Ngày cùng tháng tận

[troopy]

​Rồi cũng sắp cạn một ngày, cái ngày có lẽ rộn ràng, vội vàng, ồn ào nhất trong năm. Nói ba mươi tháng chạp nghe còn thủng thẳng chút. Chứ nói ba mươi Tết là thấy sự cập rập, ngày Tết đây rồi chứ đâu, sao bảo ba mươi chưa phải là Tết.
Từ sáng, lúc đi ngang chùa đã thấy sư thầy đặt cái ghế gỗ cũ dưới gốc bàng ngồi uống trà. Tán bàng mơn mởn chồi non như một bầy chim đậu trên những nhánh cây khỏe khoắn. Cảnh ấy có vẻ thư thả, đối nghịch với xóm chợ nháo nhác này. Lúc đó sư kêu Tễu dừng lại uống chén trà cuối năm cho ấm cái đã, vội chi.
Tễu muốn lắm, thèm nữa là đằng khác, nhưng trước quán vài người khách đã chờ. Ngó lên biển hiệu, chỉ ba chữ: Hớt tóc Tễu. Kiểu viết chân phương, hơi nghiêng. Nét chữ đỏ, có bóng đổ màu xanh. Một tấm biển hiệu nhìn vào thấy đầy vẻ hoài niệm, như được vẽ từ những năm chín mươi thế kỷ trước.
Cái quán hớt tóc ấy dựng lên từ hồi mới giải phóng, chẳng mấy chốc trở nên tiếng tăm trong vùng. Sau ông chủ đi định cư bên Mỹ, giao quán lại cho chàng thợ học việc. Chàng trẻ lưu lạc xứ xa tới đây, ập vào quán xin học nghề, ngờ đâu thành truyền nhân của quán. Người ta không biết tên thật cậu học việc truyền nhân, không cần thiết phải biết làm gì cho mất công, cứ lấy trên biển mà gọi. Thì Tễu.
Truyền nhân giữ được tiếng thơm, giữ được khách cũ lâu bền. Lúc nào trên cái băng ghế cũng có khách ngồi chờ tới lượt. Cuối năm càng đông, mặc cho cái sự chộn rộn gấp gáp ấy, Tễu cứ túc tắc lướt tôngđơ, từ tốn nhấp cây kéo tỉa, cẩn trọng liếc từng đường lưỡi lam. Nghề này không làm ẩu được.
Chín giờ đêm, vài quầy quán bán hàng tạp hóa đã lục tục sắp xếp đóng cửa. Vẫn còn những tiếng xe máy tấp ghé vào mua nhang đèn giấy áo, chắc vì khách cũng lúi búi quên. Lẫn trong đó có vài tiếng người nhà phân phối đòi nợ. Rồi tiếng chủ quán kêu cho khất sang năm. Chèo kéo đon đẩy qua lại một hồi mới thôi.
Tễu đang tay kéo tay lược chắn tỉa, nghĩ giờ này chắc chỉ còn hai loại người bận bịu ngoài đường ngoài quán: thứ nhất là những tay đòi nợ, thứ hai là thợ hớt tóc, như mình.
Tễu tính xong vị khách này, quét dọn thu gom, thắp vài cây nhang rồi về chắc kịp giao thừa. Điện thoại từ đầu hôm đến giờ vợ gọi mấy cuộc hỏi khách vãn chưa, gắng về sớm, em xong xuôi hết rồi. Tễu tủm tỉm cười, nghĩ, gì cũng kịp tắm rửa và một phát tất niên chứ.
Nhưng một người khách vừa xuất hiện trước cửa. Khách trung niên, đáng bậc cha chú của Tễu chứ không ít. Khách không gấp gáp gì, không một lời nào, nhón đít ngồi ở băng ghế gỗ đợi. Cứ như thể cái băng ghế này là của khách. Và Tễu có nhiệm vụ lát nữa phải cắt cho khách, bất chấp giờ chót ngày cùng tháng tận.
Khách lột mũ len, lộ ra cái đầu râu tóc xồm xoàm. Nhìn qua biết gã này làm biếng với chính bản thân, trách gì giờ này mới chịu đi cắt tỉa. Tễu nhận ra gã khách ngay, khuôn mặt hai chục năm trước.
***
Gã thường tìm mẹ Tễu những ngày cuối năm để đòi nợ. Mẹ Tễu có sạp hàng bán rau cải ở chợ làng. Không rõ chơi hụi hay lô đề gì đấy, mẹ cắm nợ khá nhiều nơi. Mà đâu riêng gì mẹ Tễu, đàn bà buôn bán ở chợ phân nửa đều phải nợ, khi cần tiền gấp gửi cho con học trọ, lúc thiếu thốn đáo nợ ngân hàng.
Chủ cho vay cũng đàn bà trong cái chợ ấy thôi. Ai khá giả ngoi lên được hạng chủ cũng hám lời, cho vay nặng lãi, vay cắt cổ. Những con nợ như mẹ Tễu đôn đáo, lãi mẹ đẻ lãi con, lãi sau chồng lãi trước. Đau một ngày cũng gắng lết ra chợ kiếm tiền trả lãi, không nó tính quá hạn.
Cuối năm, những chủ nợ thuê gã đi gom tiền.
Tễu khi ấy mới lên mười, thường ra chợ phụ mẹ sắp dọn hàng cất.
Gã lúc đó cũng còn trẻ trung sức vóc, giang hồ ất ơ. Trưa lướt một vòng quanh chợ. Khều khều cái chân vào mấy sạp hàng, hất mặt ngửa tay. Những người đàn bà móc túi, chìa ra những tờ tiền lẻ. Gã đếm, lôi bút vạch một vài con số vào cuốn sổ bỏ túi, kêu còn thiếu chừng này còn nợ chừng này.
Sạp hàng mẹ Tễu nằm cuối chợ, khi gã tới nơi chợ đã tan gần hết. Mặt mẹ tái nghét, kêu hàng ế ẩm quá, cho khất vài bữa. Gã đưa tay quệt vào mông, vào ngực mẹ, hình như có bóp bóp, mặc kệ thằng cu mười tuổi là Tễu đứng cạnh sạp.
Ba mươi Tết năm đó, mẹ Tễu dọn hàng về sớm. Tưởng tránh được gã, nhưng chỉ nửa buổi chiều gã đã vào tận nhà tìm. Gã thủng thẳng xỏ hai tay túi quần, tự nhiên đi vào buồng ngủ của mẹ con Tễu. Không một lời nói, gã quờ tay gạt cái màn che xuống.
Trước đó ít phút, nhác thấy bóng gã, mẹ Tễu đã lủi trốn trong giường, dặn Tễu đứng ngoài canh và đừng nói gì đừng làm gì. Và Tễu đứng ngoài sân, nghe lời mẹ, im miệng.
Tễu có một mối thù từ đó. Năm mười tuổi. Tễu đứng nép sau tấm phên tre, chờ gã đi ra tít ngoài ngõ mới chửi một câu học được từ mấy người đàn bà quê: “Có ngày tao cạo trọc đầu mày”.
***
Giờ thì Tễu đang có cơ hội rất lớn để giải quyết ân oán.
Không ngờ mẹ con Tễu đã bỏ đi một nơi thật xa, đến cả trăm cây số chứ không ít, mà hai chục năm sau Tễu gặp được gã chỗ này. Như cơ trời sắp đặt không bằng.
Ngày cùng tháng tận. Vị khách cuối cùng là gã đang ngồi lên ghế, soi mặt vào tấm gương. Tễu cũng nhìn thẳng mặt gã qua tấm gương lớn này. Không thể nhầm được. Chỉ có gã hai chục năm quên Tễu, gã không thể nhớ được một khuôn mặt trẻ con từ mười tuổi cho đến một chàng trai ba mươi. Còn mặt gã Tễu làm sao quên, khuôn mặt ấy chỉ già đi chút thôi.
- Trước tôi có lần cắt tóc ở đây. Hai chục năm quán không thay đổi gì nhiều. Chú em với ông chủ đây chắc có liên quan gì mới được ông giao cho cái tiệm này.
Tễu không trả lời. Chỉ hỏi cắt kiểu gì.
Gã đáp:
- Xủi trụi luôn.
Tễu đưa tôngđơ lướt từ ót lên, hả hê với ý nghĩ rồi cũng tới ngày mình được cạo trọc đầu kẻ này.
Tuột cổ áo gã khách xuống một chút để đặt tôngđơ, Tễu thấy mấy chữ mực xăm màu xanh: Kiếp chung thân. Tễu hơi run tay chút. Không rõ gã được ân xá hay thoát tù.
(Còn nữa)

VietBF@sưu tập