Thượng đỉnh G7 không ra được tuyên bố chung, đối mặt thách thức lớn nhất sau 50 năm

[Romano]

Hội nghị thượng đỉnh đầu tiên của Nhóm 7 nền công nghiệp phát triển hàng đầu (G7) dưới vai trò Chủ tịch của Canada vừa khép lại sau 3 ngày họp tại Alberta, nhưng không đạt được tuyên bố chung toàn diện.Thay vào đó, các nhà lãnh đạo đã đưa ra một loạt thông cáo riêng lẻ về nhiều vấn đề từ trí tuệ nhân tạo (AI) và máy tính lượng tử tới nạn buôn người xuyên biên giới. Cùng với việc Tổng thống Donald Trump rời hội nghị sớm, kết quả này một lần nữa cho thấy sự chia rẽ ngày càng sâu sắc giữa các nền kinh tế hàng đầu thế giới. Một trong những kết quả nổi bật là thông cáo về AI, được đánh giá là chi tiết nhất từ trước đến nay của G7. Tuyên bố khẳng định cam kết hướng tới cách tiếp cận “lấy con người làm trung tâm”, tận dụng công nghệ để thúc đẩy thịnh vượng kinh tế, nâng cao an ninh quốc gia và giải quyết các thách thức toàn cầu. Bên cạnh đó, G7 cũng đưa ra “tầm nhìn chung” cho phát triển công nghệ lượng tử, nhấn mạnh vai trò của đầu tư công – tư vào lĩnh vực này.

Về biến đổi khí hậu, Hiến chương cháy rừng Kananaskis được công bố với sự tham gia của 5 quốc gia khách mời, trong đó có Australia, Ấn Độ, Mexico, Hàn Quốc và Nam Phi. Văn kiện đề cập đến các bước hợp tác trong phòng chống cháy rừng, nghiên cứu chung và tái thiết cộng đồng bị ảnh hưởng. Đáng chú ý, G7 cũng ra tuyên bố cam kết hành động chống nạn buôn người xuyên biên giới, bao gồm khả năng áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với các đối tượng liên quan.

Tuy nhiên, hội nghị không đạt được đồng thuận về các vấn đề nóng, trong đó có chính sách thuế quan của Mỹ, xung đột tại Ukraine hay tình hình căng thẳng ở Trung Đông. Trong khi Canada và một số đồng minh công bố viện trợ cho Ukraine và lệnh trừng mới nhằm vào Nga, thì Mỹ từ chối cam kết tương tự. Thêm vào đó, việc Tổng thống Donald Trump không tham dự trọn vẹn ba ngày họp càng làm lộ rõ những rạn nứt trong nội bộ G7. Tổng thống Donald Trump cũng khiến các nước đối tác và đồng minh bối rối khi tuyên bố việc khai trừ Nga khỏi G8 (gồm 8 nền công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới, bao gồm cả Nga) là một “sai lầm chiến lược”. Hội nghị chỉ có thể đưa ra một tuyên bố chung chung kêu gọi giảm leo thang thù địch tại Trung Đông, bao gồm cuộc xung đột tại Gaza và tình hình đối đầu quân sự gia tăng giữa Israel và Iran.

Phát biểu tại Hội nghị Thủ tướng Canada Mark Carney nhấn mạnh: “Chúng ta gặp nhau trong một thời điểm bước ngoặt. Thế giới đang trở nên chia rẽ và nguy hiểm hơn. Chúng ta có thể không đồng ý về mọi vấn đề, nhưng khi chúng ta hợp tác, chúng ta sẽ tạo ra sự khác biệt to lớn cho người dân và thế giới, đồng thời mang lại kỷ nguyên thịnh vượng tiếp theo mà tôi hy vọng sẽ mang lại lợi ích cho những người chúng ta phục vụ”.

Theo các nhà phân tích tại Hội đồng Đại Tây Dương, 50 năm sau ngày thành lập, G7 đang đối mặt với sự chia rẽ chưa từng có, khi những giá trị chung gắn kết các nước thành viên đang bị lung lay. Mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương trở nên căng thẳng hơn kể từ khi Tổng thống Donald Trump nhậm chức. G7- vốn là nền tảng hợp tác giữa các nền kinh tế hàng đầu, giờ đây gặp khó khăn ngay cả trong việc đạt được các thỏa thuận cơ bản.

Hội nghị thượng đỉnh G7 lần này cũng làm dấy lên những lo ngại trước thềm Thượng đỉnh NATO sắp tới vào cuối tháng 6. Lập trường cứng rắn của Tổng thống Donald Trump đối với Ukraine và đề xuất đưa Nga quay lại G8 khiến các đồng minh châu Âu thận trọng hơn. Phát biểu sau cuộc họp, Thủ tướng Đức Friedrich Merz bày tỏ hy vọng vào một sự đồng thuận mạnh mẽ hơn trong thời gian tới:

“Tất cả chúng tôi đều nhất trí phải làm mọi thứ có thể để chấm dứt cuộc xung đột tại Ukraine càng sớm càng tốt. càng nhanh càng tốt. Nếu chúng ta có cơ hội thuyết phục Nga đến bàn đàm phán, thông qua hỗ trợ quân sự cho Ukraine, nhưng trên hết là thông qua các lệnh trừng phạt, thì chúng ta muốn tận dụng những cơ hội này. Hy vọng của tôi là, sự đoàn kết thể hiện tại G7 cần được chuyển hóa thành hành động cụ thể và thông điệp rõ ràng”.

Pháp sẽ đảm nhận vai trò Chủ tịch G7 vào năm sau. Trong bối cảnh Mỹ đang tái định hình chiến lược đối ngoại và kinh tế, thì việc liệu G7 có thể thu hẹp bất đồng hay sẽ tiếp tục đối mặt với nguy cơ chia rẽ sâu sắc hơn vẫn là một câu hỏi còn bỏ ngỏ.