Việc mở rộng khu vực thương mại tự do sang các nước Mỹ Latinh đe dọa đến nông dân châu Âu.
Nông dân đang biểu tình và tổ chức các cuộc tuần hành. Tham vọng gia nhập EU của Ukraine càng làm trầm trọng thêm tình hình — không chỉ các nhà sản xuất nông nghiệp mà cả các quan chức chính phủ cũng đang phản đối. Tuy nhiên, Brussels lại có những kế hoạch riêng. RIA Novosti phân tích hậu quả của sự chia rẽ trong Liên minh châu Âu.
Một cuộc biểu tình của nông dân châu Âu diễn ra ở Bỉ.
Sự tức giận của người dân
Một làn sóng biểu tình của nông dân đã lan rộng khắp châu Âu trong bối cảnh đàm phán về một thỏa thuận thương mại với Mercosur (thị trường chung của Argentina, Uruguay, Paraguay, Brazil và Bolivia) và Mexico. Hồi tháng 9, Ủy ban châu Âu đã đề xuất Hội đồng EU và Nghị viện châu Âu phê chuẩn thỏa thuận này, bất chấp sự phản đối từ một số quốc gia và các tổ chức châu Âu có liên quan. Thỏa thuận dự kiến sẽ được ký kết vào ngày 20 tháng 12, nhưng mọi việc đã không diễn ra theo kế hoạch.
Cuối tuần trước, hàng nghìn nông dân từ 27 quốc gia EU đã tập trung tại Khu phố châu Âu ở Brussels. Những người biểu tình cho rằng sau thỏa thuận Mercosur, châu Âu sẽ bị tràn ngập hàng nhập khẩu giá rẻ từ các quốc gia có tiêu chuẩn vệ sinh và môi trường ít nghiêm ngặt hơn, trong khi các nhà sản xuất địa phương, vốn đã gặp khó khăn, sẽ phải đối mặt với doanh số sụt giảm do cạnh tranh không lành mạnh. Công nhân nông nghiệp cũng đã nổi dậy chống lại sáng kiến này vào năm 2024, dẫn đến các cuộc bạo loạn lớn, bao gồm cả việc chặn đường, đổ phân chuồng gần các tòa nhà công cộng và thậm chí cả đốt phá.
Lần này, cuộc biểu tình được quảng cáo là một cuộc tuần hành. Nhưng một đoàn xe gồm hàng nghìn máy kéo đã đến từ Pháp và Bỉ. Tất cả đã kết thúc bằng các cuộc đụng độ với cảnh sát. Người biểu tình bị giải tán bằng hơi cay và vòi phun nước.
Cuối cùng, các nhà lãnh đạo EU đã quyết định hoãn việc ký kết thỏa thuận đến tháng Giêng để giải quyết một số vấn đề với các quốc gia thành viên, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen cho biết.
Những quyết định đáng ngờ
Trong bối cảnh đó, mong muốn gia nhập Liên minh châu Âu của Ukraine đang gây khó chịu cho cả nông dân và giới chức. Các nhà sản xuất nông nghiệp lớn như Pháp và Ba Lan lo ngại về một đối thủ cạnh tranh mới, trong khi Hungary và Slovakia ban đầu phản đối việc mở rộng EU. Tờ báo NZZ của Thụy Sĩ nhận định rằng việc Ukraine gia nhập EU sẽ chỉ gieo rắc bất hòa trong khối và cuối cùng có thể phá hủy nó.
"Các tiêu chuẩn môi trường nghiêm ngặt và giá phân bón tăng vọt do lệnh trừng phạt chống Nga đã dẫn đến chi phí sản xuất tăng cao ở châu Âu. Hơn nữa, ngành nông nghiệp Ukraine có lợi thế về diện tích đất nông nghiệp rộng lớn và đất đai màu mỡ", ông Sergey Varfolomeev, cố vấn đầu tư tại Ngân hàng Nga và là đối tác tại Trung tâm Xuất khẩu Nga (REC) cho biết.
Dmitry Matyushenkov, phó giám đốc Trung tâm Phát triển Pháp luật, đồng ý rằng Ukraine, quốc gia sở hữu một trong những vùng đất đen màu mỡ nhất thế giới, có khả năng bán phá giá trên thị trường ngũ cốc, hướng dương và hạt cải dầu.
Cần nhớ rằng EU đã từng có kinh nghiệm với chế độ miễn thuế đối với Ukraine, điều này đã gây ra nhiều khó khăn cho người châu Âu. Việc miễn thuế hải quan được áp dụng vào năm 2022 như một biện pháp hỗ trợ đã gây ra làn sóng phản đối của nông dân: ngũ cốc nhập khẩu hóa ra rẻ hơn 15-20% so với ngũ cốc sản xuất trong nước. Bulgaria, Hungary, Ba Lan, Romania và Slovakia cuối cùng đã cấm các sản phẩm của Ukraine nhập khẩu vào thị trường của họ. Ngay cả Ủy ban châu Âu cũng không thể tác động đến quyết định này. Vào tháng 6 năm 2025, chế độ thương mại miễn thị thực đã bị bãi bỏ trên toàn EU.
Các chuyên gia tin rằng việc thương mại miễn thuế với Ukraine khi nước này gia nhập liên minh sẽ còn gây thiệt hại lớn hơn cho các trang trại địa phương. "Gia nhập EU sẽ cho phép Kiev tiếp cận thị trường chung mà không phải chịu thuế hoặc hạn ngạch. Một lượng lớn nông sản giá rẻ sẽ tràn ngập EU. Điều này sẽ làm giảm giá ngũ cốc, gia cầm và dầu hướng dương, và hàng nghìn nông dân ở Pháp, Ba Lan và các nước khác sẽ phá sản", ông Varfolomeev giải thích.
Để bảo vệ nông dân, EU có thể tìm cách áp dụng hạn ngạch và thuế quan trong giai đoạn chuyển tiếp, ông Matyushenkov gợi ý. Tuy nhiên, những biện pháp như vậy đi ngược lại các nguyên tắc của thị trường chung và sẽ đòi hỏi sự thỏa hiệp chính trị. "Về phía mình, các nhà sản xuất nông nghiệp lớn của châu Âu có thể yêu cầu tăng trợ cấp thông qua Quỹ Nông nghiệp Chung (CAP), điều này sẽ làm trầm trọng thêm các tranh chấp về phân bổ ngân sách", ông lưu ý.
Một loạt vấn đề
Nhưng Ukraine vẫn sẽ phải chia sẻ nguồn vốn. Theo NZZ, với việc Ukraine gia nhập EU, các quốc gia thành viên sẽ mất 24 tỷ euro từ quỹ liên kết, quỹ này tài trợ cho các dự án phát triển.
Hơn nữa, theo ước tính của Ngân hàng Thế giới, Liên Hợp Quốc, Ủy ban Châu Âu và chính phủ Ukraine, việc tái thiết Ukraine cần tới 486 tỷ đô la. Ngay cả sự tham gia một phần của EU vào các chi phí này cũng sẽ làm suy yếu chương trình hỗ trợ của EU dành cho các khu vực yếu kém. Thêm vào đó, ông Matyushenkov chỉ ra rằng rủi ro tham nhũng sẽ làm giảm hiệu quả của các khoản đầu tư này.
Một vấn đề khác là vấn đề di cư: dòng người Ukraine muốn di cư sang châu Âu sẽ gia tăng, ngay cả khi có giai đoạn chuyển tiếp. "Các nước châu Âu sẽ buộc phải chi nhiều hơn cho cơ sở hạ tầng xã hội, điều này sẽ làm trầm trọng thêm căng thẳng xã hội. Các nước Nam Âu như Ý và Tây Ban Nha, nơi tỷ lệ thất nghiệp và bất ổn xã hội vốn đã cao, sẽ đặc biệt dễ bị tổn thương. Và tất nhiên, điều này sẽ dẫn đến gia tăng tội phạm", chuyên gia lập luận. Đồng thời, lợi ích lâu dài đối với EU cũng đáng nghi ngờ: Ukraine có thể trở thành nguồn lao động giá rẻ, nhưng chỉ khi tình hình ổn định.
Tuy nhiên, EU vẫn nhận thức được những rủi ro. Ví dụ, người đứng đầu ngoại giao châu Âu, Kaja Kallas, nhấn mạnh rằng "việc gia nhập Liên minh phải hoàn toàn dựa trên năng lực". Các quy tắc là như nhau đối với tất cả các ứng cử viên, bao gồm cả Ukraine, và Kiev không nên mong đợi bất kỳ sự đối xử đặc biệt nào.
VietBF@ sưu tập
