Người Nga đã rút lui về phía đông, nhưng cũng đang ném bom Kiev và Lviv. Nhà chức trách Ukraine cho biết tên lửa tấn công thành phố Lviv ở phía tây nước này hôm 18/4, làm 6 người thiệt mạng và các vụ nổ làm rung chuyển các thành phố khác khi lực lượng Nga tiếp tục các cuộc bắn phá sau khi tuyên bố kiểm soát gần như hoàn toàn cảng phía nam Mariupol, theo Reuters.
Vladimir Putin đẩy Phần Lan vào vòng tay của NATO.
Nga bán trái phiếu của chính phủ Mỹ.
Sự ủng hộ của Macron đang giảm dần trước cuộc bầu cử.
Nhà nước Hồi giáo muốn thực hiện một cuộc tấn công khủng bố mới vào EU.
Zelensky đã chỉ trích EU vì vũ khí đến quá chậm.
Tác động của việc đóng cửa đối với nền kinh tế Trung Quốc đã được cảm nhận.
Trung Quốc sẽ vui mừng nếu cuộc chiến kéo dài. Trung Quốc có thể sử dụng Nga để trói buộc một số quyền lực của Hoa Kỳ, làm cho nước này mất tập trung vào cuộc cạnh tranh chiến lược lớn giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ trong thế kỷ 21.
Chiều 18/4, Cơ quan điều tra đã khởi tố, bắt tạm giam Trung tướng Nguyễn Văn Sơn, cựu Tư lệnh Cảnh sát biển; Trung tướng Hoàng Văn Đồng, cựu Chính ủy Cảnh sát biển; Thiếu tướng Doãn Bảo Quyết, cựu Phó Chính ủy Cảnh sát biển; Thiếu tướng Phạm Kim Hậu, cựu Phó Tư lệnh, Tham mưu trưởng Cảnh sát biển; Thiếu tướng Bùi Trung Dũng, cựu Phó Tư lệnh Cảnh sát biển. Cùng bị khởi tố, bắt giam còn có Đại tá Nguyễn Văn Hưng và Thượng tá Bùi Văn Hòe. Ông Hưng từng giữ các chức vụ Chủ nhiệm Kỹ thuật và Phó Tư lệnh Cảnh sát biển. Ông Hòe từng giữ chức vụ Phó trưởng Phòng Tài chính thuộc Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển.!
Bruno Fernandes đã bị tai nạn xe hơi nhưng có thể ra sân trận thi đấu với Liverpool.
Cư dân Mariupol đi ngang qua các thi thể khi họ sơ tán, qua những ngôi nhà bị phá hủy của họ, Moscow cho biết lực lượng của họ đã gần như hoàn toàn chiếm giữ thành phố cảng quan trọng.
WARNING: GRAPHIC CONTENT – Residents of Mariupol walked past the bodies as they evacuated their destroyed homes, as Moscow said its forces had almost completely seized the port town https://t.co/S39Alae9Drpic.twitter.com/suEf1FKuYX
Các nhà sản xuất bao gồm Tesla bắt đầu chuẩn bị mở cửa trở lại các nhà máy ở Thượng Hải khi thành phố đông dân nhất của Trung Quốc tăng tốc nỗ lực để hoạt động trở lại bình thường sau gần 3 tuần phong toả vì covid-19.
Manufacturers including Tesla began preparing to reopen their Shanghai plants as China’s most populous city speeds up efforts to get back to normal after a nearly three-week COVID shutdown https://t.co/OyyUaNRL0t
Hai chiến binh Anh bị quân Nga bắt tại Ukraine đã xuất hiện trên kênh truyền hình nhà nước Nga hôm 18/4 và được yêu cầu đổi lấy một chính trị gia thân Nga đang bị chính quyền Ukraine giam giữ, theo Reuters.
Không rõ hai người đàn ông - Shaun Pinner và Aiden Aslin - có thể nói chuyện một cách thoải mái đến mức nào. Cả hai ông phát biểu riêng sau khi được một người đàn ông không rõ danh tính nhắc lời. Đoạn video được phát sóng trên kênh truyền hình nhà nước Rossiya 24.
Hai người này yêu cầu Thủ tướng Anh Boris Johnson giúp đưa họ về nước để đổi lấy việc Ukraine thả chính trị gia thân Nga Viktor Medvedchuk, người được cơ quan tình báo SBU của Ukraine tiết lộ trong một đoạn video được phát hành cùng thời điểm hôm 18/4.
Trong lời kêu gọi gửi tới Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Ukraine Volodymr Zelenskiy, ông Medvedchuk yêu cầu đổi lấy những người bảo vệ thành phố Mariupol của Ukraine và bất kỳ thường dân nào được phép rời đi.
Cả ông Pinner và ông Aslin đều chiến đấu cho Ukraine ở thành phố Mariupol, nơi hiện gần như hoàn toàn nằm dưới sự kiểm soát của Nga.
Vì sao Việt Nam không nằm trong bốn nước ASEAN thăm Trung Quốc
Từ 31/3 đến 3/4, Ngoại trưởng các nước Indonesia, Thái Lan, Philippines và Myanmar đã tới thăm Trung Quốc. So với danh sách “sang chầu” năm ngoái, năm nay, Philippines thay thế chỗ của Singapore. Còn Việt Nam, cả hai lần đều không được “triệu kiến”. Tại sao như vậy?
Bổn cũ soạn lại: Chia để trị
Không phải ngẫu nhiên, thông cáo của Bộ Ngoại giao Bắc Kinh về lời mời đối với bốn Ngoại trưởng ASEAN năm nay lại được đưa ra đúng vào dịp 28/3. Đó là ngày Mỹ từng lên kế hoạch tổ chức Hội nghị Cấp cao trực tiếp giữa các lãnh đạo ASEAN với Tổng thống Joe Biden tại Washington. Nhưng Hội nghị này bị Campuchia làm cho đình hoãn (1). Thông điệp hiển nhiên Bắc Kinh muốn trưng ra với thế giới là, các nước ASEAN muốn nói chuyện với Trung Quốc hơn là bay sang tận Washington để gặp gỡ Tổng thống Hoa Kỳ.
Xung quanh ngày 28/3 năm nay, có hai sự kiện ảnh hưởng trực tiếp tới những ngày “triều kiến” vừa rồi. Đấy là thời điểm Thủ tướng Lý Hiển Long đang có chuyến công du tám ngày tới Mỹ và hội đàm với Tổng thống Biden. Đồng thời, 28/3 cũng là ngày Mỹ và đồng minh bắt đầu cuộc tập trận quân sự định kỳ trên đảo Luzon (Philippines), được coi là cuộc tập trận lớn nhất từ năm 1991.
Về Singapore, có thể chính sách đối ngoại của quốc đảo này năm nay đã đi lệch quỹ đạo Trung Quốc mong muốn. Việc Singapore lựa chọn các nguyên tắc trong chính trị quốc tế, chứ không chọn bên trong vấn đề Nga – Ukraine, đã khiến TQ không hài lòng. Singapre lại còn tham gia trừng phạt Nga.
Tại Mỹ, ông Lý Hiển Long còn nhấn mạnh, Singapore không phải là kẻ thù của Nga, nhưng nước này không thể tán thành hoặc dung túng cho việc Nga xâm phạm chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của một quốc gia khác. Ông Lý cũng tuyên bố trước các nhà báo rằng, Singapore chưa bao giờ là “cái loa” của Bắc Kinh cả (2). Rõ ràng, chính sách đối ngoại mới của Singapre đối với Nga và Trung Quốc về Ukraine đã khiến Singapore mất điểm trong con mắt Bắc Kinh.
Giới quan sát cũng quan tâm sâu sát hơn về các động cơ tại sao bốn nước ASEAN nói trên được “triệu kiến” lần này: Indonesia đang là chủ tịch G20. Bắc Kinh cần thuyết phục Jakarta không tẩy chay Putin dịp Thượng đỉnh năm nay. Thái Lan là chủ tịch Hội nghị APEC kỳ này. Dù là đồng minh của Mỹ nhưng thời gian qua Thái Lan cũng bị Mỹ gạt sang một bên lề ở mức độ nhất định, nên TQ rất muốn đào sâu thêm mâu thuẫn giữa hai nước. Philippines năm nay có bầu cử, việc Manila được “triệu kiến” là một thông điệp kép cho cả chính phủ ra đi và cho chính quyền sắp tới, về tầm quan trọng trong bang giao với TQ. Còn đối với Myanmar, rõ ràng TQ muốn giúp giải toả sức ép quốc tế cho tập đoàn quân phiệt ở Naypyidaw. TQ cũng muốn gửi thông điệp cho ASEAN không nên tiếp tục làm căng với Myanmar (TLTK của TTXVN ngày 15/4/2022, trích dẫn mạng “Quan sát Thượng Hải”, Trung Quốc).
Chia để trị trong ASEAN là đường lối cố hữu xưa nay của TQ đối với ASEAN. Năm ngoái, sự phớt lờ Việt Nam trong các chuyến thăm của Ngoại trưởng Trung Quốc cho thấy, căng thẳng ngày càng gia tăng trong quan hệ giữa Bắc Kinh và Hà Nội do tranh chấp lãnh thổ ở biển Đông và sự tích cực tái thiết quan hệ Việt Nam – Hoa Kỳ (3). Nhưng năm nay, cuộc chiến xâm lăng của Nga ở Ukraine càng khiến nội bộ ASEAN “sẩy đàn tan nghé”.
Tuy nhiên, sự “sẩy đàn” / phân rã trong ASEAN liên quan đến cuộc chiến ở Ukraine có những khía cạnh khác với sự chia rẽ về vấn đề Biển Đông. Nhưng dù có khác nhau thế nào thì cuộc chiến tranh tàn khốc ở châu Âu đã tác động tiêu cực tới vai trò trung tâm của ASEAN trong các vấn đề khu vực. Đặc biệt với cuộc khủng hoảng Myanmar còn kéo dài, lại diễn ra trong năm Hun Sen làm chủ tịch luân phiên, ASEAN đứng trước nguy cơ hầu như tê liệt hoàn toàn.
Điện đàm Bùi Thanh Sơn – Vương Nghị
Nếu như Singapore thăm Mỹ mà không chờ Cấp cao Mỹ – ASEAN thì ngược lại, Việt Nam vẫn trung thành với khuôn khổ Cấp cao, nhưng đã lobby mạnh để Mỹ giữ lời mời trước đây đối với Thủ tướng Phạm Minh Chính, tiến hành các hoạt động song phương trong khuôn khổ Hội nghị thượng đỉnh kỷ niệm 45 năm quan hệ giữa Mỹ và ASEAN. Cho đến trưa ngày 16/4 (giờ Washington), Campuchia, nước chủ tịch luân phiên của ASEAN vẫn chưa đưa ra phản ứng nào về tuyên bố mới của Nhà Trắng. Thượng đỉnh này sau đợt trì hoãn, nay nếu Hun Sen không có “chiêu” gì mới để phá, sẽ được diễn ra từ ngày 12 đến 13 tháng 5 (4). Tuy nhiên, chuyến thăm một tuần của ông Lý Hiển Long và chuyến thăm tháng tới của ông Phạm Minh Chính tại Mỹ là một trong nhiều nguyên nhân khiến năm nay, Singapore bị loại khỏi danh sách, còn VN thì dù đã nỗ lực “phấn đấu”, nhưng vẫn chưa đạt yêu cầu của TQ muốn VN phải quy phục hoàn toàn.
Điện đàm giữa Bùi Thanh Sơn với Vương Nghị ngày 14/4 là một minh chứng. Tuy thể hiện khá rõ chính sách chịu quy thuận Bắc Kinh của Hà Nội, nhưng TQ vẫn chưa thoả mãn. Cho dù tinh thần “thoả hiệp vô nguyên tắc” (appeasement) đã bao trùm khi ông Sơn nhấn mạnh “củng cố tin cậy chính trị” và “bày tỏ vui mừng trước đà phát triển tốt đẹp của quan hệ hai đảng, hai nước” trước bao nhiêu biến cố tiêu cực trong vòng mấy tháng gần đây. Từ hàng nông sản của VN bị chặn thông quan trên biên giới đến các cuộc tập trận liên miên của TQ trên Biển Đông… tất cả đều không hề được đề cập trong cuộc điện đàm (5).
Ngược lại, về phía Vương Nghị, ông chỉ toàn đưa ra những lời đe doạ: “Vấn đề Ukraine một lần nữa khiến các nước châu Á nhận ra rằng duy trì hòa bình, ổn định là điều quý giá và việc đối đầu giữa các khối sẽ dẫn đến vô vàn rủi ro”. Đưa Ukraine ra doạ, nhưng ông Nghị cũng hứa với ông Sơn rằng sẽ “không để thảm kịch Ukraine lặp lại trong khu vực” (6).
Dư luận đều rõ, Hoa Kỳ đã phê phán lập trường của TQ trong cuộc chiến ở Ukraine, thậm chí Tổng thống Biden, thông qua điện đàm trực tuyến, đã trực tiếp cảnh cáo Tập Cận Bình không được tiếp tay cho Putin trong cuộc chiến tranh xâm lược Ukraina. Ấy vậy mà Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn trong điện đàm với Vương Nghị vẫn “hoan nghênh đóng góp của Trung Quốc trong việc thúc đẩy hòa đàm, chấm dứt xung đột và ngăn chặn khủng hoảng nhân đạo”, đồng thời cho biết rằng Việt Nam “chia sẻ nhiều điểm tương đồng với Trung Quốc về lập trường của mình và hy vọng sẽ tiếp tục trao đổi với Trung Quốc về vấn đề Ukraine”. Mặc dù có một lập trường chống Mỹ cao đến như vậy, ngả theo Tàu rõ ràng đến như thế, mà tại sao VN vẫn không được “triệu kiến” sang Trung Quốc cùng bốn nước kia?
Câu trả lời nằm trong chuyến thăm Mỹ trong tháng 5 của Thủ tướng Phạm Minh Chính và trong cuộc tập trận bắn đạn thật của VN ở Trường Sa hồi tháng 4 năm ngoái được dư luận cho là để “tỏ thái độ” với TQ (7). Cùng thời điểm này, Trung Quốc tiếp tục điều hơn 200 tàu dân quân biển ra sát khu vực Đá Kennen và Đá Gaven hôm 11/4/2021, trong khi tại Đá Ba Đầu chỉ còn lại 9 thuyền, theo AFP. Vụ việc đã khiến tình hình vốn đã căng thẳng trên Biển Đông trở nên nóng bỏng hơn. Trước đó, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng tuyên bố vụ tàu dân quân Trung Quốc tập trung ở Đá Ba Đầu là hành động “xâm phạm nghiêm chủ quyền Việt Nam”. Trong khi Philippines cử máy bay do thám tới khu vực có tàu cá của Trung Quốc, đồng thời cho triệu hồi đại sứ Trung Quốc.
Hình minh hoạ: Bộ trưởng Ngoại giao VN Bùi Thanh Sơn và Ngoại trưởng TQ Vương Nghị tại Trùng Khánh, Trung Quốc, hôm 8/6/2021. Nguồn: Báo Quốc Tế
Trung Quốc kích động và răn đe
Có thể Bộ Ngoại giao VN cũng cảm thấy không khí căng thẳng mà Vương Nghị dành cho Bùi Thanh Sơn quả là “quá đà” nên đã lược bỏ các chi tiết liên quan đến trao đổi Việt – Trung về cuộc chiến tranh của Nga ở Ukraine. Truyền thông nhà nước chỉ nhắc lại “lập trường nhất quán của Việt Nam, theo đó kiên trì ủng hộ giải quyết các tranh chấp, bất đồng bằng các biện pháp hòa bình trên cơ sở tôn trọng Hiến chương Liên Hiệp quốc và các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế”.
Trong khi đó, Bộ Ngoại giao Trung Quốc tường thuật lại lời của Ngoại trưởng Vương Nghị, với một số chi tiết cụ thể hơn. Ông Vương Nghị bêu xấu người Mỹ: “Hoa Kỳ cố gắng tạo ra căng thẳng trong khu vực và kích động đối kháng và đối đầu bằng cách thúc đẩy ‘Chiến lược Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương’. Những động thái như vậy sẽ gây tổn hại nghiêm trọng đến hòa bình và sự phát triển quý giá trong khu vực và làm xói mòn nghiêm trọng cấu trúc hợp tác khu vực lấy ASEAN làm trung tâm”.
Vương Nghị vừa kích động vừa doạ nạt: “Chúng ta không thể để tâm lý Chiến tranh Lạnh trỗi dậy trong khu vực và thảm kịch Ukraine lặp lại xung quanh chúng ta. Cả Trung Quốc và Việt Nam đều là các nước xã hội chủ nghĩa”… “Trung Quốc sẵn sàng tăng cường đoàn kết và hợp tác với Việt Nam, chống lại các nguy cơ từ bên ngoài, ứng phó với tác động lan tỏa của cuộc khủng hoảng Ukraine trong khu vực, đóng vai trò tích cực trong việc duy trì hòa bình và ổn định chung ở khu vực”.
Việt Nam đi guốc trong bụng Trung Quốc nên chẳng những không mắc lỡm những điều ông Vương nói, mà cũng không dại gì trương những lời dối trá sáo rỗng ấy lên truyền thông trong nước để chuốc thêm sự phẫn nộ của dân chúng.
UNCTAD: Chiến tranh Ukraine làm giảm 1% các triển vọng tăng trưởng toàn cầu
Đỗ Kim Thêm, dịch
Cơ quan Liên Hiệp Quốc về Mậu dịch và Phát triển (UNCTAD) cảnh báo, mức tăng trưởng kinh tế toàn cầu sẽ giảm từ 3,6% xuống 2,6% cho năm 2022 và các nước đang phát triển sẽ cần 310 tỷ đô la Mỹ để đáp ứng các yêu cầu cho dịch vụ nợ công nước ngoài trong năm nay.
UNCTAD đã hạ dự báo mức tăng trưởng kinh tế toàn cầu cho năm 2022 từ 3,6% xuống còn 2,6% do chiến tranh Ukraine và những thay đổi trong chính sách kinh tế vĩ mô của các quốc gia trong những tháng gần đây.
Trong một bản báo cáo cập nhật cho dành cho Mậu dịch và Phát triển được công bố vào ngày 24/3, UNCTAD nói, trong khi Nga sẽ trải nghiệm một cuộc suy thoái nặng nề trong năm nay, tăng trưởng sẽ trì trệ đáng kể ở Tây Âu, Trung, Nam và Đông Nam Á.
Cuộc chiến đang diễn ra ở Ukraine có khả năng củng cố xu hướng thắt chặt tiền tệ ở các nước tiên tiến sau những hành động tương tự mà nó bắt đầu vào cuối năm 2021 trong một số nước đang phát triển do các áp lực lạm phát, cùng với việc cắt giảm chi tiêu cũng được dự đoán trong các ngân sách sắp tới.
UNCTAD lo ngại rằng, sự kết hợp của nhu cầu trên toàn cầu đang suy yếu, sự phối hợp về chính sách không đầy đủ ở cấp độ quốc tế và mức nợ tăng cao từ trận đại dịch, sẽ tạo ra làn sóng các cú sốc tài chính mà nó có thể đẩy một số nước đang phát triển vào vòng xoáy về tình trạng phá sản, suy thoái và trì trệ phát triển.
Tổng thư ký UNCTAD Rebeca Grynspan nói: "Những tác động kinh tế của cuộc chiến Ukraine sẽ làm phức tạp thêm sự trì trệ kinh tế đang diễn ra trên toàn cầu và làm suy yếu sự phục hồi từ đại dịch COVID-19".
"Nhiều nước đang phát triển đã tranh đấu để đạt được lực kéo kinh tế thoát khỏi cuộc suy thoái do COVID-19 và hiện đang phải đối mặt với những trận cuồng phong từ chiến tranh. Cho dù tình trạng này có dẫn đến bất ổn hay không, thì một sự lo lắng trầm trọng trong xã hội đã lan rộng".
Ngay cả khi không có sự gián đoạn trong thị trường tài chính kéo dài, các nền kinh tế đang phát triển sẽ phải đối mặt với những hạn chế nghiêm trọng về tăng trưởng. Trong trận đại dịch, cổ phiếu về nợ công và tư nhân của các nước đã tăng lên. Và các vấn đề thoát khỏi từ tầm nhìn trong trận đại dịch, bao gồm việc đòn bẫy doanh nghiệp và nợ gia đình gia tăng ở các nước đang phát triển có thu nhập trung bình, sẽ xuất hiện trở lại khi chính sách thắt chặt.
Giá cả tăng vọt và sự bất ổn tỷ giá hối đoái
Cuộc chiến đã gây thêm áp lực lên giá năng lượng quốc tế và hàng hóa chủ yếu, kéo dài gánh nặng ngân sách gia đình và gia tăng các chi phí sản xuất, trong khi sự gián đoạn thương mại và ảnh hưởng của các biện pháp trừng phạt có thể sẽ có tác động đáng lo sợ đến đầu tư dài hạn.
Ngay khi sự gián đoạn do đại dịch gây ra dường như lắng xuống, cuộc khủng hoảng địa chính trị đã giáng một đòn mạnh vào niềm tin trong nước. "Áp lực do việc tăng giá đang đẩy mạnh các lời kêu gọi cho một đối sách ở các nền kinh tế tiên tiến, bao gồm cả mặt trận tài chính, đe dọa tình trạng trì trệ cho tăng trưởng, trầm trọng hơn dự kiến", báo cáo của UNCTAD cho biết.
Giá thực phẩm và nhiên liệu tăng vọt sẽ có tác động tức thời đến những người dễ bị tổn thương nhất ở các nước đang phát triển, dẫn đến nạn đói và khó khăn cho các gia đình mà phần lớn thu nhập của họ là dành cho cho thực phẩm. Nhưng cuối cùng mọi người sẽ cảm nhận được việc suy giảm trong sức mua và chi tiêu thực sự.
"Đối với nhiều nước đang phát triển, mối nguy hiểm khi lệ thuộc nặng nề trong việc nhập khẩu thực phẩm và nhiên liệu thì trầm trọng hơn khi giá tăng cao, đe dọa sinh kế, không khuyến khích đầu tư và gia tăng lo sợ cho tương lai về việc thâm hụt thương mại ngày càng lan rộng", bản báo cáo cho biết.
Bảng liệt kê giá thực phẩm của Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp của LHQ (FAO) từ tháng 1-1961 đến tháng 2-2022:
Chú thích: Mức trung bình thường niên năm 2022 của FAO chỉ dựa trên số liệu của tháng 1 và 2-2022. Nguồn: The Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO)
Báo cáo cho biết thêm, tình trạng bất ổn là mối quan tâm ngày càng tăng, nó được tạo ra bởi cuộc chiến ở các thị trường quốc tế quan trọng: một môi trường của các dòng vốn biến động, tình trạng bất ổn về tỷ giá hối đoái và chi phí vay tăng, đặc biệt là đối với các nước đang kém phát triển và thu nhập trung bình, có nguy cơ khó khăn khi thanh toán nợ quan trọng cho nước ngoài.
Bản báo cáo cảnh báo, việc tăng lãi suất ở các nền kinh tế tiên tiến, cùng với những biến động mất trật tự trên thị trường tài chính toàn cầu, có thể chứng minh sự kết hợp gây tàn khốc đối với các nền kinh tế đang phát triển. Sự biến động trong thị trường hàng hóa, tiền tệ và trái phiếu, khi các nhà đầu tư tìm kiếm nơi trú ẩn an toàn, đã kích hoạt sự tháo chạy vốn cùng với rủi ro cao hơn đối với các khoản nợ tài chính của các nền kinh tế đang phát triển.
Doanh thu từ trái phiếu của các nước đang phát triển đã tăng kể từ tháng 9-2021. Sự gia tăng này lan rộng và là một tín hiệu rõ ràng về các điều kiện tài chính thắt chặt hơn. Kể từ khi cuộc xung đột Ukaine bùng nổ, doanh thu đã tăng trung bình thêm 36 điểm cơ bản cho các nước đang phát triển, với các quốc gia phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu thực phẩm có mức tăng cao hơn.
Báo cáo cảnh báo rằng các chỉ số tài chính truyền thống như tình trạng tài khoản vãng lai và dự trữ ngoại hối không đưa ra một bức tranh đầy đủ về tính dễ bị tổn thương khi thay đổi các điều kiện tài chính bên ngoài. Các biện pháp hội nhập tài chính là thước đo chính xác hơn với nhiều nền kinh tế đang phát triển lớn, dễ bị đảo ngược đột ngột trong lưu lượng tài chính.
Báo cáo chỉ ra nhu cầu phục vụ nợ công trong ngắn hạn khi mối quan tâm ngày càng tăng. Các nước đang phát triển dự kiến sẽ cần 310 tỷ đô la để đáp ứng các yêu cầu dịch vụ nợ công bên ngoài vào năm 2022, tương đương 9,2% mức nợ công nước ngoài còn tồn đọng vào cuối năm 2020.
Các quốc gia dường như dễ bị tổn thương do sự ngưng trệ đột ngột bắt nguồn từ việc kết hợp của áp lực chuyển đổi nặng nề và tỷ lệ nợ cao so với xuất khẩu bao gồm Pakistan, Mông Cổ, Sri Lanka, Ai Cập và Angola. Ba trong số các nước này, Pakistan, Ai Cập và Angola, có sử dụng các chương trình dài hạn của Quỹ Tiền tệ Quốc tế
Chính sách của các nền kinh tế tiên tiến thúc đẩy việc giảm tốc kinh tế
Theo bản báo cáo, các nền kinh tế tiên tiến chủ yếu đang trên đường đảo ngược các kích thích được ban hành trong thời đại dịch, bằng chính sách thắt chặt lãi suất, tháo gỡ mua tài sản của ngân hàng trung ương và đóng cửa các chương trình nghỉ phép tạm thời, các biện pháp chuyển nhượng và hỗ trợ cho các doanh nghiệp và gia đình. Điều này đang xảy ra mặc dù lạm phát vẫn chưa dẫn đến tăng trưởng tiền lương bền vững, làm cho mối đe dọa của vòng xoáy giá cả và tiền lương là không có cơ sở.
Báo cáo cảnh báo rằng, những thay đổi này sẽ làm suy yếu nhu cầu trên toàn cầu và làm giảm tăng trưởng, với đầu tư đã bị đình trệ ở một số quốc gia. Không thể loại trừ mối đe dọa về sự sụt giảm mạnh hơn trong đầu tư và tăng trưởng nếu lãi suất tăng quá nhanh và với thách thức khí hậu đã làm thay đổi các tin tức hàng đầu. Đây là xu hướng chính sách sai lầm vào thời điểm sai lầm.
Báo cáo lưu ý rằng, các nước đang phát triển, vốn đã phải chịu chi phí nặng nề hơn để đối phó với đại dịch, phải đối mặt với những hạn chế bổ sung về nhu cầu và nghĩa vụ cán cân thanh toán do sự thay đổi chính sách gần đây trong các nền kinh tế tiên tiến.
Các khuyến nghị về chính sách
UNCTAD khuyến nghị các hành động sau đây về mặt chính sách để bảo vệ nền kinh tế toàn cầu:
1- Hỗ trợ tài chính đa phương cho các nước đang phát triển với nhiều ưu đãi hơn và ít có điều kiện hơn để cho phép các nước này chịu được các cú sốc tài chính và kinh tế, và tăng đầu tư để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.
2- Giảm nợ ngay lập tức cho Ukraine cùng các cuộc thảo luận mới về một cơ chế đa phương nhằm thúc đẩy tái cơ cấu công bằng và trật tự của các nước đang phát triển trong thời kỳ căng thẳng tài chính nghiêm trọng.
3- Sử dụng nhiều quyền rút vốn đặc biệt (SDR) để bổ sung dự trữ chính thức và cung cấp thanh khoản kịp thời để tránh các biện pháp điều chỉnh giảm phát nghiêm trọng.
4- Các thỏa thuận hoán đổi hiệu quả hơn và ít đặc biệt hơn giữa các ngân hàng trung ương để hỗ trợ các loại tiền tệ của các nước đang phát triển và giải quyết các cuộc khủng hoảng tài chính.
5- Các chính sách cụ thể cho từng ngành, bao gồm kiểm soát giá cả và trợ cấp, để giải quyết áp lực về phía cung và làm tăng thêm áp lực lạm phát.
Đánh giá trước mắt của UNCTAD về tác động của chiến tranh Ukraine đối với thương mại và phát triển, xác nhận triển vọng xấu đi nhanh chóng của nền kinh tế thế giới, do tăng giá lương thực, nhiên liệu và phân bón, biến động tài chính tăng cao, thoái vốn trong các chương trình phát triển bền vững, tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu phức tạp và các chi phí thương mại đang gia tăng.
Nhà văn nổi tiếng của nước Nga Mikhail Shishkin lên tiếng:
Gửi người Nga thân mến của tôi -
Người dân Ukraine đang chiến đấu chống quân đội của Putin cho tự do của họ, và tự do của chúng ta.
Nước Nga chân chính là xứ sở của văn chương và âm nhạc, không phải là nước ném bom lên trẻ con. Chiến tranh của Putin làm tất cả chúng ta phải chịu ô nhục.
Tôi là người Nga. Wladimir Putin đang nhân danh dân tộc tôi, đất nước tôi và nhân danh tôi, gây ra những tội ác tày trời. Putin không phải là nước Nga. Nước Nga bị tổn thương và nhục nhã. Nhân danh nước Nga của tôi và dân tộc tôi, tôi khẩn cầu xin người dân Ukraine xá tội. Nhưng tôi biết không có gì đang xảy ra ở nước họ có thể được tha thứ.
Cuộc chiến này không bắt đầu trong mấy ngày qua mà từ năm 2014, khi Putin chiếm đoạt Crimea. Các nước Tây phương cố tình không hiểu sự kiện này nghiêm trọng tới mức nào và làm như không có gì ghê gớm xảy ra. Từ nhiều năm nay tôi đã cố gắng giải thích, trong phát biểu và bài viết, Putin là con người nào. Không tác dụng. Và bây giờ chính Putin đang giải thích hắn là ai cho tất cả mọi người.
Mỗi lần một bài viết của tôi được đăng trên báo chí Thuỵ Sĩ, nơi tôi cư trú, các toà soạn đều nhận được những lá thư phẫn nộ từ các viên chức sứ quán Nga tại Berne. Bây giờ họ im lặng. Phải chăng họ đang đóng gói hành lý chuẩn bị xin tỵ nạn chính trị ?
Tôi muốn về lại Nga. Nhưng nước Nga nào ? Nước Nga của Putin không cho người ta thở. Mùi tanh tưởi từ gót giày của công an quá nồng nặc. Tôi sẽ trở lại nước tôi. Như tôi đã viết trong một thư ngỏ khi từ chối là đại diện nước Nga của Putin ở một sự kiện quốc tế inăm 2013, trước khi Crimea bị thôn tính : « Tôi muốn và sẽ đại diện một nước Nga khác, nước Nga của tôi, không còn bóng dáng của đám lừa đảo, với nhà nước được xây dựng để bảo vệ không phải quyền tham nhũng mà quyền con người, một quốc gia có truyền thông tự do, bầu cử tự do và dân tộc tự do. »
Không gian cho tự do ngôn luận đã từ lâu bị giới hạn vào Internet nhưng cả nơi ấy bây giờ cũng chịu kiểm duyệt quân sự. Các nhà chức trách đã loan báo mọi phát biểu phê phán nước Nga và cuộc chiến này sẽ bị xem là phản bội và trừng phạt theo quân luật.
Một nhà văn có thể làm được gì ? Chỉ một điều duy nhất : lên tiếng rõ ràng. Im lặng là ủng hộ kẻ xâm lược. Trong thế kỷ 19, người dân Ba Lan nổi lên chống lại chế độ Sa hoàng Nga « cho tự do của các bạn và tự do của chúng tôi ». Ngày hôm nay, người dân Ukraine chống trả quân đội của Putin cho tự do của họ và tự do của chúng ta. Họ bảo vệ không chỉ nhân phẩm của họ mà nhân phẩm của cả loài người. Chúng ta phải tiếp tay bằng mọi cách chúng ta có thể làm.
Tội ác của chế độ cũng là gieo vết nhơ của ô nhục lên cả nước. Nghĩ đến nước Nga bây giờ người ta không liên tưởng đến văn chương và âm nhạc mà đến những đứa trẻ hứng chịu bom đạn. Tội ác của Putin là hắn đã đầu độc thiên hạ, gieo rắc hận thù. Putin sẽ biến đi nhưng đau đớn và thù hận có thể sẽ còn tồn tại dai dẳng trong tâm hồn mọi người. Chỉ có nghệ thuật, văn chương và văn hóa mới có thể góp phần hàn gắn chấn thương.
Sớm muộn gì thì cuộc đời xảo trá và vô dụng của kẻ độc tài sẽ chấm dứt, nhưng văn hoá sẽ vẫn sống như đã sống tự bao giờ và sau Putin. Văn chương không cần phải nhắc đến Putin. Văn chương không cần phải giải thích chiến tranh. Làm sao có thể giải thích chiến tranh. Tại sao có người ra lệnh cho binh lính một nước đi giết binh lính nước khác ? Văn chương là cái gì đối lập với chiến tranh. Văn chương đúng với nghĩa của nó bao giờ cũng nói về nhu cầu tình yêu của con người, không phải hận thù.
Tương lai sẽ ra sao? Khả năng tốt nhất là không có chiến tranh hạt nhân. Tôi thiết tha hi vọng gã điên cuồng sẽ không được phép nhấn cái nút đỏ, hay một trong đám nịnh thần của hắn sẽ từ chối thi hành cái mệnh lệnh cuối cùng này. Nhưng dường như đây là điều tốt duy nhất trước mắt có thể xảy ra. Sau Putin, Liên bang Nga sẽ khộng còn hiện diện trên bản đồ như một quốc gia. Đế chế sẽ tiếp tục sụp đổ. Sau Chechnya độc lập sẽ có những dân tộc và khu vực khác giành độc lập.
Diễn tiến sau đó là tranh giành quyền lực. Dân chúng sẽ không muốn sống trong hỗn loạn và sẽ lại càng mong đợi một bàn tay cai trị cứng rắn. Ngay cả trong một cuộc bầu cử thật sự tự do – nếu có – một tay độc tài khác có thể lên nắm quyền. Và Tây phương sẽ ủng hộ anh ta vì anh ta sẽ hứa giữ gìn cái nút đỏ. Và biết đâu ? Một ngày nào đó sẽ lại y như ngày hôm nay.
Công ty kỹ thuật không gian SpaceX sáng sớm hôm Chủ nhật (17 tháng Tư) phóng thành công hỏa tiễn Falcon 9 mang vệ tinh do thám bí mật của Văn phòng Do thám Quốc gia Hoa Kỳ (NRO) vào quỹ đạo. CBS News cho biết đây là lần phóng vào không gian thứ 14 của công ty SpaceX tính đến thời điểm này trong năm nay.
Được gắn trên đỉnh dàn phóng 4E tại Căn cứ Lực lượng Không gian Vandenberg ở phía tây bắc Los Angeles, chín động cơ giai đoạn đầu của hỏa tiễn được châm ngòi vào lúc 9 giờ 13 phút sáng EDT (6 giờ 13 phút sáng theo giờ địa phương), tăng lực đẩy lên tới 1.7 triệu pound và phóng hỏa tiễn chứa vệ tinh ra khỏi dàn phóng một cách nhẹ nhàng. Hỏa tiễn tiếp tục di chuyển theo quỹ đạo về phía nam và vượt ra khỏi bầu khí quyển.
Quân đội Mỹ dự kiến vài ngày tới sẽ bắt đầu đào tạo lính Ukraine dùng súng bắn đạn trái phá, một giới chức quốc phòng Mỹ cho biết ngày 18/4 và nói thêm rằng sự huấn luyện sẽ diễn ra bên ngoài Ukraine.
Tuần rồi, Tổng thống Joe Biden loan báo viện trợ quân sự thêm 800 triệu đô la cho Ukraine, mở rộng gói viện trợ để bao gồm pháo hạng nặng trước cuộc tiến công rộng lớn hơn của quân Nga tại miền đông Ukraine.
Tới nay đã có 4 chuyến bay chở vũ khí được Mỹ gửi sang Ukraine trong khuôn khổ gói viện trợ mới.
Mỹ dự định sẽ chỉ cho các nhà huấn luyện Ukraine cách dùng một số võ khí mới viện trợ bao gồm súng bắn đạn trái phá và ra-đa rồi nhóm chuyên viên Ukraine sẽ quay về nước hướng dẫn cho lính của họ.
Cuối tuần qua, Bộ Quốc phòng Nga nói họ bắn hạ được một máy bay vận tải võ khí mà Tây phương cung cấp cho Ukraine, nhưng giới chức Mỹ nói Hoa Kỳ không có thông tin nào cho thấy đó là sự thật.
Chưa có tín hiệu cho thấy Nga tìm cách trục vớt soái hạm Moskva của hạm đội Biển Đen bị chìm hôm 14/4, theo lời giới chức Mỹ nói với Reuters.
Nguyễn Ngọc Chu: Số phận soái hạm Moskva và vài điều cảnh tỉnh
1. SỐ PHẬN SOÁI HẠM MOSKVA LÀ HỆ QUẢ CỦA THAM NHŨNG VÀ ĐỘC TÀI
Bộ Quốc phòng Nga thừa nhận Soái hạm tuần dương Moskva của Hạm đội Biển Đen đã bị chìm ở Biển Đen hôm 14/4/2022. Với Nga, đây là tin “sấm sét” làm sụp đổ sức mạnh của Hải quân Nga. Với Tổng thống Putin, đây còn là điềm dữ.
Có tiền từ bán dầu khí, Tổng thống Putin đổ tiền vào hiện đại hoá quân đội Nga, trong đó, lực lượng Hải quân Nga thuộc nhóm ưu tiên hàng đầu. Tàu tuần dương Moskva (dài 186,4m, giãn nước 12.490 tấn) mạnh nhất ở Hạm đội Biển Đen, là một biểu tượng sức mạnh của Hải quân Nga, chỉ đứng sau tàu sân bay Đô đốc Kuznetxov (dài 306,5m, giãn nước 58.600 tấn) và tuần dương hạm hạt nhân Pyter Đại đế (dài 252m, giãn nước 28.000 tấn). Tuần dương hạm Moskva được trang bị những vũ khí tối tân hiện đại nhất của Nga. Trong đó có 16 tên lửa diệt hạm P-1000 Vulkan tầm bắn 800km với đầu đạn chứa 950kg thuốc nổ, hay đầu đạn hạt nhân tương đương 350.000 tấn thuốc nổ TNT. Đây là vũ khí mà Hải quân Nga kỳ vọng có thể tiêu diệt các tàu sân bay và các tàu chiến mạnh nhất của Mỹ từ xa gần ngàn km.
Tuần dương hạm Moskva có một hệ thống vũ khí để chống lại sự tấn công từ xa của đối phương, bất kể từ trên trời hay dưới biển, bao gồm 64 tên lửa phòng không tầm xa loại S -300F, 40 tên lửa phòng không tầm ngắn OSA-MA, Hai cụm ống phóng gồm 10 ngư lôi 533mm, hai tổ hợp rocket chống ngầm RBU-6000, 6 tổ hợp phòng thủ tầm cực gần AK-630, 30mm, cụm pháo 2 nòng AK-130 130mm, 1 trực thăng săn ngầm Ka-27, cùng hệ thống tác chiến điện tử. Soái hạm Moskva từng được đưa đến phục vụ quân Nga trong chiến tranh Syri, không ít lần “nghênh chiến” từ xa với hải quân Mỹ và Phương Tây ở vùng vịnh, được ngợi ca đến mức đối phương phải kiềng nể.
Nhưng bây giờ thì bức tranh về sức mạnh Hải quân Nga hoàn toàn sụp đổ. Tên lửa diệt hạm Neptune do quân đội Ukraine sản xuất, không hiểu bằng cách nào, đã vượt qua các lớp phòng thủ của tuần dương hạm Moskva, đánh trúng tàu, làm cháy lớn dẫn đến nổ kho đạn và đã làm chìm tuần dương hạm Moskva xuống đáy Biển Đen.
Sau một tháng, cuộc chiến tranh Nga – Ukraine đã cho ông Putin hiểu về sức mạnh quân đội Nga trên không và trên bộ, hiểu đến mức làm ông phải thay đổi mục tiêu và chiến lược, chiến thuật. Giờ, với việc tàu tuần dương Moskva mạnh nhất của Nga ở Biển Đen bị đánh chìm, ông Putin đã hiểu về sức mạnh thực sự của Hải quân Nga. Và xa hơn, là kết quả của việc hiện đại hoá quân đội Nga.
Ông Putin chắc đã nhìn thấy, dù đã bỏ nhiều tiền nhưng việc hiện đại hoá quân đội Nga không mang đến nhiều hiệu quả như mong đợi. Đó là vì tham nhũng.
Dựa vào cáo buộc trốn thuế và tham nhũng, ông Putin đã loại trừ những nhà tài phiệt không cùng cánh như Khodorkovsky. Nhưng thay vào đó, ông Putin lại có hàng loạt những nhà tài phiệt tham nhũng khác làm vây cánh. Chính các nhà tài phiệt vây cánh của Putin đã lũng đoạn nền kinh tế và nền quốc phòng Nga. Chính tham nhũng trong quân đội Nga ở hàng ngũ chóp bu đã làm cho sức mạnh quân đội Nga bị mọt rỗng.
Kỳ hạm Moskva bị hải quân Ukraine bắn chìm là một nỗi đau khó chịu đựng của ông Putin và các tướng lĩnh Nga. Ông Putin sẽ tiến hành các đợt thanh trừng nội bộ rộng lớn để quy trách nhiệm. Và sau chiến tranh Nga – Ukraine, quân đội Nga có thể sẽ có các cải cách mới. Nhưng rồi cũng sẽ không mang lại hiệu quả mong đợi, dù có tốn rất nhiều tiền.
Đó là do bản chất xã hội Nga thời ông Putin. Xã hội Nga thời ông Putin thực chất là chế độ cộng sản xô viết trong một hình thái mới, trong đó sự độc tài tập thể bị thu hẹp thành độc tài cá nhân cát cứ. Mỗi địa phương, mỗi bộ ngành là những nhà độc tài cát cứ. Để bảo vệ quyền lực của mình, ông Putin đã ban phát độc tài cát cứ cho không ít người, mà ông Kadyrov là một điển hình.
Thời Stalin còn có Bộ chính trị. Thời Putin chỉ có Putin. Ông Putin quyết định mọi vị trí quan trọng trong chính phủ và trong quân đội. Ông Putin không có đối thủ, vì mọi đối thủ đều bị tiêu diệt, loại bỏ. Trong một xã hội như vậy, tham nhũng chẳng những sẽ không thể nào bị loại bỏ mà còn có đất màu mỡ để phát triển. Độc tài và tham nhũng là hai thành tố nuỗi dưỡng nhau. Chính độc tài tài và tham nhũng đã làm suy yếu nước Nga, làm mối mọt sức mạnh quân đội Nga.
Nhược điểm của quân đội Nga bộc lộ trong chiến tranh Nga - Ukraine cũng như sự kết liễu của kỳ hạm Moskva là hệ quả trực tiếp của tham nhũng và độc tài. Tham nhũng và độc tài luôn cộng sinh. Nước Nga sẽ mạnh hơn về quân sự, sẽ giàu hơn về kinh tế khi rứt bỏ được độc tài.
2. VÀI ĐIỀU CẢNH TỈNH
Chiến tranh Nga – Ukraine có các ảnh hưởng to lớn đến số phận nhiều nước. Trước hết là ở Châu Âu. Chưa bao giờ Châu Âu đoàn kết như bây giờ. Châu Âu đang thức tỉnh trước một tình thế địa chính trị mới. Tình thế đòi hỏi hầu hết các quốc gia Châu Âu phải tăng kinh phí quốc phòng, điều chỉnh chính sách đối ngoại và phòng thủ. Kết quả dẫn đến 4 thay đổi lớn sau đây:
1). EU sẽ có nhiều thành viên hơn, liên kết hơn, và mạnh hơn về quốc phòng. Ngoài kinh tế, tự EU sẽ trở thành một khối quân sự, có phần giao thoa, nhưng có phần độc lập với NATO. Cuộc chiến tranh Nga – Ukraine sẽ đưa EU sang một không gian mới về phòng thủ. EU sẽ từng bước bớt phụ thuộc hơn vào Hoa Kỳ về quân sự.
2). Phần Lan và Thuỵ Điển đang xem xét từ bỏ thế trung lập để gia nhập NATO. Sẽ còn các quốc gia khác nữa mong muốn gia nhập NATO.
3). NATO mạnh hơn và sẽ có thêm thành viên, trái với mục tiêu tiến hành chiến tranh để ngăn chặn NATO mở rộng của ông Putin.
4). Xuất hiện các cường quốc quân sự mới. Đó là Đức ở phía Tây và Nhật Bản ở phía Đông. Chiến tranh Nga-Ukraine hối thúc Đức và Nhật Bản nhanh chóng trở thành các cường quốc quân sự.
Kỳ hạm Moskva bị đánh chìm bởi tên lửa Neptune của Ukraine sẽ cho những bài học hữu ích về chiến lược phòng thủ biển đối với các quốc gia sống cạnh nước lớn có hải quân mạnh, cụ thể là rất thiết thực cho Việt Nam.
Rõ ràng, tìm kiếm các tên lửa diệt hạm sẽ đỡ tốn kém hơn, nhanh hơn, dễ hơn, so với đầu tư mua sắm các chiến hạm lớn. Nếu có nhiều hệ thống diệt hạm tiên tiến thì chủ quyền biển đảo Việt Nam có thêm một phòng tuyến bảo vệ trải dài 3.200km từ đất liền.
Cũng như vậy, chiến tranh Nga – Ukraine cho thấy đầu tư về tên lửa diệt tăng, tên lửa bắn máy bay và trực thăng sẽ hiệu quả hơn trong phòng vệ so với mua sắm các xe tăng, máy bay và trực thăng đắt tiền. Nói như thế không có nghĩa là không cần mua sắm xe tăng, máy bay hay trực thăng, mà là cần phải xác định một tỷ lệ hợp lý.
Chiến tranh công nghệ hiện đại khác xa với chiến tranh thập niên 70 thế kỷ trước mà Việt Nam đối mặt. Sự sống còn phụ thuộc vào độ chính xác, thời gian ngắn, khoảng cách xa… của vũ khí chứ không phụ thuộc vào giá rẻ.
Chiến tranh Nga – Ukraine giúp cho Việt Nam thấy giá trị của công nghệ chính xác cao, công nghệ AI, vai trò của các máy bay không người lái, giá trị của viễn thông vệ tinh, cùng tầm quan trọng của liên lạc nội bộ trong tác chiến. Nếu có ai đó trong số các nhà quân sự của Việt Nam đích thân tiếp cận chiến trường Nga - Ukraine thì chắc sẽ thu được nhiều kết luận quý giá.
Quân đội Việt Nam vừa có đợt sàng lọc với án kỷ luật 11 tướng trong Bộ chỉ huy Cảnh sát biển. Sự kết liễu của kỳ hạm Moskva phải là một chương cảnh tỉnh mới.
Một xưởng sản xuất hỏa tiễn phòng không của Nga hiện phải ngưng hoạt động do các biện pháp cấm vận của thế giới Tây Phương khiến không có đủ phụ tùng sản xuất, theo tiết lộ của cơ quan tình báo Ukraine (GUR) hôm Chủ Nhật, 17 Tháng Tư.
Bản tin của tờ Jerusalem Post nói rằng nhà máy Ulyanovsk Mechanical Plant (JSC UMZ) của quân đội Nga tại vùng Ulyanovsk Oblast, được thành lập vào thập niên 60 của thời Liên Xô và hoạt động từ đó tới nay.
Xưởng này từng sản xuất nhiều hệ thống hỏa tiễn phòng không khác nhau, như loại 9K37 Buk, được NATO gọi là SA-11 Gadfly, và loại 2K22 Tunguska, NATO gọi là SA-19 Grison.
Tuy nhiên, theo tình báo Ukraine, nhà máy đang phải đóng cửa. Theo các công nhân nơi này thì đây là vì “hầu như không có cơ phận nào do Nga sản xuất” cho hệ thống hướng dẫn điện tử của hỏa tiễn.
Phần lớn các bộ phận điện tử quân đội Nga sử dụng đều do Đức chế tạo, nhưng nay nguồn cung cấp đã ngưng lại vì lệnh cấm vận.
Phía Nga đang tìm cách mua nguồn hàng từ các quốc gia khác, nhưng bị cản trở vì nhiều lý do, kể cả chi phí.
Công nhân nhà máy nay được đề nghị chọn một trong hai giải pháp: Nghỉ làm không lương hoặc nhập ngũ để sang chiến đấu ở Ukraine với mức lương 50,000 rúp (chừng 600 USD) mỗi tháng.
Nga có một số hệ thống hỏa tiễn phòng không khác nhau, với loại tối tân nhất là S-300 và S-400. Hiện chưa rõ là S-300 và S-400 có được chế tạo tại nhà máy JSC UMZ hay không.
Hôm Thứ Sáu, cơ quan tình báo Ukraine GUR cũng cho hay Nga đang gặp khó khăn sản xuất chiến xa cung ứng cho chiến trường vì các biện pháp phong tỏa tài chánh và hàng hóa nhập cảng.
Hồi đầu Tháng Tư, GUR cũng báo cáo rằng một số xưởng đóng tàu Nga nay không thể đóng các chiến hạm mới hay tu bổ chiến hạm đang sử dụng do thiếu tiền và thiếu nguyên vật liệu vốn phải nhập cảng.
SAIGON POST
Một toà án tại Việt Nam hôm 18/4 đưa ra xét xử và tuyên phạt án tù từ 3-13 năm đối với 12 người bị cáo buộc “hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân” khi tham gia vào một tổ chức có trụ sở ở California, Hoa Kỳ.
12 cá nhân bị cáo buộc nhận tiền của tổ chức có tên là “Chính phủ quốc gia Việt Nam lâm thời” do ông Đào Minh Quân ở Hoa Kỳ đứng đầu để tuyên truyền chống phá Nhà nước Việt Nam, thực hiện các hoạt động nhằm lật đổ chính quyền tại nhiều khu vực, bao gồm TP.HCM, Đồng Nai, An Giang, Đắk Lắk, Đắk Nông, Lâm Đồng, Phú Yên và Kon Tum.
Báo chí Việt Nam dẫn cáo trạng toà án cho biết 12 thành viên trên đã tăng cường các hoạt động tuyên truyền, lôi kéo người khác tham gia vào tổ chức, thực hiện “trưng cầu dân ý” để bầu cho ông Đào Minh Quân làm “Tổng thống Đệ tam Việt Nam Cộng hòa”.
Tại TP.HCM, bà Trần Thị Ngọc Xuân bị cáo buộc chủ động tham gia vào tổ chức, sau đó bà thường xuyên dùng mạng xã hội Facebook phát trực tiếp các nội dung kêu gọi người dân tham gia tổ chức và thực hiện “trưng cầu dân ý”.
Cáo trạng nói trong thời gian tham gia tổ chức, bà Xuân được các thành viên tổ chức gửi tặng 1 chiếc điện thoại di động, 300 USD, 400 đô la Canada, 3 triệu đồng.
Tương tự, các thành viên khác ở Đồng Nai, An Giang, Đắk Lắk, Đắk Nông, Lâm Đồng, Phú Yên và Kon Tum cũng bị cáo buộc có hành vi phạm tội tương tự, bao gồm cả việc tham gia làm cờ vàng ba sọc đỏ với nhiều kích thước khác nhau, in, phát tán các tài liệu như “Hiến pháp lâm thời”, “Hiến pháp Đệ tam Việt Nam Cộng hòa”, “Sơ lược tiểu sử Thủ tướng Đào Minh Quân”… để phổ biến cho nhiều người biết đến tổ chức và thực hiện “trưng cầu dân ý”.
Cáo trạng nói hành vi của các bị cáo “gây mất uy tín của Đảng, nhà nước; gây ra tâm lý hoang mang, dao động trong quần chúng nhân dân”.
Trong số 12 người bị đưa ra xét xử, 9 người bị xét xử theo khoản 1 Điều 109 Bộ Luật Hình sự 2015 với khung hình phạt từ 12 năm đến 20 năm tù, tù chung thân hoặc tử hình; 3 người bị truy tố theo khoản 2 Điều 109, với khung hình phạt từ 5 - 12 năm tù.
Hội đồng Xét xử đã kết thúc phiên toà vào chiều 18/4, sớm hơn dự kiến là ngày 19/4, và đưa ra các mức án tù từ 3-13 năm đối với các bị cáo.
Theo đó, bà Trần Thị Ngọc Xuân, 53 tuổi, bị tuyên 13 năm tù; Nguyễn Thanh Xoan (50 tuổi) 12 năm tù; Nguyễn Thị Kim Phượng, Lương Thị Thu Hiền, Y Hon Ênuôl, Y Phương Ding Riêh, Nguyễn Minh Quang, Hồ Thị Xuân Hương, Lê Ngọc Thành, Y Tũp Knul, Phạm Hổ và Trần Văn Long bị tuyên các mức án từ 3 - 11 năm tù.
Ngoài ra, 12 bị cáo còn bị phạt bổ sung 2 - 3 năm quản chế.
Việt Nam liệt kê tổ chức “Chính phủ quốc gia Việt Nam lâm thời” và các tổ chức chính trị đối lập khác ở hải ngoại là “tổ chức khủng bố”.
Người Ukraina sẵn sàng chiến đấu đến cùng tại Mariupol, dù quân Nga kiểm soát hầu hết thành phố đã bị tiêu hủy đến 80 % này và đã ra thêm tối hậu thư. Kháng chiến quân bị vây hãm từ nhiều tuần qua, không còn lương thực nhưng Nga phải dùng đến các oanh tạc cơ tầm xa, cho thấy quân xâm lược vẫn chưa hoàn toàn làm chủ được Mariupol.
Hôm nay 18/04/2022 nghỉ lễ Phục Sinh, chỉ có Le Figaro và Libération ra mắt bạn đọc, và Le Monde ra từ ngày hôm trước. Tình hình Ukraina và bầu cử tổng thống Pháp luôn là hai chủ đề không thể bỏ qua.
Ukraina : Cầu nguyện Thứ Sáu Tuần Thánh bên hố chôn tập thể
Le Figaro trích dẫn lời kêu gọi của Đức giáo hoàng Phanxicô từ Vatican nhân ngày lễ Phục Sinh : « Xin đừng làm quen với chiến tranh, tất cả chúng ta hãy kêu đòi hòa bình, từ những balcon và trên đường phố ! Mong rằng những người có trách nhiệm của các quốc gia nghe được những tiếng gọi hòa bình của người dân ! ».
Xúc động bởi tình hình Ukraina, người đứng đầu giáo hội Công giáo nhìn nhận : « Chúng ta đều có cái nhìn hoài nghi trong mùa Phục Sinh của chiến tranh. Chúng ta đã thấy quá nhiều máu đổ, quá nhiều bạo lực, trái tim ta đầy sợ hãi và khủng hoảng, trong khi nhiều anh chị em phải tự giam mình để tránh bom đạn. Khó tin rằng Chúa Giêsu đã sống lại, đã chiến thắng cái chết. Nhưng giờ đây hơn bao giờ hết, chúng ta cần Đức Chúa phục sinh, trong một Mùa Chay chừng như không bao giờ kết thúc ».
Tờ báo cho biết thêm, trong dịp lễ Phục Sinh, Giáo hoàng Phanxicô đã gởi Hồng y Konrad Krajewski đến Kiev. Vị Hồng y bị chấn động mạnh mẽ sau khi cầu nguyện vào ngày Thứ Sáu Tuần Thánh, trước một hố chôn tập thể 80 nạn nhân ở Borodianka. Thứ Bảy Tuần Thánh, Đức giáo hoàng đích thân tiếp đoàn dân biểu Ukraina trong đó có thị trưởng Melitopol từng bị quân Nga bắt cóc cách đây một tháng, thổ lộ « Trong bóng tối mà các bạn đang sống, chúng tôi luôn bên cạnh và cầu nguyện cho các bạn ».
Mariupol quyết không đầu hàng
Về cuộc chiến đang diễn ra, Le Figaro nhận định « Người Ukraina sẵn sàng chiến đấu đến cùng tại Mariupol », dù quân Nga kiểm soát hầu hết thành phố đã bị tiêu hủy đến 80 % này. Thời hạn tối hậu thư do Nga đặt ra cho Mariupol là phải hạ vũ khí trước 6 giờ sáng Chủ nhật đã trôi qua, nhưng rõ ràng những chiến binh cuối cùng của thành phố vẫn làm ngơ.
Bị vây hãm từ nhiều tuần qua, không còn nước uống và thực phẩm, nhưng vẫn còn 100.000 thường dân tại đây. Sự tàn bạo của Matxcơva, nhất là dùng đến các oanh tạc cơ tầm xa, cho thấy quân xâm lược vẫn chưa hoàn toàn làm chủ được Mariupol. Khó thể biết được số người thiệt mạng, được ước tính trên 20.000. Phía chính quyền Mariupol tố cáo để xóa dấu vết tội ác, quân Nga thu thập các xác thường dân và thiêu hủy trong các lò thiêu di động.
Tối thứ Bảy 16/04, tổng thống Ukraina, Volodymyr Zelensky nhấn mạnh tình hình ở Mariupol là « vô nhân đạo », Nga « cố ý phá hủy tất cả những gì phá được ». Ông đe dọa ngưng đàm phán nếu những chiến binh Ukraina cuối cùng tại thành phố bị bao vây này bị « tiêu diệt », và kêu gọi phương Tây cung cấp « lập tức » các loại vũ khí hạng nặng. Zelensky mời tổng thống Pháp Emmanuel Macron đến Ukraina để tận mắt chứng kiến nạn « diệt chủng ». Đại sứ Pháp Étienne de Poncins đã trao đổi với bộ trưởng quốc phòng Ukraina Oleksiy Reznikov về « những nhu cầu cụ thể » của Kiev về viện trợ quân sự.
Nga dùng phi pháo cực mạnh để tiêu diệt những chiến binh tử thủ
Le Monde nói về « Cuộc kháng chiến mãnh liệt của những chiến binh Azov tại Mariupol ». Quân Nga cùng với quân ly khai Donbass và Tchetchenya quyết tiêu diệt lực lượng đang ở tuyến đầu bảo vệ thành phố cảng.
Sau những trận cận chiến trên các đường phố Mariupol, những chiến binh của tiểu đoàn Azov rút vào khu vực rộng lớn của nhà máy luyện kim Azovstal bên bờ biển. Theo một đại tá Ukraina không muốn nêu tên, họ biến hệ thống đường hầm bê-tông tại đây thành pháo đài để có thể di chuyển an toàn và tấn công vào quân xâm lược đang bao vây. Đơn vị kháng chiến cuối cùng này phải chịu đựng ngày cũng như đêm những vụ oanh kích nặng nề.
Vị đại tá trên cho biết : « Quân Nga dùng Solntsepek, loại pháo phản lực nhiều nòng có hỏa lực cực mạnh, đã hủy hoại phần lớn Mariupol. Nga cũng tấn công 10 đến 15 lần trong ngày bằng các loại hỏa tiễn có thể xuyên qua hầm ngầm, và sau cùng là moọc-chê như thường lệ ».
Azov, biểu tượng cho kháng chiến Ukraina
Tiểu đoàn Azov là trái tim của công cuộc phòng ngự Mariupol, lực lượng đã tăng lên nên nay có thể gọi là lữ đoàn. Được tổ chức thành các nhóm chiến thuật, lực lượng Azov với trên 3.000 tay súng cơ động hơn hẳn quân đội chính quy.
Ban đầu là dân quân vũ trang, được biết với tên « Hắc Y », thường được cho là thân cận với giới tân quốc xã. Nhưng đến tháng 9/2014 Azov nhập vào lực lượng phòng vệ Ukraina và đặt dưới quyền bộ Nội Vụ. Nổi tiếng tinh nhuệ, Azov thu hút thêm nhiều chiến binh mới không theo xu hướng chính trị nào, nên số cực đoan trở thành thiểu số. Nhiều thành viên hiện nay là cựu binh trong cuộc chiến 2014-2015 ở Donbass, nung nấu ý muốn trả thù việc lãnh thổ bị xâm chiếm. Cuộc chiến mới đặt Azov đối mặt với quân ly khai Donbass. « Nếu quân Nga nhắm vào Mariupol là nhằm hạ gục tiểu đoàn Azov, vốn đã trở thành biểu tượng cho cuộc kháng chiến của Ukraina ».
Về phía Matxcơva dựa vào quá khứ để biện minh cho việc « phi quốc xã hóa » Ukraina. Chinh phục được Mariupol, không chỉ là chiến thắng mang tính chiến lược, mà còn tạo được đà cho bộ máy tuyên truyền của Kremlin. Bị vây hãm khắc nghiệt từ hơn một tháng qua, tiểu đoàn Azov đã kêu gọi được tăng viện, nhưng quân đội Ukraina trước hết phải lo bảo vệ thủ đô Kiev. Cũng theo vị sĩ quan trên đây, « các chiến binh Azov cực kỳ dũng cảm, nhưng tình trạng thiếu thốn hỗ trợ về hậu cần và nhân lực khiến việc Mariupol thất thủ là không thể tránh khỏi ».
Dnipro, trung tâm hậu cần cho chiến trường
Đặc phái viên Le Monde đã đến thăm « Dnipro, hậu cứ của nỗ lực chiến tranh ». Thành phố này là nơi trung chuyển làn sóng tản cư từ miền đông Ukraina, từ Kharkov đến Donbass, từ Mariupol đến Kherson, đôi khi đến 15.000 người một ngày. Ngành đường sắt cùng với chính quyền cố gắng quản lý việc điều chuyển luồng người di tản, và theo chiều ngược lại, đưa những gì cần thiết cho quân đội ra tiền tuyến dù kẻ thù vẫn phá hoại.
Tuần trước hai hỏa tiễn hành trình của Nga đã làm hư hại phi trường. Hai trăm chiếc xe buýt sẵn sàng sơ tán cư dân Donbass thuộc vùng kiểm soát của Ukraina, nhưng vẫn còn 40 % người dân không muốn ra đi. Chính quyền thành phố Dnipro còn phải gánh món nợ khác : lưu giữ hàng trăm xác lính Nga. Phóng viên Le Monde tận mắt trông thấy một container lạnh của nhà xác với khoảng 200 túi đựng tử thi.
Dnipro là nơi giao thoa của ba mặt trận : Kharkov, Donbass và Zaporijia. Thành phố phải bảo đảm hậu cần, gồm cung cấp vũ khí, phân phối thực phẩm, sơ tán người bị thương, điều phối giữa dân sự và quân sự. Nga tấn công vào các trục viễn thông, nhà ga, kho chứa hàng, sân bay, kho xăng dầu bằng hỏa tiễn. Tuy không còn nhiều hỏa tiễn Kalibr, nhưng quân Nga vẫn còn hàng ngàn hỏa tiễn tầm xa, hỏa tiễn hành trình và đạn đạo.
Ukraina « không có cách nào khác là phải chiến thắng »
Dnipro là ngã tư đường sắt quan trọng của đất nước, và là thành phố kỹ nghệ lớn với nhiều nhà máy. Trong số đó có YoujMach, một trong những nơi vẽ kiểu và chế tạo hỏa tiễn thời Liên Xô cũ mà Matxcơva rất thèm muốn, quân Nga hiện đóng cách thành phố chỉ 100 km. Bệnh viện thành phố cũng tràn ngập người bị thương trong chiến tranh. Nhiều cơ sở tư nhân đã mở rộng vòng tay với người di tản, lo ăn ở miễn phí cho họ, và dù hàng mấy chục ngàn căn nhà đã bị phá hủy, không ai phải ở ngoài đường tại Dnipro. Nhiều con đường đã được đổi tên : đường Mytischchi (tên một vùng ngoại ô Matxcơva) trở thành đường « Ba Lan », ngõ Matxcơva đổi tên là « Azovstal ».
Hàng hóa của Ukraina được xuất đi từ các cảng biển, không thể chuyển sang đường sắt hoặc các phương tiện khác, trong khi Nga phong tỏa Hắc Hải. Trả lời phỏng vấn Le Monde, phó tỉnh trưởng Hennadi Korban khẳng định « Chúng tôi không có chọn lựa nào khác ngoài việc giành chiến thắng ».
Trên không, bảy tuần sau khi khởi đầu cuộc xâm lăng, Không quân Ukraina vẫn tồn tại và tiếp tục tranh chấp bầu trời, trong khi chỉ có 98 phi cơ loại cũ so với 1.400 máy bay Nga. Một phi công Ukraina với bí danh « Juice » cho Le Figaro biết đang điều khiển một chiếc Mig-29 trên 40 tuổi, tức có tuổi đời lớn hơn cả anh. « Juice » lấy làm tiếc vì phi công Ukraina được huấn luyện với NATO, tốt hơn Nga nhiều nhưng lại không có phương tiện bảo vệ đất nước, trong khi Nga bắt đầu dùng các oanh tạc cơ như Tupolev-22 có thể phá hủy cả một thành phố như ở Syria.
Nga nắm trong tay đảng cực hữu Pháp
Liên quan đến cuộc bầu cử tổng thống Pháp, Libération tố cáo « Nga nắm đảng Tập hợp Dân tộc (RN) trong tay qua những mối liên hệ về ý tưởng, tiền bạc... ». Sự gần gũi của bà Marine Le Pen, với chế độ Putin là kết quả của nhiều năm dài xích lại gần nhau giữa đảng của bà và phe dân tộc chủ nghĩa Nga.
Bức ảnh bà Le Pen siết chặt tay Vladimir Putin tháng 3/2017 tại Matxcơva trước cuộc tranh luận với Emmanuel Macron không hề là một tấm ảnh chụp lén, mà đôi bên đã có quá trình hợp tác suốt hai thập niên. Thứ Tư tuần trước, khi một phụ nữ giơ cao tấm hình này, đã bị đội bảo vệ của Le Pen nhanh chóng đè ngã xuống đất. Một tháng trước đó, bức ảnh từ thành tích trở nên kỷ niệm gây rắc rối, đã bị « hóa phép » biến khỏi hàng ngàn truyền đơn.
Marine Le Pen luôn ca ngợi nước Nga của Putin, từ vụ chiếm Crimée cho đến vac-xin Sputnik V. Đến khi Nga xâm lăng thô bạo Ukraina, lần đầu tiên bà phải « lên án » lấy lệ, một sự « lùi bước chiến thuật » - theo nhà nghiên cứu Julien Nocetti của IFRI. Le Pen vẫn muốn « một sự xích gần lại về chiến thuật giữa NATO và Nga » một khi chiến tranh « kết thúc ». Còn những vụ thảm sát từ Bucha đến Mariupol thì phải chờ Liên Hiệp Quốc điều tra về « các bên xung đột ». Dân biểu châu Âu Thierry Mariani của RN, người liên tục sang Nga và Crimée, chỉ trích tổng thống Volodymyr Zelensky, còn phát ngôn viên RN, Franck Allisio nói rằng « Nga không phải là một Nhà nước toàn trị, không còn là Liên Xô nữa ».
Libération nhắc lại, Jean-Marie Le Pen hồi năm 1996 đã sang Matxcơva với chiếc nón chapka đội đầu, ủng hộ Vladimir Jirinovski, nhân vật cực kỳ dân tộc chủ nghĩa đóng vai đối lập cuội với Putin. Khi lên kế nghiệp cha năm 2011, Marine Le Pen lại càng thân Nga hơn, công khai bày tỏ sự « ngưỡng mộ » Vladimir Putin. Tại Nghị Viện Châu Âu cũng như tại Quốc Hội Pháp, các lá phiếu của đảng RN luôn chống lại mọi trừng phạt Matxcơva.
Le Pen ngự trị tại Élysée : Còn vài ngày để tránh cơn ác mộng
Giáo sư Bertrand Badie, đại học Sciences-Po Paris lưu ý, ngoài chủ trương dân tộc, dân túy, còn là mối liên hệ tài chánh mà Le Pen đang là người thiếu nợ. Năm 2014 đảng FN (tên cũ của RN) vay 9 triệu euro của ngân hàng First Czech-Russian Bank (FCRB) và vay thêm 2 triệu euro của Nga cho đảng của người cha. Cùng năm đó, phó chủ tịch Hạ Viện Nga Andrei Issaiev là khách mời danh dự trong đại hội đảng. Sau khi FCRB phá sản, món nợ được chuyển sang một công ty của các cựu quân nhân Nga và kéo dài thời hạn đến 2028. Quốc Hội Pháp sau cuộc bầu cử 2017 với nghi vấn Nga can thiệp, đã cấm mọi tài trợ chính trị ngoài Liên Hiệp Châu Âu (EU). Thế nên trong chiến dịch tranh cử 2022, RN đã vay của một ngân hàng...Hungary, mà đa số cổ phần thuộc về bạn bè của ông thủ tướng luôn bênh vực Putin.
Về chính sách đối ngoại, Marine Le Pen theo logic của thế kỷ 19, từ bỏ chủ trương đa phương của hậu bán thế kỷ 20 (EU, NATO, Liên Hiệp Quốc, WHO...) vốn đã bảo đảm hòa bình cho châu Âu. Cựu đại sứ Pháp tại Washington, Gérard Araud nhắc nhở, từ thế kỷ 19 đến đầu thế kỷ 20 số cuộc chiến là không thể đếm xuể. Đường hướng của bà khiến mọi đối tác của Pháp phải toát mồ hôi, vì chủ trương « không liên kết » theo kiểu Marine Le Pen sẽ mang lại nhiều hậu quả : làm yếu đi mối quan hệ với NATO, liên minh với Nga, quan hệ « thăng bằng » với Trung Quốc thay vì « hung hăng » như Mỹ...
Bà muốn đặt luật của Pháp lên trên hiệp ước châu Âu, ra khỏi không gian Schengen, bỏ qua các quy định về ngân sách...Nợ nần sẽ tăng cao vì những biện pháp mị dân, nếu không còn được Ngân hàng Châu Âu mua lại nợ, Pháp khó thể ở lại với khu vực đồng euro. Thủ lãnh cực hữu còn muốn chấm dứt hợp tác với Đức trong lãnh vực vũ khí, và như vậy, Paris phải nói lời vĩnh biệt với các chiến đấu cơ và xe tăng thế hệ mới. Tất cả đều khiến Nga và Trung Quốc hài lòng, một sự tự sát ! Tờ báo nhấn mạnh trong bài xã luận « Marine Le Pen ngự tại điện Élysée : Chỉ còn vài ngày để tránh cơn ác mộng này ».
__________________
The Following User Says Thank You to Gibbs For This Useful Post:
Biến thể Omicron của Covid-19 biến Thượng Hải thành một thành phố chết. Là tủ kính kinh tế đem về đến 4% GDP của Trung Quốc mà lại có những tiếng gào thét vì đói ăn. Đấy là những hình ảnh mà một tháng trước kể cả những người giàu trí tưởng tượng nhất cũng không thể nghĩ đến.
Vào lúc đang trở thành ổ dịch lớn nhất trên toàn quốc, với hơn 20.000 ca nhiễm mỗi ngày, đương nhiên Thượng Hải bị phong tỏa trong những điều kiện nghiêm ngặt theo đúng chủ trương zero-Covid chủ tịch Tập Cận Bình đã đặt ra ngay từ khi dịch bùng lên ở Vũ Hán cuối 2019.
Đối với người dân Trung Quốc, về mặt kinh tế, lệnh phong tỏa nghiêm ngặt mà Trung Quốc áp dụng trên toàn quốc khiến không biết bao nhiêu người mất việc làm tại một quốc gia mà hệ thống an sinh xã hội gần như không có. Kế tới về mặt xã hội, khi Thượng Hải hay Thâm Quyến trở thành những thành phố ma, người già, những người bệnh tật không được tiếp tế lương thực, thuốc men : những người này không chết vì Covid-19 thì cũng chết đói, chết khát hay vì những căn bệnh khác.
Tính đến ngày 15/04/2022, ba phần tư các thành phố lớn tại Trung Quốc đã bị phong tỏa ở những cấp độ khác nhau. Những cáo buộc chính quyền « điên rồ » « hy sinh nhân dân » không làm Bắc Kinh thay đổi chính sách chống dịch. Chủ tịch Tập Cận Bình đã nhắc lại chủ trương zero-Covid là bất di bất dịch.
Trong bối cảnh mùa thu này diễn ra Đại Hội Đảng Cộng Sản và ông Tập muốn tại chức thêm một nhiệm kỳ thứ ba, thì đây là một nước cờ « đầy bất trắc ».
Jean Philippe Béja, cựu giám đốc Trung Tâm Nghiên Cứu Quốc Gia Pháp CNRS, giảng dậy tại trường Khoa Học Chính Trị Paris quan niệm rằng, « thành phần lãnh đạo ở Thượng Hải không phải lúc nào cũng ngoan ngoãn ủng hộ ông Tập Cận Bình ». Làn sóng phẫn nộ ở Trung Quốc có nguy cơ như « vết dầu loang » trong lúc mà ông Tập vẫn khăng khăng từ chối sống chung với dịch.
Vậy thì nhân vật quyền lực nhất Trung Quốc phải làm gì để thoát khỏi bế tắc đó ? Các chuyên gia Pháp cho rằng, đây là một bài toán khó.
Chuyên gia về Trung Quốc đương đại, Michel Bonnin, Trường Cao Đẳng Khoa Học Xã Hội EHESS của Pháp giải thích : chủ tịch Trung Quốc đặt hết uy tín của mình vào chiến dịch zero-Covid, xem đó là kim chỉ nam, là lá chắn bảo vệ dân số nước đông dân nhất địa cầu. Giờ đây ông Tập trong thế « đâm lao thì phải theo lao ».
Thế nhưng cái khó ở đây là nếu dịch bệnh kéo dài, chính quyền trung ương có đủ can đảm để tiếp tục phong tỏa Thượng Hải nữa hay không ? Áp dụng tiếp các biện pháp chống dịch « triệt để nhất » sẽ đẩy thành phố giàu có này vào cảnh kiệt quệ, và đừng quên rằng cả thế giới đều nhìn về Thượng Hải hơn hẳn bất cứ nơi nào khác tại Hoa Lục.
Trái lại nếu Bắc Kinh có ý định « thả lỏng » các biện pháp chống dịch cho 25 triệu dân Thượng Hải thì đây cũng không phải là thượng sách. Bởi vì sẽ có nhiều tỉnh thành khác vốn đang rất bất mãn về chính sách zero-Covid rồi cũng sẽ vùng lên đòi được đối xử như Thượng Hải. Trong kịch bản đó, Michel Bonnin cho rằng ông Tập Cận Bình « mất cả đôi đàng ».
Một là trong trường hợp ngừng kiểm soát khắt khe để « vỡ trận » về mặt y tế, thì yếu kém của hệ thống y tế Trung Quốc lại càng rõ ràng hơn nữa. Thống kê về số người bệnh hay ca tử vong sẽ khiến công luận đặt câu hỏi về hiệu quả của vac-xin Trung Quốc về những chiến dịch tuyên truyền liên quan đến tỷ lệ tiêm chủng và biện pháp bắt dân chúng xét nghiệm hàng loạt.
Thất bại thứ nhì là về mặt chính trị. Chẳng vậy mà Bắc Kinh đã huy động 50.000 nhân viên cảnh sát đến Thượng Hải để kiểm soát dân tình, huy động một đội ngũ hùng hậu các chuyên gia tin học để sàng lọc những tin nhắn với nội dung « trái chiều » trên các mạng xã hội như Alex Payette, cơ quan tư vấn Cercius, trụ sở tại Montréal, ghi nhận trong một bài viết đăng trên tạp chí Asialyst. Theo chuyên gia này, có lẽ một phần tương lai chính trị của ông Tập Cận Bình đang được đặt ở Thượng Hải. Có thể công luận Trung Quốc hiện nay sợ các biện pháp chống dịch của Bắc Kinh hơn là bản thân virus corona. Nhưng đối với Đảng và cá nhâ ông Tập, rõ ràng là chủ trương zero-Covid là một công cụ trong cuộc đấu đá nội bộ ở đỉnh cao cơ quan quyền lực Bắc Kinh.
Các biện pháp trừng phạt mới nhất chống lại Nga nhằm vào lĩnh vực năng lượng và ngân hàng. Theo chủ tịch Ủy ban EU, nước Nga phá sản là điều không thể tránh khỏi.
Ursula von der Leyen chắc chắn rằng các biện pháp trừng phạt hiện tại và tương lai sẽ kiềm chế cuộc chiến tranh xâm lược của Nga ở Ukraine. Với cuộc chiến này, Putin đang phá hủy đất nước của ông ta và tương lai của người dân, von der Leyen phát biểu trên tờ "Bild". Các biện pháp trừng phạt của EU không hề nương tay. "Nhà nước Nga phá sản chỉ là vấn đề thời gian".
“Từng tuần một, các lệnh trừng phạt ăn sâu hơn vào nền kinh tế Nga. Kim ngạch xuất khẩu sang Nga giảm 70%. 700 máy bay Nga đã bị mất giấy phép cất cánh do thiếu phụ tùng thay thế và linh kiện cập nhật phần mềm. "Hàng trăm doanh nghiệp lớn và hàng nghìn chuyên gia đang rời bỏ đất nước. Theo dự báo hiện tại, tổng sản phẩm quốc nội của Nga sẽ giảm 11%".
EU cũng đang có kế hoạch mở rộng các biện pháp trừng phạt hiện tại đối với Nga. "Chúng tôi tiếp tục xem xét lĩnh vực ngân hàng, đặc biệt là Sberbank, chỉ riêng ngân hàng này đã chiếm 37% trong lĩnh vực ngân hàng Nga. Và tất nhiên nhằm vào các vấn đề năng lượng", von der Leyen nói.
Mục tiêu hàng đầu là giảm thu nhập của Putin. Vì vậy mà EU đang nghiên cứu các "cơ chế thông minh" để dầu cũng có thể được đưa vào bước trừng phạt tiếp theo. Người ta muốn hạn chế Putin hơn nữa trong lĩnh vực kinh doanh dầu mỏ. "Dầu được giao dịch trên toàn cầu. Cái cần ngăn cản là, thay vì bán dầu cho EU Putin sẽ bán cho các thị trường khác với giá cao hơn."
Các biện pháp trừng phạt gần đây nhất chủ yếu nhằm gia tăng sức ép kinh tế đối với Nga. Theo thông tin mới nhất từ Ủy ban EU, chỉ riêng lệnh cấm vận than có thể khiến doanh thu của Nga khoảng 8 tỷ euro mỗi năm giảm đi. Một phần của gói trừng phạt mới nhất bao gồm lệnh cấm hoàn toàn các giao dịch với 4 ngân hàng quan trọng của Nga, trong đó có ngân hàng lớn thứ hai của Nga là VTB.
Các tàu treo cờ Nga cũng bị cấm vào các cảng của EU. Gói trừng phạt mới cũng đưa ra những hạn chế hơn nữa đối với thương mại với Nga nhằm gây thiệt hại số tiền khoảng 10 tỷ euro. Theo Ủy ban, chúng bao gồm máy tính lượng tử và phương tiện vận tải. Các sản phẩm như gỗ, xi măng và rượu mạnh trị giá 5,5 tỷ euro không còn được phép nhập khẩu vào EU. Ngoài ra, các công ty Nga bị loại khỏi hầu hết các cuộc đấu thầu công khai ở EU. Thêm 217 nhân vật và 18 tổ chức cũng nằm trong danh sách trừng phạt của EU.
Nguyễn Lương Hải Khôi
“Bi kịch của nền chính trị cường quyền"
John Mearsheimer, dạy ở Đại học Chicago, là tác giả cuốn sách “Tragedy of great power politics” (tạm dịch “Bi kịch của nền chính trị cường quyền”) năm 2001, đưa ra thuyết “hiện thực tấn công" (offensive realism) nổi tiếng. Theo thuyết này:
*Vì nhu cầu sinh tồn, các cường quốc luôn có nhu cầu duy trì vị thế bá chủ của mình.
*Bản chất của quan hệ quốc tế là bất định, tức là các quốc gia không thể chắc chắn cường quốc khác có tấn công mình hay không. Do vậy phòng thủ chủ động luôn phải là lựa chọn hàng đầu để tồn tại.
*Vì vậy, các cường quốc luôn luôn:
*mưu cầu bá quyền ở quy mô khu vực.
*cũng vì nhu cầu sinh tồn của mình, ngăn cản các cường quốc khác mưu cầu quyền lực bá chủ của nó
*do đó, xung đột giữa các cường quốc là không thể tránh khỏi, ngay cả khi họ mưu cầu an ninh. Ông gọi cái xung đột bất khả kháng này giữa các đại cường là “bi kịch của chính trị cường quyền”, như tên gọi của cuốn sách của ông, "Tragedy of great power politics".
Áp dụng lý thuyết nói trên vào quan hệ quốc tế của Mỹ, Mearsheimer cho rằng Mỹ cần đặt mục tiêu giữ quyền bá chủ ở Tây Bán cầu (châu Mỹ), đồng thời, ngăn chặn sự trỗi dậy của các bá chủ tương tự ở Đông Bán cầu (châu Âu, châu Phi, châu Á).
Cuốn sách được xuất bản năm 2001. Đây là năm Trung Quốc gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới, một sự kiện thay đổi hoàn toàn Trung Quốc. Ở phần kết luận của cuốn sách, Mearsheimer dự đoán quan hệ Mỹ Trung trong tương lai bằng “hiện thực luận” của mình.
Ông đã tiên đoán một cách bi quan về quan hệ 2 nước, và đặt vấn đề một cách lạnh lùng về lựa chọn chiến lược của Mỹ đối với Trung Quốc đương thời. Sau hơn 20 năm nhìn lại, 2001-2022, chúng ta thấy ông đã đúng.
Mearsheimer viết:
“Rõ ràng là kịch bản nguy hiểm nhất mà Hoa Kỳ có thể phải đối mặt vào đầu thế kỷ XXI là việc Trung Quốc trở thành bá chủ tiềm tàng ở Đông Bắc Á. Tất nhiên, triển vọng trở thành bá chủ tiềm năng của Trung Quốc phụ thuộc phần lớn vào việc nền kinh tế của nước này có tiếp tục hiện đại hóa với tốc độ nhanh chóng hay không. Nếu điều đó xảy ra, và Trung Quốc không chỉ trở thành nhà sản xuất công nghệ tiên tiến hàng đầu mà còn là cường quốc giàu có nhất thế giới, thì nước này gần như chắc chắn sẽ sử dụng sự giàu có của mình để xây dựng một cỗ máy quân sự hùng mạnh.” (1)
Nhưng điều Mearsheimer viết vào năm 2001 đã đúng vào năm 2016, khi Tập Cận Bình chính thức làm một cuộc cách mạng về tổ chức quân đội, xây dựng quân đội Trung Quốc thành một quân đội công nghệ cao, mô phỏng Hoa Kỳ cả về tổ chức lẫn chiến lược và công nghệ.
Mearcheimer cho rằng trước hết, Trung Quốc sẽ nhắm đến mục tiêu bá chủ vùng Đông Bắc Á, trong đó hai mục tiêu cần xử lý trước tiên là Nhật Bản và Hàn Quốc. Không thấy ông nhắc tới Đài Loan.
“Hơn nữa, vì những lý do chiến lược đương nhiên, nước này chắc chắn sẽ mưu cầu vị thế bá chủ trong khu vực, giống như Hoa Kỳ đã làm ở Tây Bán cầu trong thế kỷ XIX. Vì vậy, chúng ta nên dự phóng trước là Trung Quốc sẽ cố gắng thống trị Nhật Bản và Hàn Quốc, cũng như các nước khác trong khu vực, bằng cách xây dựng lực lượng quân sự hùng mạnh đến mức các quốc gia khác không dám thách thức. Chúng ta cũng sẽ phải dự phóng rằng Trung Quốc phát triển phiên bản riêng của Học thuyết Monroe, nhắm thẳng vào Hoa Kỳ. Giống như Hoa Kỳ đã nói rõ với các cường quốc ở xa rằng họ không được phép can thiệp vào Tây Bán cầu, Trung Quốc sẽ nói rõ rằng sự can thiệp của Mỹ vào châu Á là không thể chấp nhận được.” (2)
Sau đó 8 năm, vào 2009, một quan chức quân đội Mỹ tiết lộ rằng một tướng Trung Quốc đã đề nghị hai nước chia đôi Thái Bình Dương: phía tây Thái Bình Dương sẽ thuộc Mỹ, còn phía đông Thái Bình Dương sẽ của Trung Quốc. (3)
Đây là một đề nghị “khôn ngoan” của Trung Quốc. Phía tây Thái Bình Dương chủ yếu là Châu Mỹ, vốn thuộc vùng ảnh hưởng của Mỹ từ thế kỷ 19, và nguồn lực không thể so sánh bằng “phía đông Thái Bình Dương”, tức châu Á, mà phần chính là Đông Nam Á, Đông Bắc Á, thậm chí cả Nam Á nếu hiểu phía đông Thái Bình Dương gồm cả Ấn Độ Dương.
Như vậy, tham vọng của Trung Quốc không chỉ dừng lại ở Đông Bắc Á mà hạt nhân là Nhật Bản và Hàn Quốc mà nó nhắm đến một vùng châu Á rộng lớn.
Ngoài ra, chiến lược Vành đai Con đường được Trung Quốc công bố năm 2013 cho thấy tham vọng của nước này vươn rất xa, trải dài từ Đông Bắc Á, Đông Nam Á, sang Nam Á, Trung Á, rồi Đông Âu, Trung Âu, Tây Âu và cả châu Phi.
Mearsheimer có một ngụ ý cho rằng Trung Quốc chỉ nhắm đến bá quyền cấp vùng là “Đông Bắc Á” mà hạt nhân là Nhật Bản và Hàn Quốc, có lẽ vì căn cứ vào một lý thuyết của ông trong sách, cho rằng các đại dương khổng lồ trên địa cầu hạn chế khả năng triển khai quân đội ở quy mô toàn cầu, vì vậy, ngăn cản mọi cường quốc vươn tới quyền bá chủ ở quy mô thế giới. Các cường đó do đó chỉ mưu cầu quyền bá chủ ở cấp vùng.
Lý thuyết này của Mearcheimer có thể đúng với chính trị thế giới trước khi kỹ thuật hàng hải, từ thế kỷ 19, phát triển thành một lực lượng giúp các cường quốc có thể duy trì quyền bá chủ vượt ra ngoài phạm vi của một khu vực địa lý nhất định. Ngoài ra, ngành hàng không trong thế kỷ 20 cũng đóng vai trò tương tự ngành hàng hải. Không ai khác, Hoa Kỳ là ông vua bầu trời trong thế kỷ 20 và hiện vẫn là vua của không gian này trong những năm đầu thế kỷ 21. Cạnh tranh giữa hai khối Mỹ Trung, do đó, đã vượt ra ngoài phạm vi Đông Bắc Á (và cả châu Á) rất xa.
Mearsheimer cũng nhấn mạnh nếu Hoa Kỳ tiếp tục hỗ trợ cho Trung Quốc thành một cường quốc, đây sẽ là một tay chơi đáng sợ nhất trong lịch sử nhân loại. Bởi Trung Quốc “mạnh và nguy hiểm hơn nhiều so với bất kỳ một tay chơi bá quyền nào mà Hoa Kỳ đã từng đối đầu trong thế kỷ XX.” Các tay chơi mà Hoa Kỳ từng “thanh toán” trong thế kỷ 20 bao gồm đế quốc Nhật Bản, Đức Quốc xã và Liên Xô. Những tay chơi này đều không có nhiều nguồn lực bằng Hoa Kỳ, nhưng Trung Quốc thì khác. Nếu “trở thành một Hong Kong khổng lồ, nước này có thể sẽ có một sức mạnh tiềm ẩn gấp bốn lần Hoa Kỳ, cho phép Trung Quốc giành được lợi thế quân sự quyết định trước Hoa Kỳ ở Đông Bắc Á. Trong trong hoàn cảnh đó, thật khó để thấy Hoa Kỳ làm thế nào có thể ngăn cản Trung Quốc trở thành một đối thủ ngang hàng. Hơn nữa, Trung Quốc có thể sẽ là một siêu cường đáng gờm hơn cả Hoa Kỳ trong cuộc cạnh tranh toàn cầu sau đó giữa họ.” (4)
Mearsheimer chỉ ra sai lầm trong chính sách của Hoa Kỳ đương thời là thay vì làm cho “kinh tế Trung Quốc tăng trưởng chậm lại đáng kể trong những năm tới”, thì Hoa Kỳ “đã theo đuổi một chiến lược ngược lại”, vì “Hoa Kỳ đã cam kết cho Trung Quốc “hội nhập”, chứ không “phong tỏa” nước này.”
Chiến lược nói trên của Hoa Kỳ “dựa trên niềm tin của chủ nghĩa tự do, cho rằng nếu Trung Quốc có thể trở nên dân chủ và thịnh vượng, nước này sẽ trở thành một cường quốc mà vẫn như hiện trạng và không tham gia vào cuộc cạnh tranh an ninh với Hoa Kỳ. Kết quả là, chính sách của Mỹ đã tìm cách đưa Trung Quốc hội nhập vào nền kinh tế thế giới và tạo điều kiện cho nước này phát triển kinh tế nhanh chóng, để nước này trở nên giàu có, và người ta hy vọng nó sẽ vẫn bằng lòng với vị trí hiện tại của mình trong hệ thống quốc tế.”
Mearsheimer chỉ ra chính sách này của Hoa Kỳ đối với Trung Quốc là sai lầm như thế nào. Chúng ta cần lưu ý một lần nữa, ông tiên đoán những điều này từ 2001. Lý Quang Diệu của Singapore, trước đó trong hồi ký “From Third World to First” năm 2000, cũng nhận xét rằng phương Tây đang rất ảo tưởng về Trung Quốc, nhìn nước này theo kiểu “wow, lại có thêm một tay chơi nữa rồi đây” mà họ không hiểu rằng đó sẽ là tay chơi khủng khiếp nhất trong lịch sử nhân loại. Theo kiến giải của Mearsheimer:
“Một Trung Quốc giàu có sẽ không phải là một cường quốc giữ nguyên hiện trạng như bây giờ, mà sẽ là một quốc gia hiếu chiến, quyết tâm đạt được quyền bá chủ trong khu vực.
Điều này xảy ra không phải bởi vì một Trung Quốc giàu có thì sẽ có những động cơ xấu xa, mà bởi vì cách tốt nhất để bất kỳ nhà nước nào có thể tối đa hóa triển vọng tồn tại của mình là trở thành bá chủ trong khu vực của họ. Mặc dù chắc chắn là Trung Quốc vì lợi ích của mình mà mưu cầu trở thành bá chủ ở Đông Bắc Á, nhưng điều đó thực sự không phải là lợi ích của Mỹ.”
Như vậy, đối với Mearsheimer, Trung Quốc hiếu chiến không phải vì “bản chất” của nó là xấu xa, vì nó là “độc tài”, mà đơn giản là vì lợi ích sẽ tự nhiên khiến nó làm như thế. Nó là một nước “dân chủ” và “tự do” như Mỹ thì nó cũng không thể làm khác. Ở thời điểm 2001, Trung Quốc vừa mới vào WTO, theo Mearsheimer, nước này còn lâu mới có thể “đủ sức mạnh tiềm ẩn để giành quyền bá chủ trong khu vực.” Vì vậy, ở thời điểm đó, vẫn còn chưa quá muộn để “Hoa Kỳ đảo ngược chính sách” hỗ trợ hết sức cho Trung Quốc, mà “làm những gì có thể để làm giảm tốc sự trỗi dậy của Trung Quốc.” (5)
Năm 2012, Robert Kaplan nhận xét về cuốn sách “Bi kịch của chính trị cường quyền” của Mearsheimer như sau:
“Nếu Trung Quốc sụp đổ do một cuộc khủng hoảng kinh tế xã hội, hoặc phát triển theo một cách nào đó khác khiến cho khả năng đe dọa của nó bị loại bỏ, lý thuyết của Mearsheimer sẽ gặp rắc rối nghiêm trọng vì nó không xem xét chính trị trong nước. Nhưng nếu Trung Quốc tiếp tục trở thành một cường quốc quân sự, định hình lại cán cân lực lượng ở châu Á, thì cuốn “Bi kịch” của Mearsheimer sẽ tồn tại như một tác phẩm kinh điển ". (6)
Cuộc thương chiến Mỹ Trung bùng nổ từ 2018 dưới thời Tổng thống Trump và cuộc cạnh tranh chiến lược giữa hai nước tiếp tục được duy trì dưới thời Tổng thống Biden, cho thấy tầm nhìn của Mearsheimer năm 2001 là đúng.
Cuối cuốn sách, ông đã tiên đoán “những cưỡng bách có tính cấu trúc của hệ thống quốc tế, vốn có sức ảnh hưởng mạnh mẽ, có thể sẽ buộc Hoa Kỳ phải từ bỏ chính sách can dự mang tính xây dựng vào môi trường quốc tế trong tương lai gần.” (trang 402). Điều này cũng đã đúng nếu chúng ta xem xét lại chính sách rút khỏi các định chế quốc tế của Mỹ thời TT. Trump. Chính sách này của Trump đã được Biden đảo ngược. Biden quyết định giữ lại hệ thống quốc tế mà Hoa Kỳ đã xây dựng, nắm lấy nó, phát triển nó, thay vì phá hủy nó mà không biết xây dựng cái gì thay thế.
Nga vào hôm thứ Hai, 18 tháng 4, cho biết họ vừa tấn công hàng trăm mục tiêu quân sự ở Ukraine trong đêm, phá hủy các đồn chỉ huy bằng hỏa tiễn phóng từ trên không, trong khi chính quyền ở thành phố phía tây Lviv, nơi đã thoát khỏi cuộc bắn phá dữ dội, xác nhận cuộc tấn công hỏa tiễn đã giết chết bảy người.
Bộ Quốc phòng Nga tuyên bố họ đã phá hủy 16 cơ sở quân sự của Ukraine ở các khu vực Kharkiv, Zaporizhzhia, Donetsk cùng Dnipropetrovsk và tại cảng Mykolayiv, ở phía nam và phía đông của đất nước.
Tổng thống Zelensky tuyên bố Nga đã bắt đầu cuộc tấn công dự định nhiều tuần nay nhằm chiếm vùng Donbas ở Đông Ukraine.
Ông xá nhận rằng "cuộc chiến giành Donbas" đã bắt đầu, sau khi giao tranh ở vùng này trở nên dữ dội hơn.
Ông Zekensky nói thêm rằng một phần lớn của quân đội Nga được tập trung cho cuộc tổng tấn công này. "Cho dù có bao nhiêu lính Nga được điều tới đây, chúng tôi sẽ chiến đấu. Chúng tôi sẽ tự vệ," ông nói.
Tổng thống Zekensky có bài phát biểu qua video sau khi có nhiều nguồn tin cho biết Nga đã tăng cường bắn phá vào khu vực này. Thống đốc Luhansk - thuộc vùng Donbas - nói tình hình hiện nay là "địa ngục", với giao tranh "liên tiếp" ở một số thành phố.
Tổng tư lệnh Ukraine nói cuộc tấn công của Nga vào Donbas đánh dấu khởi đầu của "giai đoạn hai" của cuộc chiến.
ÍT NHẤT HAI NGƯỜI CHẾT TRONG CUỘC PHÁO KÍCH VÀO THÀNH PHỐ KHARKIV CỦA NGA
Các cuộc tấn công bằng hỏa tiển của Nga đã khiến ít nhất 2 người thiệt mạng tại thành phố Kharkiv của Ukraine hôm thứ Hai (18/4).
Các phóng viên của Reuters đã nhìn thấy các tòa nhà, xe hơi bị phá hủy và thi thể của hai nạn nhân tại hiện trường.
Một người đàn ông, không được nêu tên, đứng gần một thi thể được che bằng một mảnh vải. Ông ta xin phép mở tấm vải che mặt xem người chết là ai. Khi nhấc tấm vải che mặt lên, người đàn ông khám ra đó là chú của mình.
Một nhân chứng, Ihor, người chỉ cung cấp tên của mình, nói rằng anh ta đã nhìn thấy cả hai hỏa tiển bắn trúng một khu dân cư.
Bộ Quốc phòng Nga cho biết trong một tuyên bố đã phá hủy 16 cơ sở quân sự của Ukraine ở các khu vực Kharkiv, Zaporizhzhia, Donetsk và Dnipropetrovsk và tại cảng Mykolayiv, ở phía nam và phía đông của Ukraine.
Nga phủ nhận việc nhắm mục tiêu vào dân thường và bác bỏ những gì Ukraine nói là bằng chứng của hành động tàn bạo, nói rằng Ukraine đã dàn dựng chúng để phá hoại các cuộc đàm phán hòa bình.
Source: Reuters
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. Vì một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hãy ghé thăm chúng tôi, hãy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
