Tình trạng tê liệt chính trị khiến Pháp bế tắc ngân sách

[goodidea]

Quốc hội Pháp tiếp tục không thông qua được dự luật ngân sách quốc gia, phơi bày tình trạng tê liệt chính trị và những bất đồng sâu sắc.

Quốc hội Pháp tối 23/12 bỏ phiếu thông qua một đạo luật khẩn cấp nhằm duy trì ngân sách cho chính phủ tiếp tục hoạt động trong tháng 1/2026, trong khi chờ các nghị sĩ tiếp tục đàm phán về luật ngân sách quốc gia cho năm sau.

Đạo luật khẩn cấp được Thủ tướng Sebastine Lecornu đưa ra vào tối 22/12 như một giải pháp để tránh kịch bản chính phủ Pháp đóng cửa, sau khi lưỡng viện quốc hội cuối tuần trước không đạt thỏa hiệp về dự thảo ngân sách 2026, do bất đồng về cắt giảm chi tiêu và tăng thuế.

"Đây chỉ là giải pháp tình thế tối thiểu, không giải quyết được các tình huống khẩn cấp và cũng không đáp ứng được nguyện vọng của người dân Pháp," Bộ trưởng Ngân sách Amelie de Montchalin phát biểu trước thềm cuộc bỏ phiếu tại Hạ viện.

Đây là năm thứ hai liên tiếp chính phủ Pháp dưới thời Tổng thống Emmanuel Macron không thể thông qua gói ngân sách mới trước khi kết thúc năm. Giới quan sát cho rằng việc không đạt thỏa thuận về ngân sách phản ánh tình trạng tê liệt chính trị đang bủa vây nước Pháp kể từ sau cuộc tổng tuyển cử cách đây 18 tháng.


Thủ tướng Pháp Sebastien Lecornu (giữa) tại phiên họp quốc hội ở Paris ngày 23/12. Ảnh: AFP

Bế tắc bắt nguồn từ tháng 6/2024, khi ông Macron giải tán quốc hội, tổ chức bầu cử sớm nhằm ngăn đà trỗi dậy của phe cực hữu trên chính trường. Nhưng động thái vội vàng này của ông Macron đã tạo ra một "quốc hội treo", nơi không đảng phái nào chiếm thế đa số tại cơ quan lập pháp.

Quốc hội Pháp với 577 ghế hiện chia thành ba khối lớn, gồm liên minh các đảng cánh tả, khối trung hữu gồm đảng của ông Macron, cuối cùng là đảng cực hữu Tập hợp Quốc gia (RN) của bà Marine Le Pen cùng đồng minh. Do không thể xây dựng được liên minh cầm quyền, khối trung hữu của ông Macron phải điều hành bằng chính phủ thiểu số với 120 nghị sĩ và đến nay đã thay đổi 4 thủ tướng.

Do không nắm thế đa số, để thông qua các dự luật, chính phủ của Thủ tướng Lecornu cần sự ủng hộ từ một trong hai khối còn lại. Thủ tướng Pháp đã giành được ủng hộ của đảng Xã hội cánh tả bằng cách đồng ý đình chỉ cuộc cải cách hưu trí, vốn nhằm tăng tuổi nghỉ hưu từ 62 lên 64. Tuy nhiên, trong quá trình đó, ông đã làm mất lòng một số nhà lập pháp bảo thủ và mất sự ủng hộ của một đảng trung hữu trong liên minh.

Ông Lecornu đã cam kết không sử dụng các quyền hạn hiến pháp đặc biệt để "vượt rào" quốc hội nhằm thông qua ngân sách. Tuy nhiên, ông có khả năng sẽ phải đối mặt với áp lực ngày càng tăng để từ bỏ lời hứa này, theo Noemie Bisserbe, nhà phân tích của WSJ.

Dự luật khẩn cấp mà quốc hội Pháp thông qua ngày 23/12 sẽ giúp các nhà lập pháp có thêm thời gian để phá thế bế tắc, đạt thỏa thuận về ngân sách mới.

"Chúng ta sẽ phải trình cho đất nước một bản ngân sách sớm nhất có thể trong tháng 1", ông Macron nói trong cuộc họp nội các tối 22/12.

Tuy nhiên, thêm vài tuần đàm phán có thể vẫn là chưa đủ để vượt qua những chia rẽ sâu sắc trong nội bộ quốc hội Pháp, theo giới phân tích. Năm ngoái, Pháp cũng đã phải sử dụng luật ngân sách tạm thời cho đến khi ngân sách chính thức năm 2025 được thông qua vào tháng 2.

"Không có cách nào thoát khỏi cuộc khủng hoảng chính trị này với cơ cấu hiện tại của quốc hội", Benjamin Morel, giáo sư luật công tại Đại học Paris-Pantheon-Assas, nói.

Các nhà lập pháp đã chật vật tìm cách giải quyết tình trạng bế tắc giữa các khối chính trị. Phe bảo thủ quyết liệt thúc đẩy cắt giảm chi tiêu và ủng hộ giảm thuế, trong khi phe xã hội kêu gọi đánh thuế người giàu và bác bỏ đề xuất cắt giảm ngân sách cho phúc lợi xã hội.

Giới chức cho biết nếu không thông qua được ngân sách quốc gia, Pháp không thể giải quyết vấn đề nợ công. Theo báo cáo của cơ quan thống kê Pháp tuần trước, nợ công nước này đã chạm mức 3,5 nghìn tỷ euro (khoảng 4 nghìn tỷ USD) vào tháng 9. Pháp hiện đứng thứ ba sau Hy Lạp và Italy trong số các nước có nợ công lớn nhất khu vực đồng euro.

Lý do nước Pháp chìm trong bể nợ công

Thủ tướng Lecornu dường như không đối mặt với nguy cơ bị bãi nhiệm như những người tiền nhiệm vì bế tắc ngân sách. Tuy nhiên, giới phân tích cho rằng tương lai của ông hiện chưa có gì chắc chắn.

"Cuộc khủng hoảng chính trị còn lâu mới kết thúc. Một chính phủ chỉ dựa vào 120 nghị sĩ trên tổng số 577 người là chính phủ không kiểm soát được Hạ viện và đặc biệt bất ổn", giáo sư Morel nhận xét.

VietBF@sưu tập