ tài chính, đây là mô hình “lấy tiền thuế dân nộp– trả cho khách sạn của mình – không phạm luật vì không ai cấm”.

Đỉnh cao của tư duy kinh doanh.





https://www.theguardian.com/us-news/...shington-hotel


2. Màn ảo thuật 2 :

Bán vé vào “cung vua” giá 200.000 đô.

Mar-a-Lago không phải resort, mà là triều đình thời hiện đại.

Ai muốn gặp tổng thống ? Xin mời đóng phí thành viên.


Cứ gọi cho đẹp là “membership” , chứ thực chất là vé VIP :

Vào được tiền đình mới xin xỏ được việc lớn.






3. Màn ảo thuật 3 :


Người nước ngoài xếp hàng cống nạp.


Các đoàn :

- Trung Quốc

- Qatar

- Ả Rập Xê Út… lũ lượt tổ chức sự kiện tại khách sạn Trump.

Lẽ nào tình cờ ?

Quốc gia nào cũng biết nguyên tắc tối thiểu :

- Muốn tạo thiện cảm, hãy tiêu tiền ở nơi tổng thống đang kiếm ăn.

Không cần phong bì—chỉ cần đặt phòng penthouse.





4. Màn ảo thuật 4 :

Ngoại giao Mỹ bị “ép xài hàng hiệu Trump”

Nhiều đoàn ngoại giao buộc phải ở khách sạn Trump vì… “truyền thống”.

Truyền thống gi ?


Truyền thống đem tiền ngân sách nộp về đại bản doanh của gia đình tổng thống.

Tóm lại :

- “Đi công tác thì phải yêu nước. Yêu nước thì phải yêu sản phẩm Trump.”





5. Màn ảo thuật 5 :

Hội nghị lobby – nộp tiền trước, xin xỏ sau.

Các nhóm vận động hành lang thuê phòng, tổ chức hội nghị, tiệc rượu tại khách sạn Trump đúng lúc họ đang cần chính sách cấp bách từ Nhà Trắng.

Đây không phải hối lộ – vì không có phong bì.

Đây chỉ là :

- “ Nỗ lực kết nối cộng đồng doanh nghiệp với tổng thống thông qua hóa đơn thanh toán”.

Một khái niệm mới mẻ của chính trị Mỹ.





6. Màn ảo thuật 6 :


Mô hình gia đình trị ưu việt.

Trong lúc Trump làm tổng thống, Ivanka được Trung Quốc cấp một loạt thương hiệu thời trang





Jared Kushner sau khi rời Nhà Trắng bỗng nhiên được quỹ Saudi Arabia rót 2 tỷ đô.




https://www.quora.com/Was-the-2-bill...t-do-you-think




Tất cả đều tình cờ, tất cả đều tự nhiên, tất cả đều không liên quan đến chức vụ.

Nếu ai nghi ngờ thì… lỗi là do trí tưởng tượng.


7. Màn ảo thuật 7 :

Viện trợ đổi điều tra – công thức không mới nhưng hiệu quả.

Với Ukraine, tổng thống bị cáo buộc giam viện trợ để buộc họ điều tra đối thủ chính trị.

Công thức này không có gì phức tạp :

- “Cho tôi cái tôi cần, rồi tôi cho anh cái anh đang kêu cứu.”

Nếu đây không phải là trao đổi quyền lực lấy lợi ích cá nhân thì gọi nó là gì?

Ngoại giao kiểu tiệm cầm đồ ?




* * *

Những ngày lễ cuối năm đang đến, đem lại nhiều niềm vui với các bữa tiệc đoàn tụ gia đình. Nhiều khu dân cư sẽ thấy có những chiếc xe lạ đến đậu trước cửa nhà mình, có thể là xe của khách mời nhà hàng xóm. Nhiều người có thắc mắc, liệu mình có được phép đậu xe trước nhà người khác hay không?

Theo trang mạng tin tức sacbee.com, nếu đến dự một buổi tiệc tại tư gia đông người, điều quan trọng là phải nắm biết các luật về đậu xe của California. Nắm rõ luật tiểu bang có thể giúp tránh bị phạt do đậu xe trái phép, hoặc bị cho kéo xe.

Đậu xe trước nhà người khác là hợp pháp, miễn là không chắn lối vào nhà. (Ảnh minh họa)

Sau đây là một số quy định cụ thể của tiểu bang California.
Đậu xe ở đâu tại California gọi là bất hợp pháp?
Theo Bộ luật Giao thông của tiểu bang California, người lái xe không bao giờ được đậu hoặc rời khỏi xe:
⦁ Ở nơi có biển báo "Cấm đậu xe".
⦁ Trên lối băng qua đường dành cho người đi bộ có hoặc không có vạch kẻ.
⦁ Trên vỉa hè hoặc chắn một phần lối vào nhà.
⦁ Cách mép đường dốc dành cho người khuyết tật 3 ft (90 cm).
⦁ Trước lề đường có lối đi dành cho xe lăn.
⦁ Trong khu vực vạch kẻ đường chéo cạnh chỗ đậu xe dành cho người khuyết tật.
⦁ Trong chỗ dành riêng cho xe điện (đối với xe chạy xăng hoặc xe hybrid).
⦁ Trong đường hầm hoặc trên cầu, trừ khi có biển báo cho phép đậu xe.
⦁ Trong vòng 15 ft (4,50 m) tính từ vòi nước cứu hỏa hoặc đường lái xe của trạm cứu hỏa.
⦁ Đậu xe chiếm mất hai chỗ.

Có thể đậu xe cách vạch kẻ đường dành cho người đi bộ bao xa?
Một luật mới của California đã cho thay đổi khoảng cách đậu xe gần vạch kẻ đường dành cho người đi bộ. Theo Luật Hạ Viện 413 có hiệu lực kể từ ngày 1/1/2026, không được đậu xe trong vòng 20 ft (6 m)tính từ lối băng qua đường cho người đi bộ, ngay cả khi không có vạch sơn kẻ đường. Nếu vạch kẻ đường dành cho người đi bộ có phần lề đường mở rộng, khu vực cấm đậu giảm xuống còn 15 ft (4,50 m).

Có thể đậu xe trước nhà người khác trong bao lâu ở California?
Theo DMV, nói chung, việc đậu xe trước nhà người khác là hợp pháp, miễn là xe không chắn lối vào nhà. Tuy nhiên, sẽ có giới hạn về thời gian: theo luật California, một chiếc xe không được phép đậu tại một chỗ trên đường công cộng quá 3 ngày, tức là 72 giờ. Điều này có nghĩa là chủ nhà có quyền gọi cho kéo một xe đi nếu đậu trước nhà quá 72 giờ.

Theo luật California của năm 2025, mức phạt cho việc đậu xe phụ thuộc vào vị trí đậu xe có trái phép hay không.
- Đậu xe trong khu vực bến xe bus bị phạt ít nhất là 250 USD, có thể cho tăng lên 1,105 USD sau khi cộng thêm lệ phí giấy tờ và lệ phí tòa án.
- Việc vi phạm giới hạn đậu xe 72 giờ có thể khiến cho xe bị cho kéo đi, có mức phạt ban đầu là 35 USD, tổng cộng vào khoảng 238 USD sau khi cộng thêm các khoản lệ phí bổ sung.

** Tham khảo thêm ở đây:
- https://www.google.com/search?q=is+i...client=gws-wiz

Từ “sân khấu tự do” đến cơn im lặng khó hiểu

Đã có một thời, cộng đồng người Việt tị nạn xem sân khấu ca nhạc hải ngoại như một “vùng trời tự do” hiếm hoi. Ở đó, ca sĩ, MC có thể nhắc lại những tháng ngày vượt biển, kể chuyện trại cải tạo, gọi tên hai chữ “tự do” không cần né tránh, và lập trường chống Cộng gần như là mặc định. Thúy Nga – Paris By Night từng là biểu tượng của tinh thần ấy: âm nhạc, hoài niệm, và một không khí chính trị rất rõ ràng.

Vậy mà chỉ trong hơn một thập niên gần đây, không gian đó bỗng trở nên phẳng lặng. Những tiếng nói gay gắt gần như biến mất, các MC không còn đụng đến từ “Cộng sản”, các trung tâm lớn cẩn trọng lách khỏi mọi chủ đề “nhạy cảm”. Nhiều người hải ngoại bàng hoàng hỏi nhau: “Chuyện gì đã xảy ra? Họ sợ à?”. Câu trả lời phức tạp hơn rất nhiều: đó là một ma trận của thị trường, pháp lý, ngoại giao, nền tảng số và chiến lược sinh tồn nghề nghiệp.

“Vé về quê hương” và bảo hiểm nghề nghiệp mang tên im lặng

Lý do trực diện và dễ hiểu nhất: miếng cơm manh áo. Thị trường giải trí trong nước hiện giờ đông khán giả hơn, trẻ hơn, xài tiền mạnh tay hơn so với cộng đồng hải ngoại đã bão hòa. Về Việt Nam hát, nghệ sĩ có lịch diễn dày đặc, cát-xê ổn định, thêm quảng cáo, sự kiện doanh nghiệp, gala, lễ hội tỉnh thành, hợp đồng truyền hình, show trực tuyến… – tức là một dòng tiền dài hơi chứ không chỉ vài tour lẻ tẻ.

Nhưng “vé về quê hương” đi kèm một điều kiện ngầm: đừng nói gì trái ý nhà nước. Chỉ một phát biểu, một status “sai nhịp” cũng đủ để bị hoãn show, cắt giấy phép, nhà tổ chức né tránh, hợp đồng đổ bể. Gia đình, người thân, tài sản, dự án kinh doanh ở trong nước cũng dễ trở thành điểm bị gây áp lực. Trong bối cảnh đó, nghệ sĩ tự giác “khóa miệng” không chỉ vì sợ, mà vì coi đó như một dạng bảo hiểm nghề nghiệp – bảo hiểm cho lịch diễn, cho người thân, cho những căn nhà và những dự án mình đang đầu tư.

Trật tự địa – kinh tế mới và cái ô phương Tây mỏng dần

Một tầng sâu hơn là bối cảnh địa – chính trị. Mỹ, EU và nhiều nước phương Tây đang cần Việt Nam trong những bài toán an ninh, chuỗi cung ứng, cạnh tranh với Trung Quốc. Khi lợi ích chiến lược trùng khớp, ưu tiên ngoại giao là “giảm xung đột, tăng hợp tác”, tránh “làm nóng” hồ sơ nhân quyền trên truyền thông đại chúng.

Khi chính khách, tổ chức văn hoá, doanh nghiệp phương Tây không còn muốn ồn ào về nhân quyền Việt Nam, “cái ô bảo trợ” cho những tiếng nói nghệ sĩ chống Cộng cũng mỏng đi rõ rệt. Nền tảng, hãng thu âm, nhà tổ chức không muốn trở thành “cái gai” trong mắt một đối tác nhà nước đang rất quan trọng với họ. Đứng một mình giữa cơn gió ngược ấy, nghệ sĩ hiểu rằng mình không còn được che chắn như trước.

Visa, giấy phép, danh sách đen: sợi dây hành chính vô hình

Showbiz Việt – hải ngoại hiện bị buộc vào những “sợi dây” rất cụ thể: visa, xuất nhập cảnh, giấy phép biểu diễn, phê duyệt nội dung, slot phát sóng. Một phát biểu “quá đà” có thể không dẫn đến một bản án, nhưng đủ để hồ sơ xin phép bị kéo dài, phải “giải trình”, hoặc đơn giản là rơi vào im lặng. Nhà tổ chức trong nước sẽ né những cái tên từng dính lùm xùm chính trị vì không ai muốn gánh rủi ro.

Chuỗi tổ chức show lại càng nhạy cảm: phòng trà, nhà hát cần giấy phép PCCC, an ninh; bầu show cần giấy phép tổ chức; đài truyền hình, nền tảng số phải bảo vệ giấy phép hoạt động; công ty bán vé, đơn vị livestream phải tuân thủ luật quảng cáo, xuất bản… Chỉ cần một mắt xích cảm thấy “bất an” vì phát ngôn của nghệ sĩ, cả tour diễn có thể sụp đổ. Trong thế giới đó, im lặng là cách giữ cho cỗ máy sản xuất chạy trơn tru.

Thời đại YouTube, TikTok và CPM từ người xem Việt

Sau thời kỳ DVD vàng son, nguồn thu chuyển mạnh sang nền tảng số. Những video triệu view, chục triệu view đa phần đến từ khán giả Việt Nam và khu vực, dù CPM không cao bằng Mỹ – Âu nhưng tổng số tiền vẫn rất đáng kể. Kênh YouTube, TikTok, Facebook… trở thành “tài sản” chính của nhiều ca sĩ, trung tâm.

Nhưng các nền tảng này hoạt động với phương châm: càng ít rủi ro chính trị càng tốt. Nội dung bị gắn nhãn nhạy cảm rất dễ bị bóp hiển thị, tắt kiếm tiền, hoặc bị gỡ theo yêu cầu của chính phủ sở tại. Nghệ sĩ hiểu rằng chỉ một phát biểu chống Cộng quá thẳng có thể “đốt” cả kênh: mất monetization, mất đề xuất, mất thị trường Việt Nam – đồng nghĩa mất luôn một phần lớn thu nhập dài hạn. Vậy nên họ chọn cách “giải trí là giải trí”, tránh đụng chạm chính trị trong mọi sản phẩm công khai.

Nhà tài trợ, thương hiệu và nỗi ám ảnh khủng hoảng

Nếu DVD ngày xưa sống bằng tiền bán đĩa và vé, thì các chương trình hôm nay sống bằng tài trợ rất nhiều. Thương hiệu lớn luôn ưu tiên an toàn danh tiếng: chỉ cần một câu nói gây tranh cãi của nghệ sĩ, nhãn hàng có thể bị kéo vào bão tẩy chay, báo chí soi mói, mạng xã hội công kích.

Vì vậy, hợp đồng tài trợ thường kèm điều khoản đạo đức, ràng buộc phát ngôn, yêu cầu “không tham gia tranh luận chính trị”. Với nhà tổ chức, một status gây “bão mạng” của ca sĩ có thể kéo sập cả mô hình doanh thu: nhà tài trợ rút, khán giả chia phe, bị report, bị bêu tên. Trong nguy cơ đó, ai cũng muốn làm chương trình “sạch rủi ro”, còn nghệ sĩ thì im lặng để không mất miếng bánh tài trợ.

Khán giả trẻ: giải trí là giải trí, lịch sử để sau

Một yếu tố khác ít được nói tới: khán giả đã đổi khác. Lớp người Việt tị nạn cũ xem chống Cộng là bản sắc, là lý do tồn tại của văn nghệ hải ngoại; họ muốn nghe nhắc lại Sài Gòn, tù cải tạo, vượt biển. Nhưng thế hệ trẻ lớn lên sau này – cả ở trong nước lẫn hải ngoại – tiêu thụ nội dung nhanh, ngắn, dày đặc, quan tâm nhiều đến vũ đạo, hình ảnh, âm thanh, viral clip hơn là diễn ngôn chính trị trên sân khấu.

Trong mắt họ, đêm nhạc là đêm nhạc, talkshow là talkshow; chuyện lịch sử, dân chủ là một “thế giới khác” trên podcast, diễn đàn, hoặc… chẳng đâu cả. Nhà sản xuất, vì sống nhờ vào thị trường đông đảo này, buộc phải phi chính trị hóa sản phẩm để dễ bán vé, dễ lên xu hướng. Cộng đồng hải ngoại lại đang phân mảnh, sức mua DVD và vé show giảm, càng đẩy các trung tâm về phía thị trường trong nước và châu Á – nơi luật chơi đã được viết sẵn.

Chiến lược thương hiệu “sạch”, “đại chúng” và bền vững

Các trung tâm như Thúy Nga không còn chỉ nghĩ đến vài show lẻ, mà phải quản lý cả một thư viện nội dung khổng lồ, cả một thương hiệu nhiều thập niên. Họ muốn remix, remaster, cắt clip ngắn, bán vé trong – ngoài nước, hợp tác với nhà hát, đài truyền hình, nền tảng streaming… Tất cả những giao dịch ấy đều cần một hình ảnh “an toàn”, “không gây tranh cãi”.

Chiến lược thương hiệu vì vậy xoay sang hướng “âm nhạc – hoài niệm – kỹ nghệ sân khấu”, tránh mọi nhãn dán chính trị. Ca sĩ tập trung luyện thanh, làm sản phẩm, xây kênh; họ coi việc “không lên tiếng” như một kỹ năng nghề nghiệp, để còn trả lương cho ê-kíp, dancer, ban nhạc, kỹ thuật. Trong bối cảnh đó, người chọn nói thẳng bỗng trở nên… ngoại lệ.

“Thoả thuận xã hội” mới của showbiz Việt – hải ngoại

Tất cả những yếu tố trên đan xen thành một “thoả thuận ngầm”: thị trường trong nước là miếng bánh lớn, nhà tài trợ sợ rủi ro, nền tảng số né nội dung chính trị, cơ chế cấp phép và xuất nhập cảnh làm bộ lọc, ngoại giao quốc tế ưu tiên hợp tác. Ai muốn ở trong cuộc chơi ấy thì phải chấp nhận quy tắc: tránh xung đột, tránh phát ngôn gay gắt, tránh mọi thứ có thể bị diễn giải thành “chống Cộng”.

Về phía cộng đồng hải ngoại, một bộ phận cũng đã mệt mỏi với tranh cãi, ưa chuộng giải trí “nhẹ đầu” hơn. Họ có thể bực bội khi thấy thần tượng ngày xưa bỗng im lặng, nhưng rồi vẫn bật YouTube nghe lại những ca khúc cũ. Sự tiêu thụ “như không có gì xảy ra” vô tình củng cố thoả thuận ấy.

Hệ quả cho cộng đồng và khoảng trống tiếng nói công dân

Mặt tích cực của cơn im lặng là gì? Ít va chạm, ít scandal chính trị, dây chuyền sản xuất giải trí vận hành êm hơn, nghệ sĩ có thể tập trung vào chất lượng chuyên môn, sống được bằng nghề, nuôi cả một hệ sinh thái hàng trăm con người phía sau sân khấu.

Nhưng cái giá phải trả không nhỏ: không gian thảo luận lịch sử và dân chủ trong sinh hoạt văn hoá đại chúng bị thu hẹp. Thế hệ trẻ thiếu đi những “nghệ sĩ công dân” để học cách đối thoại, tranh luận, chịu trách nhiệm với lời nói. Những khán giả hải ngoại từng xem chống Cộng là lý tưởng sống dễ rơi vào cảm giác hụt hẫng, như thể một phần bản sắc của mình đã bị “tái cấu trúc” mà không hề được hỏi ý kiến.

Không chỉ là sợ hãi, mà là bài toán sống còn

Nói cho công bằng, sự im lặng của Paris By Night hay của đa số nghệ sĩ hải ngoại hôm nay không chỉ là chuyện “nhát gan”. Nó là kết quả của một ma trận động lực: thị trường trong nước và châu Á, khung pháp lý về giấy phép – visa, luật chơi của YouTube/TikTok, nỗi sợ khủng hoảng thương hiệu, sự thay đổi nhân khẩu học khán giả, cùng chiến lược thương hiệu dài hạn của các trung tâm.

Khi miếng bánh lớn nằm trong biên giới Việt Nam, khi dây chuyền kiếm sống phải đi qua vô số cánh cổng kiểm soát, sự im lặng trở thành một lựa chọn thực dụng để bảo toàn. Câu hỏi còn lại dành cho cộng đồng là: chúng ta chấp nhận “sự im lặng an toàn” ấy đến mức nào, và có còn những không gian nào khác để tiếp tục giữ gìn ký ức, lý tưởng, và tiếng nói công dân hay không?

Một dự án quan trọng của NASA đã gặp sự cố.

Kính viễn vọng X-quang của NASA trên Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS), có tên là NICER (Neutron star Interior Composition Explorer – Bộ Khám phá Thành phần Bên trong Sao Neutron), đã phải tạm dừng thu thập dữ liệu khoa học sau khi một mô-tơ lái (steering motor) ngừng hoạt động bình thường. Hoạt động đã bị tạm dừng vào ngày 17 tháng 6 năm 2025, và nhóm kỹ sư vẫn đang nỗ lực khắc phục sự cố.

Việc tạm dừng này diễn ra sau 8 năm quan sát của một công cụ ban đầu chỉ được chế tạo cho sứ mệnh kéo dài 18 tháng. NICER nằm ở phía mạn phải của trạm và thường xoay để theo dõi các mục tiêu trên bầu trời trong mỗi vòng quỹ đạo.


Sự cố của kính viễn vọng NICER
Vấn đề ngay lập tức được xác định là hệ thống điều hướng của thiết bị, tức là phần cứng giúp xoay kính viễn vọng để khóa mục tiêu.

Các camera rô-bốt bên ngoài trạm đã giúp loại trừ các vật cản bên ngoài, và các kỹ sư đang thử nghiệm các chuyển động để xác định bộ phận bên trong nào đang trục trặc.

Ưu tiên hàng đầu của nhóm là di chuyển kính viễn vọng vào trạng thái cất giữ nếu trạm cần không gian để vận hành. Chưa có khung thời gian được công bố về việc nối lại các hoạt động khoa học.

Ông Keith Gendreau là người đứng đầu sứ mệnh tại Trung tâm Bay Vũ trụ Goddard (GSFC) của NASA. Ông đã dẫn dắt NICER từ những kế hoạch sơ khai cho đến những năm quan sát chuyên sâu.

Kính viễn vọng vẫn an toàn cho trạm và phi hành đoàn. Các kỹ sư tiếp tục thử nghiệm theo phương pháp để mọi bước khôi phục không làm vấn đề trở nên tồi tệ hơn.

Vì sao kính viễn vọng NICER quan trọng?
Tầm ảnh hưởng khoa học của NICER vượt xa lĩnh vực vật lý thiên văn.

Thiết kế của NICER tập trung vào việc đo lường thời gian và phổ cực kỳ chính xác của sao neutron – một lõi sao cực kỳ đậm đặc còn sót lại sau một vụ nổ siêu tân tinh.

Trọng lực và từ trường của chúng cho phép các nhà khoa học thăm dò vật chất dưới áp suất vượt xa bất kỳ phòng thí nghiệm nào trên Trái Đất.

NICER cũng thực hiện chương trình SEXTANT (Station Explorer for X-ray Timing and Navigation Technology – Công nghệ Thời gian và Điều hướng X-quang trên Trạm), một thử nghiệm về điều hướng bằng pulsar X-quang. Kỹ thuật này sử dụng các xung từ sao pulsar như các tín hiệu thời gian tự nhiên để định vị tàu vũ trụ.

Một báo cáo hội nghị NTRS đã ghi lại các ước tính vị trí tự động ở mức 10 km bằng cách sử dụng tín hiệu pulsar. Những kết quả này gợi mở về các sứ mệnh tương lai có thể tự điều hướng xa khỏi Trái Đất mà không cần sự trợ giúp vô tuyến liên tục. Một tàu vũ trụ đọc pulsar có thể tự kiểm tra vị trí và thời gian của nó trong các hành trình dài.

Phản ứng nhanh và thông lượng cao của NICER đã mở ra nhiều nghiên cứu phong phú ngoài điều hướng. Công cụ này đã đo tốc độ quay của pulsar, bắt được các chớp sáng bùng nổ trên các sao chết và đặt ra các giới hạn mới về kích thước của các vật thể đặc đến mức một thìa nhỏ có thể nặng hàng tỷ tấn.


Điều gì sẽ xảy ra tiếp theo
Ngay cả khi kính viễn vọng ngừng hoạt động, kho dữ liệu lưu trữ của NICER vẫn mở cho các phân tích mới. NASA đã chính thức chuyển các nỗ lực trước mắt sang khai thác dữ liệu, như đã ghi chú trong thông báo chương trình ROSES.

Vị trí của thiết bị trên trạm vừa mang lại lợi ích vừa có những hạn chế. Nguồn điện, dữ liệu và các cánh tay robot đều ở gần, nhưng hoạt động của trạm có thể giới hạn thời điểm và cách thức di chuyển của thiết bị.

Nếu các kỹ sư có thể giải phóng mô-tơ, NICER có thể trở lại kế hoạch bình thường là chuyển đổi mục tiêu mỗi vòng quỹ đạo. Nếu không thể, nhóm vẫn có thể thu thập dữ liệu khoa học từ các điểm cố định trong thời gian mà vị trí hiện tại khớp với một mục tiêu khả thi.

Đối với sinh viên và nhà nghiên cứu, việc tạm dừng là một cơ hội để rút ra những tín hiệu mới từ các photon cũ. Kho lưu trữ chứa hàng ngàn giờ dữ liệu về pulsar, lỗ đen và các hiện tượng thoáng qua kỳ lạ, sẵn sàng cho những câu hỏi mới và các phương pháp cải tiến.

VietBF@ sưu tập

Sáng 26/11, vụ cháy kinh hoàng tại khu dân cư Wang Fuk Court, Tai Po (Hong Kong) đã trở thành một trong những thảm họa tồi tệ nhất trong nhiều thập kỷ. Ngọn lửa bùng lên từ hệ thống giàn giáo và lớp lưới che phủ công trình mặt ngoài tòa nhà, lan nhanh theo chiều dọc khiến hàng trăm cư dân không kịp sơ tán.

Theo cập nhật từ Reuters, South China Morning Post và The Guardian, số người tử vong đã vượt mốc 120, hàng chục người bị thương và nhiều người vẫn còn mất tích. Cùng với công tác cứu hộ vẫn đang được tiếp tục, câu hỏi lớn nhất với nhiều gia đình lúc này là: Họ sẽ được hỗ trợ, bồi thường ra sao sau thảm kịch?

Những khoản bồi thường

Giới truyền thông cho biết, những khoản bồi thường cho các nạn nhân sau vụ cháy Wang Fuk Court sẽ đến từ ba nhóm chính: Bảo hiểm của tòa nhà, bảo hiểm của nhà thầu thi công, và các quỹ cứu trợ từ chính quyền.

Công ty bảo hiểm China Taiping Insurance (Hong Kong) – đơn vị phụ trách gói bảo hiểm tài sản cho Wang Fuk Court – xác nhận hợp đồng bảo hiểm khu dân cư này có giới hạn bồi thường tối đa lên tới 2 tỷ HKD (tương đương hơn 250 triệu USD, tức 6.3 nghìn tỷ đồng Việt Nam. Đây là con số ành cho thiệt hại kết cấu, khu vực công cộng, hệ thống kỹ thuật tòa nhà và các phần tài sản chung.

Song song với đó, hợp đồng bảo hiểm "mọi rủi ro công trình" (Contractor All-Risk) của nhà thầu thi công cũng được kích hoạt. Mức bảo hiểm của hợp đồng này khoảng 365 triệu HKD (tương đương hơn 1.1 nghìn tỷ đồng), cùng với bảo hiểm trách nhiệm bên thứ ba trị giá 200 triệu HKD (khoảng 630 tỷ đồng). Đây là nguồn chi trả quan trọng trong trường hợp điều tra xác định nguyên nhân cháy có liên quan đến kỹ thuật thi công, vật liệu hoặc biện pháp dựng giàn giáo – những yếu tố bị nghi là đã khiến ngọn lửa lan nhanh bất thường.

Hiệp hội Bảo hiểm Hong Kong (HKFI) cho biết tất cả hồ sơ bồi thường từ vụ cháy sẽ được “ưu tiên xử lý”, đồng thời nhiều doanh nghiệp bảo hiểm “đã chủ động liên hệ cư dân bị ảnh hưởng để hỗ trợ lập hồ sơ”. Dù vậy, HKFI cũng cảnh báo tổng thiệt hại thực tế có thể vượt xa hạn mức bảo hiểm hiện tại vì mức độ phá hủy của vụ cháy quá lớn.

Về phía chính quyền, Hong Kong đã thành lập quỹ cứu trợ 300 triệu HKD – tương đương khoảng 950 tỷ đồng – để hỗ trợ khẩn cấp người dân: Chi phí tạm trú, sinh hoạt, hỗ trợ tang lễ, chăm sóc y tế và các nhu cầu thiết yếu khác. Đây là nguồn hỗ trợ ngay lập tức trong khi chờ quá trình bồi thường bảo hiểm vốn có thể kéo dài nhiều tháng.

Ngoài ra, nhiều tổ chức cộng đồng và quỹ từ thiện Hong Kong đang huy động quyên góp cho nạn nhân. Thực phẩm, chăn màn, quần áo, sạc dự phòng, đồ dùng vệ sinh… được chuyển liên tục đến trung tâm tạm trú. Với những gia đình mất trắng sau vụ cháy, đây là sự cứu trợ có ý nghĩa rất lớn.

Tổng hợp từ các chuyên gia bảo hiểm Hong Kong, tổng mức hỗ trợ và bồi thường mà các nạn nhân có thể nhận được ước tính lên tới 2,6 tỷ HKD – tương đương 8.2 nghìn tỷ đồng Việt Nam. Đây được xem là mức chi trả lớn chưa từng có trong lịch sử các thảm họa dân sự tại Hong Kong.
Cập nhật tình hình cứu nạn

Tính đến tối 28/11, số người tử vong đã vượt mốc 128, trở thành vụ cháy chết chóc nhất tại Hong Kong trong nhiều thập kỷ. Bên cạnh đó, hơn 60 người bị thương với nhiều mức độ nặng nhẹ khác nhau, phần lớn đang được điều trị tại các bệnh viện khu vực New Territories.

Lực lượng cứu hộ cho biết đã giải cứu hơn 300 cư dân khỏi các tầng bị ảnh hưởng trực tiếp bởi khói lửa. Tuy nhiên, vẫn còn khoảng vài chục người được ghi nhận mất tích, do một số căn hộ bị bịt kín bởi giàn giáo đổ sập hoặc lưới che công trình bị cháy chảy xuống, khiến việc tiếp cận gặp rất nhiều khó khăn.

Hong Kong Fire Services Department (FSD) cho biết họ phải triển khai hàng trăm lính cứu hỏa, chia thành nhiều mũi tiếp cận từ tầng trệt, khu vực thang bộ và mái thượng, đồng thời sử dụng thiết bị cắt thép, camera nhiệt và mặt nạ áp lực cao để tìm kiếm trong điều kiện nhiệt độ vẫn rất nóng và cấu trúc tòa nhà bị đe dọa sụp đổ. Một số khu vực từ tầng 20 trở lên được đánh giá là “rất nguy hiểm”, chỉ cho phép tổ đội chuyên sâu tiếp cận theo từng phút đồng hồ để tránh rủi ro.

Nguyên nhân khiến công tác cứu hộ kéo dài là do hệ thống giàn giáo tre và lưới che phủ công trình bọc khắp mặt ngoài tòa nhà đang trong quá trình sửa chữa. Khi cháy lan, toàn bộ lớp lưới cháy rụi, giàn giáo biến dạng, đổ sập, bịt kín lối vào nhiều căn hộ. Nhiều vị trí có nồng độ khí độc cực cao, khiến lực lượng cứu hộ phải thay ca liên tục.

Dù vậy, báo chí quốc tế ghi nhận vẫn có một số trường hợp sống sót kỳ diệu, trong đó có một người cao tuổi được cứu sau nhiều giờ mắc kẹt ở tầng cao, và một số cư dân được tìm thấy trong các khoang cửa cách ly cháy. Tuy nhiên, các trường hợp này chỉ chiếm tỷ lệ rất nhỏ so với tổng số cư dân bị ảnh hưởng.

Tại các trung tâm tạm trú, chính quyền Hong Kong đã bố trí chỗ ở, cấp phát thực phẩm, chăn màn và hỗ trợ y tế cho những hộ phải sơ tán. Đồng thời, danh sách người mất tích được cập nhật liên tục trên hệ thống quản lý cứu hộ, giúp gia đình theo dõi thông tin người thân trong quá trình tìm kiếm.

Thu Phương

Nam NSƯT 53 tuổi được vợ đại gia sinh con cho, đón về ở biệt thự 200 tỷ đồng, không chỉ chung sống trong cơ ngơi xa hoa, nam nghệ sĩ này còn được vợ giao quyền điều hành hai công ty của mình mặc gièm pha, cho thấy niềm tin tuyệt đối mà hoa hậu dành cho chồng.

Cặp đôi nghệ sĩ - doanh nhân của showbiz Việt

NSƯT Vũ Luân tên thật Lương Văn Bình, sinh năm 1972. Anh là một gương mặt quen thuộc của sân khấu cải lương tuồng cổ. Nam nghệ sĩ bắt đầu hoạt động nghệ thuật từ đầu những năm 1990, từng là thành viên nhóm Đồng ấu Bạch Long.

Tên tuổi của Vũ Luân gắn liền với nhiều vai diễn để lại dấu ấn sâu đậm trong các vở như Lương Sơn Bá - Chúc Anh Đài, Giang sơn mỹ nhân, Trời Nam… Ở giai đoạn hoàng kim của sân khấu cải lương vào cuối thập niên 1990, anh được xem là “bảo chứng phòng vé”, mỗi lần xuất hiện đều thu hút đông đảo khán giả.

Dù sự nghiệp sân khấu có nhiều thành tích, song đời tư của Vũ Luân trải qua nhiều giai đoạn trắc trở. Anh từng có vài mối tình không trọn vẹn trước khi gặp Phương Lê.

Bà xã hiện tại của Vũ Luân là hoa hậu Phương Lê, kém anh 7 tuổi. Phương Lê nổi tiếng với danh hiệu Á hậu Doanh nhân Người Việt Thế giới 2016 và Hoa hậu Quý bà Hòa bình Thế giới 2017. Ngoài ra, cô còn là doanh nhân kinh doanh nha khoa, bất động sản, khách sạn, resort, cho thuê văn phòng... và làm vlogger ẩm thực. Trước khi đến với Vũ Luân, Phương Lê từng trải qua một lần đò và có 3 con gái riêng.

Đầu năm 2024, Phương Lê và Vũ Luân có nhiều hành động thân thiết từ đời thường cho đến trên mạng xã hội. Cặp đôi gặp nhau lần đầu trong một chương trình nghệ thuật thiện nguyện. Ban đầu chỉ là mối quan hệ bạn bè, đồng nghiệp, nhưng sau nhiều lần trò chuyện, chia sẻ, họ dần tìm được sự đồng điệu trong tâm hồn.Theo Phương Lê, Vũ Luân chính là người đã giúp cô mở lòng trở lại sau cuộc hôn nhân đổ vỡ.

Khi công khai mối quan hệ, cặp đôi phải đối diện với nhiều bàn tán trái chiều. Ngoài những nghi ngờ cho rằng họ đang “đánh bóng tên tuổi”, mạng xã hội còn lan truyền các tin đồn liên quan đến giới tính và vấn đề tài chính của Vũ Luân.

Tuy nhiên, nam NSƯT cho biết anh không quá để tâm đến những lời đồn. Về phía mình, Phương Lê chia sẻ với Đời sống Pháp luật: "Anh Luân là man 100%. Nếu anh Luân không man thì chắc tôi không yêu đâu. Tôi khẳng định. Tuy mới đính hôn nhưng chúng tôi đã sống chung với nhau như vợ chồng. Không thể nào không man mà tôi lấy. Tôi phải thử trước khi đính hôn".

Được vợ đại gia yêu hết lòng, sinh con cho mặc gièm pha

Vũ Luân và Phương Lê đăng ký kết hôn vào tháng 4/2024. Đến tháng 8/2024, họ tổ chức lễ đính hôn trên du thuyền ở TP.HCM.

Sau khi kết hôn, NSƯT Vũ Luân dọn về sống chung với vợ đại gia trong căn biệt thự tráng lệ của vợ tại khu vực Thủ Đức (cũ), TP.HCM. Nằm trên khu đất có diện tích hơn 600m2, căn biệt thự gồm 5 tầng, có kiến trúc tân cổ điển với màu trắng chủ đạo. Cơ ngơi này có trị giá ước tính lên đến 200 tỷ.

Bên trong biệt thự, từng chi tiết nội thất đều thể hiện sự chăm chút tỉ mỉ và xa hoa. Mỗi không gian từ phòng khách, phòng bếp, phòng ngủ đến phòng thay đồ, vật liệu, đồ trang trí cho đến hệ thống đèn chùm đều được lựa chọn cẩn thận theo phong cách quý tộc. Gara tầng hầm trưng bày dàn siêu xe hàng “khủng”, khiến cư dân mạng xuýt xoa.

Không chỉ chung sống trong cơ ngơi xa hoa, Phương Lê còn quyết định giao toàn bộ quyền điều hành hai công ty của mình cho chồng, cho thấy niềm tin tuyệt đối mà hoa hậu dành cho chồng.

Đầu năm 2025, Phương Lê thông báo mang thai con thứ tư ở tuổi 46. Đến ngày 28/10, cô hạ sinh con gái cho Vũ Luân. Mới đây, cặp đôi đã tổ chức tiệc đầy tháng cho công chúa nhỏ - bé Lương Bình Thụy Yên.

Vũ Luân - Phương Lê tổ chức tiệc đầy tháng cho con gái

Chia sẻ với Ngôi sao, NSƯT Vũ Luân cho biết, được làm cha ở tuổi 53 là niềm hạnh phúc “khó diễn tả” với anh. Nam nghệ sĩ thừa nhận từng nghĩ chuyện có con gần như là điều không thể, bởi khi kết hôn với hoa hậu Phương Lê, cả hai đều ở độ tuổi trung niên. Vũ Luân tự an ủi bản thân rằng chỉ cần cuộc sống bình yên bên vợ là đủ, nhưng chính lúc anh buông bỏ kỳ vọng, điều kỳ diệu đã đến.

Khi biết tin vợ mang thai tự nhiên ở tuổi 46, nghệ sĩ xúc động đến rơi nước mắt. Ngày Phương Lê bước vào ca sinh, nam nghệ sĩ túc trực không rời, bồn chồn như chính mình sắp “vượt cạn”. May mắn, bé Thụy Yên chào đời khỏe mạnh, nặng 2,9 kg, trong niềm vỡ òa của cả gia đình.

Vũ Luân tâm sự con gái là niềm hy vọng, động lực mới để vợ chồng anh cố gắng mỗi ngày. Nam nghệ sĩ biết ơn vợ đại gia vì đã gánh vác vất vả ở tuổi U50 để sinh con gái, đem đến cho anh một gia đình trọn vẹn.
Từ khi con gái chào đời, Vũ Luân gần như dành trọn thời gian cho con. Trước đó, anh cũng chuẩn bị kỹ lưỡng kiến thức làm cha nên rất tự tin trong mọi việc: như cho bú bình, thay tã, ru con ngủ. Phương Lê cũng tiết lộ chồng là "ông bố bỉm sữa" khéo léo, đảm đang đến mức không cần người giúp việc hỗ trợ, nhờ vậy cô không thấy vất vả khi sinh thêm con thứ tư.

Trong việc chăm con, hai vợ chồng phân chia công việc và luôn trao đổi kỹ càng để mang đến cho bé Thụy Yên sự phát triển tốt nhất. Vũ Luân chia sẻ mong muốn lớn nhất là con gái sẽ lớn lên trong tình yêu thương, trở thành một em bé hạnh phúc.

Bên cạnh niềm vui, vợ chồng Vũ Luân cũng phải đối diện nhiều dèm pha và những thông tin tiêu cực khi Phương Lê mang bầu ở tuổi 46. Tuy nhiên, cô vẫn giữ tinh thần lạc quan, mạnh mẽ, luôn hướng đến những điều tích cực để bảo vệ tổ ấm. Mỗi lúc vợ buồn hoặc quá áp lực, Vũ Luân chỉ cần ôm vợ hoặc đưa cô đi dạo một vòng là mọi lo lắng đều tan biến.

Theo như dân tình mới đây lại 'dậy sóng' về con số khủng liên quan đến nam ca sĩ Quang Lê nhanh chóng trở thành đề tài bàn tán, kéo theo nhiều bình luận về thu nhập của nghệ sĩ trên môi trường số - một lĩnh vực từng được xem là sân chơi chỉ dành cho thế hệ trẻ nhưng giờ đây lại thu hút không ít tên tuổi kỳ cựu. Đây là con số không nhỏ, thậm chí thuộc nhóm đáng mơ ước với nhiều nghệ sĩ hoạt động lâu năm.

Những ngày qua, mạng xã hội bất ngờ xôn xao trước thông tin liên quan đến một khoản doanh thu khủng mà ca sĩ Quang Lê có thể kiếm được mỗi tháng nhờ nền tảng YouTube. Con số 738 triệu đồng nhanh chóng trở thành đề tài bàn tán, kéo theo nhiều bình luận về thu nhập của nghệ sĩ trên môi trường số - một lĩnh vực từng được xem là sân chơi chỉ dành cho thế hệ trẻ nhưng giờ đây lại thu hút không ít tên tuổi kỳ cựu.

Theo thống kê từ Social Blade, kênh YouTube của Quang Lê đang nằm trong nhóm có hiệu suất tốt. Nền tảng này ước tính mỗi tháng, kênh của nam ca sĩ có thể mang về từ 1.800 đến 28.000 USD, tức tương đương hơn 47 - 738 triệu đồng. Đây là con số không nhỏ, thậm chí thuộc nhóm đáng mơ ước với nhiều nghệ sĩ hoạt động lâu năm. Dù thu nhập thực tế phụ thuộc vào nhiều yếu tố, nhưng mức ước tính này phần nào phản ánh sức hút ổn định của kênh YouTube của giọng ca Cô Hàng Xóm.

Điều khiến công chúng chú ý hơn là việc một nghệ sĩ thuộc thế hệ trước như Quang Lê vẫn có thể hoạt động hiệu quả và duy trì mức thu nhập cao nhờ các nền tảng số. Trong bối cảnh thói quen xem nội dung đang thay đổi mạnh mẽ, khi khán giả ưa thích những khoảnh khắc đời thường, mộc mạc, Quang Lê dường như đã tìm được hướng đi phù hợp mà không cần phải chạy theo các trào lưu ồn ào.

Trường hợp của Quang Lê là minh chứng rõ ràng cho việc nghệ sĩ thế hệ trước hoàn toàn có thể sống khỏe trên nền tảng số nếu biết cách tạo ra những nội dung phù hợp với khán giả hôm nay. Thay vì sử dụng các chiêu trò câu view hay làm nội dung theo hướng giật gân, nam ca sĩ chọn phong cách rất đời, ghi lại những khoảnh khắc sinh hoạt hằng ngày, từ việc đi diễn, đi ăn, nấu nướng, gặp gỡ bạn bè cho đến những câu chuyện nhỏ không hề được dàn dựng. Sự giản dị ấy vô tình lại trở thành điểm đặc biệt, khiến khán giả cảm giác được đồng hành cùng anh trong từng khoảnh khắc cuộc sống.

Bên cạnh đó, lợi thế hơn hai thập kỷ gắn bó với khán giả giúp Quang Lê sở hữu lượng người theo dõi trung thành đáng kể. Họ không chỉ yêu âm nhạc của anh, mà còn muốn theo dõi cuộc sống của một nghệ sĩ trữ tình đã đi qua nhiều giai đoạn thăng trầm. Vì vậy, những video nhẹ nhàng, không cầu kỳ của anh luôn giữ được lượng xem ổn định - một điều không phải nghệ sĩ nào cũng làm được trong thời buổi cạnh tranh nội dung khốc liệt hiện nay.

Ở góc độ rộng hơn, câu chuyện từ kênh YouTube của Quang Lê còn phản ánh một xu hướng rõ ràng rằng nghệ sĩ Việt, đặc biệt là thế hệ trước, đang dần bắt kịp nhịp chuyển động của thời đại số. Việc cập nhật nền tảng mới, mạnh dạn chia sẻ cuộc sống, giao tiếp trực tiếp với người hâm mộ giúp họ duy trì sức ảnh hưởng, đồng thời mở ra nguồn thu đáng kể bên cạnh sân khấu và phòng thu truyền thống.

Có thể nói, con số 738 triệu đồng không chỉ gây xôn xao vì giá trị lớn, mà còn khiến khán giả nhìn thấy một thực tế rằng nếu nghệ sĩ thật sự nghiêm túc, chân thành và biết cách kết nối, thì hành trình trên nền tảng số hoàn toàn có thể trở thành một phần quan trọng trong sự nghiệp. Và với Quang Lê, đó không chỉ là nguồn thu nhập mà còn là một cách để anh tiếp tục đứng gần hơn với khán giả, theo cách nhẹ nhàng và tự nhiên nhất.

Gen Z bước vào “đại suy thoái tình dục”: quan hệ ít hơn, ngại hẹn hò và gần như quay lưng với tình một đêm, mở ra một thế hệ yêu chậm và thận trọng hơn.

"Suy thoái tình dục" trở thành từ khóa được quan tâm khi nói về Gen Z.
Được định hình bởi thời gian giãn cách và nhiều biến động xã hội, Gen Z đang phải đối mặt với không ít thách thức trong chuyện yêu đương, hẹn hò và đời sống tình dục.

Đời sống tình dục của Gen Z được quan tâm bởi rất nhiều phía - từ phụ huynh, chuyên gia, người dùng mạng xã hội, đến các ứng dụng hẹn hò. Liệu họ có quá cô đơn đến mức tìm đến “người yêu AI”? Họ có đang sống trong các mối quan hệ mở? Họ có quan hệ đủ nhiều? Hay có quan hệ tình dục hay không?

Gen Z được định nghĩa là nhóm thanh thiếu niên từ 13 đến 28 tuổi. Thế hệ này lớn lên khi thông tin về tình dục luôn có sẵn. Có mặt tích cực là giáo dục giới tính và cộng đồng trên mạng, nhưng tiêu cực là việc tiếp xúc nội dung người lớn quá sớm (năm 2022, 54% thiếu niên Mỹ cho biết lần đầu xem nội dung khiêu dâm online từ 13 tuổi trở xuống). Họ cũng có xu hướng chấp nhận các bản dạng đa dạng và cởi mở hơn trong quan điểm về hôn nhân, giới tính - đặc biệt là nữ giới thuộc Gen Z.


Gen Z được giáo dục giới tính từ sớm nhưng cũng sớm tiếp xúc với nội dung khiêu dâm qua Internet.
Dù vậy, thế hệ này cũng trưởng thành trong bối cảnh bị ảnh hưởng bởi sự cô lập do đại dịch và nhiều thay đổi xã hội gây xáo trộn. Trong khi các giá trị tiến bộ về giới và quan hệ dần nở rộ, những quan điểm bảo thủ về tình dục, vai trò giới hay hôn nhân đôi khi tạo ra sự giằng co mạnh mẽ. Gen Z vẫn đang cố gắng hẹn hò, yêu đương và tìm kiếm sự kết nối - điều không hề dễ dàng.

Là một phần của loạt bài về đời sống tình dục Gen Z, bài viết Fewer one night stands, more AI lovers: the data behind generation Z’s sex lives của The Guardian liệt kê 13 dữ liệu cho thấy giới trẻ đang nghĩ gì về tình dục và người họ lựa chọn làm bạn tình:

1. Gen Z là thế hệ có tỷ lệ người thuộc cộng đồng LGBTQ+ cao nhất

Gần 1/4 người trưởng thành Gen Z nhận diện mình thuộc LGBTQ+, so với 10% người trưởng thành Mỹ nói chung. (PRRI, 2024)

2. Họ đang trải qua một “cuộc đại suy thoái tình dục”

Gen Z quan hệ tình dục ít hơn và muộn hơn Millennials. (CDC Youth Risk Behavior Survey, 2024)

Năm 2023, chỉ 32% học sinh trung học cho biết đã từng quan hệ tình dục, giảm mạnh so với 47% năm 2013.

3. Nam giới Gen Z quan hệ ít hơn

Một khảo sát cho thấy 1/4 người Gen Z (18-24 tuổi) chưa từng quan hệ với bạn tình. Trong đó, 1/3 nam giới chưa từng quan hệ, so với 1/5 nữ giới. (Kinsey Institute + Lovehoney, 2022)

4. Nam giới Gen Z độc thân nhiều hơn

63% nam giới dưới 30 đang độc thân, trong khi tỷ lệ này ở nữ dưới 30 chỉ là 34%. (Pew Research Center, 2023)

5. Nữ giới Gen Z có xu hướng đa dạng bản dạng hơn

Nữ giới Gen Z được ghi nhận có tỷ lệ nhận diện LGBTQ+ cao hơn nam giới. (PRRI, 2024)

6. Khoảng cách quan điểm giữa nam và nữ đang nới rộng

Những biến động xã hội gần đây cho thấy sự khác biệt rõ rệt về quan điểm, ưu tiên và nhận thức giữa nam và nữ Gen Z. Điều này góp phần ảnh hưởng đến kỳ vọng về hẹn hò và yêu đương.

7. Họ không muốn hẹn hò với người có quan điểm quá khác biệt

Gần 60% người 18-29 tuổi cho biết họ muốn bạn đời có quan điểm tương đồng với mình - tỷ lệ cao nhất trong các nhóm tuổi. (NPR/PBS/Marist, 2025)

8. Một số hiện tượng xã hội khiến giới trẻ e ngại tình dục

Nhiều biến động xã hội và tranh luận về giáo dục giới tính, quyền sinh sản, hay vấn đề an toàn đã khiến không ít bạn trẻ cảm thấy lo lắng khi nghĩ về tình dục. Gần 20% phụ nữ Gen Z cho biết họ sợ quan hệ tình dục. (Kinsey Institute + Lovehoney, 2022)

Ngoài ra, hơn 1/3 người thuộc LGBTQ+ cảm thấy không thoải mái khi công khai bản dạng của mình trong quá trình hẹn hò. (Kinsey Institute + DatingNews.com, 2025)

9. Gen Z hướng về sự chung thủy

Dù các mô hình quan hệ mở xuất hiện nhiều hơn, Gen Z lại tỏ ra quan tâm đến quan hệ một vợ một chồng. (Kinsey Institute + Feeld, 2024)

21% gen Z cho biết họ thích sự chung thủy - cao hơn mọi thế hệ khác.

10. Việc “chủ động tán tỉnh” trở nên khó khăn hơn

72% Gen Z độc thân cho biết sự thụ động trong bước đầu làm quen ngày càng phổ biến. (Match, 2025)

11. Tình một đêm đang “biến mất”

Năm 2004, 78% Millennials nói bạn bè họ thường có tình một đêm. Năm 2024, chỉ 23% Gen Z nói điều tương tự. (YouGov/The Times & Populus, 2025)

12. Quan hệ trong buổi hẹn đầu là điều “cấm kỵ” với nhiều người

48% Gen Z xem chuyện quan hệ trong buổi hẹn đầu là điều khiến họ “bỏ chạy”. (Kinsey Institute + Lovehoney, 2022)

13. Gen Z quan tâm đến AI trong chuyện hẹn hò

Là thế hệ đầu tiên lớn lên cùng chatbot và AI sinh tạo, Gen Z đang sử dụng AI để trò chuyện, tìm lời khuyên tình cảm, thậm chí để bớt cảm giác cô đơn. (Match, 2025)

VietBF@ sưu tập

Theo như nữ nghệ sĩ nổi đình đám mới đây vừa cầu hôn lại người chồng cũ ở tuổi 60 lại trẻ đẹp như 40, body vẫn “đốt mắt” nóng bỏng đến khó tin khi diện bikini, nữ nghệ sĩ nổi đình đám này khiến nhiều người phải trầm trồ.

MC Nguyễn Cao Kỳ Duyên sinh năm 1965 tại Mỹ. Từ nhỏ, cô theo học piano, thanh nhạc, khiêu vũ và hội họa – nền tảng giúp cô sớm bộc lộ năng khiếu nghệ thuật. Dù tốt nghiệp ngành luật, cô lại bén duyên với nghề dẫn chương trình và nhanh chóng trở thành gương mặt quen thuộc của cộng đồng người Việt hải ngoại.

Sự duyên dáng, thông minh, hài hước và khả năng nắm bắt tâm lý khán giả giúp cô trở thành một trong những MC được yêu thích nhất nhiều thập kỷ qua. Trong suốt sự nghiệp, Kỳ Duyên gắn bó với hàng loạt chương trình lớn tại hải ngoại và Việt Nam tạo dấu ấn đậm nét với kiểu dẫn tự nhiên và lối ứng xử tinh tế.

Đời tư của nữ MC nổi tiếng trải qua không ít thăng trầm. Cô kết hôn lần đầu với một bác sĩ. Sau khi hôn nhân tan vỡ, Kỳ Duyên kết hôn lần thứ hai với MC – luật sư Trịnh Hội. Tuy nhiên, cuộc hôn nhân này chỉ kéo dài khoảng bốn năm.

Nhiều năm sau, cô từng có mối quan hệ với doanh nhân trẻ hơn tám tuổi nhưng rồi cũng chia tay. Đến tuổi trung niên, nữ MC gây chú ý khi bất ngờ tái hợp với Trịnh Hội – người chồng cũ từng chung sống một thời. Cả hai xuất hiện thân thiết trong nhiều chuyến du lịch và chính Kỳ Duyên mới đây thừa nhận cô đã chủ động cầu hôn lại anh tại một hòn đảo ở Thái Lan. Câu chuyện này thu hút sự quan tâm lớn vì hiếm có nghệ sĩ nào sẵn sàng công khai việc cầu hôn sau hơn 20 năm chia tay.

Không chỉ đời tư, nhan sắc và phong cách sống của Kỳ Duyên cũng khiến công chúng ngưỡng mộ. Ở tuổi U60, cô vẫn giữ được thân hình thon gọn, gợi cảm cùng gương mặt trẻ trung, tràn đầy năng lượng. Nhiều bức ảnh bikini hay thời trang đời thường của cô hiện tại vẫn “gây sốt” vì vóc dáng săn chắc và thần thái tự tin.

Theo chia sẻ, nữ MC duy trì lối sống lành mạnh với ăn chay, tập thể dục, yoga, thiền và giữ tâm lý thoải mái. Cô trung thành với quan điểm: vẻ đẹp thực sự đến từ sức khỏe và tinh thần tích cực. Có lẽ vì thế mà ở tuổi 60 nhưng Kỳ Duyên được nhận xét trẻ đẹp như mới 40 tuổi, đặc biệt là body căng tràn không mỡ thừa khiến nhiều người phải trầm trồ.

Chuyện tình cảm đầy bất ngờ, nhan sắc “trẻ mãi không già” và hành trình theo đuổi nghệ thuật lâu dài khiến Nguyễn Cao Kỳ Duyên luôn giữ vị trí đặc biệt trong lòng khán giả. Ở tuổi 60, cô vẫn tiếp tục truyền cảm hứng về sự độc lập, bản lĩnh và khả năng yêu thương lần nữa – dù ở bất kỳ giai đoạn nào của cuộc đời.

Điều khiến nhiều người ngỡ ngàng là thay vì xin lỗi hay kiểm soát tình huống, chủ chó lại tỏ thái độ hung hăng, trực tiếp tát nạn nhân ngay lập tức với người phụ nữ đã được camera ghi lại khi đang đứng chờ thang máy thì bất ngờ bị con chó của hàng xóm lao tới. Thế nhưng, thay vì xin lỗi hoặc kéo chó lại, chủ chó Payal Goswami - người có mặt cùng chú chó lại tức giận tiến tới tát Kiran, dẫn đến một cuộc tranh cãi gay gắt ngay tại sảnh thang máy.

Một vụ việc hy hữu và gây tranh cãi xảy ra tại thành phố Rajkot, bang Gujarat (Ấn Độ), khi một nữ cư dân bị chó nhà hàng xóm tấn công ngay tại sảnh thang máy. Điều khiến nhiều người ngỡ ngàng là thay vì xin lỗi hay kiểm soát tình huống, chủ chó lại tỏ thái độ hung hăng, trực tiếp tát nạn nhân ngay lập tức.
Theo báo NDTV, sự việc diễn ra vào ngày 25/11 tại khu chung cư Surbhi Possible Flats, khu Kotharia, Rajkot. Hình ảnh từ camera an ninh cho thấy Kiran Vaghela, nữ cư dân sống trong tòa nhà, đang đứng chờ thang máy thì bất ngờ bị con chó của hàng xóm lao tới. Dù chưa rõ Kiran có bị cắn hay không, cô đã tỏ ra hoảng sợ và nhắc nhở thanh niên đang cầm dây xích: "Hãy quản lý con vật của bạn".

Thế nhưng, thay vì xin lỗi hoặc kéo chó lại, chủ chó Payal Goswami - người có mặt cùng chú chó lại tức giận tiến tới tát Kiran, dẫn đến một cuộc tranh cãi gay gắt ngay tại sảnh thang máy. Toàn bộ tình huống đã được camera ghi lại và nhanh chóng được chia sẻ trên mạng xã hội, gây làn sóng tranh luận dữ dội tại Ấn Độ.

Nhóm NCMIndia Council For Men Affairs, một tổ chức công ích về quyền lợi và vấn đề của nam giới, đã đăng tải video lên mạng X (trước đây là Twitter), đồng thời đánh dấu cơ quan cảnh sát địa phương, kêu gọi có biện pháp xử lý. Nhiều bình luận của cư dân mạng chỉ trích hành vi của chủ chó, cho rằng "quản lý chó đi kèm trách nhiệm. Nếu xảy ra sự cố, việc đầu tiên nên là xin lỗi và chịu trách nhiệm, không phải tấn công nạn nhân".

Một số ý kiến nhấn mạnh, ngay cả khi chó không cắn người phụ nữ, phản ứng hung hăng của chủ chó vẫn hoàn toàn không thể chấp nhận, thậm chí gây tổn hại về tâm lý cho nạn nhân. Nhiều người bày tỏ lo ngại về vấn đề an toàn công cộng và trách nhiệm của những người nuôi thú cưng trong môi trường sống chung, đặc biệt là các chung cư, nơi không gian sinh hoạt có phần chật hẹp và liên quan trực tiếp đến hàng xóm.
Hiện tại, cảnh sát địa phương chưa công bố việc có can thiệp hay điều tra vụ việc hay không, nhưng câu chuyện này đã làm dấy lên một cuộc tranh luận sôi nổi trên các nền tảng mạng xã hội tại Ấn Độ. Nó nhấn mạnh rằng, việc nuôi thú cưng không chỉ là quyền lợi mà còn đi kèm trách nhiệm bảo đảm an toàn cho những người xung quanh, đồng thời tôn trọng cộng đồng sống chung.

Vụ việc cũng là lời cảnh tỉnh cho các chủ vật nuôi: kiểm soát thú cưng, cư xử văn minh và biết chịu trách nhiệm là những yếu tố không thể thiếu để tránh những sự cố đáng tiếc, đồng thời duy trì hòa khí trong cộng đồng.

Khi Lễ Tạ Ơn bị biến thành diễn đàn hận thù
Lễ Tạ Ơn lẽ ra phải là ngày người Mỹ tạm gác tranh chấp, quây quần bên bàn ăn, nhắc lại những điều tốt đẹp còn sót lại trong một năm đầy bất trắc. Thế nhưng với Donald Trump, đó lại là một dịp khác để bấm nút “tổng tấn công” trên mạng xã hội Truth Social.

Trong bài đăng dài lê thê, ông ta gửi “lời chúc Lễ Tạ Ơn” đến những người yêu nước rồi lập tức quay sang trách móc chính người dân Mỹ là “quá chính trị”, “ngu ngốc” khi để đất nước bị chia rẽ, hỗn loạn, “bị giết hại, bị đánh đập, bị cướp bóc, bị chế nhạo” vì vấn đề nhập cư. Từ đó, Trump trút một tràng ngôn từ hằn học lên người nhập cư: mô tả họ như những kẻ sống nhờ trợ cấp, đến từ “các quốc gia thất bại, nhà tù, viện tâm thần, băng nhóm và cartel ma túy”.

Sự mỉa mai ở đây quá rõ: một chính trị gia đang mang án hình sự, đối mặt với hàng loạt vụ kiện, lại đứng trên bục đạo đức để kết tội những người lao động nhập cư đang vất vả mưu sinh. Nhưng với một bộ phận ủng hộ MAGA, luận điệu dựa trên sợ hãi, bản năng bầy đàn và phân biệt chủng tộc vẫn đủ sức át mọi dữ kiện. Khi “lãnh tụ” nói, họ không cần kiểm chứng.

Cú đáp trả “Hãy công bố kết quả MRI đi!” – khi khoa học được dùng làm đòn châm biếm
Trước những lời công kích cá nhân, Trump không quên nhắm vào Thống đốc Minnesota Tim Walz, gọi ông là “ngu si nghiêm trọng” và cáo buộc ông “sợ hãi, bất tài” trước cái gọi là “băng nhóm Somali lang thang tìm con mồi”. Đó là kiểu tấn công quen thuộc: dán nhãn, miệt thị, biến đối thủ thành trò cười trước khi bất kỳ tranh luận chính sách nào kịp diễn ra.

Nhưng lần này, Walz không im lặng. Câu trả lời của ông ngắn gọn mà sắc lạnh: “Hãy công bố kết quả MRI đi!”

MRI – chụp cộng hưởng từ – là phương pháp dùng để kiểm tra não bộ và các cơ quan nội tạng. Bằng cách nhắc đến MRI, Walz không đáp trả bằng một câu chửi tay đôi, mà “chơi đòn vòng”: ám chỉ rằng điều công chúng cần biết không phải là ai “ngu si”, mà là tình trạng thực sự của bộ não người vẫn ngày ngày tung ra những phát ngôn cực đoan. Anh ta nói ngu, hay là não đã có vấn đề – hãy để hình ảnh y khoa trả lời.

Đây là cú châm biếm hai tầng. Một mặt, Walz từ chối sa vào cuộc chiến ngôn từ bẩn thỉu. Mặt khác, ông đánh thẳng vào câu hỏi mà nhiều người âm thầm đặt ra: với những cơn bùng nổ giận dữ ngày càng thất thường, những lời buộc tội vô căn cứ và các biểu hiện thiếu kiểm soát, liệu nhận thức của Trump có đang suy giảm? Đó là câu hỏi về năng lực lãnh đạo, chứ không chỉ là chuyện “tự ái cá nhân”.

Di dân – “vật tế thần” cho mọi thất bại trong nước
Trong bài đăng Lễ Tạ Ơn, Trump không chỉ tấn công Walz hay nghị sĩ Ilhan Omar – người ông mỉa mai “quấn mình trong khăn hijab” và lặp lại tin đồn vô căn cứ rằng bà kết hôn với anh ruột. Ông còn vẽ người nhập cư như một đội quân “ký sinh trùng” sống bám vào “những công dân Mỹ có tấm lòng đẹp”.

Ông ta tuyên bố một người nhập cư “kiếm 30.000 USD nhờ thẻ xanh sẽ nhận khoảng 50.000 USD trợ cấp mỗi năm cho gia đình”. Thực tế, những người nhập cư không giấy tờ hầu như không tiếp cận được trợ cấp liên bang, còn người nhập cư hợp pháp cũng phải chờ nhiều năm mới có quyền tiếp cận các chương trình thiết yếu như Medicaid, SNAP. Không chỉ vậy, các nghiên cứu ngân sách còn chỉ ra người nhập cư đóng góp thuế nhiều hơn số trợ cấp họ nhận lại. Nhưng trong vũ trụ MAGA, dữ kiện không quan trọng bằng cảm xúc phẫn nộ.

Trump tiếp tục đổ lỗi “gánh nặng người tị nạn” cho đủ thứ: trường học “thất bại”, tội phạm gia tăng, đô thị suy tàn, bệnh viện quá tải, thiếu nhà ở, thâm hụt ngân sách. Đó là chiến thuật kinh điển: mọi khủng hoảng cấu trúc do nhiều thập niên chính sách sai lầm bỗng được gom lại, gán hết cho những người da màu, nói tiếng lạ và không có quyền lực chính trị. Đổ hết tội cho người yếu nhất luôn là cách rẻ tiền nhất để né tránh trách nhiệm.

Nghịch lý người Việt tị nạn 1975 ủng hộ Trump
Trong số những người reo hò ủng hộ Donald Trump, có không ít người Việt từng là thuyền nhân, tị nạn cộng sản từ năm 1975. Họ đã đánh đổi cả mạng sống để rời bỏ độc tài, mơ tới lá cờ tự do, tin rằng nước Mỹ là nơi người chăm chỉ sẽ được tôn trọng. Nhiều người đã xem Trump như biểu tượng chống cộng, bảo vệ tự do cá nhân, bảo vệ “giá trị gia đình”.

Thế nhưng trong bài diễn văn Lễ Tạ Ơn đầy căm ghét ấy, Trump không hề phân biệt ai là tị nạn chiến tranh, ai là người nhập cư hợp pháp, ai là lao động chăm chỉ. Tất cả bị nhét chung vào một cái túi “người sống nhờ trợ cấp”, “kẻ gây rối loạn xã hội”, “gánh nặng ngân sách”. Nếu ngày hôm nay ông ta có thể miêu tả người tị nạn Trung Đông, châu Phi hay Mỹ Latin như vậy, thì lý do gì khiến những người tị nạn Việt Nam nghĩ mình được miễn trừ?

Nghịch lý đau lòng là ở chỗ đó: nhiều người Việt ủng hộ Trump bằng niềm tin rằng ông sẽ bảo vệ những gì họ trân trọng – nhưng chính họ cũng nằm trong nhóm người mà ông dễ dàng xúc phạm, bôi nhọ bất cứ lúc nào cần “một kẻ để đổ lỗi”. Lòng trung thành cá nhân không đổi lại được sự tôn trọng, khi thế giới quan của Trump xây trên việc phân loại con người thành “ta” và “họ” theo màu da, nguồn gốc, và giá trị chính trị tức thời.

Chiến tranh văn hóa để che mờ thất bại chính sách
Càng đọc kỹ bài đăng Lễ Tạ Ơn, người ta càng thấy đây không chỉ là một cơn giận dữ tự phát. Nó là công cụ chính trị. Khi giá cả leo thang, hệ thống y tế sau đại dịch chằng chịt vết rạn, nhà ở khan hiếm, thâm hụt ngân sách phình to, và những câu hỏi quanh giới tinh hoa từng giao du với Jeffrey Epstein vẫn chưa lắng xuống, cách dễ nhất để né tránh là… hét to hơn về “băng nhóm Somali”, “di dân ăn trợ cấp” và “thống đốc ngu si”.

Đó là chiến thuật chiến tranh văn hóa: dồn năng lượng chính trị vào những trận cãi vã quanh danh tính, chủng tộc, tôn giáo, biến hàng xóm thành kẻ thù, để người ta không còn đủ tỉnh táo hỏi: “Kế hoạch thực sự của ông cho kinh tế, giáo dục, y tế là gì?”. Khi chính sách yếu, ngôn từ phải càng cực đoan. Khi câu trả lời về tương lai mơ hồ, người ta càng hò hét về “kẻ thù ngay trước cửa nhà”.

Trong khung cảnh ấy, câu “Hãy công bố kết quả MRI đi!” của Tim Walz không chỉ là một cú troll. Nó đặt lại đúng tâm điểm: vấn đề không phải là ông ta chửi ai, mà là ông ta có còn đủ sáng suốt để dẫn dắt hàng trăm triệu con người hay không. Và nếu không, tại sao chúng ta phải coi trọng bất kỳ đề xuất chính sách nào được phát ra từ một cái đầu đang tuôn ra ngày càng nhiều phát ngôn rối loạn?

“Hãy công bố hồ sơ Epstein và kết quả MRI đi!”
Trong chính trị, người sống trong nhà kính không nên là người cầm đá ném trước. Một lãnh đạo mang án hình sự, chìm trong tranh cãi, đang bị chất vấn về cả tư cách đạo đức lẫn năng lực nhận thức, không thể dùng vài dòng mạt sát trên mạng xã hội để tự đặt mình vào vị thế “người phán xử đạo đức” đối với di dân, thống đốc, nghị sĩ hay bất cứ ai khác.

Thống đốc Tim Walz đã chọn cách phản công bằng một câu nói ngắn, gọn, nhắm thẳng vào điểm yếu nhất của Trump mà không cần thêm một lời tục tĩu nào. Nó cho thấy một kiểu chính trị khác: không né tránh đối đầu, nhưng cũng không dìm mình xuống vũng bùn ngôn ngữ của đối thủ.

Ở một mức độ nào đó, câu kết mà nhiều người nhắc lại sau cơn bùng nổ Lễ Tạ Ơn của Trump đã tóm gọn tâm trạng chung:
Hãy công bố hồ sơ Epstein và kết quả MRI đi!

Nếu ông muốn cả thế giới tin vào sự tỉnh táo của mình, và vào những lời cáo buộc ông ném ra mỗi ngày, thì minh bạch – cả về đạo đức lẫn sức khỏe – chính là bài kiểm tra đầu tiên. Còn nếu không, mọi cơn thịnh nộ trên mạng xã hội, dù ầm ĩ đến đâu, cũng chỉ là âm vang trống rỗng vọng ra từ một cái vỏ quyền lực đang dần rệu rã.

Các băng nhóm tội phạm có tổ chức đang nhắm vào gia đình chủ doanh nghiệp gốc Á tại Mỹ để trộm tiền mặt, khiến nhiều người mất sạch tài sản tích cóp cả đời.

Đêm một ngày tháng 8, trở về nhà ở Eugene (bang Oregon) sau ca làm việc tại cửa hàng tạp hóa, ông Chong Man Kim và vợ bàng hoàng khi thấy cửa bị phá, đồ đạc bị lục tung. Hai chiếc két sắt được giấu kín, một bị cạy mở, một chiếc biến mất.

Toàn bộ tiền mặt, nhẫn cưới, kỷ vật gia đình và bộ sưu tập tiền xu quý giá đã bốc hơi. Kẻ trộm chỉ để lại vài đồng tiền lẻ vương vãi trên sàn.

"50 năm làm lụng, 50 năm tiết kiệm cho giấc mơ nghỉ hưu, giờ tôi chẳng còn gì", ông Kim, 69 tuổi, người nhập cư từ Hàn Quốc, nghẹn ngào nói.

Vợ chồng ông Kim là nạn nhân điển hình trong làn sóng trộm cắp đang nổi lên khắp nước Mỹ. Theo cảnh sát, các đường dây tội phạm có tổ chức, phần lớn đến từ Nam Mỹ, đang thực hiện những chiến dịch tấn công tinh vi nhắm vào các gia đình gốc Á.

Trong năm qua, cơ quan thực thi pháp luật ghi nhận hàng loạt vụ án tương tự tại Florida, Wisconsin, Ohio, Colorado, Pennsylvania và Oregon.

Cảnh sát cho biết, tội phạm khoanh vùng chủ doanh nghiệp người châu Á vì giả định nhóm này thường giữ nhiều tiền mặt tại nhà, thay vì gửi ngân hàng. Bên cạnh đó, thói quen làm việc cần mẫn theo khung giờ cố định và rào cản ngôn ngữ khiến họ trở thành mục tiêu dễ tiếp cận nhưng khó báo án.

"Chúng coi đây là những con mồi lý tưởng", Cảnh sát trưởng Eugene, Chris Skinner nhận định. Ông cho rằng đây là mô hình hoạt động chuyên nghiệp của các tổ chức tội phạm kiểu băng đảng, với tổng thiệt hại của các nạn nhân lên tới hàng triệu USD.

Eugene, thị trấn yên bình với 4% dân số châu Á, ghi nhận ba làn sóng trộm cướp từ đầu năm 2024, thiệt hại khoảng 1,7 triệu USD. Báo cáo từ Quỹ Người Mỹ gốc Á cho thấy trong 485 vụ cướp từ 2018 đến 2024, phần lớn diễn ra tại nhà riêng và "việc nhắm mục tiêu vào sắc tộc là có chủ đích".

Không hành động bộc phát, các nhóm trộm cướp này lên kế hoạch bài bản. Chúng thường đến một thị trấn, thuê xe và nhà ngắn hạn để làm căn cứ.

Nhóm tội phạm sẽ theo dõi mục tiêu nhiều ngày, sử dụng camera giấu kín ngụy trang trong bụi rậm, thiết bị phá sóng wifi để vô hiệu hóa hệ thống báo động. Thậm chí, chúng còn cải trang thành thợ làm vườn, nhân viên giao hàng để thám thính ngôi nhà vào ban ngày. Khi chủ nhà đi làm, chúng đột nhập, phá két sắt và tẩu thoát chỉ trong vài phút.

Tại Florida, cảnh sát từng phát hiện một nhóm nghi phạm giả vờ chơi bóng rổ tại sân công cộng chỉ để đặt camera hướng về phía nhà các nạn nhân tiềm năng.

Việc triệt phá các băng nhóm này được ví như trò chơi "đập chuột" - bắt được nhóm này, nhóm khác lại mọc lên. Dù cảnh sát Eugene đã bắt giữ 13 nghi phạm trong hai năm qua, việc thu hồi tài sản gần như vô vọng.

Rào cản pháp lý cũng là một thách thức. Quy định về bảo lãnh tại ngoại lỏng lẻo ở một số bang cho phép nghi phạm nộp tiền và bỏ trốn ngay sau khi bị bắt. Mới đây, 7 công dân Colombia bị bắt tại Eugene liên quan đến loạt vụ trộm. Cảnh sát tìm thấy bằng chứng họ đã chuyển tiền và gửi hàng hóa trộm cắp về nước. Tuy nhiên, việc thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa cảnh sát địa phương và các cơ quan liên bang do lo ngại vấn đề nhập cư khiến việc điều tra cầm đầu đường dây gặp khó khăn.

Làn sóng trộm cắp đã gieo rắc nỗi sợ hãi bao trùm cộng đồng doanh nghiệp gốc Á. Nhiều người bắt đầu thay đổi thói quen: chuyển toàn bộ tài sản vào ngân hàng, lắp đặt hệ thống báo động có dây thay vì không dây, thậm chí trang bị vũ khí.

"Bạn phải đối đầu bạo lực bằng sự cứng rắn", Bruce Chen, một chủ nhà hàng tại Eugene nói. Anh đã mua súng sau khi nhà riêng bị trộm viếng thăm năm 2022.

Với ông Kim, vụ trộm không chỉ lấy đi tài sản dưỡng già mà còn cướp mất cảm giác an toàn. Ông trải qua những ngày tháng trầm cảm, dằn vặt và xấu hổ vì đã không bảo vệ được gia đình. Hình ảnh nước Mỹ an ninh mà ông từng tin tưởng khi đặt chân đến 45 năm trước giờ đã vỡ vụn.

"Chúng tôi giờ đây không thể tin tưởng bất cứ ai, kể cả khi ở trong chính ngôi nhà của mình", ông nói.

Theo như nữ nghệ sĩ Việt Hương mới đây lại gây chú ý bởi khối tài sản "khủng" được báo chí liên tục nhắc đến. Cô và chồng – nhạc sĩ Hoài Phương – hiện sống trong căn biệt thự rộng khoảng 1.500m² tại TP. Thủ Đức, khiến Việt Hương được gọi là "đại gia ngầm của showbiz" nằm ở việc cô không chỉ dựa vào cát-xê nghệ thuật. Ít người biết rằng, nữ nghệ sĩ có tư duy kinh doanh rất rõ rệt. Cô từng kinh doanh nhà hàng, mở tiệm bánh, có thương hiệu mỹ phẩm riêng và quản lý nhiều cửa hàng nhỏ. Việt Hương còn đầu tư bất động sản, mua bán nhà đất.

Nghệ sĩ Việt Hương sinh năm 1976 tại TP.HCM, lớn lên trong hoàn cảnh không mấy dư dả. Bố là nghệ sĩ xiếc, mẹ buôn bán nhỏ, tuổi thơ của cô gắn với sân khấu nhưng hành trình đến với nghề không hề bằng phẳng. Từng có giai đoạn Việt Hương phải đi hát ở quán ăn, diễn tỉnh, làm nhiều công việc để trang trải cuộc sống. Sau đó, cô thi đỗ vào Trường Đại học Sân khấu – Điện ảnh TP.HCM và bắt đầu hành trình chuyên nghiệp với hài kịch.

Từ đầu những năm 2000, Việt Hương trở thành gương mặt quen thuộc trên các sân khấu lớn và chương trình truyền hình, đặc biệt là Gala Cười, nơi cô khẳng định phong cách biểu diễn duyên dáng, tiết tấu nhanh và giàu cảm xúc. Không chỉ dừng lại ở hài, Việt Hương còn mở rộng sang phim điện ảnh, phim truyền hình, gameshow và được đánh giá là một trong những nữ nghệ sĩ có sức ảnh hưởng lớn, đảm nhiệm nhiều vai trò từ diễn viên, MC đến giám khảo.

Song song hoạt động nghệ thuật, Việt Hương gây chú ý bởi khối tài sản "khủng" được báo chí liên tục nhắc đến. Cô và chồng – nhạc sĩ Hoài Phương – hiện sống trong căn biệt thự rộng khoảng 1.500m² tại TP. Thủ Đức. Cấu trúc ba tầng, phòng giải trí, hồ bơi, hầm để xe và thiết kế hướng sông khiến căn nhà trở thành tâm điểm truyền thông.

Theo Ngôi sao đưa tin, căn biệt thự của Việt Hương có giả khoảng 300 tỷ đồng. Ngoài ra, vợ chồng nghệ sĩ được cho là có thêm một số bất động sản khác trong và ngoài nước, từng sống thời gian dài tại Mỹ trước khi về Việt Nam hoạt động.

Một trong những lý do khiến Việt Hương được gọi là "đại gia ngầm của showbiz" nằm ở việc cô không chỉ dựa vào cát-xê nghệ thuật. Ít người biết rằng, nữ nghệ sĩ có tư duy kinh doanh rất rõ rệt. Cô từng kinh doanh nhà hàng, mở tiệm bánh, có thương hiệu mỹ phẩm riêng và quản lý nhiều cửa hàng nhỏ. Việt Hương còn đầu tư bất động sản, mua bán nhà đất.

"Tôi nói thật, bây giờ tôi ngưng làm ở nhà cũng không chết đói vì từ bé tôi đã ra đường buôn bán, giờ buôn đất đủ sống rồi. Mới hôm qua tôi trúng miếng đất lời 2 tỉ đồng", Việt Hương nói trong một livestream. Hiện tại, dù sở hữu khối tài sản đáng nể, Việt Hương vẫn duy trì lối sống chăm chỉ, liên tục xuất hiện trong các chương trình truyền hình và dự án phim ảnh.

Mới đây, một khoảnh khắc như vậy tiếp tục gây chú ý: hai du khách nước ngoài đã ôm nhau khóc trên chuyến bay rời khỏi Việt Nam. Đoạn video do chính họ đăng tải nhanh chóng thu hút sự quan tâm của cư dân mạng bởi cảm xúc rõ rệt và chân thật. Nhiều người xem không khỏi bất ngờ, thậm chí lo lắng vì chưa rõ chuyện gì đã khiến họ bật khóc ngay trên máy bay như vậy.Tuy nhiên, khi đọc dòng chia sẻ đi kèm, người xem mới hiểu trọn vẹn câu chuyện. Bằng tiếng Anh, họ viết: "Một lời tạm biệt thật khó khăn với nơi mà chúng tôi đã yêu và gọi là nhà trong suốt quãng thời gian đẹp nhất của năm nay. Chúng tôi không thể chờ đến ngày quay trở lại và sống ở Đà Nẵng một lần nữa."

Theo chia sẻ, lý do của khoảnh khắc xúc động này xuất phát từ việc một trong hai người phải chuyển đến Úc để học trong năm tới, buộc họ tạm rời khỏi Việt Nam - nơi họ đã gắn bó, làm việc và tận hưởng cuộc sống suốt nhiều tháng qua. Dù vậy, cả hai đều khẳng định chắc chắn rằng họ sẽ quay lại Việt Nam trong thời gian không xa.

Khoảnh khắc ấy khiến nhiều cư dân mạng quốc tế đồng cảm sâu sắc. Không ít người từng sống tại Việt Nam đã để lại bình luận chia sẻ trải nghiệm của mình:

- "Tôi hiểu cảm giác này. Sống ở Việt Nam thật sự rất khác - rất dễ thương, nhẹ nhàng và khiến mình muốn ở lại mãi."

- "Đà Nẵng là nơi tôi nhớ nhất. Người dân thân thiện, đồ ăn ngon và cuộc sống bình yên khó tả."

- "Tôi rời Việt Nam năm ngoái và đến giờ vẫn nhớ những ngày chạy xe dọc bãi biển."

Câu chuyện của hai du khách càng cho thấy một điều mà nhiều người nước ngoài từng nhắc đến: Việt Nam có sức hút rất riêng, không ồn ào nhưng len lỏi vào cuộc sống hằng ngày - từ ly cà phê sữa đá buổi sáng, tiếng rao quen thuộc ngoài phố, những hàng quán mở đến khuya, cho đến con người giản dị nhưng luôn sẵn sàng giúp đỡ.

Mới đây, theo báo Lào Cai, Tạp chí Travel + Leisure vừa công bố 25 điểm đến quốc tế lý tưởng nhất cho du khách độc hành. Trong danh sách, Việt Nam đứng ở vị trí thứ 5, được đánh giá là điểm đến giàu tính phiêu lưu, đa dạng trải nghiệm nhờ sự kết hợp giữa cảnh quan kỳ vĩ, văn hóa bản địa cuốn hút và mức độ an toàn cao cho người thích đi một mình.

Danh sách được đánh giá dựa trên các tiêu chí: Mức độ an toàn, khả năng di chuyển, sự thân thiện của người dân địa phương và trải nghiệm văn hóa - thiên nhiên độc đáo. Travel + Leisure cho rằng, du lịch độc hành mang đến những lợi ích mà hành trình theo nhóm khó sánh kịp, ví dụ như: Tự do làm điều mình thích, cơ hội lắng nghe bản thân, mở rộng kết nối và khám phá văn hóa theo cách sâu sắc hơn.

Đứng đầu danh sách điểm đến quốc tế lý tưởng nhất cho du khách độc hành là Thái Lan, theo sau là Albania, Costa Rica và Đức. Dù không đứng ở vị trí cao nhất, Việt Nam vẫn được đánh giá là điểm đến hiếm có về sự cân bằng, bao gồm: Giá cả hợp lý, trải nghiệm phong phú, an toàn tốt và hệ thống giao thông kết nối ngày càng thuận tiện. “Việt Nam mang đến những cuộc phiêu lưu bất tận và món ăn đủ sức đánh thức mọi giác quan” - tạp chí nhận định.

Trong số các trải nghiệm nổi bật tại Việt Nam, Travel + Leisure nhắc đến tour thám hiểm Sơn Đoòng - hang động tự nhiên lớn nhất thế giới - như biểu tượng của tinh thần phiêu lưu khám phá tại Việt Nam. Hành trình nhiều ngày băng qua rừng rậm, những khối thạch nhũ khổng lồ và các hố sụt kỳ vĩ cho phép du khách độc hành thử thách giới hạn của bản thân giữa thiên nhiên nguyên sơ.

Nếu muốn khám phá Việt Nam theo đường thủy, du khách có thể xuất phát từ vịnh Hạ Long, xuôi về Bái Tử Long - vùng biển yên bình, ít đông đúc nhưng sở hữu mặt nước xanh như ngọc cùng cảnh quan được xem là đẹp bậc nhất thế giới. Không gian tĩnh lặng này đặc biệt phù hợp cho khách du lịch độc hành muốn tận hưởng hành trình chậm rãi và trọn vẹn.

Đến Hội An vào đêm rằm, du khách sẽ bắt gặp hàng trăm đèn hoa đăng trôi trên dòng Thu Bồn, thắp sáng phố cổ bằng sắc màu lung linh. Travel + Leisure mô tả đây là khoảnh khắc “gây choáng ngợp”, mang đến những phút giây tĩnh lặng nhưng vẫn đong đầy cảm xúc cho người đi một mình.

Với khách du lịch độc hành, TP.HCM là điểm dừng chân vừa năng động, vừa dễ tiếp cận. Tại chợ Bến Thành - một trong những công trình lâu đời nhất thành phố - du khách có thể thưởng thức bánh xèo giòn rụm, tô phở nghi ngút khói, hoặc tìm hiểu lịch sử tại Bảo tàng Chứng tích chiến tranh và địa đạo Củ Chi.

Ở phía Bắc, Thủ đô Hà Nội mang đến bức tranh đối lập với TP.HCM với sự cổ kính, giàu chiều sâu văn hóa. Từ các công trình lịch sử, bảo tàng tới hồ Hoàn Kiếm - nơi nhịp sống chậm lại với những vòng dạo bộ thư thả - Thủ đô tạo cảm giác an yên cho du khách độc hành muốn “đi lạc có chủ đích”.

Nghị định mới và cú siết cổ vô hình lên tài khoản ngân hàng

Từ ngày 1.1.2026, Nghị định 296/2025 về cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính chính thức có hiệu lực. Nghe qua tưởng như chuyện “kỹ thuật pháp lý”, nhưng nếu đọc kỹ Điều 44, người ta mới thấy cái vòng dây tròng lên túi tiền của mỗi công dân – kể cả Việt kiều gửi tiền trong hệ thống ngân hàng Việt Nam.

Theo nghị định này, khi có quyết định áp dụng biện pháp cưỡng chế, nếu cơ quan ra quyết định cho rằng cá nhân, tổ chức có “dấu hiệu” tẩu tán hoặc làm hư hại tiền bạc, tài sản, thì chính cơ quan đó có quyền yêu cầu các đơn vị liên quan – từ UBND cấp xã cho tới các tổ chức tín dụng, kho bạc, chi nhánh ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam – phải thực hiện “biện pháp phong tỏa”.

Các biện pháp phong tỏa bao gồm: phong tỏa tài khoản và tiền gửi ngân hàng, niêm phong tài sản, cùng những biện pháp khác để bảo đảm tài sản không bị “tẩu tán”. Trong vòng một ngày làm việc kể từ khi nhận được quyết định cưỡng chế khấu trừ tiền, ngân hàng phải đóng băng số tiền tương đương mức phạt; nếu số dư ít hơn thì phong tỏa toàn bộ số tiền trong tài khoản, rồi trích chuyển nộp phạt. Chủ tài khoản chỉ được… thông báo sau đó.

Nói cách khác: chỉ cần một tờ quyết định cưỡng chế, tiền trong ngân hàng – vốn là tài sản của người dân – lập tức trở thành “tài nguyên” nằm gọn trong tay cơ quan ra quyết định.

“Vi phạm hành chính” – cái lưới rộng hơn người ta tưởng

Nghe qua, nhiều người sẽ nghĩ: “Cứ làm đúng luật thì sợ gì”. Nhưng một bạn đọc đã nhắc rất đúng bốn chữ: “vi phạm hành chính” – rất rộng. Ở Việt Nam, khái niệm này không chỉ dừng ở chuyện chạy xe lấn lề hay quên đội mũ bảo hiểm. Bất cứ hành vi nào bị cho là “gây rối trật tự”, “đăng thông tin sai sự thật”, “xúc phạm uy tín cơ quan nhà nước”, “vi phạm quy định về sử dụng mạng xã hội”… đều có thể bị quy vào vi phạm hành chính với mức phạt từ vài trăm ngàn đến hàng chục, hàng trăm triệu.

Khi thẩm quyền xử phạt hành chính được trao cho đủ loại cơ quan, từ công an, thanh tra, quản lý thị trường cho tới các sở ngành, thì phạm vi người có thể bị “cưỡng chế” bỗng nhiên rộng tới mức… cả nước đều có thể nằm trong tầm ngắm. Chỉ cần một biên bản, một quyết định và cụm từ “có dấu hiệu tẩu tán tài sản” là tài khoản bị khóa, tiền trong ngân hàng không còn thuộc quyền định đoạt của chính chủ nhân.

Vừa đá bóng, vừa thổi còi: ai kiểm soát người cưỡng chế?

Trong các bình luận lan truyền trên mạng, có người chua chát viết: “Cưỡng chế phải có quyết định của tòa án chứ nhỉ. Chứ cơ quan vừa ra quyết định xử phạt vừa cưỡng chế thì có hợp lý không? Có đảm bảo tính công bằng không? Ai thẩm định tài sản cưỡng chế?”. Một người khác nói gọn hơn: “Vừa đá bóng vừa thổi còi”.

Ở những quốc gia pháp trị đúng nghĩa, quyền xâm phạm tài sản công dân – kể cả để thu hồi tiền phạt – thường phải đi qua một cơ chế độc lập, tối thiểu là tòa án. Còn ở đây, chính cơ quan xử phạt lại là bên quyết định cưỡng chế, rồi yêu cầu ngân hàng thực thi. Không có bước “phanh” nào ở giữa. Không có thẩm định độc lập. Không có bảo đảm rằng quyết định ấy không bị lạm dụng vì thù oán cá nhân, vì thành tích, hay vì những lý do mà người dân không bao giờ được biết.

Thêm vào đó là tâm lý “thời công an trị”, nơi lực lượng cưỡng chế vừa nắm quyền xử phạt, vừa nắm luôn thông tin tài khoản, sao kê, tài sản. Có người mỉa mai: “Thời Conan trị, toàn phạt và phạt”. Sự mất cân đối quyền lực ấy khiến nỗi lo của người dân không còn là chuyện quá nhạy cảm nữa, mà là phản xạ tự vệ rất bình thường.

Tài khoản ngân hàng – tài sản của dân hay cái bẫy của hệ thống?

Chỉ cần lướt qua một vòng bình luận, ta thấy tâm trạng chung: hoang mang, bất bình và… tính chuyện quay về tiền mặt. Nhiều người nói thẳng: “Cứ tiền mặt mà tiêu”, “Từ 2026, tiền mặt lên ngôi”, “Thôi xin lãnh lương bằng tiền mặt cho chắc”, “Không dùng thẻ nữa”. Có người cảm thán: “H sao có cái suy nghĩ là tài sản của mình nhưng cũng không phải của mình vậy ta?”.

Cùng lúc, người ta nhắc đến VNID, đến việc nhà nước nắm toàn bộ dữ liệu dân cư, tài khoản, thông tin giao dịch. “Cái VNID là mình bị nắm thóp hết rồi”, một bạn viết. Người khác thêm: “Check tài khoản ngân hàng bất kỳ lúc nào luôn”. Cảm giác chung là: tài khoản đứng tên mình, tiền mình làm ra, nhưng chỉ cần một tờ quyết định nào đó, tất cả có thể bị đóng băng trong chớp mắt.

Một bình luận khác cảnh báo: “Thử đóng băng 1 trường hợp xem. Bao nhiêu người sẽ rút khỏi tài khoản. Chưa nói đến 10, 100, 1000…”. Nói cho cùng, niềm tin vào ngân hàng là nền tảng của cả hệ thống tài chính. Khi người dân bắt đầu tính chuyện rút tiền, giữ vàng, giữ tiền mặt dưới gối, chính nhà nước sẽ phải đối diện với hậu quả mà chính họ tự tạo ra.

Việt kiều gửi tiền về – của mình nhưng nằm trong tay người khác

Với người trong nước đã bất an, Việt kiều gửi tiền về lại càng phải suy nghĩ. Rất nhiều gia đình hải ngoại để dành tiền gửi về Việt Nam mua nhà, đầu tư làm ăn, gửi tiết kiệm đứng tên cha mẹ, anh em. Nhưng chỉ cần tài khoản ấy nằm trong hệ thống ngân hàng Việt Nam, thì về mặt pháp lý, nó vẫn là “tài sản của cá nhân, tổ chức tại Việt Nam”, hoàn toàn có thể bị phong tỏa, khấu trừ nếu người đứng tên bị cho là “vi phạm hành chính”.

Nghị định không phân biệt đó là tiền do ai làm ra, ở đâu gửi về. Nó chỉ nhìn vào người đứng tên tài khoản và tờ quyết định cưỡng chế. Nếu người thân trong nước của bạn bị dính một vụ việc nào đó – từ tranh chấp với chính quyền tới “phát ngôn sai trái” trên mạng – thì số tiền bạn gửi về cũng có thể bị đóng băng, khấu trừ. Nói cách khác, tài sản của Việt kiều, một khi đã chảy vào ngân hàng Việt Nam, sẽ nằm trong tầm tay của nhà nước Việt Nam.

Đó là lý do vì sao nhiều người hải ngoại đọc xong Nghị định 296/2025 đã phải thốt lên: “Đừng gửi tiền về kiểu đứng tên người khác trong nước nữa, lỡ đâu lại nuôi cả hệ thống cưỡng chế”. Không phải ai cũng đồng ý với sự cực đoan ấy, nhưng nỗi lo là có thật.

Khi quyền tài sản bị xem nhẹ, đừng hỏi vì sao dân mất niềm tin

Trong số các bình luận, có người viết: “Tài khoản là tài sản của dân. Cưỡng chế phải có văn bản của tòa án. Sao lại tự ý phong tỏa tài khoản của dân? Làm vậy khác gì bọn cướp. Vi phạm quyền công dân, quyền con người”. Câu chữ có thể nặng, nhưng phản ánh một cảm giác chung: quyền sở hữu tài sản ở Việt Nam mong manh đến mức chỉ dựa trên thiện chí của chính những người đang nắm quyền.

Người khác thì châm biếm: “Đảng cộng sản lên ngôi bá chủ toàn dân, chúc mừng đã hoàn toàn nắm được quyền kiểm soát dân”. Một bạn khác cười mà như khóc: “Dân làm đ* gì có tiền mà phong tỏa”. Thế nhưng, chính sự nghèo khó lại khiến người ta dễ bị tổn thương hơn khi tài khoản ít ỏi cũng có thể bị khóa.

Nhà nước nhiều năm nay kêu gọi “hạn chế dùng tiền mặt, chuyển sang thanh toán không tiền mặt để tiện quản lý, chống tham nhũng, chống rửa tiền”. Nhưng với một nghị định như 296/2025, người dân có lý do để tin rằng mục tiêu thật sự không chỉ là “văn minh thanh toán”, mà còn là đặt toàn bộ tài sản của họ vào một hệ thống có thể bị điều khiển bằng một vài cái dấu đỏ.

Đừng ép dân quá mức, hậu quả khôn lường

“Mé, kiểu này thua… đừng ép dân quá mức, hậu quả khôn lường”, một bình luận để lại. Hậu quả ở đây không chỉ là vài cuộc biểu tình hay vài dòng phẫn nộ trên mạng. Hậu quả nguy hiểm hơn là sự sụp đổ niềm tin âm thầm, là tâm lý “của mình mà cũng không dám gửi, không dám sở hữu”, là việc người dân rút dần ra khỏi hệ thống tài chính chính thức, quay về thời “tiền mặt là vua”, thậm chí “vật đổi vật”.

Một nhà nước thông minh phải hiểu rằng quản trị xã hội không thể chỉ dựa vào quyền cưỡng chế. Quyền tài sản là nền tảng của mọi nền kinh tế. Nếu người dân luôn thấy mình sống trong trạng thái “có thể bị phong tỏa bất cứ lúc nào”, thì họ sẽ đáp lại bằng cách duy nhất mà họ còn: ngưng tin, ngưng gửi, ngưng hợp tác.

Nghị định 296/2025, trên giấy tờ, được biện minh là công cụ để “thu tiền phạt hiệu quả hơn”. Nhưng nhìn từ phía người dân, nó giống một lời tuyên bố lạnh lùng: từ 1.1.2026, tiền trong ngân hàng không còn hoàn toàn là của bạn nữa. Và đối với Việt kiều gửi tiền về, đó là lời nhắc nhở cay đắng: tài sản của bạn, nếu nằm trên đất nước do Việt Cộng cai trị, sẽ luôn đứng trước nguy cơ trở thành con tin trong tay hệ thống.

Có người tỏa sáng rực rỡ, có người lại lặng lẽ rời sân khấu trong im lặng, để rồi khi xuất hiện trở lại, tất cả khiến khán giả không khỏi nghẹn ngào. Thái độ của khán giả dành cho nữ ca sĩ Việt nổi tiếng một thời làm cho nhiều người không thể ngờ được. Nhờ sự yêu thương của khán giả cùng sự giúp đỡ của một số đồng nghiệp, mới đây, Vũ Trâm Anh đã bắt đầu được mời biểu diễn trở lại. Và rồi, trong một đêm hội chợ ở miền Tây cách đây ít ngày.

Showbiz Việt chưa bao giờ thiếu những câu chuyện thăng trầm. Có người tỏa sáng rực rỡ, có người lại lặng lẽ rời sân khấu trong im lặng, để rồi khi xuất hiện trở lại, tất cả khiến khán giả không khỏi nghẹn ngào. Trường hợp của ca sĩ Vũ Trâm Anh chính là một minh chứng rõ nét cho những khúc quanh nghiệt ngã nhưng cũng đầy mạnh mẽ của đời nghệ sĩ.

Cách đây chưa lâu, Vũ Trâm Anh gây chú ý khi chia sẻ đoạn clip tiết lộ cuộc sống hiện tại. Từng có thời gian được biết đến với hình ảnh nữ ca sĩ trẻ trung, giàu năng lượng, Vũ Trâm Anh lại phải bước qua những biến cố quá lớn của đời sống. Phá sản, vỡ nợ, mất hết mọi thứ, cô gần như rơi xuống đáy của cuộc đời và buộc phải mưu sinh bằng đủ nghề như: dọn phòng nhà nghỉ, làm phục vụ quán cà phê, phụ việc vặt và thậm chí có thời điểm bán vé số để có tiền trang trải từng ngày.

Những hình ảnh ấy khiến nhiều người chạnh lòng khi một nghệ sĩ từng đứng trước hàng nghìn khán giả, từng sống với ánh đèn sân khấu, nay tất bật với những công việc nặng nhọc chỉ để tồn tại. Nhưng chính trong hoàn cảnh cùng cực đó, nghị lực của Vũ Trâm Anh mới bộc lộ rõ. Cô không bỏ cuộc, không buông bỏ đam mê, vẫn giữ niềm tin rằng một ngày nào đó, mình sẽ lại được hát, được đứng trên sân khấu - nơi từng là cả tuổi trẻ của mình.

Nhờ sự yêu thương của khán giả cùng sự giúp đỡ của một số đồng nghiệp, mới đây, Vũ Trâm Anh đã bắt đầu được mời biểu diễn trở lại. Và rồi, trong một đêm hội chợ ở miền Tây cách đây ít ngày, cô chính thức đánh dấu lần tái xuất sân khấu sau nhiều năm vắng bóng. Không bảng hiệu hoành tráng, không sân khấu lung linh, nhưng khoảnh khắc ấy lại khiến nhiều người xúc động hơn bất kỳ sân khấu lớn nào.

Phía dưới, hàng trăm, thậm chí hàng nghìn khán giả vỗ tay, hò hét cổ vũ nữ ca sĩ như chưa từng có khoảng cách của thời gian. Dù không còn ở thời kỳ đỉnh cao, giọng hát không còn mạnh như trước, nhưng Vũ Trâm Anh lại đem đến điều mà không phải ai cũng có - cảm xúc. Cảm xúc của sự trở về. Cảm xúc của một trái tim đã bị cuộc đời thử thách nhưng vẫn cháy bỏng với âm nhạc.

Thái độ khán giả dành cho Vũ Trâm Anh cũng nhanh chóng trở thành chủ đề bàn tán. Rất nhiều người bày tỏ sự vui mừng khi cô vẫn nhận được tình cảm ấm áp từ công chúng sau thời gian dài biến mất. Số khác lại hy vọng sự trở lại này sẽ mở ra chương mới tốt đẹp hơn cho nữ ca sĩ, giúp cô tiếp tục đam mê và quan trọng hơn, cải thiện cuộc sống sau những tháng ngày đầy khó khăn.

Từ câu chuyện của nữ ca sĩ Vũ Trâm Anh, công chúng lại một lần nữa nhìn thấy thực tế rằng đời nghệ sĩ không phải lúc nào cũng rực rỡ như ánh hào quang sân khấu. Chỉ một biến cố, một cú trượt dài, họ có thể đánh mất mọi thứ. Nhưng chính những câu chuyện mạnh mẽ như của Vũ Trâm Anh giúp người ta tin rằng nếu giữ được đam mê và sự chân thành, con đường trở về với nghệ thuật vẫn luôn mở ra.

Và đôi khi, thứ nâng đỡ một nghệ sĩ không phải danh vọng, mà là tình thương của khán giả - thứ tài sản vô giá mà dù nghèo khó hay giàu sang, họ vẫn có quyền hy vọng và gìn giữ.