Cam, quýt, chanh, kiwi, dâu tây, đu đủ là nhóm trái cây chứa nhiều vitamin C - một loại vitamin thiết yếu giúp giảm nồng độ cholesterol trong dịch mật và tăng cường sức khỏe túi mật.
Dưa hấu là một trong những loại quả tốt cho người bệnh sỏi mật.
Sỏi mật không chỉ gây ra những cơn đau khó chịu mà còn ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng đối với người bệnh sỏi mật (sỏi túi mật) vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình hình thành và phát triển sỏi mật. Người bệnh cần có chế độ dinh dưỡng phù hợp để kiểm soát triệu chứng của bệnh.
Việc lựa chọn thực phẩm phù hợp, đặc biệt là nhóm trái cây có lợi, đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát và hỗ trợ điều trị căn bệnh này.
Tầm quan trọng của chế độ ăn cho người bệnh sỏi mật
Sỏi mật là chất lắng đọng giống như tinh thể phát triển trong túi mật. Túi mật là một cơ quan nhỏ, hình quả lê, lưu trữ mật, một chất lỏng tiêu hóa do gan sản xuất. Chức năng chính của túi mật là lưu trữ mật giúp cơ thể phân hủy chất béo.
Phần lớn các trường hợp có sỏi mật đều không có triệu chứng rõ ràng. Tuy nhiên, nếu sỏi tồn tại trong túi mật càng lâu thì càng có nhiều khả năng trở thành vấn đề. Đó là khi các viên sỏi mật đã di chuyển và bị mắc kẹt trong một ống dẫn mật, gây các cơn đau bụng, có thể kèm theo buồn nôn, khó tiêu hoặc sốt.
Sỏi cũng có thể làm tắc nghẽn ống mật chung, dẫn mật vào ruột non và các ống gan, dẫn mật ra khỏi gan. Những vật cản trong đường dẫn mật khiến ống dẫn mật bị viêm và bị nhiễm trùng. Sự tắc nghẽn của ống mật chủ, hợp nhất với ống tụy ở ruột non, dễ dẫn đến viêm tụy.
Những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc sỏi túi mật
Vì chức năng chính của túi mật là lưu trữ mật, giúp cơ thể phân hủy thức ăn béo nên khi chúng ta ăn, túi mật giải phóng mật dự trữ của nó vào ống nang. Từ đó chất lỏng đi qua ống mật chủ và vào ruột non để trộn với thức ăn.
Nghiên cứu cho thấy, đứng đầu trong số các thành phần của mật là cholesterol và acid mật. Thông thường, nồng độ acid mật đủ cao để phân hủy cholesterol trong hỗn hợp và giữ nó ở dạng lỏng. Tuy nhiên, nếu một người có chế độ ăn giàu chất béo dễ làm mất sự cân bằng này, khiến gan sản xuất nhiều cholesterol hơn lượng acid mật có thể xử lý.
Kết quả dẫn đến một số cholesterol dư thừa bắt đầu đông đặc thành các tinh thể, hay còn gọi là sỏi mật. Khoảng 80% các loại sỏi mật được gọi là sỏi cholesterol và được tạo ra theo cách này. 20% còn lại bao gồm canxi trộn với sắc tố mật bilirubin, được gọi là sỏi sắc tố. Hồng cầu hình liềm và các rối loạn máu khác, nơi các tế bào hồng cầu bị phá hủy thường có thể dẫn đến sỏi mật sắc tố.
Do chế độ ăn có ảnh hưởng quan trọng đến sức khỏe túi mật nên người bệnh sỏi mật ngoài việc tuân thủ hướng dẫn điều trị của bác sỹ cần thực hiện chế độ ăn uống khoa học: ăn đủ chất, cân bằng, tăng cường thực phẩm giàu chất xơ, ăn vừa phải chất béo, ít cholesterol để giảm nguy cơ hình thành, phát triển sỏi, góp phần tăng hiệu quả điều trị, cải thiện triệu chứng của bệnh.
Các loại trái cây nên ưu tiên cho người bị sỏi mật
1. Trái cây giàu vitamin C
Cam, quýt, chanh, kiwi, dâu tây, dứa, đu đủ là nhóm trái cây chứa nhiều vitamin C - một loại vitamin thiết yếu giúp giảm nồng độ cholesterol trong dịch mật và tăng cường sức khỏe túi mật.
Nghiên cứu từ Đức cho thấy việc bổ sung đều đặn vitamin C có thể giảm 50% nguy cơ hình thành sỏi mật.
Nghiên cứu khác với hơn 13.000 người cũng khẳng định thiếu vitamin C làm tăng nguy cơ mắc bệnh túi mật, trong đó phụ nữ có nguy cơ cao hơn do yếu tố sinh lý.
Do đó, đảm bảo khẩu phần ăn hằng ngày có đủ vitamin C sẽ giúp sỏi mật không bị nặng thêm và hạn chế tình trạng viêm túi mật.
2. Quả bơ
Bơ được xem là “siêu thực phẩm” cho người bệnh sỏi mật nhờ khả năng cung cấp kali dồi dào - khoáng chất quan trọng giúp cân bằng điện giải và duy trì độ ẩm cơ thể.
Bơ giúp hạn chế tình trạng mất nước - một yếu tố thúc đẩy sự cô đặc của dịch mật và tạo điều kiện cho sỏi phát triển. Quả bơ giàu chất béo không bão hòa, góp phần kích thích gan sản xuất dịch mật mà không gây áp lực lên túi mật. Đây cũng là loại quả tốt cho tim mạch và tăng cường chuyển hóa trong cơ thể.
3. Việt quất
Việt quất là loại quả chứa các hợp chất chống oxy hóa mạnh như anthocyanin, quercetin và vitamin C, giúp bảo vệ các tế bào gan khỏi sự tổn thương do gốc tự do.Thêm vào đó, hàm lượng chất xơ cao trong việt quất hỗ trợ tiêu hóa, thúc đẩy chuyển hóa mật đồng thời giảm hấp thu cholesterol từ đường ruột, giảm nguy cơ hình thành sỏi.
Tiêu thụ việt quất mỗi ngày có thể hỗ trợ cân bằng dịch mật và giảm thiểu viêm nhiễm túi mật, một trong những biến chứng nguy hiểm của sỏi mật.
4. Dưa hấu
Dưa hấu có hàm lượng nước cao, giúp duy trì sự cân bằng nước trong cơ thể, đồng thời kích thích quá trình bài tiết mật hiệu quả. Trong dưa hấu còn chứa nhiều lycopene và các chất chống oxy hóa giúp bảo vệ gan và ngăn ngừa viêm túi mật.
5. Táo
Táo là nguồn cung cấp pectin - một loại chất xơ hòa tan giúp giảm hấp thu cholesterol trong ruột, từ đó làm giảm cholesterol trong dịch mật, góp phần ngăn chặn sự hình thành sỏi.
Táo chứa nhiều vitamin A, C và các khoáng chất như kali và magiê giúp tăng cường chức năng gan; giúp kiểm soát cân nặng, giảm nguy cơ béo phì - nguyên nhân phổ biến gây sỏi mật.
Những loại trái cây bạn nên hạn chế hoặc thận trọng đối với sỏi mật
Mặc dù nhiều loại trái cây tốt cho sức khỏe túi mật, nhưng một số loại có thể gây kích thích hoặc không phù hợp với người bị sỏi mật:
Dứa và xoài xanh: Mặc dù giàu vitamin C nhưng có tính acid cao, có thể kích thích túi mật làm việc quá mức dẫn đến đau và khó chịu.
Chuối xanh: Khó tiêu hóa và có thể gây đầy hơi, ảnh hưởng tới quá trình tiêu hóa của người bệnh.
Các loại trái cây nhiều đường như vải, nhãn có thể làm tăng đường huyết và có thể gián tiếp ảnh hưởng đến sự chuyển hóa mật.
Do đó bạn hãy luôn theo dõi phản ứng cơ thể khi ăn trái cây mới và hỏi ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để có thực đơn phù hợp nhất cho tình trạng bệnh của bạn.
