Ông Biden trải qua hai năm đầu nhiệm kỳ đầy khó khăn và sẽ đối mặt nhiều thách thức nếu đảng Dân chủ thất bại trong bầu cử giữa kỳ.
Cử tri Mỹ sẽ bỏ phiếu bầu quốc hội giữa nhiệm kỳ vào ngày 8/11. Cuộc bầu cử sẽ xác định đảng nào kiểm soát lưỡng viện quốc hội, nơi xây dựng, tranh luận và thông qua các đạo luật liên bang có ảnh hưởng tới cuộc sống của hàng trăm triệu người Mỹ.
Cuộc bầu cử còn ảnh hưởng tới chương trình nghị sự của Tổng thống Joe Biden trong hai năm tới. Nếu đảng Cộng hòa chiến thắng và kiểm soát lưỡng viện quốc hội, hai năm nhiệm kỳ còn lại của ông Biden sẽ trở nên khó khăn hơn nhiều, trong bối cảnh ông đã trải qua nửa đầu nhiệm kỳ nhiều sóng gió.
Các cuộc thăm dò cho thấy bức tranh khá ảm đạm về hai năm đầu nhiệm kỳ của ông Biden. Tổng thống Mỹ có khởi đầu khá tích cực, nhưng quyết định rút quân nhiều hỗn loạn khỏi Afghanistan hồi tháng 8/2021 của ông đã bị chỉ trích nặng nề, khiến tỷ lệ ủng hộ bắt đầu lao dốc.
Vào mùa hè năm nay, tổng hợp các cuộc thăm dò của RealClearPolitics cho thấy chỉ 37% người Mỹ hài lòng với những gì ông Biden đã làm trên cương vị tổng thống, trong khi 57% không ủng hộ.
Cuộc khảo sát toàn quốc được tiến hành ngày 24-25/10 của Reuters/Ipsos cho thấy tỷ lệ ủng hộ Tổng thống Biden là 39%, giảm 1% so với khảo sát một tuần trước đó.
Tổng thống Joe Biden tại Nhà Trắng hồi tháng 7/2021. Ảnh: Reuters.
Chương trình nghị sự hai năm đầu tiên của ông Biden cũng đầy biến động. Gói ngân sách hàng nghìn tỷ USD cho chương trình khí hậu và chi tiêu xã hội của ông đã bị đình trệ ở Thượng viện.
Đảng Cộng hòa chặn việc bãi bỏ "filibuster", cơ chế cho phép các thượng nghị sĩ trì hoãn, thậm chí ngăn cản thông qua dự luật, bằng cách tranh luận không ngừng. Đây được coi là một trong những công cụ có giá trị mạnh mẽ nhất đối với phe thiểu số tại Thượng viện.
Ngoài ra, đảng Cộng hòa cũng ngăn chặn dự luật về kiểm soát súng đạn và quyền phá thai do ông Biden và phe Dân chủ đề xuất.
Đến hè năm nay, khi cuộc bầu cử giữa kỳ đã cận kề, đảng Dân chủ mới đạt được sự ủng hộ cần thiết cho gói ngân sách chăm sóc sức khỏe và khí hậu, cùng một dự luật về đầu tư công nghệ.
Chính quyền của Tổng thống Biden cũng nhiều lần bị đẩy vào tình huống bất ngờ giữa khủng hoảng. Làn sóng di cư bất hợp pháp từ Mexico qua biên giới Mỹ tăng lên mức cao nhất trong nhiều thập kỷ, sau khi các chính sách hạn chế nhập cư thời Donald Trump được nới lỏng và số người di cư tăng trở lại sau đại dịch.
Tình trạng gián đoạn chuỗi cung ứng và giá xăng dầu tăng vọt đã khiến lạm phát tăng lên mức chưa từng thấy kể từ đầu những năm 1980. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cũng cho rằng gói kích thích kinh tế của ông Biden đã thúc đẩy lạm phát ở Mỹ.
Biến thể Omicron bùng phát vào mùa thu năm 2021, tình trạng thiếu sữa bột trẻ em vào mùa xuân năm 2022, Tòa án Tối cao đảo ngược phán quyết công nhận quyền phá thai của phụ nữ dường như đều là các tình huống mà Nhà Trắng không lường trước.
Về đối ngoại, con thuyền của ông Biden cũng không thuận buồm xuôi gió. Các lãnh đạo châu Âu từng vui mừng khi Tổng thống Mỹ nhấn mạnh mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương và quyết định tái tham gia hiệp định khí hậu Paris.
Nhưng quyết định rút quân hỗn loạn khỏi Afghanistan đã khiến nhiều đồng minh không hài lòng. Thỏa thuận tàu ngầm AUKUS với Australia đã làm Pháp tức giận, khiến ông Biden phải thừa nhận rằng Mỹ "xử lý vụng về" vấn đề này.
Ở Đông Bắc Á, sau nhiều năm im ắng, Triều Tiên tiếp tục khuấy động tình hình bằng loạt vụ phóng tên lửa ra biển. Tại Trung Đông, nỗ lực tái khởi động đàm phán chương trình vũ khí hạt nhân với Iran đã thất bại.
Ngay cả xung đột Ukraine, được xem là dấu ấn lớn trong nhiệm kỳ Tổng thống Biden, cũng không còn duy trì được nền tảng thống nhất như ban đầu. Sự ủng hộ của các thành viên Cộng hòa về hỗ trợ tài chính và vũ khí cho Ukraine đã suy giảm, đặc biệt khi giá dầu tăng cao.
Dù hai năm đầu chứng kiến nhiều thách thức, khó khăn và cả thất bại, bức tranh nhiệm kỳ của Tổng thống Joe Biden vẫn có những điểm sáng.
Gói hỗ trợ kinh tế và chăm sóc sức khỏe quy mô lớn được ông thúc đẩy đầu nhiệm kỳ đã giúp hàng triệu người Mỹ vượt qua khó khăn giữa đại dịch Covid-19. Các khoản giảm thuế đã giúp hàng triệu trẻ em Mỹ thoát cảnh đói nghèo và là một chiến thắng chính trị lớn cho đảng Dân chủ.
Ông cũng làm việc với đảng Cộng hòa để ban hành dự luật đầu tư cơ sở hạ tầng khổng lồ, nhằm cải thiện và phát triển hệ thống cầu đường, Internet băng thông rộng và trạm sạc xe điện ở Mỹ.
Ông đã rút lại một số biện pháp hạn chế nhập cư cứng rắn của ông Trump, trong đó có chính sách người tị nạn phải ở lại Mexico trong khi chờ Mỹ phê duyệt hồ sơ.
Ông đã hoàn thành một số cam kết từng đưa ra trong chiến dịch tranh cử, như xóa nợ sinh viên và ân xá hàng nghìn người tàng trữ cần sa. Ông đã bổ nhiệm nữ thẩm phán da màu đầu tiên vào Tòa án Tối cao Mỹ.
Ông chủ Nhà Trắng để lại dấu ấn lâu dài nhất trong các tòa án liên bang khi bổ nhiệm nhiều thẩm phán trong hai năm đầu nhiều hơn bất kỳ tổng thống Mỹ nào từ thời John F. Kennedy. Phần lớn các thẩm phán liên bang được ông bổ nhiệm là phụ nữ và những người xuất thân từ các cộng đồng thiểu số, khiến ông trở thành tổng thống Mỹ đầu tiên làm như vậy.
Tuy nhiên, nhiều thách thức đang chờ đợi ông ở phía trước. Nếu các cuộc thăm dò hiện tại là chính xác, đảng Dân chủ sẽ mất quyền kiểm soát ít nhất một viện của quốc hội trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ. Điều này đồng nghĩa Tổng thống Biden sẽ phải đối mặt với sức ép lớn hơn từ quốc hội cho các dự luật của mình.
Các đảng viên Cộng hòa ở Hạ viện đang lên kế hoạch mở cuộc điều tra về các giao dịch với nước ngoài của Hunter Biden, con trai ông Biden, cũng như quyết định rút quân ở Afghanistan và chính sách nhập cư mà Tổng thống đã đưa ra.
Mỹ đang đối mặt nguy cơ kinh tế suy thoái và chính quyền của ông Biden cũng khó tung ra những biện pháp hữu hiệu để giảm bớt nỗi đau thất nghiệp và lạm phát tăng.
Chính quyền ông Biden cũng có thể phải đau đầu với các vụ kiện về chính sách nhập cư, xóa nợ cho sinh viên và vấn đề môi trường. Bất kỳ thất bại nào cũng là đòn giáng chính trị nếu ông dự định tái tranh cử vào năm 2024.
"Khả năng xử lý tất cả những vấn đề này sẽ giúp xác định liệu ông có thể đánh bại các đối thủ nếu quyết định tái tranh cử và tiếp tục chương trình nghị sự mà ông theo đuổi hay không", Anthony Zurcher, nhà phân tích của BBC, cho hay.
