Rối loạn lo âu không phải là một 'chuyện nhỏ không đáng lo'. Đó là một căn bệnh thời đại cần được hiểu đúng, nh́n nhận nghiêm túc và điều trị đúng cách.
Trong cuộc sống hiện nay, có đầy áp lực và biến động, không ít người phải đối mặt với t́nh trạng lo âu kéo dài.
Tuy nhiên, thay v́ xem đây là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng cần được nhận diện và điều trị kịp thời, nhiều người lại có xu hướng coi nhẹ, đổ lỗi cho 'căng thẳng thường ngày', dẫn đến hệ lụy nghiêm trọng cho sức khỏe tinh thần và thể chất.
Rối loạn lo âu , khi sự lo lắng không c̣n 'b́nh thường'
Ai trong chúng ta cũng từng trải qua cảm giác lo lắng, hồi hộp trước một kỳ thi, một buổi phỏng vấn hay một sự kiện quan trọng. Tuy nhiên, khi cảm xúc đó xuất hiện liên tục, không rơ nguyên nhân, kéo dài nhiều ngày, thậm chí nhiều tháng, làm cản trở sinh hoạt và công việc thường ngày th́ đó có thể là dấu hiệu của rối loạn lo âu – một dạng bệnh lư tâm thần cần được can thiệp chuyên môn.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), rối loạn lo âu là một trong những vấn đề sức khỏe tâm thần phổ biến nhất toàn cầu. Ước tính có khoảng 301 triệu người trên thế giới mắc rối loạn lo âu vào năm 2019, con số này có xu hướng gia tăng sau đại dịch Covid-19.
Nỗi sợ vô h́nh và những biểu hiện không ngờ
Rối loạn lo âu không chỉ đơn thuần là cảm giác lo lắng. Người mắc bệnh này thường xuyên cảm thấy bất an, sợ hăi không rơ nguyên nhân, có thể kèm theo các triệu chứng cơ thể như: Tim đập nhanh, thở dốc, chóng mặt, mất ngủ, đau dạ dày, mệt mỏi kéo dài…
Nhiều người lầm tưởng ḿnh đang mắc các bệnh lư về tim mạch, tiêu hóa hay thần kinh do các triệu chứng rối loạn lo âu gây ra. Điều này khiến họ điều trị sai hướng, bỏ qua căn nguyên chính là vấn đề tâm lư.
V́ sao rối loạn lo âu trở thành 'căn bệnh thời đại'?
Trong thời đại số hóa, con người bị 'bủa vây' bởi thông tin, áp lực công việc, kỳ vọng xă hội và sự cô lập ngày càng tăng trong các mối quan hệ. Nhiều người phải liên tục 'chạy đua' với thời gian, hiệu suất, thành tích – nhưng không có thời gian chăm sóc sức khỏe tinh thần.
Sự hiện diện thường xuyên của mạng xă hội cũng là một nguyên nhân tiềm ẩn. Những h́nh ảnh 'hoàn hảo' từ người khác dễ khiến người xem cảm thấy tự ti, lo lắng về bản thân, từ đó gia tăng căng thẳng, so sánh và mất phương hướng trong cuộc sống.
Sự chủ quan nguy hiểm
Dù đă được y học xác định là một rối loạn tâm thần, rối loạn lo âu vẫn chưa được nh́n nhận nghiêm túc ở nhiều cộng đồng. Tại Việt Nam, nhiều người vẫn mang định kiến rằng 'chỉ có người yếu đuối mới bị bệnh tâm lư', dẫn đến việc giấu bệnh, không dám đi khám, hoặc nhờ cậy vào những biện pháp thiếu cơ sở như tâm linh, bói toán…
Điều trị không chỉ là dùng thuốc
Rối loạn lo âu là một rối loạn có thể điều trị bằng nhiều phương pháp như dùng thuốc (theo toa của bác sĩ chuyên khoa), liệu pháp tâm lư, thay đổi lối sống và chế độ sinh hoạt lành mạnh.
Liệu pháp nhận thức – hành vi (CBT) là một trong những phương pháp trị liệu tâm lư hiệu quả nhất, giúp người bệnh nhận diện và thay đổi những suy nghĩ tiêu cực, học cách kiểm soát cảm xúc, phản ứng trước t́nh huống gây lo âu.
Bên cạnh đó, việc duy tŕ chế độ ăn uống khoa học, tập thể dục đều đặn, hạn chế caffeine, sử dụng mạng xă hội một cách có chọn lọc, thực hành thiền định hoặc yoga cũng mang lại hiệu quả tích cực.
Chăm sóc sức khỏe tâm thần, việc không thể xem nhẹ
Rối loạn lo âu không chừa một ai, từ học sinh, sinh viên, người đi làm cho tới người cao tuổi. Không có ǵ đáng xấu hổ khi thừa nhận ḿnh đang gặp khó khăn về tâm lư, giống như cách chúng ta cần bác sĩ khi bị cảm cúm hay găy xương.
Đă đến lúc cộng đồng cần thay đổi nhận thức, sức khỏe tinh thần cũng quan trọng như sức khỏe thể chất. Việc phát hiện sớm, chẩn đoán đúng và điều trị kịp thời không chỉ giúp người bệnh trở lại cuộc sống b́nh thường mà c̣n pḥng tránh được các hậu quả nặng nề như trầm cảm, suy sụp tinh thần hay tự tử.