Năm 1979, khi Trung Cộng cất quân đánh vào các tỉnh biên giới miền Bắc, Bộ Công An CSVN vội vă thảo kế hoạch đưa chúng tôi, những người tù VNCH về sâu phía Nam. Để lấp trống các trại tù ở Phú Sơn, Bắc Thái, công an đưa một số tù h́nh sự về thay thế nơi chúng tôi sắp từ giă ra đi.
Có được nh́n thấy tận mắt, những đoàn tù h́nh sự Bắc Việt, mới thấy số phận những người tù thất trận của miền Nam được tập trung đưa ra Bắc, mặc dầu đă gian khổ, lao động cật lực, ăn uống thiếu thốn, vẫn c̣n sung sướng hơn họ nhiều. Tuổi của người tù h́nh sự chỉ khoảng từ 15 đến 30. Đó là những người đi chân đất với thân thể gầy c̣m, quần áo rách nát, ghẻ lở, cùng những đôi mắt thất thần, luôn đảo mắt nhớn nhác nh́n chung quanh, v́ sợ hăi canh chừng những cú đá, ngọn roi của bọn đầu gấu coi tù, cũng như luôn nh́n xuống đất để mong t́m được một mẩu sắn, hay lát khoai khô của ai vứt bỏ mà cho vào miệng.
Trước khi lên xe molotova để chuyển trại, buổi trưa nay, chúng tôi, những người tù miền Nam được bồi dưỡng một chén cơm trắng và ba miếng thịt vịt. Trong khi chúng tôi vừa xong bữa th́ đoàn tù h́nh sự tràn vào nhà ăn. Những người tù khốn khổ này chăm chú nh́n xuống nền đất, nhặt những mẩu xương vịt mà chúng tôi đă gỡ phần thịt, nhai và vứt bỏ, nhặt từng hạt cơm trắng rơi lẫn trong đất để cho vào miệng. Kinh ngạc lẫn đau xót, khi lần đầu tiên trong đời, chúng tôi mục kích cái đói đă đày đọa con người tới mức tồi tệ như thế.
Kể ra th́ lâu, nhưng cái khoảnh khắc đó xẩy ra rất nhanh. Trong khi các em nhặt nhạnh, t́m bất kể thứ ǵ có thể cho vào miệng, th́ bọn “đầu gấu” ḥ hét, tay cầm roi tre quất túi bụi vào những thân thể gầy trơ xương ấy, khiến các em chạy tán loạn. Ngoài hàng rào kẽm gai, một người tù c̣n trẻ, hai tay bị trói ngược lên hàng rào, đang bị một tên đầu gấu dùng roi tre quất vào mặt, vào ḿnh túi bụi. Đói quá, khi vào nhà ăn, em đă chụp lấy chén cơm của một người tù “cải tạo” chưa ăn xong.
Trong các trại tù, “quản giáo” là những tên cai tù, áp dụng chính sách “tự quản,” tức là tù chỉ huy và kiểm soát lấy bọn tù, những tên cai tù và bộ đội “bảo vệ” công an chỉ là những người giám sát. Với chính sách tự quản, bọn công an trại tù khi thành lập một đội tù, thường tuyển lựa những tên tù to con, hung hăn nhất để làm “đội trưởng.” Giới giang hồ gọi những người này là “đầu gấu” hay “đại bàng,” là những tên được cai tù cho phép hành động để khống chế đàn em cũng như hoàn tất những chỉ tiêu, kế hoạch do ban chỉ huy trại tù đề ra.
Có trách nhiệm, tất phải có quyền lợi. Đến mỗi bữa ăn, mỗi đội 20 tên tù, được nhà bếp cung cấp cho một thau nhôm cơm, bo bo, khoai lang hay bột ḿ luộc. Nếu chia ra đồng đều th́ mỗi người tù cũng có được một chén thức ăn, không lấy ǵ làm no, nhưng cũng có thể sống lất lây qua ngày để chờ di chuyển đi trại khác hay lên đồi sắn (nghĩa địa). Nhưng thau cơm này, trong chế độ tù h́nh sự của Bắc Việt là được ban phát riêng cho tên tù đội trưởng! Hắn có quyền ăn bao nhiêu cũng được, phân phát cho ai (đàn em), có quyền giữ lấy hay cho ai, không cho ai ăn là quyền của hắn.
Trại tù lấy miếng ăn để sai khiến đội trưởng, đội trưởng dùng thau thức ăn này để sai khiến đội viên. Thằng tù trở thành một con vật hèn mọn nhất, sẵn sàng quỵ lụy, lạy lục hay nịnh hót “đội trưởng” để hy vọng hôm nay có hạt cơm hay củ khoai bỏ vào mồm cho khỏi chết. Những thằng “đại bàng” này cũng có quyền sinh sát, hành hạ bọn tù cho đến “thân tàn ma dại,” ban phát thương ghét qua thau cơm. Bởi vậy thằng đội trưởng nào cũng béo mập, mạnh mẽ, ra ngoài lao động chỉ cầm một ngọn roi ngoe nguẩy, người tù phục tùng tối đa v́ không biết trưa nay, tên đại bàng” này có “cúp” phần ăn của ḿnh không?
Buổi tối về trại, hắn được người đấm lưng, quạt hầu, châm thuốc lào… Chung quanh một bầy hồn ma ghẻ lở, đói kinh niên luôn luôn lấm lét v́ sợ hăi, chỉ mong làm ǵ đó cho được ḷng “đại bàng!” Và nếu tù h́nh sự có thăm nuôi, th́ đội trưởng phải là người có toàn quyền xử dụng ưu tiên.
Đó là chuyện nội bộ, tự quản, đừng ḥng kêu ai, Trời th́ cao mà Đất th́ không biết nghe.
Trại Phú Sơn c̣n nhớ câu chuyện của người tù h́nh sự 15 tuổi, người quắt queo như đứa trẻ lên mười. Năm 12 tuổi, em có cái tội là đánh lộn với con trai viên trưởng công an xă chảy máu mũi. Trong đợt thanh lọc “tệ nạn xă hội” năm đó, theo tiêu chuẩn mỗi xă phải gửi hai người vào tù, em ưu tiên được công an xă chiếu cố xếp hàng đầu. Em đă lưu lạc ba năm qua các trại tù miền Bắc, bây giờ không c̣n nhớ cha mẹ là ai, quê quán ở đâu, điều này cũng có nghĩa là em không có nơi về, sẽ ở trong các trại tù này cho đến chết.
Thưa Ông Tô Lâm. Tôi biết t́nh h́nh trong các trại tù h́nh sự năm 1979, khi ông c̣n “ắc-đơ” trong trường đào tạo công an, với bây giờ -2019, khi ông đă lên tột đỉnh vinh quang, vừa là Thượng Tướng, vừa là Ủy Viên Bộ Chính Trị, vừa là Dân Biểu, vừa Bộ Trưởng Công An, chế độ tù h́nh sự hẳn là có khác!
Ông vừa phấn khởi khen ngợi chế độ ăn, mặc, ở, sinh hoạt, chăm sóc y tế trong lao tù Cộng Sản là tuyệt hảo, sung sướng hơn cả người dân b́nh thường trong xă hội. Ông c̣n can đảm đem đời sống thấp kém ở quê quán ông, xứ Văn Giang, Hưng Yên, dân nghèo không có nỗi được một tháng 17 kg gạo, và rau, thịt, đường, muối như những tù nhân. Ông lo ngại với t́nh trạng ở tù no đủ như thế này, không khéo rồi đây, người dân t́m cách phạm pháp để vào tù cho được ăn no, kể cả bà con láng giềng của ông bộ trưởng.
Ông ca ngợi, đánh bóng đời sống no đủ trong tù, địa hạt mà ông có trách nhiệm quản lư c̣n no hơn thằng dân ở quê ông, hóa ra những lời nói này có tác dụng chửi cả chế độ, cái chế độ mà đảng trưởng của ông đă từng lên tiếng ca ngợi: “Đất nước ta chưa bao giờ có được như ngày hôm nay!” Cái ngày mà thằng dân muốn vào nhà tù cho có miếng ăn!
Trong các chế độ giam cầm con người trên thế giới này, vượt lên cả hai đàn anh là Liên Xô và Trung Cộng, Việt Cộng có cái chế độ nhà tù bất nhân, khốn nạn nhất trên thế giới. Cái nhà tù mà hôm nay, ông Tô Lâm đă phấn khởi cho rằng không khéo có người cố gây ra điều phạm pháp để vào tù cho được ăn no.
Nhưng nghĩ cho cùng, chế độ Cộng Sản có bao giờ tốt đẹp lên được đâu. Cái chính sách tự quản giết người dùng cho các trại tù h́nh sự vẫn c̣n đó. Thằng “đầu gấu” giờ này hẳn mập hơn, phong lưu hơn, có cả radio-cassette, TV, tủ lạnh chưa biết chừng. Nhưng số phận thằng tù mỗi tháng được 17 kg gạo, chắc phải xem lại. Đă vậy th́ tù đâu c̣n cần thăm nuôi, đă vậy th́ bọn quản giáo nhà tù đâu có cơ hội “mua đài, mua xe!”
Bộ trưởng Công An CSVN Tô Lâm. (H́nh: ***********)
Tám năm nay, từ ngày Tô Lâm ngồi ghế Bộ Trưởng Công An, đă có bao nhiêu người dân chết trong nhà giam, bằng cách treo cổ tự tử trên song sắt cửa sổ, tự đâm vào cổ bằng dao rọc giấy, chạy bị té hay v́ “rửa bát bẩn,” mà tất cả kết quả giám định pháp y này không được công khai v́ chính sách của đảng xem đây là “bí mật nhà nước!”
Chỉ v́ 17 kg gạo mà phải chết oan ức như vậy, ai mà c̣n đám gây tội để được vào tù nữa, hở ông Tô Lâm? (Tháng Giêng, 2019)