Tiết lộ kế hoạch bí mật đánh chiếm Tripoli

Đằng sau cuộc chiến chóng vánh tại thủ đô Tripoli là cả một kế hoạch dài hơn và cẩn trọng, đánh gục từng phần chính quyền ông Gaddafi ngay từ bên trong.

Hạ bệ chế độ bằng chiếc thẻ nhớ

Cùng với đó là sự giúp đỡ của rất nhiều quốc gia trên thế giới.

Abdel Majid Mlegta điều hành một công ty cungc ấp đồ ăn cho các cơ quan chính phủ Libya, bao gồm cả các cơ quan của bộ nội vụ. Theo anh ta, đây là một công việc tốt vì anh vừa được “phục vụ đất nước”, vừa gây dựng được mối quan hệ tốt đối với các quan chức.

Tuy nhiên trong những tuần đầu của cuộc biểu tình vũ trang, Mlegta đã bí mật cộng tác với lực lượng nổi dậy. Anh ta đã tuyển mộ các cảm tình viên làm việc trong các cơ quan trọng yếu của chính phủ ông Gaddafi, qua đó khai thác được những điểm yếu trong lực lượng quân đội bảo vệ thủ đô Tripoli, từ đó, các thông tin này được chuyển cho lãnh đạo phe nổi dậy qua thẻ nhớ.

Mlegta cho biết những thông tin đầu tiên được chuyển đến cho anh ta là từ những sĩ quan an ninh và vài người trong lực lượng tình báo của ông Gaddafi.

Những thông tin này bao gồm bí mật về 7 lực lượng chính trong thủ đô Tripoli như các cơ quan an ninh, ủy ban cách mạng của ông Gaddafi, lực lượng dân quân trung thành với ông Gaddafi và lực lượng tình báo quân đội.

Quân nổi dậy tràn vào Tripoli.

Thông tin chi tiết đến mức nó liệt kê được toàn bộ chỉ huy của các lực lượng vũ trang này, số người làm việc trong các trụ sở chính phủ, chi tiết công việc họ phải làm, biển số xe của họ và thậm chí là cách các chỉ huy liên lạc với người đứng đầu lực lượng tình báo là ônng Abdullah al-Senussi và người con trai thứ hai của ông Gaddafi là Saif al-Islam.

Chiếc thẻ nhớ này sau đó đã được chuyển đến cho NATO để tổ chức này lập kế hoạch hỗ trợ lực lượng nổi dậy hạ bệ ông Gaddafi và chiếm lĩnh thủ đô Tripoli.

Chiến dịch này đã được chuẩn bị trong nhiều tháng với việc chuyển vũ khí và vũ trang cho lực lượng nổi dậy ém sẵn trong thủ đô, chỉ điểm cho NATO ném bom các mục tiêu chiến lược trong thành phố như trung tâm chỉ huy, hầm trú ẩn, trại lính, đồn cảnh sát, phương tiện thiết giáp, radar và các trung tâm điện tín.

Biếm họa về vai trò của Mỹ và EU ở Libya.

Ngoài ra, lực lượng nổi dậy cũng được hỗ trợ bởi cả các lực lượng trên bộ của NATO. Các đặc nhiệm Anh đã đột nhập vào thủ đô Tripoli và đặt các thiết bị phát tín hiệu chỉ điểm cho không quân NATO oanh kích.

Lực lượng Pháp cung cấp vũ khí, phương tiện vận chuyển và huấn luyện những người línnh trong hàng ngũ quân nổi dậy. Quân đội Mỹ thì hỗ trợ bằng 2 chiếc UAV tấn công Predator, tăng cường khả năng oanh kích của NATO.

Thêm nữa, các nước Arab xung quanh cũng chung tay giúp đỡ lực lượng này như Các tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE) và Qatar. Chính quyền Qatar đã cung cấp rất nhiều vũ khí, tiền bạc cùng các cố vấn quân sự để huấn luyện lực lượng nổi dậy.

Khi thời điểm tấn công đã chín muồi, lực lượng nổi dậy đã tự tin đến mức họ thông báo rộng rãi ngày giờ cuộc tấn công: 20h ngày 20/8/2011, ngay sau khi mọi người ở Tripoli dùng xong bữa ăn tối trong lễ Ramadan.

Kế hoạch được chuẩn bị kỹ càng

Trên thực tế, các kế hoạch đánh chiếm thủ đô Tripoli đã được lên từ tháng 4/2011, khi người đứng đầu lực lượng nổi dậy, ông Mahmoud Jibril và ba thành viên cao cấp khác của lực lượng này đã nhóm họp ở thành phố Djerba, Tunisia và đặt ra tên gọi chính thức của lực lượng này là “Hội đồng dân tộc chuyển tiếp” - NTC.

Ba thành viên cấp cao này bao gồm Abdel Majid Mlegta, đã chạy trốn khỏi Tripoli, Ahmed Mustafa al-Majbary, người đứng đầu bộ phận hậu cần và Othman Abdel-Jalil, một nhà khoa học chịu trách nhiệm định hướng cho kế hoạch đánh chiếm Tripoli.

Trước khi chạy trốn, Mlegta đã làm việc 2 tháng phục vụ chính quyền ông Gaddafi và đã thành lập được một mạng lưới cảm tình viên rộng lớn. Ban đầu chỉ có 14 nhân viên của ông Gaddafi sẵn sàng giúp Mlegta nhưng sau đó con số cảm tình viên đã lên tới 72 người.

Mlegta cho biết anh ta và các cảm tình viên thường gặp nhau tại nhà hoặc tại nhà 2 nhân viên khác. Ở đây họ bàn về các kế hoạch đánh cắp tin tức tình báo và chuyển đến cho NTC.

Tranh biếm họa về cuộc tấn công thủ đô Tripoli ngày 20/8/2011 của lực lượng nổi dậy.

Thiếu tướng Abdulsalam Alhasi, chỉ huy lực lượng nổi dậy tại đầu não của lực lượng này, thành phố Benghazi cho biết các thông tin của Mlegta khá phong phú về lực lượng cảnh sát, quân đội, an ninh, thậm chí cả rất nhiều người trong chính phủ.

Trong số những người ủng hộ lực lượng nổi dậy trong thành phần quân đội chính phủ phải kể đến al-Barani Ashkal, chỉ huy lực lượng vệ binh của ông Gaddafi bảo vệ vùng nội thị Tripoli. Giống như những người khác, Ashkal muốn đi theo lực lượng nổi dậy nhưng NTC đã chỉ thị cho ông ta vẫn giữ nguyên vị trí và hỗ trợ quân nổi dậy vào thành phố Tripoli.

Bốn người khác trong hội đồng lập kế hoạch của quân nổi dậy bao gồm Hisham Abu Hajar, chỉ huy lực lượng tại Tripoli, Usama Abu Ras, chịu trách nhiệm liên lạc với lực lượng nổi dậy bí mật trong thành phố Tripoli và Rashed Suwan, chịu trách nhiệm thương lượng với các bộ lạc xung quanh thủ đô để tìm kiếm sự ủng hộ của họ khi quân nổi dậy tiến vào thành phố.

Theo thông tin của Mlegta và Hisham Buhagiar, thành viên thứ 7 của hội đồng lập kế hoạch đã lập danh sách 120 mục tiêu sẽ chỉ điểm cho NATO đánh phá trước khi tiến vào thành phố. Các mục tiêu này sau đó đã được bàn luận trực tiếp với Tổng thống Pháp Sarkozy trong một cuộc gặp tại điện Elysse ngày 20/4.

Cuộc gặp này cũng có sự tham dự của các thành viên NATO tham gia chiến dịch ném bom Libya cùng các đại diện của Qatar và Các tiểu vương quốc Arab thống nhất. Sau khi trình bày toàn bộ kế hoạch của quân nổi dậy, Mlegta đã đưa cho NATO 3 chiếc thẻ nhớ chứa các dữ liệu về cơ cấu phòng thủ của thủ đô Tripoli, các thông tin về 65 sĩ quan của ông Gaddafi có cảm tình với quân nổi dậy sẽ hỗ trợ thông tin qua radio và kịch bản đánh chiếm Tripoli. Bản kế hoạch này sau đó đã được ông Sarkozy đánh giá cao.

Trên thực tế, số mục tiêu đánh phá đã bị giảm từ 120 xuống còn 82 mục tiêu cùng với 2.000 binh lính vũ trang, 6.000 người biểu tình không vũ trang tiến vào thành phố.

Ngoài ra, ngay trong Tripoli cũng có những nhóm vũ trang chống lại ông Gaddafi và lực lượng nổi dậy chỉ cần thời gian để cung cấp vũ khí cho những người này.

Hàng ngũ chính phủ lỏng lẻo

Kể từ giữa tháng 7/2011, đã có hàng trăm người bản địa tại Tripoli chạy ra khỏi thành phố từ hồi tháng 2/2011 được bí mật đưa trở lại thủ đô. Hầu hết những người này được đưa về Tripoli bằng các thuyền đánh cá và chỉ vũ trang nhẹ bao gồm súng trường, tiểu liên, lựu đạn, thuốc nổ và radio.

Khi đó, dù thủ đô Tripoli vẫn nằm dưới quyền kiểm soát của lực lượng trung thành với ông Gaddafi nhưng an ninh khá lỏng lẻo. Người ta chỉ cần hối lộ một số tiền nhỏ cho sĩ quan là có thể dễ dàng ra vào thành phố. Một số khác thì đánh lạc hướng và làm mệt mỏi các chốt gác bằng các cuộc tấn công nhỏ lẻ.

Ngoài ra, việc cung cấp vũ khí cho quân nổi dậy trong thành phố cũng khá dễ dàng, thậm chí họ có thể mua vũ khí ngay từ lực lượng trung thành của ông Gaddafi. Chỉ với 5.000 USD, những binh lính của ông Gaddafi có thể bán một khẩu AK-47 cho bất kỳ ai.

Không những thế, tinh thần của quân nổi dậy còn được tăng cường sau khi họ đột nhập được vào kênh thông tin của chính phủ, qua đó họ đã thu được 2.000 cuộc gọi giữa những lãnh đạo chính phủ Libya, kể cả các con trai của ông Gaddafi về tất cả mọi vấn đề từ mệnh lệnh quân sự đến chuyện "giời ơi đất hỡi".

Một số cuộc gọi này đã được phát sóng trên kênh truyền hình của quân nổi dậy và đã tạo sự xáo trộn lớn trong hàng ngũ trung thành với ông Gaddafi.

Hai trong số các cuộc gọi thu được cho thấy thủ tướng al-Baghdadi al-Mahmoudi đã đe dọa thiêu sống gia đình của ông Abdel Rahman Shalgham, đại sứ Libya tại Liên Hợp Quốc đã chạy sang hàng ngũ quân nổi dậy từ những ngày đầu.

Một cuộc điện thoại khác giữa ông Mahmoudi và bộ trưởng Kinh tế - Thương mại Tayeb al-Safi cho thấy hai người này có nói đùa với nhau rằng, quân đội của ông Gaddafi sẽ cưỡng bức các phụ nữ tại thành phố Zawiyah nếu họ tiến vào được thành phố này.

Vai trò của lực lượng ngoại quốc

Đã có khoảng 100 - 200 lính đặc nhiệm Anh và Pháp đã được gửi đến Libya. Tuy nhiên, chỉ huy quân nổi dậy Alhasi đã yêu cầu lực lượng này không được tham gia chiến đấu mà chỉ tham gia huấn luyện, trinh sát, chỉ điểm...

Yêu cầu này đã được cả Anh, Pháp và Mỹ đồng ý. Thông tin chính thức từ Paris cho thấy Pháp đã gửi từ 30 - 40 cố vấn quân sự để hỗ trợ huấn luyện quân nổi dậy sử dụng các loại vũ khí công nghệ cao.

Bắt đầu từ tháng 5/2011, quân đội Pháp cũng đã thả những thùng vũ khí viện trợ cho quân nổi dậy dưới danh nghĩ hàng viện trợ nhân đạo, tuy nhiên họ cũng đã nói rõ số hàng hóa này phục vụ cho cuộc đánh chiếm Tripoli.

Ngoài lực lượng Pháp, lực lượng Anh cũng đóng vai trò lớn khi tham gia vào các nhiệm vụ nguy hiểm như đột nhập vào thủ đô, xác định các mục tiêu quan trọng, đặt thiết bị dẫn đường hỗ trợ cho các loại bom đạn thông minh, phá hủy các mục tiêu nhạy cảm mà vẫn hạn chế thiệt hại về dân thường.

Ngoài ra, các điệp viên CIA của Mỹ cũng giúp lực lượng nổi dậy rất nhiều thông tin quan trọng giúp cho việc đối phó với quân đội ông Gaddafi hiệu quả hơn.

Cuối cùng, đồng minh quan trọng nhất của lực lượng nổi dậy phải kể đến là Qatar. Số vũ khí mà Pháp mang vào Libya cho lực lượng nổi dậy chủ yếu có xuất xứ từ Qatar.

Vào tháng 5/2011, một phóng viên Reuters đã phát hiện rất nhiều vũ khí đóng dấu xuất xứ từ Qatar trong tay quân nổi dậy bao gồm pháo cối, quân phục, điện đài và ống nhòm, thậm chí là các loạt tên lửa chống tăng hiện đại.

Quyết định hỗ trợ quân nổi dậy của Qatar có thể do một sinh viên hồi giáo có tên Ali Salabi, đang sống tại Qatar sau khi chạy khỏi Libya những năm 1990. Theo NTC, Salabi chính là sợi dây kết nối lực lượng này với chính phủ Qatar, là người thuyết phục chính phủ Qatar hỗ trợ cho quân nổi dậy.

Trong những lực lượng trung thành với ông Gaddafi phải kể đến lực lượng lính đánh thuê với quân số đông tới hàng nghìn. Hầu hết các tay súng này đều xuất phát từ Chad, Mali, Niger, Nam Phi, thậm chí là cả từ vùng Balkans.

Trong số lực lượng này có một lính đánh thuê đến từ lực lượng người Bosnia gốc Serbi, vốn được tổ chức rất tốt và đã chiến đấu tại Sierra Leone. Anh ta được thuê từ tháng 3/2011 với vai trò hướng dẫn và chỉ huy một số đơn vị pháo cối 120 mm của ông Gaddafi và được trả bằng bất kỳ đồng tiền phương Tây nào được yêu cầu.

Người lính này cho biết quân đội chính phủ Libya khá kém cỏi so với binh lính Nam Tư anh gặp khi xưa, họ thường hèn nhát, rất kém trong việc sử dụng vũ khí công nghệ cao, phương tiện liên lạc nghèo nàn và không có gì hiện đại hơn những chiếc bộ đàm lạc hậu.

Theo người lính này, vào đầu tháng 8/2011, lực lượng của ông Gaddafi đã tan rã dần và số lính đánh thuê bắt buộc phải chạy trốn trước sự truy kích của quân nổi dậy. Sau đó, anh ta đã lấy một chiếc xe cùng hai người Libya hạy trốn qua biên giới phía Nam.

Chiến thắng được thông báo trước

Một ngày trước khi cuộc tấn công Tripoli nổ ra, Nhà Trắng đã cho phát sóng trên một kênh truyền hình thông điệp “chính quyền của ông Gaddafi” đã sắp sụp đổ. Tuy nhiên, sau đó thông tin chính thức từ chính phủ Mỹ đưa ra lại có phần thận trọng hơn khi cảnh báo các phóng viên không nên đưa tin vội vã về một chiến thắng ngay lập tức, phải chuẩn bị tinh thần cuộc chiến có thể kéo dài hàng tháng.

Sau đó, ngày 19/8 Abdel Salam Jalloud, một trong những khuôn mặt quen thuộc nhất trong chính phủ Libya đã chạy theo hàng ngũ quân nổi dậy. Trên thực tế Jalloud đã muốn quy hàng NTC từ 3 tháng trước, nhưng việc đảm bảo an toàn cho gia đình tới 35 người của ông ta quá khó trong thời điểm đó.

Sau đó, Jalloud và gia đình đã được đưa đi qua đường núi chịu sự kiểm soát của lực lượng nổi dậy, sau đó tới Tunisia, từ đây, ông ta được đưa tới Italy và sau đó đưa đến Qatar định cư.

Quân nổi dậy ăn mừng ở Tripoli.

Cuộc tấn công đã bắt đầu đơn giản hơn nó được dự tính. Các đơn vị đặc nhiệm của quân nổi dậy tấn công các trung tâm chỉ huy trá hình dưới dạng trường học hay bệnh viện của ông Gaddafi.

Ngày 20/8/2011, sau bài phát biểu của Chủ tích NTC, Mustafa Abdel Jalil khoảng 10 phút, các đơn vị quân nổi dậy, kể cả những người không thuộc sự chỉ huy của NTC cũng di chuyển về Tripoli.

Vài giờ sau khi bắt đầu, các đơn vị chủ lực của quân nổi dậy tấn công các cơ sở quân sự và trung tâm chỉ huy trong khi các lực lượng rời rạc khác bắt đầu chắn đường, lập các chốt kiểm soát.

Cùng lúc, các chuyến tàu chở vũ khí và đạn dược cũng đã di chuyển từ Mistara theo đường biển về Tripoli sau khi lực lượng NATO đã tiêu diệt toàn bộ hải quân của Libya.

Sai lầm nghiêm trọng của ông Gaddafi

Một nguồn tin của quân nổi dậy cho biết ông Gaddafi đã mắc sai lầm nghiêm trọng khi chuyển những đơn vị tinh nhuệ nhất của ông ta, bao gồm của đơn vị của con trai ông ta là Muastassem để chiếm thành phố trung tâm dầu hỏa Brega.

Ông Gaddafi đã sợ lực lượng nổi dậy chiếm được Brega sẽ mạnh hơn, nhưng quyết định của ông ta đã khiến hệ thống phòng thủ của thành phố Tripoli trở nên lỏng lẻo và đã sụp đổ khi bị tấn công.

Ngoài ra, không quân NATO cũng đã góp phần rất lớn đè bẹp lực lượng bảo vệ thủ đô Tripoli. Dưới sự tấn công của quân nổi dậy, lực lượng ông Gaddafi mới bắt đầu đem các vũ khí hạng nặng, đặc biệt là các tên lửa phòng không đã được giấu kỹ ra để triển khai. Tuy nhiên, mọi việc có vẻ quá chậm và số vũ khí này đã bị tiêu diệt hoàn toàn bởi không quân NATO.

Sau khi đánh chiếm thủ đô Tripoli, trong một hội nghị ở Qatar, chỉ huy lực lượng nổi dậy, ông Jibril cho biết Libya sẽ chữa làn các vết thương và cùng đoàn kết để xây dựng lại đất nước sau khi đánh đổ ông Gaddafi. Tag: Chiến sự Libya - NATO

Nguyễn Linh (theo Reuters)