Nguyên nhân một nơi trồng hoa hồng lại ra màu đen

[Gibbs]

Türkiye là nơi duy nhất trên thế giới mọc hoa hồng đen tự nhiên nhờ nguồn nước của sông Euphrates. Một loại hoa rất hiếm, chỉ có ở làng Halfeti, tỉnh Şanlıurfa phía đông nam, gần tỉnh Urfa.
Chúng có màu đen vào mùa hè, vào các mùa khác chúng có màu đỏ sẫm. Sự đa dạng này là do chất đất và sự kết hợp của anthocyanin, sắc tố hòa tan trong nước; Đất có tác động rất lớn đến loại sắc tố này vì nó khá nhạy cảm với độ pH.


Những bông hoa hồng đen này được gọi là “karagul” trong tiếng Thổ Nhĩ Kỳ, và trên thân cây cũng có nhiều gai hơn các loài hồng khác.


Karagul đã dần trở nên nổi tiếng với thị trường nội địa, đặc biệt là trong thập kỷ qua. Tên của loài hoa này được đặt cho một bộ phim truyền hình dài tập, một cuốn tiểu thuyết, và nhiều loại nước hoa khác nhau.

Nhờ điều này, ngày càng có nhiều du khách đổ xô đến Halfeti để tận mắt chiêm ngưỡng những bông hoa hồng đen huyền thoại. Cứ vào cuối mỗi mùa xuân, khi thời tiết bắt đầu ấm lên, thị trấn nhỏ bé này lại chuyển mình trở thành một địa điểm du lịch đông đúc.

Nếu tính về sản lượng thì Thổ Nhĩ Kỳ và Bulgaria chiếm 80% thị trường tinh dầu hoa hồng của toàn thế giới.
Tại Halfeti, nhiều nông dân bắt đầu nhìn thấy tiềm năng của hoa hồng đen và mở rộng các trang trại của họ, chúng được chế biến để làm nước hoa, kẹo ngọt truyền thống (Turkish delight) và cả kem.

Mặc dù loại hoa hồng đặc biệt này chỉ mọc lên ở Halfeti, từng có giai đoạn người dân ở đây không mấy bận tâm về chúng. Khi đó hoa mọc đầy trong vườn nhưng không ai chú ý.
“Người dân địa phương không nhận ra rằng loại hoa này rất đặc biệt. Sau đó chúng tôi đưa hoa lên vùng cao hơn và bắt đầu canh tác trong nhà kính”, một quan chức địa phương nói thêm.

Tại Halfeti, một khu nhà kính trồng hoa hồng đen đang được vận hành bởi cơ quan nông nghiệp của thị trấn, với khoảng 1.000 gốc.

Theo ông Ali Ikinci, giáo sư thực vật học tại Đại học Sanliurfa, đến nay thế giới đã phát hiện 20 giống hoa hồng đen khác nhau, và 16 trong số này có nguồn gốc từ Thổ Nhĩ Kỳ.

“Karagul không phải là một loài thực vật đặc hữu ở Halfeti. Nhưng hệ sinh thái, các điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng đặc biệt khiến hoa có màu đậm hơn ở đây. Nếu bạn trồng loài hoa hồng này ở nơi khác, nó sẽ không sẫm màu hoặc không đen như vậy”, ông Ikinci cho biết.

Nằm ngay sát bờ sông Euphrates, Halfeti giống như bước ra từ một bức tranh phong cảnh. Dòng nước xanh lục bảo bao quanh các công trình bằng đá vượt thời gian, được xây dựng trên những ngọn đồi dốc.

Phần lớn thị trấn đã chìm trong nước vào năm 2001, sau khi chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ hoàn tất việc xây dựng công trình đập Birecik để chặn dòng chảy của sông Euphrates. Con đập khiến sinh kế của hàng nghìn hộ gia đình bị xóa sổ, thay đổi hình dạng của cả thị trấn.

Trong trận lụt năm đó, người dân nơi đây đã cố gắng cứu những cây hoa hồng đen và đem chúng lên trồng ở khu vực cao hơn.

Theo giáo sư Ikinc, màu sắc của hoa hồng đen karagul sẽ đậm hơn và mùi hương cũng sẽ nồng hơn nếu chúng được trồng xa hơn về phía biên giới với Syria - cách Halfeti khoảng 60 km về phía nam.

Hoa hồng đen cũng sinh trưởng và phát triển tốt hơn nếu được trồng trên vùng đất cao, vì vùng đất sát sông Euphrates được cho là có độ acid lớn hơn.

Đối với nhiều người dân trong vùng, hoa hồng đen giờ đây là kế sinh nhai duy nhất của họ.

Ông Adnan Aydin, một người sống nhiều thập kỷ ở thị trấn này, cho biết trước đây Halfeti từng là một khu vực nông nghiệp trù phú, cho đến khi con đập Birecik được xây dựng khiến nước ông Euphrates dâng lên và nhấn chìm tất cả.
Người đàn ông này cho rằng, việc phát triển du lịch sẽ giúp cho cuộc sống của người dân địa phương, nhưng trước đây tất cả đều có thể tự chăm lo cho cuộc sống của mình mà không bị phụ thuộc vào ai khác.

“Mọi người từng có thể tự kiếm sống bằng chăn nuôi và nông nghiệp. Ai cũng có vườn cây ăn trái của riêng họ và kiếm được thu nhập từ việc đó”, ông Aydin nói.

“Bạn có thấy con vật nào ở đó không? Chẳng còn thứ gì cả. Nên có cừu, dê hoặc gia súc. Thậm chí chẳng có một con chim nào bay qua”, ông Aydin nói và chỉ tay về phía những sườn đồi khô cằn.
Cư dân Halfeli phải di dời sang một địa điểm khác để nhường “đất” cho công trình đập thủy điện Birecik trên sông Euphrates vào năm 1990. Sau khi đập hoàn thành, địa điểm Halfeti cũ cùng nhiều khu vực xung quanh đã bị ngập nước, nguy cơ nhấn chìm loài hoa quý hiếm cùng hàng chục khu khảo cổ ở Lưỡng Hà cổ đại. Thị trấn Halfeti mới được chuyển sang xây dựng trên vùng đất cách vị trí cũ khoảng 10 km. Những người dân Halfeti đã cùng hợp lực “giải cứu” hoa hồng.