|
Mới đây 12 ngư dân đã bị Indonesia bắt cùng thuyền đánh cá của họ. Ngay sau đó 2 tàu kiểm ngư của Vn đã lao thẳng vào chiếc tàu của Indonesia với mục đích cứu người. Tuy nhiên hành động này không đủ mạnh để có thể khiến Indonesia thả tự do cho họ. Tình trạng tàu cá Việt Nam bị Indonesia bắt giữ khi đang đánh bắt ở vùng biển 'chưa phân định' giữa hai nước vẫn chưa có hồi kết.
Hôm 27/4, Hải quân Indonesia cáo buộc tàu kiểm ngư Việt Nam gây hấn sau khi giới chức Indonesia bắt giữ tàu đánh cá "phi pháp" của Việt Nam.
Chính quyền Indonesia tuyên bố một tàu tuần tra của nước này bị hai tàu kiểm ngư Việt Nam đâm vào. Phía Indonesia đã bắt giữ tàu cá của Việt Nam cùng 12 thuyền viên. Những sự việc tương tự như vậy đã diễn ra liên tục trong những năm gần đây mà chưa có giải pháp.
Nhiều ngư dân Việt hiện vẫn đang bị giam tại Indonesia trong khi tàu cá của họ sắp bị cho nổ tung theo lệnh của giới chức nước này.
"Rõ ràng các sự việc xảy ra cho thấy phía Việt Nam khá chậm trễ trong việc lên tiếng cũng như thông tin chi tiết về vụ việc, đặc biệt là việc đưa thông tin cho cộng đồng quốc tế," luật sư, giảng viên Hoàng Việt nói với BBC hôm 1/5.
'Chậm trễ thể hiện yếu thế'
Theo luật sư Hoàng Việt, chuyên gia nghiên cứu các vấn đề về Biển Đông, phía Indonesia luôn có thông tin rất nhanh chóng về các vụ việc liên quan đến vùng biển tranh chấp, trong trường hợp này là các vụ bắt giữ các tàu cá Việt Nam bị họ coi là 'đánh bắt trái phép'.
"Báo chí viết bằng tiếng Anh ở Indonesia đưa vấn đề này rất nhanh nên cộng đồng quốc tế dễ theo dõi. Còn báo chí Việt Nam chắc phải chờ được cho phép hoặc chờ thông tin chính thức từ chính phủ nên khá chậm trễ."
"Trong thời buổi thông tin hiện nay, chỉ cần chậm đưa tin là đã thể hiện sự yếu thế."
"Thời gian mấy năm gần đây, Indonesia đưa ra chính sách 'đánh chìm tàu' và cáo buộc nhiều tàu cá Việt Nam, Philippines xâm phạm vùng biển của họ. Trong khi nhiều tàu cá Trung Quốc tung hoành trên Biển Đông nhưng rất ít tàu bị bắt giữ và đánh chìm như vậy."
"Có thể hành động của Indonesia như vậy cộng thêm với việc chậm trễ đưa tin như của Việt Nam khiến cho cộng đồng quốc tế có cảm giác là tàu cá Việt Nam luôn vi phạm chăng?" luật sư Hoàng Việt bình luận.
'Khó cho Việt Nam'
Theo phân tích của ông Hoàng Việt, hiện tình thế rất khó cho ngư dân Việt Nam khi khai thác cá ở vùng biển tiếp giáp với Indonesia.
Theo các quy định của Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật biển năm (UNCLOS) 1982, hai nước cần phân định rõ ranh giới trên biển. Tuy nhiên, cho tới nay, hai nước mới chỉ ký kết Hiệp định phân định thềm lục địa, còn Vùng đặc quyền kinh tế thì chưa ký kết."
"Trước đó, để giải quyết vấn đề đánh bắt cá tại vùng chồng lấn, đại diện hai quốc gia đã ký kết một bản ghi nhớ (MOU) về hợp tác nghề cá năm 2010. MOU này hết hiệu lực sau 5 năm."
"Theo tôi được biết, giới chức hai nước vẫn đang tiếp xúc để đi đến việc ký kết một Hiệp định phân định vùng đặc quyền kinh tế, nhưng điều này ko hề dễ dàng và nhanh chóng được."
"Vì vậy biện pháp tạm thời là hai quốc gia cần ký kết một hiệp định hợp tác nghề cá như trước đây để giúp cho ngư dân hai nước dễ đánh bắt. Nhưng Indonesia có vẻ chưa mặn mà với đề xuất này."
"Có lẽ Indonesia là một quốc gia quần đảo nên họ cho rằng họ có nhiều lợi thế để có vùng biển rộng hơn. Nên họ chưa muốn ký kết chăng?"
Trước đó, từng có nhiều vụ Cảnh sát biển Indonesia bắt giữ tàu cá Việt Nam. Sự việc xảy ra ngoài khơi, không có người chứng kiến, nhưng khi xét xử thì tòa án Indonesia luôn đứng về phía cảnh sát biển của họ dù ngư dân Việt luôn khẳng định họ đánh bắt trong vùng biển Việt Nam," ông Hoàng Việt nói.
Kêu gọi thả ngư dân
Bộ Ngoại giao Việt Nam hôm 30/4 cho hay đã kêu gọi Indonesia thả 12 ngư dân bị bắt khi tàu cá của họ hoạt động ở vùng biển 'chồng lấn' với Indonesia, theo Tuổi Trẻ.
Bà Thu Hằng, người phát ngôn Bộ Ngoại giao cho hay Việt Nam đã gửi công hàm tới Đại sứ quán Indonesia đề nghị "xác minh thông tin, điều tra làm rõ vụ việc; không lặp lại hành động tương tự trong tương lai, đồng thời thả ngay các ngư dân của tàu cá BĐ 97916 TS, đối xử nhân đạo và đền bù thỏa đáng cho tàu cá và ngư dân Việt Nam".
Bà Hằng cũng cho hay Việt Nam đồng thời yêu cầu Indonesia "tuân thủ nghiêm túc các quy định của UNCLOS 1982, mà cả Việt Nam và Indonesia là thành viên, trong việc xử lý tàu cá Việt Nam".
Đại diện Bộ Ngoại giao Việt Nam cũng khẳng định các tàu cá của Việt Nam đang đánh bắt trên 'vùng biển Việt Nam', "thuộc khu vực Việt Nam và Indonesia đang tiến hành phân định vùng đặc quyền kinh tế (toạ độ 06026'N - 106047'E, cách đường phân định thềm lục địa năm 2003 5,5 hải lý về phía bắc).
Nhưng Hải quân Indonesia thì nói các tàu cá này đánh bắt cá trái phép trong vùng đặc quyền kinh tế của nước họ, theo AFP hôm 29/4.
Phía Indonesia còn cho biết các tàu cá Việt Nam đâm vào mạn sườn tàu họ nên đã cho nổ súng và bắt giữ 12 người.
Sau đó, bà Pudjiastuti, bộ trưởng Indonesia cho hay sẽ cho nổ tung toàn bộ 51 tàu cá Việt Nam bị bắt giữ cho tới nay. "Chúng tôi yêu cầu chính phủ Việt Nam giải thích và xin lỗi," bà Pudjiastuti cũng nói.
Còn ông Yudo Margono, chỉ huy hạm đội phía Tây của Indonesia thì nói "tàu hải quân Indonesia đã có phản ứng phù hợp", theo AFP.
"Vụ bắt giữ 12 ngư dân Việt Nam diễn ra trong vùng biển Indonesia," AFP dẫn lời ông Yudo Margono, chỉ huy hạm đội phía Tây của Indonesia cho biết. Ông Margono nói thêm rằng: "Tàu hải quân Indonesia đã có phản ứng phù hợp".
Vùng biển 'chồng lấn'
Đây không phải lần đầu tiên Indonesia cáo buộc Việt Nam 'đánh bắt trái phép' trên vùng biển chồng lấn.
Năm 2017, ông Hứa Minh Trung và ông Cao Văn Hoàng cùng ba thuyền trưởng khác của năm tàu cá Kiên Giang và 58 ngư dân bị phía Indonesia tại địa điểm mà phía Indonesia nói là thuộc vùng biển của họ, còn các ngư dân cương quyết nói thuộc địa phận Việt Nam.
Nhiều người trong số này ở tù tại Indonesia hàng năm trời mà không được xét xử.
Luật sư Hà Hải từ Đoàn Luật sư TP Hồ Chí Minh, đại diện quyền lợi cho năm thuyền trưởng bị bắt hồi 2017 từng nói với BBC rằng Việt Nam và Indonesia đã ký hiệp định năm 2003 về phân định ranh giới thềm lục địa.
Luật sư Hà Hải nói rằng "nếu các loại tàu thuyền của hai nước đi vào lãnh thổ của nhau thì cơ quan có thẩm quyền quản lý biển của hai nước được phép yêu cầu các tàu thuyền đó dừng lại kiểm tra."
"Phía Indonesia chỉ được phép truy đuổi tàu cá của Việt Nam khi xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa của Indonesia," ông Hải nói.
Một thuyền trưởng từng bị 'tạm giam' hơn 1 năm tại Indonesia, hồi 2018 từng cho BBC rằng giúp đỡ từ phía chính quyền Việt Nam là rất ít ỏi.
Hơn thế, khi bị bắt, bị đánh, các ngư dân thường buộc phải ký vào biên bản do phía Indonesia đưa ra, trong khi không hiểu nội dung.
Trong khi tàu và máy móc đều bị tịch thu, họ không có gì chưng ra làm bằng chứng về tọa độ đánh bắt cá mà họ luôn khẳng định là vẫn nằm trong vùng biển Việt Nam.
|
|
