Fed hạ lãi thêm 0,25% – nhưng ám chỉ tạm dừng cuộc chơi
Cuộc họp cuối năm 2025 của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) khép lại bằng một quyết định vừa quen vừa lạ. Quen, vì Fed lại tiếp tục hạ lãi suất thêm 0,25 điểm phần trăm – lần thứ ba liên tiếp trong năm – đưa lãi suất cơ bản xuống vùng 3,5%–3,75%, mức thấp nhất hơn ba năm qua. Lạ, vì đi kèm với cú cắt này là một thông điệp khá rõ ràng từ Chủ tịch Jerome Powell: “Chúng tôi đã cắt ba lần trong năm nay, và hiện đã ở vị thế có thể… chờ xem kinh tế diễn biến thế nào.” Nói cách khác, Fed tạm thời khép cửa cho một chuỗi cắt giảm ồ ạt như thị trường từng kỳ vọng. Trong dự báo mới, đa số quan chức Fed chỉ “vẽ” thêm đúng một lần cắt lãi cho năm tới, đồng thời nhấn mạnh sẽ “cẩn trọng đánh giá mức độ và thời điểm” của bất kỳ bước đi mới nào.
Nội bộ Fed rạn nứt: cứu việc làm hay diệt lạm phát trước?
Quyết định lần này cũng không còn là “một tiếng nói”. Ba thành viên bỏ phiếu chống – Stephen Miran, Jeffrey Schmid và Austan Goolsbee – đánh dấu số phiếu bất đồng cao nhất kể từ 2019. Người muốn cắt sâu hơn, kẻ muốn giữ nguyên, phản ánh đúng thế tiến thoái lưỡng nan của Fed: vừa phải giữ thị trường lao động không gãy trục, vừa phải kéo lạm phát về lại 2%. Lý do Fed đã cắt mạnh từ tháng 9/2024 tới nay là vì thị trường việc làm đang “mềm” thấy rõ: tăng trưởng việc làm chậm bất thường, thất nghiệp của người trẻ và người thiểu số tăng lên. Powell thậm chí thừa nhận số liệu việc làm công bố có thể… đang bị đếm dư, và nếu tính đúng, số việc làm mới có khi đã âm. Trong bối cảnh đó, tiếp tục giữ lãi suất quá cao chẳng khác nào đạp thêm một cú nữa vào chiếc xe kinh tế đang hụt hơi. Nhưng ở chiều ngược lại, lạm phát vẫn lơ lửng trên 2% và còn nguy cơ nhích lên khi loạt thuế quan mới của Tổng thống Donald Trump bắt đầu thấm sâu vào giá cả. Powell nói thẳng: “Phần lớn cú vượt mục tiêu lạm phát hiện nay đến từ thuế quan. Chúng tôi coi đó là một cú sốc giá một lần, nhưng không thể xem nhẹ.” Trên bàn Powell là hai mệnh lệnh – việc làm đầy đủ và giá cả ổn định – nhưng Fed chỉ có đúng một công cụ là lãi suất. Ông tự thú: “Bạn chỉ có một cái búa, không thể cùng lúc đóng hai cái đinh.”
Chuẩn bị có “tân chủ tịch Fed” và sức ép cắt lãi từ Nhà Trắng
Trong khi Powell cố giữ thăng bằng, Nhà Trắng lại muốn đẩy bàn cân nghiêng hẳn về phía lãi suất thấp. Tổng thống Trump công khai tuyên bố sẽ chọn một chủ tịch Fed mới sau khi nhiệm kỳ của Powell kết thúc vào tháng 5 tới – và tiêu chí ưu tiên là người sẵn sàng cắt lãi mạnh tay hơn. Vấn đề là chủ tịch Fed cũng chỉ có… một phiếu như mọi thành viên khác và không thể phủ quyết đa số. Người kế nhiệm muốn biến mong muốn của Trump thành hiện thực sẽ phải thuyết phục được cả Hội đồng. Đáng nói, một số gương mặt sẽ có quyền bỏ phiếu năm tới như Lorie Logan (Dallas) hay Beth Hammack (Cleveland) đã sớm bày tỏ hoài nghi với ý tưởng tiếp tục cắt lãi vô tội vạ. Trong buổi họp báo, khi được hỏi muốn để lại di sản gì, Powell nói khá giản dị: “Tôi muốn bàn giao chiếc ghế này trong tình trạng kinh tế khỏe mạnh, lạm phát đang quay về 2% và thị trường lao động vẫn vững. Thế là đủ.” Nghe thì đơn giản, nhưng con đường từ đây tới đó hẳn sẽ không ít ổ gà.
Lãi suất đã cắt 1,75%: vì sao người dân vẫn chưa thấy “dễ thở”?
Kể từ khi bắt đầu chu kỳ hạ lãi vào tháng 9/2024, Fed đã giảm tổng cộng 1,75 điểm phần trăm. Thế nhưng nếu nhìn vào túi tiền dân thường, câu trả lời lại không đơn giản là “mọi thứ đều rẻ hơn”. Ở phía người gửi tiền, câu chuyện có phần dễ chịu hơn. Thời hoàng kim gửi tiết kiệm 5% đã qua, nhưng các tài khoản tiết kiệm online lãi suất cao vẫn trả đâu đó từ 3,4% tới hơn 4%/năm – tức là còn thắng lạm phát. Lãi suất loại này mới giảm chưa đến 1 điểm phần trăm, ít hơn mức Fed cắt. Chứng chỉ tiền gửi (CD) online kỳ hạn 1 năm cũng chỉ tụt khoảng nửa điểm; nhiều ngân hàng và công ty môi giới vẫn chào mời CD, T-bills, trái phiếu chính phủ Mỹ với lợi suất quanh vùng 3,6–4,2%. Trái phiếu đô thị hạng AAA, thêm lợi thế miễn thuế, dao động từ hơn 2% tới trên 4% tùy kỳ hạn. Quỹ thị trường tiền tệ thì đã “ăn đòn” rõ nhất: lợi suất bình quân từ khoảng 5% mùa hè 2024 rơi về quanh 3,7%. Tuy vậy, so với gửi không kỳ hạn lãi gần 0% ở các “big banks”, đây vẫn là lựa chọn chấp nhận được. Ở phía người đi vay, cảm giác lại khác hẳn. Lãi thẻ tín dụng bình quân có giảm – nhưng từ hơn 20,7% xuống còn khoảng 19,8% cũng chẳng giúp món nợ xoay chuyển mấy. Thế chấp mua nhà 30 năm vẫn lình xình quanh 6,2%, gần như y như 15 tháng trước, bởi lãi mortgage phụ thuộc nhiều vào lợi suất trái phiếu dài hạn 10 năm, kỳ vọng lạm phát và bức tranh tăng trưởng, chứ không đi sát từng nhịp của Fed. Vay thế chấp thứ cấp (home equity line of credit) thì dễ thở hơn: lãi thả nổi đã tụt từ vùng 9–11% về quanh 7,8%, các khoản vay cố định trên giá trị nhà cũng hạ nhẹ. Vay mua xe, cả xe mới lẫn xe cũ, mới giảm chừng… nửa điểm, trong khi giá xe trung bình lại vượt mốc 50.000 USD. Kết quả: tiền trả góp hàng tháng của người mua xe vẫn nhích lên, chỉ là “ít đau” hơn so với kịch bản Fed không cắt một chút nào.
Người có tiền nhàn rỗi: nên gửi đâu trong thời kỳ Fed “phanh lại”?
Với người có khoản tiền mặt cần giữ an toàn nhưng vẫn muốn thắng lạm phát, bối cảnh hiện nay không phải là tệ. Tài khoản tiết kiệm online lãi suất cao tại các ngân hàng uy tín vẫn là lựa chọn cơ bản: linh hoạt, bảo hiểm tiền gửi, lãi suất xoay quanh vùng 3,5–4%/năm. Ai muốn “khóa” lãi suất đẹp trước khi Fed có thể cắt tiếp thì có thể nhìn sang CD – đặc biệt là loại “no-penalty” cho phép rút trước hạn mà không bị phạt, kỳ hạn khoảng 13 tháng với lãi gần 4%. Đầu tư qua các công ty môi giới giúp lựa CD “tập đoàn” hoặc trái phiếu chính phủ phù hợp khẩu vị rủi ro và nhu cầu thanh khoản, nhưng phải nhớ: nếu muốn bán lại giữa chừng, giá có thể biến động. Với người trọng yếu tố an toàn và tiết kiệm thuế, trái phiếu Kho bạc Mỹ kỳ hạn ngắn và trái phiếu đô thị chất lượng cao vẫn là cặp bài trùng đáng cân nhắc. Nếu Fed tiếp tục cắt lãi sang năm, lợi suất các sản phẩm “tiền mặt” sẽ còn yếu dần, và lúc đó những trái phiếu kỳ hạn trung bình mua từ bây giờ có thể trở thành điểm tựa dễ chịu trong danh mục đầu tư.
Người đang mắc nợ: đừng chờ Fed, hãy tự cứu mình trước
Nếu đang ôm nợ thẻ tín dụng, chờ Fed cắt thêm để lãi suất “rơi” vài phần trăm sẽ chẳng thay đổi được bao nhiêu. Tốt nhất là chủ động chuyển sang thẻ 0% balance transfer trong vòng 12–21 tháng, chấp nhận một ít phí mở thẻ để đổi lấy quãng thời gian trả nợ không lãi. Không đủ điều kiện, hãy gọi trực tiếp cho ngân hàng xin giảm lãi – chỉ cần bớt vài điểm phần trăm là số tiền tiết kiệm được đã nhiều hơn hiệu ứng từ các đợt cắt lãi của Fed. Với nhà cửa, nếu đang có dư địa vay thế chấp trên phần vốn chủ sở hữu (home equity), đây là lúc xem xét dùng HELOC hoặc khoản vay cố định trên giá trị nhà để tái cấu trúc nợ với mức lãi thấp hơn so với thẻ tín dụng. Còn chuyện mua xe, trong thời kỳ lãi không giảm nhiều, giá xe lại cao, lời khuyên hợp lý nhất là… kiên nhẫn và tỉnh táo. Những chiếc xe nằm trên bãi hơn 60 ngày thường là nơi có thể mặc cả được; với xe điện, lứa xe đã qua vài năm, hết “hào quang công nghệ mới” nhưng vẫn còn tốt, đang rớt giá nhanh – đây lại là cơ hội cho người mua cũ.
Một Fed chia rẽ, một tương lai lãi suất khó đoán
Năm 2025 khép lại với một Fed vừa cắt lãi ba lần, vừa báo hiệu sắp dừng lại; một thị trường lao động có thể yếu hơn những con số đẹp trên giấy; một lạm phát vẫn cao hơn mục tiêu, bị đẩy lên bởi thuế quan; và một Nhà Trắng đang nóng lòng chờ “tân chủ tịch Fed” chịu cắt mạnh tay hơn. Với người dân và nhà đầu tư, thông điệp thực tế nhất có lẽ là: đừng trông chờ Fed giải quyết hết mọi rắc rối tài chính của mình. Lãi suất là câu chuyện vĩ mô, còn việc chọn gửi tiền ở đâu, vay thế nào, chi tiêu ra sao vẫn là bài toán rất riêng từng gia đình. Fed có thể “phanh gấp” hay “đạp ga” trong các cuộc họp chính sách, nhưng cuối cùng, người cầm tay lái cho túi tiền của mình – vẫn là chính mỗi chúng ta.
