Bài toán sơ tán 10 triệu người dân thủ đô Iran

[Romano]

Thủ đô Tehran với 10 triệu dân phải đối mặt với tình trạng tắc nghẽn giao nghiêm trọng, khiến việc sơ tán khẩn cấp trở nên bất khả thi.Ngày 16/6, Israel yêu cầu người Iran di tản khỏi khu vực phía Bắc thủ đô Tehran, trong bối cảnh căng thẳng quân sự giữa hai quốc gia chưa có dấu hiệu hạ nhiệt. Cùng ngày, Israel ném bom trụ sở của Đài phát thanh-truyền hình Iran (IRIB) với toàn bộ cảnh tượng tàn phá được ghi lại trong một chương trình phát sóng trực tiếp.

Các chuyên gia cho biết những động thái này là một phần trong "cuộc chiến tâm lý" của Israel nhằm vào người dân Iran.Theo kênh Al Jazeera, người phát ngôn tiếng Arab của Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) - ông Avichay Adraee đã đưa ra "cảnh báo khẩn cấp" trên mạng xã hội X ngày 17/6, kêu gọi người dân sơ tán khỏi Quận 3, một khu vực xanh tươi, giàu có ở phía Bắc Tehran, nơi có nhiều đại sứ quán nước ngoài. Đính kèm bài đăng là một bản đồ 3D và cảnh báo gửi tới người dân rằng việc hiện diện tại địa điểm này "gây nguy hiểm" cho tính mạng của họ. Hình thức khá giống với những lời cảnh báo ông đưa ra trong suốt cuộc xung đột Israel - Hamas ở Gaza và cuộc ném bom Liban.

Sau đó, đồng minh thân cận nhất của Israel là Mỹ cũng gửi đến người dân Iran đề nghị di tản. Tối 16/6 (giờ địa phương), Tổng thống Donald Trump đăng lên mạng xã hội Truth Social nêu bật: "Thật đáng xấu hổ và lãng phí sinh mạng con người. Nói đơn giản: IRAN KHÔNG ĐƯỢC SỞ HỮU VŨ KHÍ HẠT NHÂN. Tôi đã nhắc đi nhắc lại nhiều lần! Mọi người cần lập tức sơ tán khỏi Tehran".

Theo tờ Washington Post, không rõ điều gì đã thôi thúc ông Trump kêu gọi sơ tán khỏi thủ đô Iran với dân số gần 10 triệu người.

Phóng viên Maziar Motamedi của Al Jazeera tại Tehran nhận định sẽ rất khó để tất cả cư dân thủ đô rời đi trong một khoảng thời gian đảm bảo an toàn cho họ. Một lý do là thủ đô của Iran có dân số lớn, khoảng 10 triệu người, đông hơn cả London (Anh) hay New York (Mỹ). Nếu mở rộng bao gồm các vùng ngoại ô và thị trấn xung quanh, dân số của Tehran sẽ vào khoảng 14-15 triệu người.

Bên cạnh đó là tình trạng tắc nghẽn giao thông nghiêm trọng vốn đã phổ biến ở Tehran, đặc biệt là vào giờ cao điểm hoặc ngày lễ. Nhiều tuyến đường tại Tehran vào ngày 17/6 đã đông cứng do ùn tắc giao thông trên khắp thành phố khi người dân cố gắng sơ tán.

Một yếu tố tác động khác là Tehran được bao quanh bởi địa hình đồi núi và có chưa đến một chục tuyến đường chính dẫn ra khỏi thành phố.Al Jazeera đã trao đổi với một số cư dân đang cố gắng rời khỏi Tehran và nhận được phản hồi rằng một chuyến đi thường mất 7-8 giờ để đến khu vực bên bờ Biển Caspi giờ đây có thể mất từ 18 đến 24 tiếng đồng hồ, do tình trạng giao thông.

Hơn nữa, phóng viên Dorsa Jabbari của Al Jazeera giải thích: “Không có hầm trú bom ở Iran, bởi vậy mọi người thực sự không có nơi nào để đi. Đây là tình huống không thể tưởng tượng được đối với hầu hết người dân Iran. Họ chưa từng chứng kiến bom rơi xuống Tehran kể từ Chiến tranh Iran-Iraq, và cuộc chiến đó đã kết thúc cách đây 37 năm”.

Một cư dân ở phía Bắc Tehran nói với Al Jazeera rằng các viên chức đã đề xuất sử dụng nhà ga tàu điện ngầm và trường học trong thành phố để làm nơi trú ẩn. Tuy nhiên, những công trình này không được thiết kế để chịu được loại bom mà Israel đã thả xuống thủ đô.

Việc di dời số lượng lớn người dân đến các vùng khác của đất nước không phải là điều dễ dàng. Israel còn nhắm mục tiêu vào các địa điểm trên khắp Iran, đồng nghĩa với việc không còn điểm đến nào thực sự an toàn.

Sáng 18/6, Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) đã tiến hành loạt không kích mới nhắm vào các mục tiêu quân sự tại thủ đô Tehran của Iran, đánh dấu bước leo thang nghiêm trọng trong căng thẳng giữa hai quốc gia.

Thông báo chính thức từ IDF nêu rõ các cuộc tấn công đã nhắm vào một cơ sở sản xuất tên lửa cùng các nhà máy lọc dầu và kho chứa nhiên liệu gần Tehran. Nhiều nhân chứng tại hiện trường xác nhận đã quan sát thấy đám cháy lớn và khói bốc lên từ khu vực bị tấn công.

Trước đó một ngày, IDF cho biết chiến dịch quân sự nhằm vào Iran sẽ không kết thúc cho đến khi "loại bỏ mối đe dọa từ chương trình hạt nhân và tên lửa đạn đạo của Iran".