Nhiều trường hợp đột quỵ gần đây được ghi nhận có liên quan đến thói quen tắm muộn, đặc biệt trong điều kiện thời tiết lạnh hoặc sau khi cơ thể vừa trải qua mệt mỏi, căng thẳng.
Sau khi tắm đêm, người đàn ông 43 tuổi đột ngột đau đầu, ý thức chậm dần đi vào hôn mê. Ảnh: Healthline.
Bác sĩ Thái Đàm Dũng, khoa Cấp cứu, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 (Hà Nội), cho biết gần đây, đơn vị liên tục tiếp nhận bệnh nhân đột quỵ. So với năm ngoái, số ca nhập viện do đột quỵ trong mùa đông năm nay đang có xu hướng gia tăng.
Đột quỵ sau khi tắm đêm
Ông Đ.V.Đ. (45 tuổi, ở Hà Nội) được đưa đi cấp cứu trong tình trạng hôn mê sau khi tắm khuya (ngày 6/12) dù không có tiền sử bệnh lý. Kết quả chẩn đoán cho thấy ông Đ. bị xuất huyết não với khối máu 90 cm³. Bệnh nhân buộc phải phẫu thuật mở sọ để giải ép áp lực não. Hiện tại, bệnh nhân vẫn phải điều trị tích cực, duy trì thở máy, tiên lượng rất nặng.
Một trường hợp khác là bệnh nhân N.X.K. (42 tuổi, Hải Dương). Sau khi tắm đêm ngày 17/12, ông K. đột ngột đau đầu, ý thức chậm dần rồi hôn mê.
Bệnh nhân được sơ cứu tại tuyến trước và chuyển đến Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 vào giờ thứ 3. Dù đã được hồi sức tích cực, do tổn thương chảy máu não quá nặng, bệnh nhân hôn mê sâu và không còn khả năng cứu chữa.
Bệnh nhân đột quỵ được đặt nội khí quản ngay sau khi nhập viện. Ảnh: BVCC.
Theo bác sĩ Dũng, cả 2 trường hợp trên đều là những người bệnh khá trẻ, không có bệnh lý mạn tính. Tai biến xảy ra sau khi người bệnh tiếp xúc với lạnh đột ngột, để lại di chứng nặng nề và đe dọa tính mạng.
"Điều đáng tiếc này có thể không xảy ra nếu chúng ta biết cách phòng tránh hợp lý. Thời tiết lạnh không chỉ gây co thắt mạch máu, làm tăng huyết áp mà còn làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông, dẫn đến cả đột quỵ do xuất huyết não và nhồi máu não. Đặc biệt, thói quen tắm khuya, một vấn đề phổ biến ở Việt Nam, đã trở thành nguyên nhân gây ra nhiều trường hợp đáng tiếc", bác sĩ Dũng nhấn mạnh.
Bác sĩ Nguyễn Ngọc Uyển, khoa Cấp cứu, cũng cho biết nhiều nghiên cứu trên thế giới cho thấy việc tiếp xúc với lạnh là yếu tố nguy cơ thúc đẩy sự gia tăng đột quỵ não, cả đột quỵ chảy máu não và đột quỵ nhồi máu não:
- Sự thay đổi theo mùa và nhiệt độ tác động tới các yếu tố nguy cơ đột quỵ ( tăng huyết áp, tăng đường huyết, tăng lipid máu, rung nhĩ) làm gia tăng nguy cơ đột quỵ.
- Co thắt mạch máu: Có mạch ngoại vi và tăng huyết áp đột ngột thoáng qua sau khi tiếp xúc với lạnh có thể gây vỡ mạch máu não, gây đột quỵ xuất huyết não. Điều này lý giải cho hiện tượng đột quỵ xuất huyết não thường cao nhất vào ngày đầu tiếp xúc với lạnh.
Hình ảnh phim CLVT của bệnh nhân Đ.V. Đ khối máu tụ bán cầu phải với thể tích khoảng 90 cm3. Ảnh: BVCC.
Bên cạnh đó, hiện tượng co mạch nhằm giữ nhiệt cho cơ thể cũng làm tăng độ nhớt của máu. Khi nhiệt độ giảm, cơ thể tăng sản xuất hồng cầu và tiểu cầu để thúc đẩy quá trình trao đổi chất, nhưng điều này lại vô tình làm gia tăng nguy cơ hình thành cục máu đông. Hậu quả là nguy cơ tắc nghẽn mạch máu tăng, dẫn đến nhồi máu não. Đây cũng là lý do đột quỵ nhồi máu não thường xảy ra sau vài ngày tiếp xúc với lạnh.
Dấu hiệu nhận biết đột quỵ
Các bác sĩ khóa Cấp cứu lưu ý người dân cần ghi nhớ nguyên tắc "FAST" - nhận biết những dấu hiệu đột quỵ để kịp thời đưa người bệnh cấp cứu kịp thời, bởi thời gian vàng trong 6 giờ đầu quyết định hiệu quả điều trị.
F (Face - Mặt): Khuôn mặt lệch, tê hoặc yếu một bên.
A (Arms - Tay): Yếu hoặc không nâng được một bên tay.
S (Speech - Lời nói): Nói khó, nói lắp hoặc không hiểu lời nói.
T (Time - Thời gian): Cấp cứu ngay lập tức, vì thời gian vàng trong 6 giờ đầu quyết định hiệu quả điều trị.
Ngoài ra, người dân cũng cần chú ý đến các triệu chứng khác như đau đầu dữ dội, chóng mặt, mất thị lực hoặc mất thăng bằng đột ngột…
Theo chuyên gia, khi gặp đột quỵ mùa lạnh, cần gọi ngay cấp cứu, đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất. Việc đưa người bệnh đến bệnh viện sớm giúp người bệnh được điều trị kịp thời hạn chế được các di chứng về sau.
"Nếu bạn không phải nhân viên y tế, trong quá trình chờ cấp cứu, không nên tự ý cho người bệnh sử dụng bất kỳ loại thuốc nào vì một số loại thuốc sẽ làm tình trạng xuất huyết não trở nên nghiêm trọng hơn và làm các biến chứng sẽ càng nặng nề hơn, tăng nguy cơ tử vong", bác sĩ Uyển khuyến cáo.
Bên cạnh đó, người dân cần lưu ý không chích máu ngón tay người bệnh, không cử động hoặc lắc người bệnh, không cho người bệnh ăn hay uống để tránh nguy cơ sặc. Người nhà cũng không nên cạo gió hay nặn chanh vào miệng người bệnh, vì đây là những quan niệm sai lầm, không mang lại lợi ích nào cho quá trình cấp cứu đột quỵ.
Bác sĩ Dũng khuyến cáo khi phát hiện người bị đột quỵ trong thời tiết lạnh, cần để bệnh nhân nằm nghiêng một chỗ, nới lỏng quần áo và không mặc đồ quá chật. Đồng thời, người nhà nên ghi lại thời gian xuất hiện các dấu hiệu đột quỵ và tình trạng của người bệnh để cung cấp cho nhân viên y tế khi cần thiết
Không có nghề nào tuyệt vời hơn nghề y
Nghề bác sĩ vất vả về mặt thời gian, tổn hao nhiều năng lượng và cảm xúc. Thế nhưng, trên thế gian này, không có nghề nào tuyệt vời hơn nghề y. Chạy trời không khỏi đau là tập hợp các ghi chép của tác giả Adam Kay trong 6 năm hành nghề y từ 2004 đến 2010, cuốn sách là bản báo cáo không khoan nhượng về công việc của đội ngũ y tế của Vương quốc Anh đang làm việc ngày đêm nhưng chưa được nhìn nhận và tôn trọng đúng mức.
