Cơn vàng hóa khi Trump trở lại Nhà Trắng
Ngày Donald Trump trở lại Nhà Trắng, Phố Wall và thế giới crypto như lên cơn sốt. Mọi thứ có chút dính dáng tới họ Trump – từ cổ phiếu công ty gia đình đến những đồng meme coin mang tên vợ chồng cựu tổng thống – bỗng hóa vàng.
Nhà đầu tư đổ tiền mua ào ạt, đặt cược rằng quyền lực chính trị sẽ biến thành lợi nhuận tài chính. Một năm sau, bức tranh trở nên rõ ràng hơn: vài cược ăn đậm, nhưng rất nhiều “giấc mơ Trump” rơi thẳng từ thiên đường về mặt đất, để lại những tài khoản bốc hơi hàng chục, hàng trăm phần trăm giá trị.
Như lời một chiến lược gia thị trường chua chát: đôi khi sự hưng phấn phi lý sẽ đâm sầm vào bức tường của… logic.
Cổ phiếu Trump Media: từ 11 tỷ đô xuống còn chưa tới 3 tỷ
Ví dụ rõ nhất là Trump Media & Technology Group, chủ sở hữu mạng xã hội Truth Social, mã cổ phiếu DJT. Trong mắt giới đầu cơ, DJT trở thành “cổ phiếu trưng cầu” cho vận mệnh chính trị của Trump. Càng gần bầu cử, càng nhiều người tin Trump thắng, giá DJT càng được thổi lên.
Chỉ trong năm tuần trước cuối tháng 10/2024, cổ phiếu này tăng gấp ba, dù công ty chưa hề có lợi nhuận, doanh thu thì ít ỏi. Ngay trước ngày bầu cử, Trump Media được Phố Wall định giá tới 11 tỷ đô la – gần như tách biệt hoàn toàn với thực tế kinh doanh.
Nhưng hiện tại, DJT đã trượt xuống dưới 11 đô/cổ phiếu, mất khoảng 80% giá trị so với đỉnh, vốn hóa chỉ còn chưa đầy 3 tỷ. Dù Trump dùng Truth Social như kênh phát ngôn chính thức, nền tảng này vẫn không trở thành mạng xã hội “quốc dân” như nhiều người mơ tưởng: lượng người dùng hoạt động hàng tháng chỉ là cái bóng nhỏ so với X hay Reddit, thậm chí thua cả mạng xã hội mới Bluesky.
Trump Media giờ xoay sang mảng dịch vụ tài chính, crypto, trí tuệ nhân tạo… nhưng mọi thứ vẫn chỉ là lời hứa chưa biết có thành vàng hay không.
Coin Trump, coin Melania: từ hào quang tỷ đô đến cú rơi 99%
Nếu DJT còn giữ lại được một phần giá trị, thì các meme coin nhà Trump là màn lao dốc còn dữ dội hơn.
Đồng Trump chính thức ra mắt chỉ vài ngày trước lễ nhậm chức, bất chấp những lo ngại đạo đức. Giá nhanh chóng bay lên 45,57 đô, tương đương vốn hóa 9 tỷ đô la. 80% lượng coin nằm trong tay các công ty liên quan Trump Organization, ít nhất trên giấy tờ đã làm giàu thêm cho gia đình Trump.
Giờ đây, đồng coin này chỉ quanh 5,60 đô, vốn hóa khoảng 1,1 tỷ, tức là đã mất gần 90% giá trị so với đỉnh.
Đồng Melania Meme còn bi đát hơn. Từng đạt 8,48 đô, vốn hóa 1,6 tỷ, nhưng chỉ sau vài tuần đã rớt xuống dưới 2 đô, và hiện giờ lặng lẽ nằm ở mức 0,11 đô – tương đương khoảng 100 triệu. Ai mua đúng ngay đỉnh và ôm đến bây giờ coi như mất 99% tiền vốn.
Cùng số phận lình xình còn có American Bitcoin – hãng đào bitcoin được Donald Trump Jr. và Eric Trump chống lưng, từng vọt lên 9,31 đô khi lên sàn Nasdaq, rồi mau chóng rơi xuống dưới 2 đô; hay token của World Liberty Financial, công ty do Trump cùng Steve Witkoff và các con trai lập ra, cũng chỉ lóe sáng lên 25 xu rồi tụt lại quanh 14 xu.
Cổ phiếu nhà tù tư nhân: giấc mơ “nhốt hết lại” không thành
Ngay sau bầu cử, một nhóm khác cũng được giới đầu tư săn đón: cổ phiếu nhà tù tư nhân. Lập luận rất “đơn giản”: nếu chính quyền Trump siết chặt di trú, bắt giữ và giam giữ thêm nhiều người, các trung tâm detention do tư nhân vận hành sẽ trúng mánh.
Cổ phiếu GEO Group, doanh nghiệp nổi tiếng quản lý trại giam cho ICE, từng leo lên đỉnh lịch sử 35,35 đô, tăng tới 175% chỉ trong vài tháng. Nhưng sớm muộn, thị trường nhận ra làn sóng giam giữ “đại trà” như nhiều người hình dung đã không xảy ra. Thay vì nhét thêm người vào nhà tù, chính quyền Trump tập trung trục xuất, gửi người tới các nước như El Salvador và nơi khác.
Kết quả: GEO Group mất hơn nửa giá trị so với đỉnh. Một số nhà quản lý quỹ phải thừa nhận đã “bỏ cuộc” với nhóm cổ phiếu này, sau khi kỳ vọng sai về cách chính quyền xử lý di dân.
Nhưng vẫn có kẻ thắng lớn: Bitcoin và vũ khí châu Âu
Không phải mọi canh bạc gắn tên Trump đều lỗ. Một số lại hưởng lợi từ bối cảnh mới.
Các hãng quốc phòng, hàng không châu Âu hưởng lợi từ áp lực của Trump buộc đồng minh NATO tăng chi tiêu quân sự. Một quỹ ETF chuyên đầu tư vào mảng này đã tăng hơn 70% trong năm, hút về khoảng 1 tỷ đô la chỉ trong thời gian ngắn sau bầu cử – một cú lội ngược dòng cho nhóm cổ phiếu từng bị bỏ quên.
Còn Bitcoin là câu chuyện gây choáng khác. Sau khi Trump hứa biến Mỹ thành “thủ đô crypto của thế giới”, lập kho bitcoin dự trữ quốc gia, thay thế các quan chức nghi ngờ tiền mã hóa, giá đồng tiền này bứt phá. Dù hiện đã điều chỉnh khá mạnh so với đỉnh kỷ lục tháng 10, bitcoin vẫn đứng quanh 90.000 đô, cao hơn rất nhiều so với mốc 63.000 đô trước bầu cử. Ai bắt kịp làn sóng này từ sớm đã có một năm “bội thu”.
Trump và cách tính “nền kinh tế vàng ròng”
Trong mắt đa số người dân, kinh tế là chuyện giản dị: tiền lương trừ đi chi phí. Nếu lương tăng nhanh hơn giá cả, cuộc sống ổn, kinh tế tốt. Ngược lại, nếu tháng nào cũng chật vật trả tiền chợ, tiền nhà, tiền điện, thì với họ nền kinh tế đang tệ, bất kể các bảng biểu thống kê nói gì.
Trump lại chọn một cách tính khác. Ông gạt nỗi lo chi phí sinh hoạt, nhiều lần gọi chuyện “khó sống vì giá cao” là “trò lừa”. Thay vào đó, Trump thích nói về số tiền đang chảy vào kho bạc:
– Hàng trăm tỷ đô tiền thuế quan mới.
– Các cam kết đầu tư trị giá “hàng chục ngàn tỷ” từ doanh nghiệp và các nước.
– Những phi vụ chính phủ bỏ tiền mua cổ phần trong các tập đoàn chiến lược rồi khoe lãi nhờ thị trường chứng khoán tăng.
Trong các bài phát biểu, Trump vẽ nên bức tranh: nước Mỹ đang thu về “trillions of dollars”, đủ để vừa chi cho tấm séc 2.000 đô mỗi hộ gia đình, vừa giảm thuế thu nhập, thậm chí về lâu dài còn… trả hết nợ công.
Bài toán số học không chịu nghe lời chính trị
Vấn đề là phép tính đó không khớp. Toàn bộ khoản thu từ thuế quan mới trong năm chỉ khoảng 200 tỷ đô – con số không hề nhỏ, nhưng là giọt nước trong đại dương 30.000 tỷ đô của nền kinh tế Mỹ. Nó không đủ để thay thế thuế thu nhập, càng không thể gánh nổi gánh nặng 38.000 tỷ đô nợ công.
Những cam kết đầu tư hàng nghìn tỷ, xét kỹ, chỉ là lời hứa không có ràng buộc pháp lý. Lịch sử từng chứng kiến nhiều dự án được khởi công rình rang với sự hiện diện của Tổng thống, để rồi âm thầm thu nhỏ hoặc biến mất sau đó – như nhà máy Foxconn ở Wisconsin thời Trump nhiệm kỳ đầu.
Ngay cả khi mọi lời hứa đều thành hiện thực, các nhà máy mới vẫn đối mặt bài toán thiếu nhân lực, cạnh tranh với robot và tự động hóa. Không ai dám chắc đó là chiếc đũa thần mang việc làm “vàng son” trở lại.
Khi gió lạnh thổi qua một nền kinh tế vẫn tăng trưởng
Các con số vĩ mô có thể đẹp: GDP tăng, thị trường chứng khoán lập đỉnh, chi tiêu tiêu dùng vẫn mạnh. Nhưng với nhiều gia đình, đây là một “nền kinh tế gió lạnh” – nhìn trên giấy thì ổn, nhưng cảm giác ngoài đời lại buốt. Giá nhà, giá thuê, hóa đơn thực phẩm, y tế… vẫn khiến họ thấy mình thụt lùi.
Trong bối cảnh đó, Trump chọn nói bằng ngôn ngữ của một CEO: doanh thu, dòng tiền, tài sản, đầu tư. Ông kể chuyện nước Mỹ “giàu lên” nhờ thuế quan, nhờ từng tỉ đô đổ vào. Nhưng nền kinh tế không chỉ là bảng cân đối kế toán. Nền kinh tế, rốt cuộc, là những con người đang mở ví mỗi ngày.
Khi cơn sốt Trump trên Phố Wall hạ nhiệt, coin mang tên Trump–Melania rơi thẳng từ trời xanh xuống đất, nhiều nhà đầu tư mới vỡ ra một bài học cũ: không có thứ gì miễn nhiễm với quy luật cung – cầu và tính toán sòng phẳng. Và trong khi giới tài chính còn mải đuổi theo những “ván bài Trump” mới, thì ngoài kia, hàng triệu người vẫn chỉ quan tâm đến một câu hỏi: cuối tháng này, mình còn đủ tiền trả hết hóa đơn hay không.
