Những nhân vật chủ chốt trong chính quyền Tổng thống Donald Trump vừa gây ra chấn động lớn khi vô tình làm rò rỉ thông tin bí mật về kế hoạch Mỹ sẽ tiến hành không kích bọn phiến quân Houthi ở Yemen.
Trong bài viết đăng ngày 24/3, người chủ bút Jeffrey Goldberg của
The Atlantic có tiết lộ ra, ông bất ngờ được bổ sung thêm vào nhóm trò chuyện trên ứng dụng
Signal hôm 13/3, với tên gọi
"Houthi PC small group".
Trong nhóm chat này có 18 người, như Phó tổng thống Mỹ JD Vance, Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth, Ngoại trưởng Marco Rubio, Giám đốc Tình báo Quốc gia Tulsi Gabbard, Chánh văn phòng Tòa Bạch Ốc Susie Wiles, Cố vấn An ninh Nội địa Stephen Miller và đặc phái viên Steve Witkoff.
Ban đầu, ông Goldberg nghi ngờ nhóm trò chuyện này là loại hoạt động tuyên truyền thông tin sai lệch từ nước ngoài, nhưng sau đó ông tin chắc nhóm này được nội các của ông Trump lập ra vì giọng điệu và thông tin trùng khớp với kế hoạch quân sự thực tế tại Yemen.
Theo
Guardian, tin tức này đã dẫn đến lời kêu gọi cho điều tra toàn diện từ nhiều bên, trong đó Trưởng khối phe thiểu số tại Thượng viện ông Chuck Schumer gọi đây là
"một trong những vụ vi phạm trong ngành tình báo quân sự sốc nhất mà tôi từng được chứng kiến".
Ông Trump phát biểu: "Tôi không biết"
Brian Hughes, phát ngôn viên Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ đã xác nhận báo cáo là thật:
"Chuỗi tin nhắn này là có thật, và chúng tôi đang xem xét lý do nào mà một số điện thoại vô tình được bổ sung thêm vào nhóm trò chuyện".
"Những đoạn đối thoại thể hiện sự phối hợp sâu sắc và chặt chẽ giữa các viên chức cao cấp. Thành công liên tiếp trong chiến dịch tiêu diệt bọn Houthi cho thấy quân đội hay an ninh quốc gia Mỹ không có đối mặt với mối đe dọa nào", ông Hughes nói thêm.
Phóng viên đã đặt ra câu hỏi cho ông Trump trong buổi họp báo tại Tòa Bạch Ốc hôm 24/3.
"Tôi không biết gì về việc này. Tôi không phải người hâm mộ của tờ The Atlantic. Với tôi, tạp chí này thậm chí còn sắp bị phá sản, tôi không đánh giá cao tạp chí này. Bạn đang đề cập đến chuyện gì cơ?", ông Trump đáp.
"Họ (ý nói một số viên chức và trợ lý cấp cao trong nội các) sử dụng ứng dụng Signal để thảo luận về các vấn đề thật nhạy cảm", phóng viên trả lời.
"Liên quan đến cái gì? Họ đề cập đến chuyện gì?", ông Trump dường như chưa rõ.
"Bọn Houthis á? Ý bạn là cuộc tấn công vào bọn Houthis à?... Tôi khẳng định mọi chuyện rất suôn sẻ. Nhưng tôi không biết gì về vụ bạn đang nói. Bạn là người đầu tiên nói cho tôi chuyện này".
Phản ứng của ông Trump cho thấy dường như nhóm thân cận của Tổng thống không tóm tắt cho người đứng đầu Tòa Bạch Ốc về sự kiện gây ra cú sốc quá lớn này.
"Tiểu n. đắc chí tiếu hihi?" (Ảnh: Reuters)
Trong khi đó, trong lời bình luận đầu tiên về sự kiện này, ông Hegseth chỉ trích vị chủ bút
The Atlantic khi cho rằng, ông Goldberg
"làm nghề phát tán tin đồn thất thiệt".
"Không có ai nhắn tin về kế hoạch không kích này", vị Bộ trưởng nói thêm sau khi phi cơ hạ cánh xuống Hawaii hôm 24/3. Ông không làm rõ lý do nào đã cho sử dụng
Signal để thảo luận về hoạt động nhạy cảm cũng như sau cùng
"số phận" của ông Goldberg trong nhóm chat này được giải quyết ra sao.
Thư ký báo chí Tòa Bạch Ốc Karoline Leavitt sau đó đưa ra bản tuyên bố:
"Tổng thống Trump vẫn hoàn toàn tin tưởng vào nhóm an ninh quốc gia, bao gồm cả Cố vấn An ninh quốc gia Mike Waltz".
Tại buổi họp báo, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Tammy Bruce cho biết sẽ không bình luận thêm và đề nghị giới báo chí chuyển câu hỏi đến Tòa Bạch Ốc.
Sự kiện vô tiền khoáng hậu
Sự kiện rò rỉ này làm dấy thêm mối lo ngại về cách thức chính quyền Trump xử lý thông tin tình báo do các quốc gia đồng minh lâu năm chia sẻ, đặc biệt khi ông Hegseth từng khẳng định
"100% bảo mật tác chiến" ngay giữa lúc một phóng viên tình cờ đọc thấy tin nhắn nhạy cảm. Các chuyên gia an ninh và tình báo Mỹ mô tả vụ này chưa từng có tiền lệ, xét đến cách thức nội các ông Trump sử dụng ứng dụng
Signal lẫn sự có mặt
"ngoài ý muốn" của ông Goldberg trong nhóm chat này.
Trong quân đội Mỹ, các giới chức thẩm quyền cao nhất và cơ quan tình báo hoạt động theo những quy tắc rất nghiêm ngặt khi truyền tải thông tin và thảo luận về bảo mật tác chiến, khi chỉ cần một sự rò rỉ nhỏ cũng gây ra nguy hiểm đến tính mạng binh sĩ Mỹ hoặc ảnh hưởng đến kết quả hoạt động quân sự.
Theo
CNN, chính phủ Hoa Kỳ có các hệ thống chuyên môn để truyền tải thông tin mật, như mạng
SIPR (Secret Internet Protocol Router) và
JWICS (Joint Worldwide Intelligence Communications System). Các giới chức cao cấp của chính phủ có quyền truy cập vào các hệ thống này gần như mọi lúc, cả trên điện thoại và máy tính xách tay có kết hợp cấu trúc đặc biệt.
Một cựu giới chức cao cấp thuộc Bộ Quốc phòng cho hay, không thể nào gửi ra thông tin từ các hệ thống này sang một mạng chưa được bảo mật cẩn thận. Điều này đồng nghĩa ông Hegseth, hoặc nhân viên, phải tự tay cho chuyển tin tức tối mật này.
"Ngay từ đầu, ông ấy phải chuyển hoặc sao chép thông tin để đưa lên Signal theo một cách bảo mật cao nào đó", giới chức này cho biết.
"Không thể chuyển tiếp một email được bảo mật sang hệ thống chưa có bảo mật, nên cần in ra hoặc gõ lại toàn bộ. Do đó, chính ông ấy, hoặc nhân viên, đã làm theo cách thủ công này".
Vụ làm rò rỉ tin bí mật này cũng có khả năng vi phạm luật liên bang, như
Đạo luật Gián điệp (Espionage Act), vốn quy định việc xử lý sai thông tin quốc phòng là bất hợp pháp. Bộ Tư Pháp từng viện dẫn đạo luật này khi truy tố ông Trump trong vụ lưu giữ tài liệu mật trái phép sau khi ông rời nhiệm kỳ đầu tiên.
Thông thường, FBI và bộ phận phụ trách an ninh quốc gia thuộc Bộ Tư pháp sẽ cho điều tra mức độ sai phạm, theo các cựu giới chức. Tuy nhiên, sự kiện vừa rồi khó rơi vào trường hợp này, một phần vì những giới chức trong nhóm
Signal lại chính là những cá nhân có đủ thẩm quyền mở cuộc điều tra. Theo trình tự, Bộ Tư Pháp sẽ cần nhận báo cáo vi phạm từ cơ quan phụ trách tin tức về an ninh quốc phòng, trong trường hợp này là Bộ Quốc phòng. Ngoài ra, các giới chức trong nhóm chat có quyền tự giảm cấp độ bảo mật của nguồn tin để tránh bị xem là đã cố tình vi phạm.
Tuy nhiên, các cựu giới chức khẳng định nếu một người cấp thấp hơn phạm lỗi tương tự, gần như chắc chắn họ sẽ gánh hậu quả, như bị tước quyền tiếp cận thông tin mật và truy tố ra trước Tòa án binh. Quy định của Ngũ Giác Đài có nêu rõ, các ứng dụng nhắn tin, bao gồm cả
Signal,
"không được phép truy cập, truyền tải hoặc xử lý thông tin không công khai của Bộ Quốc phòng".
Mặc dù
Signal được coi là ứng dụng nhắn tin mã hóa an toàn, điện thoại cài ứng dụng này có thể bị xâm nhập dễ dàng. Các giới chức trong chính phủ ông Joe Biden cũng thường xuyên sử dụng
Signal để thảo luận về kế hoạch tổng quát và đôi khi với các đối tác nước ngoài. Song, việc sử dụng
Signal cho kế hoạch quân sự gây ra rủi ro lớn với an ninh quốc gia Mỹ.
"Họ đã phá vỡ mọi quy trình bảo mật tài liệu hoạt động trước một đợt tấn công quân sự", một cựu giới chức tình báo cao cấp cho biết.
