(Ảnh: mọi người tụ tập lại để chụp ảnh sau khi đi diễu hành. Bấm vào các ảnh sẽ phóng to lên)
Hôm qua Thứ Bẩy 24/05/2014 một cuộc biểu tình phản đối Trung Quốc ở quảng trường Capitole trung tâm thành phố Toulouse đã diễn ra rất tốt đẹp, trong tinh thần đoàn kết và ôn hòa, không xảy ra hiện tượng xung đột hay quá khích nào. Số lượng người tham gia cũng khá đông, nếu tính tỷ lệ số người tham gia so với số người sinh sống, thì Toulouse có lẽ không thua bất cứ nơi nào. Sự quan tâm của bạn bè Pháp và quốc tế đối với cuộc biểu tình cũng rất lớn. Các tờ rơi được in ra bằng tiếng Pháp để giải thích về các sự kiện cho bạn bè và những người đi qua đi lại đã được phát hết ngay trong những phút đầu, với những người đến sau không còn tờ rơi để phát cho họ. Nhiều bạn bè Pháp và quốc tế đã cùng tham gia biểu tình. Một số người ở khá xa Toulouse (ví dụ như Albi cách Toulouse gần 100km) cũng phóng xe đến để cùng biểu tình.
(Ảnh: khí thế trước khi bắt đầu chương trình chính thức)
Các bạn trẻ là cựu sinh viên hoặc đang là sinh viên và nghiên cứu sinh ở Toulouse là những người nhiệt tình nhất đứng ra chuẩn bị và tham dự biểu tình. Ban tổ chức chủ yếu gồm các bạn cựu sinh viên hiện đang sinh sống ở Toulouse bằng nghề “phi hành tỏi” (bạn Khiêm, bạn Long, bạn Đức, bạn Tùng, bạn Hà, bạn Thùy, …), tự đứng ra chi tiền để lo sắm các thứ và vận động mọi người và các hội cùng tham dự. Tôi có được các bạn ấy mời đọc một bài diễn văn bằng tiếng Việt cho cuộc biểu tình, coi như là đại diện của người Việt sinh sống tại Toulouse, và giúp chuẩn bị một số thứ, như cờ quạt và tìm các biểu ngữ và khẩu hiệu thích hợp cho biểu tình.
Về việc cờ quạt, các bạn đã liên hệ được với các thành phố khác như Paris, Montpellier, Strasbourg gửi đến cho mượn cờ VN và áo có in hình cờ VN [cuối cùng thì Paris không gửi đến vì Montpellier và Strasbourg đã gửi đến đủ nhiều]. Tuy nhiên, cờ Pháp và cờ Châu Âu thì thiếu, không hề có từ các nơi đó. Đây là một điểm mà biểu tình ở Paris bị kém: quá thiên về chính phủ Việt Nam, mà quên chuyện chúng ta cần hội nhập với quốc tế. Tôi cùng với một học trò (bạn Huyền làm NCS ngành thống kê) có thành tích kiếm được các cờ Pháp mang đến, có thêm cả cờ của vùng Toulouse, rồi Huyền và một bạn khác (Hưng) kiếm thêm được hai cái cờ EU, nên màu cờ của biểu tình cũng phong phú hài hòa hơn.
Vấn đề cờ đỏ cờ vàng luôn là vấn đề tế nhị và dễ gây chia rẽ. Cá nhân tôi tôn trọng cả hai lá cờ, và nếu những người Việt cầm hai lá cờ khác nhau này đứng bên nhau, thì nó sẽ là điềm mừng cho dân tộc Việt Nam có được một sự hòa giải và đoàn kết. Nhưng không phải ai cũng nghĩ vậy. Chính quyền Hà Nội thì không chấp nhận cờ vàng, còn ở hải ngoại thì có những người không chấp nhận cờ đỏ. Do vậy, ban tổ chức quyết định không có cờ vàng (một trong các lý do là nếu có thì nhiều bạn sinh viên sẽ không dám tham dự) , và đã đi giải thích với các bác cờ vàng là khi các bác tham dự lần này thì xin các bác tạm cất cờ vàng đi, còn khi nào các bác tổ chức với cờ vàng chúng cháu cũng sẽ tham dự và không đem theo cờ đỏ. Để đề phòng bất trắc, ban tổ chức cũng đã cử hơn một chục bạn làm nhiệm vụ bảo vệ cho cuộc biểu tình, vì nghe có người dọa là có thể có người đến phá đám. Tuy nhiên, theo kinh nghiệm của tôi thì Toulouse rất là ôn hòa, nếu ai không thích thì không đến chứ chẳng đi phá đám làm gì. Quả nhiên, tất cả mọi người trên quảng trường Capitole ngày hôm qua, trong đó có cả những người từ VNCH cũ, đều rất hòa thuận vui vẻ chứ không hề có một sự kích động nào.
Về việc chọn biểu ngữ, mọi người đã bàn nhau và lấy cả ý kiến của anh em bạn bè trên facebook, làm sao để biểu ngữ tỏ rõ tinh thần phản đối chính sách bành trướng của TQ nhưng không rơi vào quá khích, không tạo ra sự hiềm khích với bạn bè người gốc TQ (quan hệ giữa người gốc VN và người gốc TQ khá OK, thậm chí có cả những đôi vợ chồng VN-TQ), hay biến thành công cụ tuyên truyền cho những thứ phi dân chủ. Thái độ của các biểu ngữ rất rõ ràng, nhưng các từ ngữ được sử dụng đều lịch sự. Có nhiều biểu ngữ không nhắc đến Trung Quốc, mà thay vào đó ghi là “Chúng tôi yêu hòa mình” hay “Chúng tôi muốn có hòa bình”, cũng thể hiện tinh thần hòa bình của người ở Toulouse.
Thời gian của cuộc biểu tình là 14h30 đến 17h. Đã có thông báo đến chính quyền. Bình thường, nếu cuộc biểu tình có vấn đề nhạy cảm có nguy cơ biến thành bạo loạn thì thể nào cũng có các cảnh sát ra đứng đề đề phòng bất trắc. Nhưng cuộc biểu tình này không hề có bóng dáng cảnh sát, chắc tại họ cũng nghĩ không có rủi ro gì về an ninh. [Theo ban tổ chức nói, thực ra có 2 xe cảnh sát và 1 xe cứu thương được cử đến đảm bảo an ninh cho biểu tình, nhưng họ đỗ kín đáo ở những góc phố chứ không có cảnh sát mặc đồng phục nào trên quảng trưởng] Toàn bộ quảng trường trung tâm khá lớn được dành cho biểu tình, hầu như không có hoạt động gì khác trên quảng trường trong thời gian đó, ngoài một cái xe bán đồ ăn đậu ở một góc quảng trường (không liên quan đến biểu tình) và một người bán đồ bóng bay cho trẻ con ở một góc khác. Khi tôi đến nơi vào lúc 14h30, đã thấy rất tấp nập, tuy rằng chưa bắt đầu vào chương trình chính thức, và các bạn còn đang tiếp tục chuẩn bị cờ quạt và kiểm tra máy móc. Thủ trưởng (vợ) thì đến muộn hơn một chút vì trước đó phải làm nốt mấy việc nhà, nhưng cũng kịp có mặt trước khi bắt đầu chương trình chính.
(Ảnh: các bô lão ngồi phía trước. Lá cờ phía giữa ảnh là cờ Toulouse)
Các bạn tổ chức rất là chu đáo. Có chuẩn bị cả một số ghế ngồi cho các bác lớn tuổi đứng lâu dễ mệt. Có cả nước uống mang ra cho mọi người (nhưng trời mát nên chắc ít ai có nhu cầu uống nước). Có thuê cả máy phát điện và giàn loa khá hoành tráng. Có cả các “autocollant” (cái có thể dán lên quần áo) hình cờ VN to bằng mấy ngón tay cho tất cả những ai muốn dán cờ VN lên người hoặc lên mặt. Chỉ có bộ máy audio chắc là chỉnh chưa đúng kiểu nên cái mic cứ nói được một tẹo thì nó lại tự bị mất âm thanh trong 1-2 giây, tuy nhiên trục trặc kỹ thuật nhỏ này không làm giảm không khí của biểu tình. Các bạn có chuẩn bị hàng nghìn tờ rơi, nhưng sự quan tâm của người ngoài đối với biểu tình còn lớn hơn dự kiến nên không đủ tờ rơi để phát cho mọi người.
(Ảnh: Thay mặt người VN tại Toulouse phát biểu tại cuộc biểu tình. Trên facebook có đoạn video về phát biểu này)
Sau một số bài hát dạo đầu như “Nối vòng tay lớn”, “Dậy mà đi”, thì chương trình chính thức bắt đầu vào lúc hơn 15h. Đầu tiên là các bạn tổ chức tuyên bố biểu tình, và đọc lời cảm ơn đến chính quyền (Pháp) đã tạo điều kiện cho biểu tình. Các bạn có đem đến cả một hòm công quĩ từ thiện để ai muốn ủng hộ thì ủng hộ. Tiền đó để bù vào chi phí các bạn đã phải bỏ ra, và còn thừa bao nhiêu sẽ được chuyển toàn bộ đến giúp đỡ động viên các chiến sĩ biển đảo của Việt Nam. Tôi cũng không rõ là số tiền mọi người ủng hộ là bao nhiêu (riêng tôi thì ủng hộ bằng một đống cờ quạt mà tôi mua). Tiếp theo đó là có hai người được mời từ trước để đọc diễn văn cho cuộc biểu tình, là tôi và bạn Hà một cựu nữ sinh viên Toulouse. Tôi nói bằng tiếng Việt, còn bạn Hà nói bằng tiếng Pháp với nội dung tương tự, vì trước đó chúng tôi đã trao đổi và thỏa thuận với nhau về nội dung.
(Ảnh: diễu hành cùng thủ trưởng và các bạn)
Tôi đã được các bạn bè ở các nơi khác, đặc biệt là bác Nguyễn Hoàng Linh (Budapest), Nguyễn Thái Linh (Warsaw) và Lê Trung Tĩnh (Paris) gửi cho tham khảo các bài diễn văn ở các nơi đó, để dựa vào đó viết bài phát biểu cho Toulouse. Trong quá trình viết này phải đi tra lại thông tin, và do đó cũng hiểu thêm được một số điều. Đầu tiên là tôi viết dài với nhiều chi tiết (cho bản thân, để nắm cho vững tình hình khỏi rơi vào tình trạng nói theo cảm tính), rồi sau đó viết ngắn gọn lại và đưa phần chi tiết xuống dưới vào phần chú thích sau phát biểu. Bài phát biểu ở Toulouse có ba điểm hơi khác so với các bài ở các nơi khác, đó là: 1) nhấn mạnh việc cộng đồng quốc tế lên án Trung Quốc, 2) nhấn mạnh đây không phải là vấn đề riêng của Việt Nam mà là của cả khu vực và toàn thế giới, và cũng không phải là hiện tượng riêng mà nằm trong một chiến lược bành trướng lâu dài, 3) tuy chống chính quyền Trung Quốc nhưng vẫn khẳng định lại tình hữu nghị với nhân dân Trung Quốc. Vì bài phát biểu ngắn (chỉ có 3-4 phút) nên tôi học thuộc lòng luôn tất cả các ý, đến lúc phát biểu cứ thể mà cầm mic nói thôi không cần nhìn vào giấy.
(Ảnh: Hai cô học trò đang giải thích cho một người dân trên quảng trường)
Sau mỗi bài phát biểu, mọi người đều có hô khẩu hiệu, rồi sau đó còn hô thêm nhiều khẩu hiệu do các bạn tổ chức đề xướng. Đầu tiên là khẩu hiệu “Halte à l’invasion chinoise” (Chặn sự xâm lấn của Trung Quốc), rồi đến các khẩu hiệu như “Chúng tôi yêu hòa bình”, rồi lại đến các khẩu hiệu phản đối Trung Quốc, và các khẩu hiệu về Việt Nam như “Dân tộc Việt Nam muôn năm”. (Các khẩu hiệu về Việt Nam thì chỉ nói đến đất nước và dân tộc Việt Nam chứ không động đến chính quyền).
(Ảnh: khoác “áo batman” làm “việc công ích”. Cái cờ khoác trên người là cờ Pháp nhưng phần màu xanh in thành cờ EU, phần màu đỏ in thành cờ Toulouse, và ở giữa ghi dòng chữ “tôi đến từ đây”)
Sau các màn phát biểu và hô khẩu hiệu (trong đó có cả bạn Pháp xin lên phát biểu tình cảm dành cho người Việt Nam) thì đến tiết mục mọi người diễu hành đi vòng quanh quảng trường, rồi lại tập trung lại, chụp ảnh, hô khẩu hiệu, v.v. Có nhiều bạn tham gia biểu tình được cử làm công việc “đối ngoại” để khi có bạn bè Pháp và quốc tế hỏi thì giải thích. Tôi cũng được các bạn bè quốc tế túm lấy mấy lần để hỏi chuyện, và có những người Pháp còn tham gia bình luận rất lâu về tình hình các nơi và cả tình hình nước Pháp.
Đến quãng 17h thì mọi người giải tán đúng như dự định. Tôi cũng cùng thủ trường ra metro đi về nhà. Chỉ có các bạn trong ban tổ chức là phải ở lại lâu thêm một chút để thu dọn chiến trường, sau đó cũng “thu quân” nhanh gọn để còn kịp làm việc phục vụ bữa tối ở các nhà hàng.
Cuộc biểu tình đã thành công tốt hơn là dự kiến, và nói chung ai nấy đều hài lòng. Cảm ơn sự nhiệt tình của các bạn tổ chức, và của tất cả mọi người tham dự!
(Trên trang facebook của tôi có thêm nhiều ảnh ở khổ to hơn, và cả một đoạn video bài phát biểu cho cuộc biểu tình)
Zetamu
