(Ảnh: mọi người tụ tập lại để chụp ảnh sau khi đi diễu hành. Bấm vào các ảnh sẽ phóng to lên)
Hôm qua Thứ Bẩy 24/05/2014 một cuộc biểu t́nh phản đối Trung Quốc ở quảng trường Capitole trung tâm thành phố Toulouse đă diễn ra rất tốt đẹp, trong tinh thần đoàn kết và ôn ḥa, không xảy ra hiện tượng xung đột hay quá khích nào. Số lượng người tham gia cũng khá đông, nếu tính tỷ lệ số người tham gia so với số người sinh sống, th́ Toulouse có lẽ không thua bất cứ nơi nào. Sự quan tâm của bạn bè Pháp và quốc tế đối với cuộc biểu t́nh cũng rất lớn. Các tờ rơi được in ra bằng tiếng Pháp để giải thích về các sự kiện cho bạn bè và những người đi qua đi lại đă được phát hết ngay trong những phút đầu, với những người đến sau không c̣n tờ rơi để phát cho họ. Nhiều bạn bè Pháp và quốc tế đă cùng tham gia biểu t́nh. Một số người ở khá xa Toulouse (ví dụ như Albi cách Toulouse gần 100km) cũng phóng xe đến để cùng biểu t́nh.
(Ảnh: khí thế trước khi bắt đầu chương tŕnh chính thức)
Các bạn trẻ là cựu sinh viên hoặc đang là sinh viên và nghiên cứu sinh ở Toulouse là những người nhiệt t́nh nhất đứng ra chuẩn bị và tham dự biểu t́nh. Ban tổ chức chủ yếu gồm các bạn cựu sinh viên hiện đang sinh sống ở Toulouse bằng nghề “phi hành tỏi” (bạn Khiêm, bạn Long, bạn Đức, bạn Tùng, bạn Hà, bạn Thùy, …), tự đứng ra chi tiền để lo sắm các thứ và vận động mọi người và các hội cùng tham dự. Tôi có được các bạn ấy mời đọc một bài diễn văn bằng tiếng Việt cho cuộc biểu t́nh, coi như là đại diện của người Việt sinh sống tại Toulouse, và giúp chuẩn bị một số thứ, như cờ quạt và t́m các biểu ngữ và khẩu hiệu thích hợp cho biểu t́nh.
Về việc cờ quạt, các bạn đă liên hệ được với các thành phố khác như Paris, Montpellier, Strasbourg gửi đến cho mượn cờ VN và áo có in h́nh cờ VN [cuối cùng th́ Paris không gửi đến v́ Montpellier và Strasbourg đă gửi đến đủ nhiều]. Tuy nhiên, cờ Pháp và cờ Châu Âu th́ thiếu, không hề có từ các nơi đó. Đây là một điểm mà biểu t́nh ở Paris bị kém: quá thiên về chính phủ Việt Nam, mà quên chuyện chúng ta cần hội nhập với quốc tế. Tôi cùng với một học tṛ (bạn Huyền làm NCS ngành thống kê) có thành tích kiếm được các cờ Pháp mang đến, có thêm cả cờ của vùng Toulouse, rồi Huyền và một bạn khác (Hưng) kiếm thêm được hai cái cờ EU, nên màu cờ của biểu t́nh cũng phong phú hài ḥa hơn.
Vấn đề cờ đỏ cờ vàng luôn là vấn đề tế nhị và dễ gây chia rẽ. Cá nhân tôi tôn trọng cả hai lá cờ, và nếu những người Việt cầm hai lá cờ khác nhau này đứng bên nhau, th́ nó sẽ là điềm mừng cho dân tộc Việt Nam có được một sự ḥa giải và đoàn kết. Nhưng không phải ai cũng nghĩ vậy. Chính quyền Hà Nội th́ không chấp nhận cờ vàng, c̣n ở hải ngoại th́ có những người không chấp nhận cờ đỏ. Do vậy, ban tổ chức quyết định không có cờ vàng (một trong các lư do là nếu có th́ nhiều bạn sinh viên sẽ không dám tham dự) , và đă đi giải thích với các bác cờ vàng là khi các bác tham dự lần này th́ xin các bác tạm cất cờ vàng đi, c̣n khi nào các bác tổ chức với cờ vàng chúng cháu cũng sẽ tham dự và không đem theo cờ đỏ. Để đề pḥng bất trắc, ban tổ chức cũng đă cử hơn một chục bạn làm nhiệm vụ bảo vệ cho cuộc biểu t́nh, v́ nghe có người dọa là có thể có người đến phá đám. Tuy nhiên, theo kinh nghiệm của tôi th́ Toulouse rất là ôn ḥa, nếu ai không thích th́ không đến chứ chẳng đi phá đám làm ǵ. Quả nhiên, tất cả mọi người trên quảng trường Capitole ngày hôm qua, trong đó có cả những người từ VNCH cũ, đều rất ḥa thuận vui vẻ chứ không hề có một sự kích động nào.
Về việc chọn biểu ngữ, mọi người đă bàn nhau và lấy cả ư kiến của anh em bạn bè trên facebook, làm sao để biểu ngữ tỏ rơ tinh thần phản đối chính sách bành trướng của TQ nhưng không rơi vào quá khích, không tạo ra sự hiềm khích với bạn bè người gốc TQ (quan hệ giữa người gốc VN và người gốc TQ khá OK, thậm chí có cả những đôi vợ chồng VN-TQ), hay biến thành công cụ tuyên truyền cho những thứ phi dân chủ. Thái độ của các biểu ngữ rất rơ ràng, nhưng các từ ngữ được sử dụng đều lịch sự. Có nhiều biểu ngữ không nhắc đến Trung Quốc, mà thay vào đó ghi là “Chúng tôi yêu ḥa ḿnh” hay “Chúng tôi muốn có ḥa b́nh”, cũng thể hiện tinh thần ḥa b́nh của người ở Toulouse.
Thời gian của cuộc biểu t́nh là 14h30 đến 17h. Đă có thông báo đến chính quyền. B́nh thường, nếu cuộc biểu t́nh có vấn đề nhạy cảm có nguy cơ biến thành bạo loạn th́ thể nào cũng có các cảnh sát ra đứng đề đề pḥng bất trắc. Nhưng cuộc biểu t́nh này không hề có bóng dáng cảnh sát, chắc tại họ cũng nghĩ không có rủi ro ǵ về an ninh. [Theo ban tổ chức nói, thực ra có 2 xe cảnh sát và 1 xe cứu thương được cử đến đảm bảo an ninh cho biểu t́nh, nhưng họ đỗ kín đáo ở những góc phố chứ không có cảnh sát mặc đồng phục nào trên quảng trưởng] Toàn bộ quảng trường trung tâm khá lớn được dành cho biểu t́nh, hầu như không có hoạt động ǵ khác trên quảng trường trong thời gian đó, ngoài một cái xe bán đồ ăn đậu ở một góc quảng trường (không liên quan đến biểu t́nh) và một người bán đồ bóng bay cho trẻ con ở một góc khác. Khi tôi đến nơi vào lúc 14h30, đă thấy rất tấp nập, tuy rằng chưa bắt đầu vào chương tŕnh chính thức, và các bạn c̣n đang tiếp tục chuẩn bị cờ quạt và kiểm tra máy móc. Thủ trưởng (vợ) th́ đến muộn hơn một chút v́ trước đó phải làm nốt mấy việc nhà, nhưng cũng kịp có mặt trước khi bắt đầu chương tŕnh chính.
(Ảnh: các bô lăo ngồi phía trước. Lá cờ phía giữa ảnh là cờ Toulouse)
Các bạn tổ chức rất là chu đáo. Có chuẩn bị cả một số ghế ngồi cho các bác lớn tuổi đứng lâu dễ mệt. Có cả nước uống mang ra cho mọi người (nhưng trời mát nên chắc ít ai có nhu cầu uống nước). Có thuê cả máy phát điện và giàn loa khá hoành tráng. Có cả các “autocollant” (cái có thể dán lên quần áo) h́nh cờ VN to bằng mấy ngón tay cho tất cả những ai muốn dán cờ VN lên người hoặc lên mặt. Chỉ có bộ máy audio chắc là chỉnh chưa đúng kiểu nên cái mic cứ nói được một tẹo th́ nó lại tự bị mất âm thanh trong 1-2 giây, tuy nhiên trục trặc kỹ thuật nhỏ này không làm giảm không khí của biểu t́nh. Các bạn có chuẩn bị hàng ngh́n tờ rơi, nhưng sự quan tâm của người ngoài đối với biểu t́nh c̣n lớn hơn dự kiến nên không đủ tờ rơi để phát cho mọi người.
(Ảnh: Thay mặt người VN tại Toulouse phát biểu tại cuộc biểu t́nh. Trên facebook có đoạn video về phát biểu này)
Sau một số bài hát dạo đầu như “Nối ṿng tay lớn”, “Dậy mà đi”, th́ chương tŕnh chính thức bắt đầu vào lúc hơn 15h. Đầu tiên là các bạn tổ chức tuyên bố biểu t́nh, và đọc lời cảm ơn đến chính quyền (Pháp) đă tạo điều kiện cho biểu t́nh. Các bạn có đem đến cả một ḥm công quĩ từ thiện để ai muốn ủng hộ th́ ủng hộ. Tiền đó để bù vào chi phí các bạn đă phải bỏ ra, và c̣n thừa bao nhiêu sẽ được chuyển toàn bộ đến giúp đỡ động viên các chiến sĩ biển đảo của Việt Nam. Tôi cũng không rơ là số tiền mọi người ủng hộ là bao nhiêu (riêng tôi th́ ủng hộ bằng một đống cờ quạt mà tôi mua). Tiếp theo đó là có hai người được mời từ trước để đọc diễn văn cho cuộc biểu t́nh, là tôi và bạn Hà một cựu nữ sinh viên Toulouse. Tôi nói bằng tiếng Việt, c̣n bạn Hà nói bằng tiếng Pháp với nội dung tương tự, v́ trước đó chúng tôi đă trao đổi và thỏa thuận với nhau về nội dung.
(Ảnh: diễu hành cùng thủ trưởng và các bạn)
Tôi đă được các bạn bè ở các nơi khác, đặc biệt là bác Nguyễn Hoàng Linh (Budapest), Nguyễn Thái Linh (Warsaw) và Lê Trung Tĩnh (Paris) gửi cho tham khảo các bài diễn văn ở các nơi đó, để dựa vào đó viết bài phát biểu cho Toulouse. Trong quá tŕnh viết này phải đi tra lại thông tin, và do đó cũng hiểu thêm được một số điều. Đầu tiên là tôi viết dài với nhiều chi tiết (cho bản thân, để nắm cho vững t́nh h́nh khỏi rơi vào t́nh trạng nói theo cảm tính), rồi sau đó viết ngắn gọn lại và đưa phần chi tiết xuống dưới vào phần chú thích sau phát biểu. Bài phát biểu ở Toulouse có ba điểm hơi khác so với các bài ở các nơi khác, đó là: 1) nhấn mạnh việc cộng đồng quốc tế lên án Trung Quốc, 2) nhấn mạnh đây không phải là vấn đề riêng của Việt Nam mà là của cả khu vực và toàn thế giới, và cũng không phải là hiện tượng riêng mà nằm trong một chiến lược bành trướng lâu dài, 3) tuy chống chính quyền Trung Quốc nhưng vẫn khẳng định lại t́nh hữu nghị với nhân dân Trung Quốc. V́ bài phát biểu ngắn (chỉ có 3-4 phút) nên tôi học thuộc ḷng luôn tất cả các ư, đến lúc phát biểu cứ thể mà cầm mic nói thôi không cần nh́n vào giấy.
(Ảnh: Hai cô học tṛ đang giải thích cho một người dân trên quảng trường)
Sau mỗi bài phát biểu, mọi người đều có hô khẩu hiệu, rồi sau đó c̣n hô thêm nhiều khẩu hiệu do các bạn tổ chức đề xướng. Đầu tiên là khẩu hiệu “Halte à l’invasion chinoise” (Chặn sự xâm lấn của Trung Quốc), rồi đến các khẩu hiệu như “Chúng tôi yêu ḥa b́nh”, rồi lại đến các khẩu hiệu phản đối Trung Quốc, và các khẩu hiệu về Việt Nam như “Dân tộc Việt Nam muôn năm”. (Các khẩu hiệu về Việt Nam th́ chỉ nói đến đất nước và dân tộc Việt Nam chứ không động đến chính quyền).
(Ảnh: khoác “áo batman” làm “việc công ích”. Cái cờ khoác trên người là cờ Pháp nhưng phần màu xanh in thành cờ EU, phần màu đỏ in thành cờ Toulouse, và ở giữa ghi ḍng chữ “tôi đến từ đây”)
Sau các màn phát biểu và hô khẩu hiệu (trong đó có cả bạn Pháp xin lên phát biểu t́nh cảm dành cho người Việt Nam) th́ đến tiết mục mọi người diễu hành đi ṿng quanh quảng trường, rồi lại tập trung lại, chụp ảnh, hô khẩu hiệu, v.v. Có nhiều bạn tham gia biểu t́nh được cử làm công việc “đối ngoại” để khi có bạn bè Pháp và quốc tế hỏi th́ giải thích. Tôi cũng được các bạn bè quốc tế túm lấy mấy lần để hỏi chuyện, và có những người Pháp c̣n tham gia b́nh luận rất lâu về t́nh h́nh các nơi và cả t́nh h́nh nước Pháp.
Đến quăng 17h th́ mọi người giải tán đúng như dự định. Tôi cũng cùng thủ trường ra metro đi về nhà. Chỉ có các bạn trong ban tổ chức là phải ở lại lâu thêm một chút để thu dọn chiến trường, sau đó cũng “thu quân” nhanh gọn để c̣n kịp làm việc phục vụ bữa tối ở các nhà hàng.
Cuộc biểu t́nh đă thành công tốt hơn là dự kiến, và nói chung ai nấy đều hài ḷng. Cảm ơn sự nhiệt t́nh của các bạn tổ chức, và của tất cả mọi người tham dự!
(Trên trang facebook của tôi có thêm nhiều ảnh ở khổ to hơn, và cả một đoạn video bài phát biểu cho cuộc biểu t́nh)
Zetamu