Phát hiện bước ngoặt về cơn bão ngoài hệ Mặt Trời

[pizza]

Giới thiên văn lần đầu ghi nhận một vụ phun trào khối lượng nhật hoa trên sao lùn đỏ cách Trái Đất 133 năm ánh sáng với mức độ bùng nổ gấp hàng chục nghìn lần các cơn bão Mặt Trời.
Các nhà khoa học quốc tế vừa công bố phát hiện mang tính bước ngoặt khi quan sát thành công một cơn bão sao trên một ngôi sao ngoài Hệ Mặt Trời. Công trình được đăng tải trên tạp chí Nature cho thấy vụ phun trào khối lượng nhật hoa (CME) trên sao lùn đỏ StKM 1-1262 dữ dội đến mức có thể xóa sổ bầu khí quyển của bất kỳ hành tinh nào ở gần.

Theo nhóm nghiên cứu, dữ liệu được thu thập bởi mạng kính thiên văn châu Âu LOFAR đã ghi lại sự kiện. Đây là lần đầu tiên giới khoa học quan sát được một CME trên một ngôi sao khác ngoài Mặt Trời. Nhà thiên văn học Cyril Tasse (Đài quan sát Paris), đồng tác giả nghiên cứu, nói: “Đây là lần đầu tiên chúng tôi phát hiện một vụ phun trào như vậy trên một ngôi sao khác”.

Vụ nổ được mô tả có cường độ ít nhất mạnh hơn 10.000 lần các cơn bão Mặt Trời quen thuộc với Trái Đất. Theo ông Tasse, điều này phản ánh tính chất “bất ổn và mạnh bạo hơn nhiều” của các sao lùn đỏ so với Mặt Trời. Những hiện tượng cực đoan như vậy đặt ra thách thức lớn cho khả năng tồn tại sự sống trên các hành tinh lân cận.


Hình minh họa vụ phun trào khối lượng nhật hoa (CME). Ảnh: NASA.
Phát hiện này có thể tác động đáng kể đến định hướng tìm kiếm ngoại hành tinh có khả năng sinh sống. Hiện nay, sao lùn đỏ được xem là loại sao phổ biến nhất trong vũ trụ và có kích thước tương đương Trái Đất. Tuy nhiên, với các vụ phun trào mạnh đến mức hủy diệt bầu khí quyển, khả năng duy trì điều kiện thuận lợi cho sự sống tại các hệ sao này trở nên đáng nghi vấn.

Philippe Zarka, Giám đốc nghiên cứu tại Đài quan sát Paris và là đồng tác giả nghiên cứu, nhận định: “Phát hiện tín hiệu vô tuyến này mở ra kỷ nguyên mới cho nghiên cứu thời tiết không gian tại các hệ sao khác”.

Ông Zarka nhấn mạnh rằng hiểu biết mới về hoạt động từ trường của sao lùn đỏ sẽ giúp xác định chính xác hơn mức độ ảnh hưởng của chúng đối với môi trường hành tinh xung quanh.

Nhóm nghiên cứu cho biết họ đã xây dựng hệ thống xử lý dữ liệu cho phép ghi nhận cả những biến động từ các ngôi sao nằm trong trường quan sát, dù vốn dĩ không phải mục tiêu chính của LOFAR.

Sự bùng nổ trên StKM 1-1262 cũng góp phần giải thích nguyên nhân khiến nhiều ngoại hành tinh quanh sao lùn đỏ bị mất khí quyển hoặc trở nên vô sinh, theo AFP.

VietBF@ sưu tập