Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã ký một sắc lệnh hành pháp nhằm bắt đầu giải thể Bộ Giáo dục.
Đây là mục tiêu lâu nay của phe bảo thủ nhưng việc đóng cửa hoàn toàn bộ phận này là không thể vì cần phải có đạo luật của Quốc hội.
Kể từ khi Trump trở lại Nhà Trắng, bộ này đã công bố kế hoạch cắt giảm khoảng một nửa lực lượng lao động.
Được thành lập vào năm 1979, bộ này giám sát việc tài trợ cho các trường công, quản lý các khoản vay sinh viên và điều hành các chương trình giúp đỡ sinh viên có thu nhập thấp.
Trump và các đồng minh của ông đã cáo buộc cơ quan này nhồi nhét những nội dung về chủng tộc, tình dục và chính trị vào giới trẻ.
Bộ phận này làm gì và không làm gì?
Một quan niệm sai lầm phổ biến là Bộ Giáo dục điều hành các trường học ở Hoa Kỳ và thiết lập chương trình giảng dạy - trách nhiệm đó thực chất thuộc về các tiểu bang và các quận địa phương.
Cơ quan này giám sát các chương trình cho vay sinh viên và quản lý các khoản trợ cấp Pell giúp sinh viên có thu nhập thấp theo học đại học.
Nó cũng giúp tài trợ các chương trình hỗ trợ sinh viên khuyết tật và sinh viên sống trong hoàn cảnh nghèo đói.
Và bộ này thực thi luật dân quyền được thiết kế để ngăn chặn sự phân biệt chủng tộc hoặc giới tính trong các trường học do liên bang tài trợ.
Ngân sách của trường là bao nhiêu và có bao nhiêu người làm việc ở đó?
Bộ này được phân bổ 238 tỷ đô la (188 tỷ bảng Anh) trong năm tài chính 2024 - ít hơn 2% tổng ngân sách liên bang.
Cơ quan này có khoảng 4.400 nhân viên, là cơ quan nhỏ nhất trong bất kỳ bộ phận cấp nội các nào. Chính quyền Trump đã tìm cách cắt giảm con số đó và bộ phận này đã công bố kế hoạch cắt giảm khoảng một nửa lực lượng lao động của mình .
Phần lớn nguồn tài trợ công cho các trường học ở Hoa Kỳ đến từ chính quyền tiểu bang và địa phương.
Vào năm 2024, Sáng kiến Dữ liệu Giáo dục ước tính rằng Hoa Kỳ chi tổng cộng hơn 857 tỷ đô la cho giáo dục tiểu học và trung học - tương đương 17.280 đô la cho mỗi học sinh.
Trump có thể đóng cửa bộ này không?
Một mình thì không.
Trump không chỉ cần sự chấp thuận của Quốc hội để bãi bỏ bộ này mà còn có thể cần phải có đa số tuyệt đối tại Thượng viện Hoa Kỳ - 60 trên 100 thượng nghị sĩ.
Đảng Cộng hòa chiếm đa số 53-47 tại Thượng viện, vì vậy họ cần ít nhất bảy đảng viên Dân chủ bỏ phiếu để bãi bỏ cơ quan này - một mục tiêu chính trị xa vời.
Ngay cả tại Hạ viện, Trump có thể sẽ phải vật lộn để giành được sự ủng hộ cần thiết.
Cuộc bỏ phiếu năm ngoái nhằm bãi bỏ bộ giáo dục - được đính kèm như một sửa đổi cho một dự luật khác - đã không được thông qua vì 60 đảng viên Cộng hòa đã cùng với tất cả các đảng viên Dân chủ tại Hạ viện bỏ phiếu chống.
Nhưng Trump vẫn đang tiếp tục thực hiện kế hoạch đóng cửa bộ này.
Sắc lệnh hành pháp của ông chỉ đạo Bộ trưởng Giáo dục Linda McMahon "thực hiện mọi bước cần thiết để tạo điều kiện thuận lợi cho việc đóng cửa" cơ quan này và chuyển giao thẩm quyền cho chính quyền tiểu bang và địa phương.
Nó cũng chỉ thị cho bà phải đảm bảo "việc cung cấp các dịch vụ, chương trình và phúc lợi mà người dân Mỹ trông cậy một cách hiệu quả và liên tục".
Sắc lệnh này không nêu chi tiết về cách chính quyền sẽ thực hiện những khoản cắt giảm như vậy hoặc liệu các chương trình do bộ này điều hành có chuyển sang các cơ quan khác hay không - chẳng hạn như trợ cấp liên bang và các khoản vay sinh viên mà sinh viên đại học sử dụng.
Thông báo cũng không nêu rõ mốc thời gian hoặc thời hạn chót cho việc di chuyển này, dự kiến sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức về mặt pháp lý.
Trong những tuần gần đây, Trump đã có động thái thu hẹp các bộ ngành khác của chính phủ, bất chấp những nghi vấn về tính hợp pháp của động thái đó.
Nhân viên bộ giáo dục là một trong những đối tượng trọng tâm trong nỗ lực cắt giảm lực lượng lao động liên bang của chính quyền .Điều gì xảy ra với các khoản vay của sinh viên?
Bộ giáo dục giám sát danh mục các khoản vay khổng lồ cho sinh viên đại học, mà Trump đã ám chỉ sẽ được chuyển cho một cơ quan chính phủ khác.
"Tôi không nghĩ Bộ Giáo dục nên xử lý các khoản vay", Trump đã nói. "Đó không phải là việc của họ".
Các chuyên gia cho biết rất có thể danh mục đầu tư, bao gồm hơn 1,5 nghìn tỷ đô la (1,16 nghìn tỷ bảng Anh) tiền vay của hơn 40 triệu người Mỹ, có thể được chuyển sang Bộ Tài chính Hoa Kỳ.
Văn bản của sắc lệnh hành pháp không chỉ ra điều gì sẽ xảy ra với các khoản vay hiện tại hoặc tương lai của chương trình. Tuy nhiên, nó so sánh danh mục nợ do bộ phận quản lý với quy mô của ngân hàng Wells Fargo.
"Bộ Giáo dục không phải là ngân hàng, và phải trả lại chức năng ngân hàng cho một tổ chức có đủ khả năng phục vụ sinh viên Hoa Kỳ", sắc lệnh hành pháp nêu rõ, cho biết chương trình cho vay của bộ này có thể được chuyển sang nơi khác.
Bất kể chuyện gì xảy ra cuối cùng, người vay vẫn phải trả nợ.
Phán quyết của tòa án và chính sách của Trump đã đảo ngược một số thay đổi mà cựu Tổng thống Joe Biden đã cố gắng thực hiện để giảm chi phí đi vay và xóa một số khoản nợ.
Tại sao đảng Cộng hòa lại muốn bãi bỏ nó?
Ý tưởng giải thể bộ giáo dục đã được đảng Cộng hòa đưa ra gần như từ khi bộ này ra đời.
Trong chiến dịch tranh cử tổng thống năm 1980 của Ronald Reagan, ông đã thúc đẩy việc phá bỏ nó.
Đảng Cộng hòa từ trước đến nay vẫn phản đối việc tập trung hóa chính sách giáo dục, tin rằng tốt nhất nên để từng tiểu bang và địa phương quyết định.
Gần đây, họ cáo buộc bộ giáo dục đã truyền bá những tư tưởng chính trị mà họ gọi là "thức tỉnh" cho trẻ em, bao gồm cả về giới tính và chủng tộc.
Các đồng minh của Trump cũng muốn mở rộng quyền lựa chọn trường học, cho phép học sinh và gia đình sử dụng tiền công để lựa chọn các trường tư thục hoặc tôn giáo thay thế cho trường công.
Những người bảo thủ cho rằng chức năng của bộ giáo dục nên do các cơ quan khác xử lý, ví dụ như vi phạm quyền công dân là phạm vi giải quyết của Bộ Tư pháp.
Theo BBC
