Tên lửa Tomahawk là gì và tại sao Ukraine muốn sở hữu chúng?

[Romano]

Ukraine cho rằng việc sở hữu tên lửa hành trình Tomahawk sẽ giúp nước này gia tăng sức ép buộc Nga phải cân nhắc nghiêm túc hơn trước lời kêu gọi đàm phán chấm dứt chiến tranh của Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Tuy nhiên, sau cuộc hội đàm với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tại Nhà Trắng ngày 17.10, Tổng thống Mỹ Donald Trump tỏ ra thận trọng trước khả năng cung cấp tên lửa hành trình Tomahawk cho Kiev.

Ông cho biết Mỹ muốn tập trung thúc đẩy các nỗ lực ngoại giao và đóng vai trò trung gian hòa bình, thay vì mở rộng gói viện trợ quân sự như kỳ vọng của Ukraine.

Tên lửa Tomahawk là gì?

Tên lửa hành trình tấn công mặt đất Tomahawk là vũ khí dẫn đường tầm xa, chủ yếu được phóng từ tàu chiến hoặc tàu ngầm, dùng để tấn công các mục tiêu sâu trong lãnh thổ đối phương.

Loại tên lửa này được sử dụng lần đầu trong chiến đấu năm 1991, nhưng thực tế đã được đưa vào biên chế từ năm 1983.

Biến thể tầm xa nhất, Block II, có khả năng mang đầu đạn hạt nhân với tầm bắn lên tới 2.500 km. Các phiên bản thông thường hiện đại có tầm bắn khoảng 1.600 km, bay ở độ cao thấp với vận tốc khoảng 880 km/giờ.

Tomahawk dài 6,1 mét, sải cánh 2,5 mét, nặng khoảng 1,5 tấn, với giá ước tính 1,3 triệu USD mỗi quả.

Vì sao Ukraine muốn có Tomahawk?

Theo các chuyên gia, nếu được trang bị Tomahawk, Ukraine sẽ mở rộng đáng kể khả năng tấn công tầm xa, cho phép nhắm vào các mục tiêu nằm sâu trong lãnh thổ Nga như căn cứ quân sự, trung tâm hậu cần, sân bay và sở chỉ huy – những nơi hiện nằm ngoài tầm với của phần lớn các loại tên lửa Ukraine đang có.

Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) ước tính có hàng trăm mục tiêu quân sự của Nga nằm trong phạm vi tấn công của Tomahawk. Ukraine tin rằng việc sở hữu loại vũ khí này sẽ buộc Tổng thống Vladimir Putin phải nghiêm túc hơn trong việc xem xét lời kêu gọi đàm phán trực tiếp của ông Trump nhằm chấm dứt chiến sự.

Bộ trưởng Ngoại giao Ba Lan Radosław Sikorski cũng nhận định Tomahawk có thể đặc biệt hiệu quả trước Nga, bởi quy mô lãnh thổ rộng lớn khiến hệ thống phòng không của Moskva khó bao phủ toàn diện.

Tuy nhiên, việc triển khai Tomahawk với Ukraine cũng đối mặt không ít thách thức. Loại tên lửa này thường được phóng từ tàu chiến hoặc tàu ngầm, những khí tài mà Kiev không sở hữu.

Dù có biến thể phóng từ mặt đất tương đối mới mang tên Typhon, phù hợp hơn với Ukraine, nhưng số lượng bệ phóng hiện rất hạn chế. Quân đội Mỹ được cho là chỉ có hai bệ Typhon, trong khi một mẫu khác – X-Mav, cơ động hơn – mới chỉ được giới thiệu gần đây.

Ngoài ra, số lượng tên lửa Tomahawk sẵn có cũng không nhiều. Một số chuyên gia ước tính Mỹ chỉ có thể cung cấp khoảng 20–50 quả, trong khi loại tên lửa này phát huy hiệu quả tối đa khi được phóng theo loạt.