Chuyện cây mít

Có thể nói mít là một trong những loại trái cây mà tôi thích nhất. Nhưng phải là loại mít ráo kia kìa, chứ mít ướt thì chịu, không cách nào nuốt cho khỏi trợn trắng mắt hay đừng để miếng mít đang nhai trong miệng chạy ngược lên lỗ mũi.

Đã có lần tôi thấy người ta ăn mít ướt bằng đũa, cứ xỉa xỉa đôi đũa vô múi mít, xoắn lại cho cái hột vọt ra ngoài, và cứ thế vích đưa lên miệng nút từ từ, hết múi này đến múi khác; tài tình thật!

Mít là phải ngọt thiệt là ngọt ăn mới đã điếu. Mít lờ lợ ăn vô duyên vô cùng, chẳng thà đừng ăn để… chết vì thèm có lẽ còn sướng hơn!

Tía tôi nói ngày xưa khi ông mua miếng đất ở Dục Mỹ để xây nhà, thì ba cây mít chủ đất đã trồng sẵn từ hồi nào rồi. Đến khi tôi lớn lên thì cây đã có trái được mấy mùa. Tôi còn nhớ có một cây mít ướt ngọt tàn bạo, nhưng chả mấy khi phải hái trái, chỉ để tự nó chín rồi sút cuống rụng chèn bẹt dưới đất chứ không ai thèm ăn. Hai cây còn lại là một cây mít nghệ và cây kia là mít dừa.

Mít dừa tại Little Saigon, California. (Hình: Ngọc Lan/Người Việt)

Không hiểu sao cây mít nghệ lại ít trái, trong khi cây mít dừa trái cứ lúc la lúc lĩu như heo con, bò cả đàn cả lũ dưới gốc cây, nhìn vui mắt lắm.

Cây mít nghệ nhà tôi phải nói nó rất ngon, xứng đáng lên hàng… danh mít. Khi trái vừa chín mùi, Má tôi xẻ nó ra, và khi dao chưa kịp rút ra khỏi thì một mùi thơm nồng nàn đã lan tỏa hết cả nhà rồi. Múi mít vàng đậm, thon thon dài như những ngón tay tiên chụm lại. Cơm mít dày cui trong khi hạt của nó bé tí híu. Nhón một múi, xé nhẹ theo thớ thịt thì ,ui cha ơi, mật ngọt đã tươm ra ướt hết mấy ngón tay. Ngửa cổ thả miếng mít vào miệng, tôi nhai chóp cha chóp chép mà cứ ngỡ như đang được ăn hương hoa của trái cây tươi, cứ như uống được thứ mật tinh khiết nhất của loại mít, và chỉ riêng loại mít nghệ mới có được.

Vị giòn sần sật ,cộng thêm vị ngọt thanh hòa với mùi thơm lừng của miếng mít làm tôi cứ ăn hoài không thôi, từng múi một theo nhau chạy vào bụng mát rượi. Ăn đến căng rốn vẫn còn thòm thèm.

Lạ một điều khi má tôi pha loãng một chút muối vào nước để rửa sơ sơ miếng mít, lúc đó phải nói là sự hài hòa giữa vị mằn mặn của muối và cái ngọt gắt của mít đã đẩy cái ngon lên đến… chín từng mây.

Mít nghệ ngon đã đời bao nhiêu thì hột của nó dở tàn canh gió lạnh bấy nhiêu. Đại khái là nó lạt nhách, sường sượng giống như ăn tròng trắng trứng vịt lộn vậy. Ngược lại, hột của cây mít ướt và mít dừa thì khá ngon. Nhất là lùi với tro than nóng.

Ngồi chồm hổm đợi hột mít chín, tôi cầm chiếc đũa bếp khều nó ra, bóc vội lên rồi xuýt xoa thảy từ tay này sang tay khác vì nó nóng quá. Tôi chu miệng thổi phù phù rồi cắn luôn cả vỏ vì mùi thơm quá hấp dẫn đến độ không thể nào chờ nó nguội được. Vị beo béo, bùi bùi lẫn vị đăng đắng vì nhai trúng chỗ mít cháy, ngon lạ ngon lùng . Tui vừa nhai vừa lừa chỗ bị cháy, rồi phun ra phèo phèo trông mất vệ sinh vô cùng. Má tui phì cười cái thằng con háu ăn đến độ mồm miệng dính lọ nghẹ đen thui như ông táo đội nồi.

Nhưng tuổi thọ của ba cây mít rất ngắn. Chúng nó bị chết oan một cách tức tưởi vào Tháng Ba năm 1975.

Để chặn đường tiến quân của bộ đội Bắc Việt từ Buôn Mê Thuột tràn xuống, Không Quân VNCH đã quyết định thả bom hòng làm sập cầu Dục Mỹ. Cây cầu không hề hấn gì nhưng nhà cửa chung quanh đều biến thành bình địa. Nhà tôi nằm trong số đó.

Từ dưới quê gia đình tôi lo âu thấp thỏm nhìn về hướng Dục Mỹ, lạnh cả người theo từng tiếng ì ùn kèm theo những cái nhoáng lửa của bom đạn vọng về trong đêm.

Mãi đến mấy ngày sau tôi mới dám theo tía trở về thăm nhà cửa. Tan tành và đổ nát hết. Tía tôi đứng nhìn ba cây mít cháy đen thui mà ứa nước mắt. Thương cho chúng nó không theo gia đình di tản được.

Quay lưng bước đi, tôi ngoái nhìn lại, những cây mít mấy hôm trước vẫn còn xanh tươi mơn mởn, vẫn còn rì rào trò chuyện với nhau mỗi khi có gió thổi về, nay chỉ còn là những cành cháy xém đen nham nhở. Chúng rưng rưng đứng nhìn theo tía con tôi, dường như chúng nó đang giơ những bàn tay đen đúa vẫy vẫy theo và thì thầm nói lời vĩnh biệt. Thương đứt ruột đứt gan đi được!

Chuyện xưa qua lâu rồi, nhưng hình ảnh những cây mít chết cháy vì bom đạn của chiến tranh không sao xóa nhòa được trong ký ức. Nhất là những lúc trông thấy vườn nhà ai có trồng mít là bao nhiêu kỷ niệm xưa lại tất tả trở về, khiến tôi cứ cồn cào, day dứt hoài.

Tôi nhớ những cây mít của căn nhà cũ nhiều lắm. Như hôm nay được người quen cho tôi trái mít, bâng khuâng ôm nó vào lòng mà cứ ngẩn ngơ “ mùa mít năm nay lại về rồi sao!”


Khương Diệp / Người Việt