Dân đã làm tròn bổn phận: đóng thuế từ lúc lọt lòng
Trách nhiệm của người dân với đất nước, trước hết và sau cùng, là sống lương thiện, làm việc, và đóng thuế. Chỉ bấy nhiêu thôi, đã là quá nhiều cho một đời người.
Một đứa trẻ mới chào đời đã bắt đầu đóng thuế qua từng chiếc tã, từng hộp sữa. Học sinh, sinh viên đóng thuế qua sách vở, giấy bút, những bữa ăn ở căn tin. Ông bà lão đóng thuế qua tô phở, ly cà phê, chai nước suối ngoài quán. Người tàn tật đóng thuế trong từng chiếc nạng, chiếc xe lăn họ phải mua. Người đi xe máy, xe hơi đóng thuế trong mỗi lít xăng, mỗi cái vỏ xe, mỗi lần sửa chữa.
Công nhân đi làm bị trừ thuế thu nhập. Nhà hàng đóng thuế trên từng bữa ăn khách gọi. Tiệm tạp hóa đóng thuế trên từng món hàng bán ra. Doanh nghiệp, nhà máy, công xưởng đóng đủ loại thuế, phí để được tồn tại. Mua bán nhà cửa đóng thuế. Du khách đến Việt Nam đóng thuế qua vé máy bay, khách sạn, bữa ăn, tour du lịch.
Mỗi giây, mỗi phút, mỗi ngày, người dân Việt Nam đều đang đóng thuế. Bằng mồ hôi, bằng sức lao động, bằng từng đồng lẻ. 50 năm qua, số tiền thuế mà dân đã nộp là một con số khổng lồ không ai đếm xuể. Nói rằng “dân đã giúp đất nước rất nhiều” còn là quá ít – bởi chính dân mới là người nuôi sống cả bộ máy nhà nước này.
Thuế đáng lẽ phải dùng để bảo vệ dân, chứ không phải bỏ mặc dân
Nếu chỉ cần trích ra một phần nhỏ tiền thuế mà dân đã đóng suốt nửa thế kỷ, lẽ ra đã đủ: để lo cho dân trong mùa lũ lụt; để xây, nâng cấp hệ thống thoát nước để dân không phải sống trong cảnh thành phố mưa là thành sông; để sửa đường, xây cầu an toàn cho người đi lại; để lập quỹ cứu trợ thiên tai, ứng cứu kịp thời khi bão lũ ập xuống; để cho trẻ em đến trường miễn học phí; để bệnh nhân được chữa bệnh mà không phải bán nhà, cầm sổ đỏ.
Trách nhiệm của nhà nước, của chính phủ, là sử dụng tiền thuế của dân để phục vụ lại cuộc sống của dân. Đó là nguyên tắc căn bản của mọi nhà nước văn minh. Dân không có nghĩa vụ phải thay nhà nước lo cho dân trong mùa lũ lụt. Lo cho dân khi thiên tai, lũ lụt, dịch bệnh chính là trách nhiệm cốt lõi của nhà nước. Nếu không làm nổi việc đó, thì sự tồn tại của bộ máy nhà nước còn có ý nghĩa gì ngoài việc thu tiền?
Ở những nước khác: lãnh đạo ra trận trong ngày đầu bão lũ
Ở nhiều nước trên thế giới, khi thiên tai ập đến, phản xạ đầu tiên của nhà nước là lao ra hiện trường. Thủ tướng, Tổng thống và các lãnh đạo cao nhất có mặt ngay tại vùng tâm bão, không phải để diễn, mà để trực tiếp chỉ huy cứu hộ, ký lệnh khẩn cấp, điều quân đội, điều trực thăng, điều tàu chiến, xe thiết giáp, bác sĩ, y tá, đội cứu hộ chuyên nghiệp.
Những ngày đầu tiên sau thảm họa là thời khắc sinh tử: nếu đợi đến khi “ổn định rồi hãy tính”, thì người cần cứu đã chết hết rồi. Ở các nước đó, hàng chục chiếc trực thăng bay ngày bay đêm, hàng trăm xe nhà binh, ca nô cứu hộ vào đến từng xóm, từng mái nhà. Bộ chỉ huy khẩn cấp làm việc 24/24, hệ thống cảnh báo được kích hoạt, thông tin minh bạch, số người chết – mất tích được cập nhật liên tục.
Bởi vì họ hiểu rằng: người dân đóng thuế chính là để, đến lúc như thế này, nhà nước phải làm tất cả để bảo vệ dân bằng mọi giá.
Còn ở Việt Nam: dân trèo nóc nhà chờ chết, nhà nước chui vào im lặng
Rất tiếc, dưới chế độ Cộng sản ở Việt Nam, mọi thứ lại diễn ra ngược hẳn. Tiền thuế khổng lồ của dân không có cánh mà vẫn bay. Nó bay vào các biệt phủ, biệt thự trăm tỷ, bay vào những chiếc xe hơi sang trọng chở “đồng chí” đi họp, bay vào những tài khoản ngân hàng ở nước ngoài, vào những căn nhà con cháu cán bộ mua tại Mỹ, Úc, châu Âu.
Còn khi lũ lụt đến, người dân miền Trung, miền núi, Tây Nguyên phải tự bơi, tự leo, tự gào, tự cầu cứu. Những ngày đầu tiên lũ tràn về, dân chới với trên nóc nhà, run rẩy vì đói rét, dán mắt nhìn mực nước dâng lên từng giờ. Nhiều người bị nước cuốn trôi ngay trong đêm, những căn nhà bị xé nát, những đứa trẻ chết chìm trong dòng nước đục ngầu.
Đau đớn hơn, nhiều trận lũ không chỉ do trời mưa, mà là hậu quả trực tiếp từ những cú xả lũ “đúng quy trình” của các đập thủy điện. Người dân mất nhà, mất người thân, mất hết kế sinh nhai vì nước từ hồ xả xuống, trong khi thông báo thì mơ hồ, cảnh báo thì qua loa, sơ tán thì không kịp.
Và trong những giờ phút đầu tiên – thời khắc cần trực thăng, cần ca nô, cần bộ đội, công an hơn bao giờ hết – thì cả bộ máy ấy lại lặng im như tàu ngầm lặn sâu dưới đáy biển. Hàng chục chiếc trực thăng dùng để diễu binh, hàng trăm xe quân sự dùng để diễn tập, hàng triệu quân – công an dùng để đàn áp dân oan, trấn áp người xuống đường… bỗng dưng trở nên vô hình, vô dụng.
Khi nước rút mới thấy “lãnh đạo” lội bùn chụp hình
Rồi khi nước bắt đầu rút, thi thể đã vớt xong, mái nhà đã khô, bùn non đã lắng, đó lại là lúc “lãnh đạo” rồng rắn xuất hiện. Họ mang theo nguyên đoàn quay phim, chụp ảnh, áo phao mới cứng, ủng mới tinh. Họ bước xuống bùn vài phút, trao vài thùng mì, vài phong bì tượng trưng, chỉnh lại khẩu trang, ngẩng cao đầu phát biểu về “tình đồng bào”, về “không ai bị bỏ lại phía sau”, rồi lên xe biển xanh chạy về khách sạn.
Những hình ảnh ấy được phát đi phát lại trên TV, báo chí, mạng xã hội nhà nước: “Đảng và Nhà nước luôn ở bên nhân dân”, “Chính quyền không để dân đói, dân rét”… Nhưng người dân miền Trung, miền núi, những người đã từng ngồi trên mái nhà bốn, năm ngày chờ một chiếc xuồng cứu hộ không đến, họ hiểu rất rõ: nếu có bên cạnh họ trong những giờ phút sinh tử, thì đó là hàng xóm, là những nhóm thiện nguyện, là những chiếc ghe nhỏ tự phát, chứ không phải những đoàn xe gắn loa tuyên truyền.
Thuế của dân không phải là đặc ân cho kẻ cầm quyền ăn trên ngồi trốc
Tiền thuế là mồ hôi của công nhân, là đêm thức trắng của người buôn bán, là bữa cơm bớt thịt của người nghèo để dành đóng bảo hiểm. Nó không phải là “cống phẩm” để một thiểu số ngồi trên hút máu dân rồi điều hành đất nước như tài sản riêng.
Trách nhiệm của người dân đã quá rõ: làm việc, đóng thuế, tuân thủ luật pháp. Trách nhiệm của nhà nước cũng phải rõ không kém: bảo vệ sinh mạng dân, lo cho dân khi thiên tai, giúp dân học hành, chữa bệnh, đi lại an toàn. Khi thiên tai ập đến, nhà nước phải là người xông pha tuyến đầu, không phải là kẻ trốn sau màn hình TV để đọc diễn văn.
Ở Việt Nam hôm nay, cảnh ngược đời đau đớn đó vẫn lập lại: dân cứu dân, dân quyên góp cho dân, trong khi bộ máy được nuôi bằng thuế thì ra hiện trường chủ yếu để… chụp hình “mị dân” sau khi mọi điều tồi tệ nhất đã xảy ra.
Thật quá xấu hổ, khi một đất nước gần 100 triệu dân, đóng thuế không bỏ sót một xu, mà mỗi mùa mưa bão, người dân lại phải xếp hàng chờ mì gói từ thiện và phó mặc mạng sống của mình cho… may rủi. Điều ấy không phải lỗi của trời, mà là lỗi của một hệ thống đã quên mất rằng: tiền thuế của dân là để lo cho dân – chứ không phải để lo cho những kẻ cầm quyền sống như vua chúa trên nỗi khổ của chính nhân dân mình.
Tác giả: Vicent Tran
