Một khu vực bên trong Vườn Truyền Thống Việt (Viet Heritage Garden), nơi bà con ở đây gọi thân thương là Vườn Rau Việt th́ h́nh như đă thức từ rất sớm. Mà con đường Robert, gần khu thương xá Việt Nam sầm uất Grand Century Mall vẫn c̣n “ngủ muộn” vào sáng ngày cuối tuần.
Ông Chiên Đặng: “Rất nhiều đứa nhỏ lớn lên ở Mỹ không biết tên của các loại rau Việt, nhưng từ khi chúng nó được dẫn đến đây th́ đều biết.” (H́nh: Kalynh Ngô)
“Luống cải của chị hôm nay lên xanh quá.”
“Mấy trái cà tuần trước có chút xíu hôm nay to vầy rồi nè.”
“Chú ơi đóng thêm giùm con dàn gỗ này để nó giữ mấy cái cây của con không bị ngă.”
“Hôm nay bà chủ quán cà phê cho ḿnh ăn ǵ đây ta?…”
Cái t́nh nhớ quê hương
Như tất cả những Chủ Nhật khác, khoảng 7 giờ sáng, một góc của công viên Kelly Park, đường Robert, San Jose, đă vang tiếng gọi nhau í ới, tiếng chuyện tṛ rổn rảng của những người thuộc cộng đồng Việt Nam sinh sống ở tại thành phố Bắc California này.
Cư dân vườn rau hát bài “Bà Mẹ Quê.” (H́nh: Kalynh Ngô)
Trong buổi sớm ngày cuối tuần, trong cái không khí se lạnh đủ cho người ta ngửi được mùi rau, trái đặc thù của vùng quê Việt Nam nồng khắp cả một góc đường.
Từ xa, cựu Nghị Viên Tâm Nguyễn tay ôm đàn, hát vang bài ca “Vườn Rau Việt” do chính ông viết.
Rất hiếm khi những sáng Chủ Nhật ở Vườn Rau Việt lại thiếu sự hiện diện của ông. Bởi v́ cách đây bốn năm, khi ông c̣n là nghị viên Khu Vực 7, Vườn Rau Việt được ra đời chính là do ư kiến của ông.
Kể lại lịch sử vườn rau, ông Tâm nói: “Bốn năm trước, từ năm 2015, khi tôi c̣n là nghị viên, tôi đă t́m cách khai trương lại Vườn Truyền Thống Việt với diện tích 4.5 mẫu đất. Nơi đây đă từng phải đóng cửa một thời gian v́ gặp khó khăn, nên khi phục hồi lại, tôi thấy bên cạnh có miếng đất rộng ḿnh chưa sử dụng tới và đặc biệt bên cạnh đây có hai khu dân cư, khoảng 300 người cao niên Việt Nam ở. Họ sống trên lầu, không có đất, không có không gian bên ngoài cho họ, nên tôi nghĩ rất thích hợp cho người dân sử dụng khoảng đất này làm vườn rau.”
Hoài Việt, cậu bé người Mỹ gốc Việt đến vườn rau mỗi tuần. (H́nh: Kalynh Ngô)
Do đó, cùng với bà con đồng hương và những người t́nh nguyện khác, ông đă xin phép thành phố, dùng nửa mẫu của Vườn Truyền Thống Việt để tạo nên Vườn Rau Việt.
“Đă hai năm, từ khi Vườn Rau Việt ra đời, tôi rất vui mừng khi thấy vườn rau đáp ứng được nhu cầu và t́nh cảm của đồng bào,” ông Tâm cười nói.
Bà Minh Ngọc, cư dân của thành phố San Jose, Khu Vực 7, trong chiếc áo bà ba Nam Bộ và chiếc nón lá Việt Nam, tiếp lời ông Tâm: “Vườn Rau Việt, không những đem lại các loại rau quả ‘organic’ không có chất hóa học, mà c̣n gợi nhớ t́nh quê hương. Những người lớn tuổi ở đây rất vui được gặp nhau mỗi cuối tuần, có cà phê, có bún, có cháo…”
Ấm áp t́nh đồng hương
Có ai đó đă nói rằng “Tuổi già sợ nhất là sự cô đơn.” Hay “Tuổi già rất cần người nói chuyện.”
Nhất là ở một nơi mà “thời gian trôi vun vút không như Sài G̣n” th́ cái tâm lư “thèm có người để được nói chuyện” có lẽ cũng là một nỗi khát khao của những người ở tuổi cao niên? Đặc biệt là người Việt tị nạn, người Việt tha hương.
Một phụ nữ người xứ Huế lớn tuổi đang cặm cụi tỉa lại giàn bông bí nói: “Sáng Chủ Nhật nào tôi cũng ra đây, làm để giải trí, dùng thời gian về hưu của tuổi già ra đây để trồng cây trái. Nếu có th́ ăn, nếu không có th́ cũng là hưởng tuổi nhàn. Đó là niềm vui nhất của gia đ́nh các cô các bác ở đây.”
Niềm vui, đối với những người cao niên của cộng đồng người Việt San Jose nơi đây đơn giản như vậy. Họ vui với cây cỏ, hoa trái. Họ vui khi được chia sẻ và phục vụ đồng hương, từ những ly cà phê cho đến những bữa ăn sáng ấm t́nh đồng hương.
“Quán” cà phê Vườn Rau Việt của bà Linh Vũ là thế. “Quán” của bà “mở cửa” từ khoảng 9 giờ sáng, có “bán” cả món ăn sáng. Mỗi tuần là một thực đơn khác nhau.
Vẫn không ngừng tay pha cà phê cho “khách” bà vừa cười vừa nói: “Ngày xưa cô làm cho tiệm Coffee Lover, cô có kinh nghiệm pha cà phê 10 năm. Cô yêu nghề cà phê nên muốn ra đây cho anh chị em trong vườn uống cho vui, hổng có buôn bán ǵ đâu.”
Một góc của Vườn Rau Việt. (H́nh: Kalynh Ngô)
Cứ thế, một ly ít đường cho người này, một ly đen đá cho người kia. Không chỉ cà phê, bà Linh Vũ chuẩn bị cả bữa ăn sáng cho mọi người. Món xôi lá dứa thơm nồng nghi ngút khói ấm ḷng những người Việt xa quê.
T́nh đồng hương là thế!
Giữ ǵn văn hóa Việt
Như ông Tâm Nguyễn nói, Vườn Rau Việt ra đời là do sự đồng ḷng và hưởng ứng của nhiều t́nh nguyện viên. Trong đó, có ông Chiên Đặng, một cựu quân nhân Việt Nam Cộng Ḥa.
Tay vẫn c̣n cầm cây cuốc to, tạm dừng công việc cuốc đất để giúp một đồng hương trồng lại cái cây cho vững, ông nói: “Vườn Rau Việt này có rất nhiều loại rau người Việt thích và thường dùng mỗi ngày. Lúc đầu c̣n khó khăn là đất c̣n mới, nhưng thời gian sau ḿnh đă khai phá thuần thục, đă tương đối tốt. Ra đây, người Việt gặp nhau nói chuyện này chuyện kia, chuyện trước 75, sau 75, chuyện nước Mỹ…”
“Nhiều người đă đưa con cháu ra đây để thấy các loại cây trái đặc trưng của người Việt. Rất nhiều đứa nhỏ lớn lên ở Mỹ không biết, nhưng từ khi chúng nó được dẫn đến đây, chúng nó đă biết tên của các loại rau Việt,” ông kể.
Vườn Rau Việt không chỉ là nơi những người cao niên họp mặt mà nơi đây như niềm mong mỏi của những người tạo nên, là nơi một thế hệ Việt Nam sinh ra, lớn lên ở Mỹ t́m đến để không quên bản sắc dân tộc.
Mỹ Phương, một bạn trẻ lớn lên ở Mỹ, vẫn thường đến đây mỗi cuối tuần. Cô đưa cả chồng, là một người Mỹ và hai con của ḿnh đến để hiểu về văn hóa Việt Nam. Cô nói về Vườn Rau Việt: “Vườn Rau Việt này đối với em có rất nhiều ư nghĩa. Thứ nhất là với các bác lớn tuổi họ có thời gian đến đây để làm vườn, gặp gỡ bạn bè hàn huyên tâm sự. C̣n tuổi của tụi em th́ ḿnh nhớ đến các loại rau khi ḿnh c̣n ở Việt Nam. C̣n lứa tuổi con của em th́ em giới thiệu các bé cây này cây kia.”
Nửa mẫu của Vườn Truyền Thống Việt sau hai năm giờ đă xanh tươi đủ các loại rau, trái. Mỗi người dân được “sở hữu” một góc nhỏ, và tự họ chọn gieo trồng loại cây ḿnh thích.
Ông Tâm Nguyễn: “Vườn Rau Việt ra đời là do sự đồng ḷng và hưởng ứng của nhiều t́nh nguyện viên.” (H́nh: Kalynh Ngô)
Giàn mướp sai trái xanh um. Giàn bầu với một năm được mùa với những trái to, dài. Những cây cà sai quả. Những thửa rau lang xanh ngắt. Giàn bông bí vàng rực một góc vườn.
Chắc chắn, những bông hoa bí có mặt trong Vườn Rau Việt ngày nay để thỏa nỗi ḷng nhớ một miền quê nào đó trong mỗi người Việt Nam, và có lẽ, cũng như cố nhà thơ Giang Hữu Tuyên từng mong mỏi trong bài “Dẫu Vườn Xưa Có Thành Hoang Phế”:
“Nén đau thương gắp chùm bông bí
Ăn đi con để kịp lên đường
Dẫu vườn xưa có thành hoang phế
Cũng nên về dựng lại quê hương”
Mặt trời bắt đầu lên cao. Quán cà phê “dă chiến” vẫn “đông khách.” H́nh như mọi người chưa muốn về.
Mùi đất, mùi lá, mùi cỏ thoang thoảng giữa các giọng nói từ mọi miền Nam, Trung, Bắc Việt Nam.
Trước khi ra về, mọi người quây quần lại, tiếng đàn của ông Tâm Nguyễn vang lên, đệm cho “dàn đồng ca” Vườn Rau Việt ca khúc “Bà Mẹ Quê” của cố nhạc sĩ Phạm Duy.
“Vườn rau, vườn rau xanh ngắt một màu
Có đàn, có đàn gà con nương náu
Mẹ quê, mẹ quê vất vả trăm chiều
Nuôi đàn, nuôi một đàn con chắt chiu…”
Tiếng hát cao vút, thấm đẫm ḷng hoài hương, vang khắp khu vườn.
Quê hương trong từng ngọn rau, trái cà của người Việt tị nạn, là đây! (Kalynh Ngô)
