Những chiếc đinh vàng trên cánh cổng đỏ dẫn vào Cố Cung - Tử Cấm Thành không chỉ là chi tiết trang trí, mà c̣n là di sản cần được bảo vệ.
H́nh ảnh cánh cổng đỏ đính 81 môn đinh dẫn vào Tử Cấm Thành. Ảnh: Sohu.
Trong thời đại mà quyền lực vương triều chỉ c̣n là dĩ văng, những nơi từng là lănh địa cấm kỵ, chỉ dành cho vua chúa nay lại trở thành điểm đến dễ dàng cho công chúng. Điển h́nh như Tử Cấm Thành - biểu tượng quyền lực của triều đại phong kiến Trung Hoa - nay chỉ cần một tấm vé tham quan, ai cũng có thể bước vào.
Tuy nhiên, giữa ḍng người tấp nập trong những kỳ nghỉ lễ, không phải ai cũng để ư đến hàng trăm chiếc "nút tṛn" nhô ra trên cánh cổng đồ sộ của hoàng cung. Những chi tiết này không đơn giản là để trang trí - chúng được gọi là môn đinh (c̣n gọi là đinh cửa) và là một phần quan trọng của kiến trúc cung đ́nh xưa, Sohu viết.
Thời cổ đại, cửa gỗ lớn thường được gia cố bằng đinh sắt. Tuy nhiên, đinh lộ ra ngoài vừa gây mất thẩm mỹ, vừa tiềm ẩn nguy cơ gây thương tích. Để khắc phục, các nghệ nhân xưa sáng tạo nên những chiếc môn đinh - vừa che đinh, vừa tăng tính trang trí.
Ban đầu, môn đinh được làm bằng gỗ, nhưng theo thời gian, gỗ dễ bị mục ruỗng, v́ vậy chúng dần được thay thế bằng chất liệu đồng. Về sau, cùng với sự phát triển của kỹ thuật, môn đinh ngày càng tinh xảo, trở thành biểu tượng đặc trưng chỉ xuất hiện trong các phủ đệ quan lại quyền quư.
Ở Trung Hoa phong kiến, mọi thiết kế đều phản ánh trật tự đẳng cấp xă hội. Trong triều đại nhà Thanh, số lượng và cách sắp xếp môn đinh trên cửa chính có ư nghĩa rơ ràng. Chỉ hoàng cung mới được phép có tới 81 chiếc môn đinh trên mỗi cánh cửa, các phủ đệ của quan lại cấp thấp hơn buộc phải giảm số lượng này theo thứ bậc. Ngày nay điều này có vẻ khắt khe, nhưng trong xă hội xưa, nó là biểu hiện tự nhiên của chế độ phong kiến.
Truyền thuyết kể lại từng có thời gian người dân được phép chạm tay vào môn đinh, hành động này được tin là mang lại may mắn. Tuy nhiên khi Tử Cấm Thành mở cửa rộng răi cho khách tham quan, ḍng người đông đúc đă vô t́nh gây áp lực lên những di tích quư giá.
Thực tế, các môn đinh trên cổng chính Tử Cấm Thành ngày nay được coi là cổ vật cần được bảo tồn nghiêm ngặt. Việc du khách liên tục chạm tay có thể khiến bề mặt bị bào ṃn, oxy hóa, làm hư hại không thể phục hồi. V́ vậy, ban quản lư đă buộc phải ra quy định - tuyệt đối không được chạm tay vào các môn đinh - nhằm đảm bảo các chi tiết lịch sử này được giữ ǵn trọn vẹn cho thế hệ mai sau.
Tử Cấm Thành không chỉ là điểm đến du lịch - đó c̣n là một lát cắt lịch sử. Những chiếc đinh tưởng chừng nhỏ bé trên cánh cổng hoàng gia ấy, thực chất đang kể lại câu chuyện về một thời kỳ đầy quy củ, lễ nghi và quyền uy. Và như mọi câu chuyện cổ - điều quan trọng nhất là phải biết trân trọng, ǵn giữ nó.