Không phải tự nhiên mà cứ sát Đại hội, tin đồn lại mọc lên như nấm sau mưa. Chỉ khác một điều: lần này, nó không dừng ở chuyện “ai lên, ai xuống”, mà nhảy thẳng vào vùng nhạy cảm nhất—quyền lực, phe cánh, và nỗi sợ bị thâu tóm.
Trên mạng trong nước đang lan truyền một tin đồn gây sốc: ông Phan Văn Giang “điều động hàng chục ngàn bộ đội đặc công”, có nhắc đến Lữ đoàn Đặc công 1 và Bộ Tư lệnh Thủ đô, với mục tiêu bảo vệ các “VIP” và tạo thế đối trọng trước phe của ông Tô Lâm, trong bối cảnh cuộc đua Đại hội 14 được cho là bước vào đoạn quyết định, người ta đang tin rằng trong bóng tối có một cuộc giằng co sinh tồn.
Câu chuyện không tự nhiên xuất hiện. Nó bùng lên sau một loạt lời xì xào về việc “bố trí thêm người Hưng Yên” vào các ghế quan trọng, làm dấy lên cảm giác rằng bộ máy trung ương đang bị một thế lực địa phương thâu tóm dần dần. Mà khi dân chúng cảm thấy “ghế” bị chia theo quê quán thay vì năng lực, mọi động thái bổ nhiệm đều dễ trở thành mồi lửa.
Tin lan mạnh hơn khi xuất hiện lời đồn về một quyết định nhân sự ở Bộ Công Thương: ông Lê Mạnh Hùng, được nhắc là quê Hưng Yên, được bổ nhiệm quyền bộ trưởng; báo chí “đưa đồng loạt rồi gỡ đồng loạt” trong thời gian ngắn. Dù đúng sai thế nào, riêng cái cảm giác “đưa rồi gỡ” luôn tạo ra một tín hiệu rất độc: không minh bạch, không dứt khoát, và càng khiến người ta tin rằng có bàn tay nào đó đang vừa làm vừa che.
“Hưng Yên hóa” bộ máy: từ nghi ngờ đến ám ảnh
Khi một chuỗi vị trí chủ chốt bị nhìn bằng lăng kính “phe ta – phe họ”, thì mọi câu chữ đẹp đẽ như “vì Đảng, vì nước” lập tức mất tác dụng. Thay vào đó là câu hỏi thô nhưng thật: ai đang gom quyền, gom ghế, gom sinh lộ? Và ai sẽ trở thành người bị gạt ra rìa nếu không đứng đúng hàng?
Vì vậy, câu chuyện “bố trí thêm người Hưng Yên” không chỉ là chuyện nhân sự. Nó biến thành nỗi lo về một cấu trúc quyền lực khép kín: đã khép thì càng nghi ngờ; càng nghi ngờ thì càng đẻ tin đồn; tin đồn càng nhiều thì xã hội càng thấy mình bị đứng ngoài cuộc chơi.
“A1” là ẩn dụ quyền lực, không phải trò chơi ngoài đời
Trong các lời đồn đoán, người ta dùng chữ “A1” như một mật danh cho chiếc ghế Tổng Bí thư—một kiểu nói gợi lại hình ảnh “điểm cao quyết định” trong chiến tranh. Nhưng cần nói thẳng: khi đem ngôn ngữ chiến trận áp vào chính trị nội bộ, tin đồn rất dễ trượt sang hướng cực đoan, kích động tưởng tượng bạo lực, làm xã hội nhiễu loạn và nguy hiểm hơn. Nếu có điều gì đáng lo, thì chính là việc quyền lực bị mô tả như một “trận đánh sống còn”, nơi mục tiêu không còn là quản trị quốc gia, mà là hạ nhau để tồn tại.
Nói cho cùng, ghế Tổng Bí thư không phải một “điểm cao” để ai muốn chiếm bằng mọi cách cũng được. Một bộ máy muốn ổn định phải dựa vào tính chính danh và minh bạch, chứ không phải vào những huyền thoại kiểu “đánh chiếm”.
Tô Lâm và bài toán “năm cộng”: vì sao dư luận cười ra nước mắt
Tin đồn về cuộc đua ghế chỉ là phần nổi. Phần chìm là mức độ bất mãn của dư luận với hình ảnh và di sản quyền lực của ông Tô Lâm. Ông từng nói về tiêu chuẩn lãnh đạo nhiệm kỳ tới phải có “năm cộng” như “đức, tài, uy tín, tầm nhìn, khả năng triển khai mục tiêu lớn”. Nhưng trên mạng, nhiều người lại coi đó như “một câu nói tự sát”, vì họ đối chiếu với hàng loạt vụ việc gây tranh cãi gắn với tên ông—ít nhất là ở mức “bị nêu tên”, “bị cáo buộc”, “bị dư luận quốc tế và mạng xã hội chú ý”.
Các ví dụ thường được nhắc lại gồm: câu chuyện Mobifone–AVG từng gây ồn ào dư luận; vụ Trịnh Xuân Thanh khiến quan hệ ngoại giao với châu Âu một thời kỳ căng thẳng; vụ Đồng Tâm với cái chết của ông Lê Đình Kình và làn sóng tranh cãi về cách dùng bạo lực; hình ảnh “bò dát vàng” trở thành biểu tượng phản cảm trong giai đoạn xã hội lao đao vì dịch bệnh; cùng những chương trình quản trị – dữ liệu – định danh – “sắp xếp lại giang sơn” bị phàn nàn là vội vàng, áp đặt, gây xáo trộn kéo dài.
Không có tòa án nào kết án ông Tô Lâm trong các câu chuyện trên theo cách người ta đang tranh luận trên mạng. Nhưng vấn đề của chính trị đôi khi không nằm ở bản án, mà nằm ở cảm nhận xã hội: một người càng nói về “uy tín, tầm nhìn”, thì dân càng soi “uy tín, tầm nhìn” ấy bằng những gì họ đã thấy.
Phan Văn Giang: “cán cân nghiêng” hay chỉ là cảm giác nhất thời?
Trong bối cảnh đó, tin đồn về việc một số nhóm trong Đảng muốn đưa ông Phan Văn Giang lên “A1” xuất hiện như một phản ứng tự nhiên: khi một phe bị coi là thâu tóm quá đà, phe còn lại sẽ tìm một biểu tượng đối trọng. Và quân đội—trong trí tưởng tượng của nhiều người—luôn là thứ “cân” được quyền lực công an khi cán cân nội bộ chao đảo.
Điều đáng sợ nhất không phải là ông nào thắng, ông nào thua. Điều đáng sợ là một xã hội phải đọc chính trị bằng tin đồn, vì thiếu thông tin minh bạch; phải đo lòng tin bằng việc “báo đưa rồi gỡ”; phải suy luận quyền lực bằng quê quán và phe cánh.
Khi “yêu nước” bị biến thành khẩu hiệu, còn quyền lực vận hành như một cuộc sinh tồn, thì tin đồn sẽ luôn thắng trong cuộc đua tốc độ. Và trong cuộc đua đó, kẻ thua không chỉ là một cá nhân—mà là niềm tin của cả hệ thống.
Nguồn: Central Intelligence
