Mục đích EU mở cửa cho Anh và Canada tham gia chương trình vũ khí 150 tỷ euro

[Romano]

Trong bối cảnh căng thẳng với Nga, EU chọn cách mở rộng chương trình SAFE cho Anh và Canada, vừa tăng khả năng tự chủ quốc phòng, vừa đa dạng hóa nguồn cung nguyên liệu chiến lược.Theo Politico châu Âu, trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị gia tăng, đặc biệt là từ cuộc xung đột Nga - Ukraine, Liên minh châu Âu (EU) đang thực hiện một động thái chiến lược đầy táo bạo: mở cửa cho các đồng minh bên ngoài là Anh và Canada tham gia vào chương trình vũ khí trị giá 150 tỷ euro của khối.

Quyết định này, khi được các quốc gia thành viên nhất trí thông qua, không chỉ nhằm mục đích củng cố năng lực sản xuất vũ khí của châu Âu mà còn giảm bớt sự phụ thuộc vào các hệ thống vũ khí của Mỹ. Đây được xem là một bước ngoặt quan trọng trong nỗ lực tự chủ quốc phòng của "Lục địa già".
SAFE: Chương trình vũ khí đột phá của EU

Chương trình mang tên Hành động An ninh cho châu Âu (SAFE) được Ủy ban châu Âu đề xuất vào tháng 3 năm nay và được các nước thành viên phê duyệt vào tháng 5. Mục tiêu chính của SAFE là cung cấp cho các quốc gia EU các khoản vay lãi suất thấp, trả trong vòng 45 năm để mua sắm vũ khí, đồng thời khuyến khích hợp tác để cắt giảm chi phí. Mặc dù ban đầu chương trình chỉ dành cho các thành viên EU và một số đối tác thân cận như Ukraine và Na Uy, nhưng với việc mở rộng sang Anh và Canada, phạm vi của SAFE đã được nâng lên một tầm cao mới.

Theo tài liệu được Politico nhận được, các cuộc đàm phán sẽ tập trung vào những nguyên tắc cốt lõi, bao gồm tiêu chí điều kiện tham gia và cân bằng hợp lý giữa đóng góp và lợi ích. Mặc dù các quốc gia bên ngoài chỉ có thể chiếm tối đa 35% giá trị của một hệ thống vũ khí, nhưng quy tắc cụ thể dành cho Anh và Canada vẫn đang được thảo luận.

Các thỏa thuận cuối cùng sẽ làm rõ những quy định về chi phí linh kiện có nguồn gốc từ hai quốc gia này, bao gồm cả tỷ lệ tối thiểu phải được sản xuất tại EU hoặc các đối tác của EU. Ủy ban châu Âu đặt mục tiêu hoàn tất các thỏa thuận vào cuối tháng 11 năm nay, để đảm bảo Anh và Canada không bỏ lỡ vòng đấu thầu dự án đầu tiên.

Việc Anh được mời tham gia SAFE cho thấy một bước tiến lớn trong mối quan hệ quốc phòng với EU sau Brexit. Mặc dù Anh đã rời khỏi khối, nhưng hợp tác quân sự giữa hai bên vẫn được duy trì, đặc biệt trong bối cảnh cuộc chiến tại Ukraine.

Petras Auštrevičius, thành viên Nghị viện châu Âu và thuộc Ủy ban An ninh và Quốc phòng EU, nhận định: "Anh đã chứng tỏ mình là một đối tác đáng tin cậy". Ông Auštrevičius nhấn mạnh, an ninh không thể chia cắt của châu Âu đòi hỏi những quyết định phù hợp và sự tham gia toàn diện của Anh vào SAFE là một động thái cần thiết và hiệu quả.

Đối với Anh, việc tiếp cận nguồn quỹ quốc phòng của EU là một ưu tiên cấp bách. Nick Thomas-Symonds, Bộ trưởng Anh phụ trách quan hệ với EU, bày tỏ hy vọng một thỏa thuận sẽ được ký kết nhanh chóng để đảm bảo Anh có thể tham gia vào vòng đấu thầu đầu tiên.

Canada không chỉ là một đồng minh thân cận của châu Âu mà còn được coi là nguồn cung cấp nguyên liệu thô quan trọng. Trong bối cảnh Trung Quốc đang chiếm ưu thế trong lĩnh vực này, việc hợp tác chặt chẽ với Canada sẽ giúp EU đa dạng hóa chuỗi cung ứng và đảm bảo an ninh vật chất cho ngành công nghiệp quốc phòng. Việc này có ý nghĩa chiến lược lâu dài, giúp EU không bị phụ thuộc vào bất kỳ một quốc gia nào trong các lĩnh vực trọng yếu.

Những thách thức chính trị và mở rộng trong tương lai

Mặc dù việc mở rộng SAFE mang lại nhiều lợi ích, nhưng cũng phải đối mặt với không ít rào cản chính trị. Ban đầu, Pháp đề xuất đặt ngưỡng tỷ lệ linh kiện lên 50% để tránh các ngành công nghiệp bên ngoài hưởng lợi quá mức. Tuy nhiên, đề xuất này đã không được Ủy ban châu Âu chấp nhận.

Một vấn đề khác là chi phí. Các quốc gia thứ ba tham gia SAFE sẽ phải đóng góp chi phí hành chính và trả phí tham gia. Mức phí này sẽ tỷ lệ thuận với lợi ích mà họ nhận được, điều này có nghĩa là các thỏa thuận với Anh và Canada có thể sẽ có sự khác biệt.

Bên cạnh Anh và Canada, một số quốc gia khác như Thổ Nhĩ Kỳ, Hàn Quốc và thậm chí là Ấn Độ cũng bày tỏ sự quan tâm đến việc tham gia SAFE. Trường hợp của Thổ Nhĩ Kỳ đặc biệt phức tạp do quá trình xin gia nhập EU của nước này đã bị đóng băng, và sự phản đối của Hy Lạp và CH Síp có thể cản trở tiến trình.

Tóm lại, việc EU mở cửa cho Anh và Canada tham gia SAFE là một minh chứng rõ ràng cho thấy khối này đang ưu tiên sự hợp tác thực tế và hiệu quả để củng cố an ninh tập thể. Động thái này không chỉ tăng cường năng lực quân sự của châu Âu mà còn thể hiện một tầm nhìn chiến lược dài hạn, nhằm xây dựng một khối phòng thủ vững mạnh và tự chủ hơn trong bối cảnh thế giới đầy biến động.