11/12/19
WASHINGTON (New York Times) — Đổng lý và cựu cố vấn an ninh quốc gia của Tổng thống Donald Trump đụng độ nhau tại toà vào hôm thứ Hai. Hai cuốn sách mới miêu tả cụ thể việc các cố vấn cao cấp bí mật âm mưu lật đổ ông như thế nào. Và hầu như mỗi ngày đều có thêm những lời khai về nỗ lực của Trump nhằm gây áp lực buộc Ukraine hỗ trợ mục tiêu chính trị trong nước.
New York Times photo
Ba năm kể từ khi nhậm chức, ông Trump bị tố cáo lãnh đạo một đội ngũ không đoàn kết, chia rẽ. Nhưng những tiết lộ trong những ngày gần đây đã phơi bày những vết rạn nứt đang xé rách nội các của ông hơn bao giờ hết. Trong bức tranh đang hiện ra rõ nét, Toà Bạch Ốc của Trump là nồi lẩu độc hại đầy những tranh chấp cá nhân, bất đồng chính sách, đấu đá chính trị, tranh cãi đạo đức và rạn nứt căn bản đối ngay cả bản thân tổng thống.
Chứng cớ những rạn nứt rõ ràng nhất vào hôm thứ Hai khi tạm quyền Đổng lý Toà Bạch Ốc Mick Mulvaney đột ngột rút lại nỗ lực cùng tham gia vào vụ kiện chống lại trát đòi sau khi đụng độ căng thẳng với cựu cố vấn an ninh quốc gia John Bolton. Mulvaney rút lại đơn chỉ vài giờ sau khi luật sư đại diện Bolton và cựu cấp phó của ông ta là Charles Kupperman ra toà tranh cãi, thân chủ không liên quan, dính dáng gì đến Đổng lý vì họ có lợi ích rất khác nhau.
Trong đơn rút lui, Mulvaney cho rằng, ông sẽ tự mình khiếu nại để toà quyết định liệu có phải tuân thủ theo trát đòi ra khai trước các uỷ ban điều tra luận tội hay không. Nhưng việc này sẽ khiến ông ta rơi vào tình trạng đối lập với ông chủ, người đã chỉ thị cho đội ngũ của mình bất hợp tác với Hạ viện Dân chủ, một mệnh lệnh mà Mulvaney cuối cùng đã từ chối tuân thủ như các viên chức khác cho đến khi nào nhận được ý kiến của toà.
Các luật sư của ông Mulvaney nhấn mạnh rằng, thân chủ của họ không phải đang tìm cách phản đối Tổng thống, mà thực ra ông đang tìm cách khởi kiện Hạ viện Dân chủ. Trong khi giữa Tổng thống và tạm quyền Đổng lý hiện thời không có khoảng cách nào, nhưng Mulvaney tự mướn luật sư riêng mà không dựa vào cố vấn pháp lý của Toà Bạch Ốc, và ông ta rất rõ ràng trong việc có thể sẽ ra khai nếu được tự quyết định.
Tình hình cho thấy mối bất hoà lâu nay giữa Mulvaney và cố vấn pháp lý Toà Bạch Ốc Pat Cipollone, người hiện đang rơi vào tình huống xung đột kể từ khi cuộc điều tra luận tội diễn ra.
Chỉ làm tạm quyền Đổng lý 10 tháng trời nay và do đó cảm thấy bất an, Mulvaney nhìn thấy Cipollone đang dòm ngó vào ghế của mình. Mặc dù những người thân cận với Cipollone phủ nhận chuyện này nhưng họ thừa nhận trước đây từng có những bàn luận với ông Trump về sự thay đổi này.
Hy vọng củng cố được địa vị riêng trong Bạch Cung, Mulvaney đề nghị ông Trump mướn Mark Paoletta – Tổng luật sư tại Văn phòng Quản trị và Ngân sách, nơi Mulvaney làm giám đốc. Ông Paoletta sẽ không thay thế Cipollone nhưng cho Mulvaney một đồng minh trong đội ngũ pháp lý khi cuộc điều tra luận tội đang diễn ra. Paoletta được cân nhắc nhưng các viên chức West Wing quyết định họ vừa ý với việc mướn Pam Bondi – cựu Tổng biện lý Florida, và Tony Sayegh – chiến lược gia Cộng hoà, cả hai sẽ bắt đầu làm việc toà thời gian vào tuần này.
Bất hoà mới nhất là nỗ lực Mulvaney mướn cựu Dân biểu Trey Gowdy vào đội ngũ pháp lý đối phó với điều tra luận tội cách đây vài tuần. Luật sư Cipollone và một số khác không mặn mà với ý tưởng này vì quan ngại Mulvaney sẽ tự quản trị đội ngũ pháp lý riêng của mình. Nhưng cuối cùng Gowdy cũng không tham gia được vì một quy định nghiêm ngặt về vận động hành lang sau khi rời Quốc hội.
Tuy vậy, Mulvaney tâm sự với các cộng sự trong những ngày gần đây, chẳng dễ gì mà ông ta bị Trump sa thải giữa cuộc chiến luận tội. Điều này cho thấy, ông ta biết quá nhiều về chiến dịch gây áp lực buộc Ukraine điều tra có lợi cho mục tiêu chính trị cá nhân của Tổng thống.
Đụng độ trên toà vào hôm thứ Hai phơi bày mối bất hoà lâu nay giữa Mulvaney và Bolton. Mulvaney nằm trong số những người tạo điều kiện cho nỗ lực Ukraine, trong khi Bolton là người phản đối. Theo các biên bản lời khai, Bolton có lúc tuyên bố thẳng thừng sẽ không dính líu gì tới “thoả thuận buôn bán ma tuý” do Mulvaney đang tạo ra.
Nỗ lực cùng Bolton và Kupperman tham gia vào vụ khiếu nại lên toà của Mulvaney vào tối thứ Sáu làm kinh ngạc nhiều người liên quan đến tranh cãi luận tội vì ông ta vẫn còn làm cho Tổng thống. Mulvaney không hề hỏi ý kiến của Bolton và Kupperman, cũng không cho họ biết ý định. Bolton và toán của ông ta xem đây là bước đi quá đáng, xem thường vì họ ở phía bên kia của cuộc chiến Ukraine, và không muốn vụ kiện của mình vấy bẩn bởi Mulvaney.
Va chạm của họ chỉ là một trong nhiều bất hoà trong nội bộ thân cận của ông Trump bị lôi ra ánh sáng trong những ngày gần đây. Mâu thuẫn pháp lý vào hôm thứ Hai diễn ra chỉ một ngày trước khi cựu Đại sứ Mỹ tại Liên hiệp Quốc Nikki Haley xuất bản cuốn hồi ký, trong đó tố cáo cựu Ngoại trưởng Rex Tillerson và cựu Đổng lý Toà Bạch Ốc John Kelly khi còn đương chức đã chiêu dụ bà cùng đứng về phía họ lập âm mưu lật đổ Trump để “cứu lấy quốc gia,” và “Trump không biết ông ta đang làm gì.”
Câu chuyện của bà cựu Thống đốc South Carolina là hình ảnh phản chiếu từ một cuốn sách sắp được được xuất bản. Tác giả là một viên chức cao cấp ẩn danh miêu tả lực lượng nội bộ ngấm ngầm chống đối Trump như thế nào, thậm chí họ tính tới chuyện đồng loạt từ chức.
Ông Kelly vào hôm Chủ nhật bác bỏ câu chuyện của Haley, và Tillerson cũng lên tiếng tranh chấp vào hôm thứ Hai. Cựu Ngoại trưởng cho rằng, Đại sứ Haley hiếm khi tham dự vào rất nhiều các cuộc họp của ông ta, và “cũng không nằm trong vị trí biết được những gì tôi có thể hoặc không thể nói với Tổng thống.” Giữa hai người này trước đây cũng không thuận thảo gì với nhau. Tillerson xem Haley là cái gai đang tìm cách lật đổ ông, và thực thi chính sách đối ngoại riêng ở Liên hiệp Quốc.
Cuốn sách của bà Haley được xuất bản cùng lúc khi mà những biên bản lấy lời khai được các uỷ ban điều tra luận tội công khai cho công chúng, cho thấy luật sư tư của ông Trump là Rudy Giuliani cùng với Mulvaney và các đồng minh tìm cách qua mặt Bộ Ngoại giao và các viên chức chính sách đối ngoại để ra điều kiện, ép Ukraine hỗ trợ lợi ích chính trị cá nhân của Tổng thống. Những tranh chấp cho thấy một phần những đấu đá nội bộ trong nội các của ông Trump trong một chính sách ngoại giao chật vật hiện đang đẩy tổng thống rơi vào trọng tâm cuộc điều tra luận tội.
Hương Giang (Theo New York Times)
