Khi cơ thể thiếu canxi nhẹ có thể không gây ra triệu chứng hoặc chưa có ảnh hưởng nghiêm trọng. Tuy nhiên, khi thiếu canxi nặng hoặc kéo dài sẽ dẫn đến hạ canxi máu và tình trạng này có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe.
1. Nguyên nhân gây hạ canxi máu
Hạ canxi máu là tình trạng mức canxi trong máu thấp hơn mức bình thường, gây ra các triệu chứng kích thích hệ thần kinh-cơ như: tê đầu chi, lưỡi, kích thích, hoảng hốt, chuột rút...
Trong trường hợp nặng, lượng canxi máu xuống quá thấp, các cơ trơn cũng có thể bị co thắt gây co thắt thanh môn dẫn đến suy hô hấp và loạn nhịp tim… cần phải được cấp cứu để điều trị bổ sung canxi kịp thời.
Theo các chuyên gia y tế, hạ canxi máu xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau như do chế độ ăn uống, do bệnh lý ( suy thận , rối loạn nội tiết, bị cắt đoạn ruột, mắc hội chứng giảm hấp thu mạn tính...) hoặc dùng các loại thuốc có tác dụng phụ gây ức chế hấp thu canxi… Trong đó chế độ dinh dưỡng không hợp lý là một nguyên nhân quan trọng.
Đối với những trường hợp có nhu cầu canxi cao như phụ nữ mang thai và cho con bú, trẻ em độ tuổi đang phát triển nếu không cung cấp đủ lượng canxi hằng ngày sẽ dẫn đến tình trạng hạ canxi máu.
Lượng vitamin D cung cấp cho cơ thể không đủ cũng là một trong số những nguyên nhân thường gặp dẫn đến hạ canxi máu.
Hạ canxi máu gây hiện tượng co rút cơ, rối loạn cảm giác ở lòng bàn tay.
Theo TS.BS. Trần Thị Bích Nga, nguyên Giảng viên chuyên khoa Dinh dưỡng, Đại học Y Hà Nội, canxi là loại khoáng chất có vai trò rất quan trọng trong cơ thể con người. Nó là thành phần cấu tạo cơ bản của xương, răng và cần thiết cho quá trình hoạt động của thần kinh cơ, hoạt động của tim, chuyển hoá của thế bào và quá trình đông máu .
Lượng dự trữ canxi trong cơ thể được duy trì ổn định phụ thuộc vào thức ăn, nước uống đưa vào, hấp thu canxi từ ruột và đào thải qua thận. Khi canxi trong máu giảm thì cơ thể phải huy động canxi từ xương vào máu để tham gia các quá trình chuyển hóa, gây triệu chứng đau nhức các xương, mất ngủ, tính tình nóng nảy...
Vitamin D giúp điều hòa hàm lượng canxi trong máu và xương, giúp cơ thể hấp thụ canxi tốt hơn. Nên nếu cơ thể không đủ vitamin D cũng là một trong số nguyên nhân thường gặp dẫn đến hạ canxi máu.
2. Chế độ ăn uống giúp phòng ngừa thiếu canxi
Lượng dự trữ canxi trong cơ thể được duy trì ổn định phụ thuộc chế độ ăn uống. Do vậy, có thể cải thiện và phòng ngừa hạ canxi máu bằng cách bổ sung thực phẩm giàu canxi trong chế độ ăn uống hằng ngày.
Theo TS.BS. Trần Thị Bích Nga, để cung cấp đủ canxi cho cơ thể, ngay từ lúc mới sinh đến khi ăn dặm, trẻ cần được bú mẹ đầy đủ. Khi đến tuổi dậy thì, trưởng thành và về sau này, ngoài các nhóm chất dinh dưỡng cần thiết, các thực phẩm giàu canxi vẫn cần được ưu tiên trong chế độ ăn hàng ngày.
Nên ăn đa dạng các loại thực phẩm và sử dụng thực phẩm giàu canxi như: tôm, cua, cá, ốc, vừng, đậu nành, mộc nhĩ, rau ngót, trứng (đặc biệt là lòng đỏ trứng), sữa và chế phẩm từ sữa…
Bên cạnh việc bổ sung thực phẩm giàu canxi, cũng cần lưu ý ăn các loại thực phẩm giàu vitamin D như: trứng, sữa, hải sản... Ngoài ra, mỗi ngày nên dành ít nhất 10 - 20 phút để tắm nắng vào buổi sáng để giúp cơ thể hấp thụ được nhiều vitamin D hơn.
3. Một số nguồn thực phẩm giàu canxi lành mạnh nhất
Sữa và các sản phẩm từ sữa: Các sản phẩm như sữa, sữa chua và phô mai rất giàu canxi và cũng là nguồn canxi được hấp thụ tốt nhất. Vì canxi từ nguồn thực phẩm động vật dễ hấp thụ hơn nguồn thực vật.
Sữa tươi, sữa tiệt trùng hoặc sữa bột pha có hàm lượng canxi là 100mg canxi trong 100ml sữa. 01 miếng phô mai có trọng lượng 15g, 01 hộp sữa chua 100g cung cấp 100mg canxi.
Cá hồi đóng hộp: Ngoài các sản phẩm từ sữa, cá hồi đóng hộp là một trong những nguồn canxi tốt nhất trong chế độ ăn uống. Chỉ cần 85g cá hồi đóng hộp cung cấp 181mg canxi. Cá hồi cũng chứa vitamin D giúp cơ thể bạn hấp thụ canxi tốt hơn.
Các loại rau có lá màu xanh đậm: Cải xoăn, rau bina và rau cải xanh đều là những nguồn cung cấp canxi tốt. Rau cải xanh có hàm lượng cao nhất, trong 01 cốc (190g) rau cải xanh nấu chín có 268mg canxi.
Rau bina rất giàu canxi nhưng nó không được hấp thụ tốt như các loại rau lá xanh giàu canxi khác có ít oxalat như cải xoăn và rau cải xanh. Oxalat là hợp chất tự nhiên liên kết với canxi và làm giảm khả năng hấp thụ của nó.
Đậu nành và các sản phẩm từ đậu nành: Đậu nành là nguồn cung cấp canxi dồi dào. Sữa đậu nành là loại sữa thay thế từ thực vật duy nhất có giá trị dinh dưỡng tương đương với sữa. Sữa đậu nành có hàm lượng canxi và lượng protein cao, ít chất béo bão hòa và nhiều vitamin và khoáng chất tốt cho cơ thể.
Một sản phẩm phổ biến được làm từ đậu nành là đậu phụ cũng chứa nhiều canxi (khoảng 500mg mỗi cốc). Đậu phụ cũng là một loại thực phẩm có nguồn gốc thực vật ít chất béo, không chứa cholesterol, là một lựa chọn tốt cho những người ăn chay cần bổ sung canxi.
VietBF@sưu tập
