Theo như lời của bác sĩ Pháp gốc Việt về hưu Nguyễn Quốc Nam ở thủ đô Paris, nói rằng chống đại dịch COVID-19 phải bằng phương pháp khoa học, chứ không phải bằng ư chí của chế độ, v́ vậy ông đồng t́nh với biện pháp chống dịch 5K ở Việt Nam (Khẩu trang – Khử khuẩn – Khoảng cách – Không tập trung – Khai báo y tế).
Một chốt kiểm soát ở Tp. Hồ Chí Minh, tháng 9/2021. Photo VOA.
Ông cũng nêu quan ngại về vấn đề sức khỏe của người lao động nghèo, đặc biệt là những người trẻ, một số trong nhóm này đă quyết định rời bỏ thành phố Hồ Chí Minh về quê chống dịch, trong khi việc tiếp cận vaccine của họ th́ không dễ dàng.
Sau đây là nội dung cuộc phỏng vấn giữa VOA và bác sĩ Nguyễn Quốc Nam.
Bác sĩ Nguyễn Quốc Nam |
VOA: Hiện nay số ca nhiễm và tử vong COVID-19 tại Việt Nam vẫn c̣n tăng, đặc biệt ở Tp. Hồ Chí Minh, bác sĩ nhận định ǵ về t́nh h́nh dịch bệnh ở Việt Nam?
Bác sĩ Nguyễn Quốc Nam: Đó là nỗi lo của tất cả những người Việt Nam chúng ta. Tôi ngạc nhiên là cũng cùng đợt dịch này, cùng một ekip và cùng nhóm người trong nước để lo về việc này, nhưng t́nh h́nh lại khác hẳn với năm vừa qua.
Bây giờ th́ có vaccine rồi, trong nước làm quỹ mua vaccine, và chờ đợi sự viện trợ, riêng Mỹ thôi đă viện trợ cho Việt Nam 6 triệu liều.
Khi chưa có vaccine, tôi nghĩ việc kêu gọi đồng bào thực hiện 5K rất là hay. Ngoài cái đó ra, tôi thấy không có ǵ tích cực trong việc lo cho sức khỏe của người dân, chẳng hạn như lập khu cách ly không đáp ứng điều kiện vệ sinh cần thiết, người ta bị dương tính mà c̣n gom chung với nhau như vậy mà không săn sóc tốt th́ là mối lo rất lớn.
Những ǵ mà ḿnh ở bên ngoài nh́n thấy chỉ là tảng băng nổi lên một phần nhỏ thôi, c̣n phần lớn ở dưới, v́ đặc tính của chế độ không cho người dân biết tất cả sự thật, nên ḿnh chỉ biết qua sự công bố của họ thôi. Tôi nghĩ người dân cũng ở trong hoàn cảnh đó, và khi họ không c̣n niềm tin nữa th́ điều đó rất tai hại.
Hiện nay, điều quan trọng là phải làm thế nào để người dân có được những liều vaccine của quốc tế viện trợ.
VOA: Một số người dân đồng t́nh với cách pḥng chống dịch của chính quyền, một số tỏ ra lo sợ, một số phàn nàn về t́nh trạng ngăn cấm đi lại v́ như vậy cuộc sống của họ khó khăn. Bác sĩ có kỳ vọng rằng cách chống dịch của Việt Nam sẽ thành công?
Bác sĩ Nguyễn Quốc Nam: Tôi rất bi quan. Tôi không tin rằng mức độ bảo hiểm xă hội của đất nước Việt Nam ở tầm vóc của các quốc gia tân tiến.
Trong quá khứ ḿnh cũng đă nh́n thấy rồi, ḿnh không thể tiếp tục nói những điều không thật đối với người dân; việc mất niềm tin và sự hoảng loạn, ví dụ như người ở thành phố bỏ chạy về các tỉnh nông thôn, những điều này chứng minh cho thấy rơ rằng người dân đă mất niềm tin và họ rất lo sợ, họ không an tâm. Điều này khiến tôi không lạc quan.
Tôi chỉ hy vọng rằng số lượng vaccine mà quốc tế viện trợ cho Việt Nam sẽ đến được lớp người cùng khổ nhất, v́ đó là những người ở trong t́nh trạng bị lây nhiễm dễ dàng nhất, v́ họ chung đụng với nhau, một yếu tố làm cho sự lây lan; họ ăn uống không đầy đủ nên cơ thể cũng yếu hơn.
Ngay cả những người trẻ trong tầng lớp thấp nhất ở Việt Nam là bị thiệt tḥi nhiều nhất, họ bị lây nhiễm nhiều nhất, điều này trái ngược với các quốc gia tân tiến - ở các quốc gia tân tiến người trẻ bị lây nhiễm v́ họ đi chơi không tôn trọng luật lệ, c̣n ở trong nước th́ ngược lại, luật lệ rất khắt khe.
Tôi không nghĩ rằng ḿnh chống được đại dịch bằng ư chí. Ḿnh chống đại dịch bằng khoa học, chứ không chống đại dịch bằng ư chí được! Trong những quốc gia dùng ư chí để thống trị th́ nó không có cho ḿnh có cái nh́n lạc quan cho tương lai.
VOA: Bác sĩ có nói rằng vaccine là một biện pháp hữu hiệu nhất để pḥng chống dịch. Bác sĩ đánh giá như thế nào về khả năng Việt Nam tự sản xuất vaccine và vaccine này được kỳ vọng sẽ tiêm cho người dân trong năm 2022?
Bác sĩ Nguyễn Quốc Nam: Hiện nay việc điều chế vaccine theo method mới là RNA messenger. Nó dễ hơn method cũ.
Kiến thức khoa học của giới y khoa Việt Nam có khả năng để làm điều này với điều kiện là các pḥng thí nghiệm có bằng sáng chế đồng ư chuyển giao công nghệ điều chế cho Việt Nam th́ Việt Nam có khả năng.
Chứ tự Việt Nam sáng chế ra vaccine, cả trong quá khứ đến bây giờ, th́ tôi chưa thấy. Việt Nam từng nói rằng sẽ có vaccine thế này thế kia, hết tháng 6 rồi đến tháng 9 nói sẽ có, tôi đoán rằng đó chẳng qua là do áp lực của quần chúng...
Hiện nay các quyền lợi của các pḥng thí nghiệm quá lớn và tôi chưa thấy có dấu hiệu rằng các pḥng thí nghiệm sẽ từ bỏ bằng sáng chế của ḿnh.
Nếu được chuyển giao kỹ thuật, th́ tôi nghĩ Việt Nam sẽ làm được, cũng giống như Ấn Độ, Cuba...
VOA: Từ quan sát quốc tế, kinh nghiệm chống dịch ở châu Âu và các nước, bác sĩ có đề xuất cho Việt Nam?
Bác sĩ Nguyễn Quốc Nam: Tôi nghĩ rằng thông tin là điều kiện tiên khởi. Nếu trước đây ở Vũ Hán (Trung Quốc) có thông tin chính xác cung cấp cho y tế quốc tế để cho họ t́m hiểu và chế tạo vaccine th́ đại dịch không đến nỗi như ngày hôm nay. Cả thế giới muốn điều tra ở bên Trung Quốc v́ họ bưng bít thông tin. Như vậy điều đầu tiên là phải cho người dân có được thông tin rộng răi và chính xác. Điều này rất quan trọng v́ niềm tin rất quan trọng.
Trong các quốc gia tân tiến, nếu chính phủ muốn làm cái ǵ đó mà người dân không tin tưởng th́ bị cản trở rất nhiều và mục tiêu đạt được cũng rất hạn hẹp. Điều này có vẻ như rất khó cho các chế độ như chế độ cộng sản, nơi họ bưng bít thông tin từ lớn đến nhỏ, từ không quan trọng đến quan trọng.
Thứ nữa là người dân phải có được các phương tiện công bằng. Nếu chính phủ không có khả năng th́ phải nhận viện trợ, và phải chắc rằng các khoản viện trợ đến tay người dân, chứ không phải dành cho các cấp lănh đạo. Một số người huênh hoan (trên mạng xă hội) rằng họ không phải đăng kư ǵ mà cũng được vaccine th́ điều đó chứng tỏ rằng chế độ không công bằng.
Thông tin và sự công bằng là hai điều kiện quan trọng để có thể đối đầu với đại dịch như hiện nay. Tôi thấy nơi nào người dân có sự tin tưởng nhiều từ chính quyền th́ nơi đó chiến dịch chống dịch bệnh có thành quả tốt đẹp hơn hết.
