Triệu phú... hải tặc

Thế kỷ 21 nảy sinh một loại kinh doanh mới: nghề hải tặc.

Nghề cướp biển phát triển và tạo ra nhiều triệu phú, tạm gọi là triệu phú hải tặc hay nói theo tiếng giang hồ là Triệu phú Chó biển (Sea Dog Millionaires).

Một chuyên viên về nghề "nhất bản vạn lợi" đã mô tả một chuyến làm ăn kiếm bạc triệu của hải tặc Somalia như sau: một con tàu giả dạng đánh cá lẩn quẩn ở ngoài khơi khu vực Vịnh Aden (Gulf of Aden) với một số xuồng cao tốc có trang bị vũ khí, rồi rình cướp một con tàu chở dầu và đem neo ở một địa điểm bí mật và đòi tiền chuộc.

Tiền vốn bỏ ra trong dịch vụ này chỉ khoảng 100.000 Mỹ kim. Tiền chuộc thế nào cũng tới và thu vào trong tay có thể nhiều triệu. Trường hợp cụ thể là số phận tàu dầu MT Polar:

Ngày 30/10/2010, vào lúc 1 giờ 40 sáng, tàu dầu MT Polar tới hải phận Somali thì bị hai chiếc xuồng hải tặc kẹp sát, với vũ khí lăm lăm trong tay bọn hải tặc nhảy lên tàu buộc thủy thủ đoàn gồm 24 người phải giơ tay hàng và chịu khống chế. Con tàu bị dẫn tới một địa điểm bí mật ngoài khơi Somali và hải tặc đòi chủ tàu này phải trả tiền chuộc. Cuộc thương lượng giữa hải tặc và công ty Paradise Navigation, chủ quản chiếc MT Polar, cho việc phóng tích con tàu và thủy thủ đoàn bắt đầu diễn ra. Ngày 04/11/2010, một thủy thủ người Phi trên con tàu lâm nạn đã thiệt mạng và mãi tới 194 ngày sau, cuộc thương lượng mới kết thúc. Giới chủ tàu phải trả cho cướp biển 10 triệu Mỹ kim, MT Polar và thủy thủ đoàn được trở lại thế giới tự do.

Một chuyên viên về nạn cướp biển kết luận: "Các bạn hãy tưởng tượng chỉ bỏ ra 100.000 Mỹ kim có thể khống chế được một tài sản có giá 200 triệu Mỹ kim, giữ nó trong ba tháng, rồi bán lại cho chủ cũ với giá 10 triệu không thuế. Đấy là cách làm ăn của cướp biển".

Trong thực tế, cướp biển không phải chỉ là tội ác mà là một nghề. Phúc trình của Văn phòng chuyên trách chống ma túy và tội ác (U.N. Office on Drugs and Crime) của Liên hiệp quốc cho biết có tới 1.011 hải tặc đang bị giam giữ và chờ ra tòa ở 20 quốc gia trên thế giới và gần như chẳng có biện pháp hữu hiệu nào, kể cả dùng võ lực lẫn hình phạt nặng, có thể trấn áp nghề cướp biển.

Có tới 97 cuộc đánh cướp tàu các loại xảy ra trong hải phận Somali (trong số 142 vụ ăn hàng ngoài biển xảy ra trên toàn cầu) trong quý đầu của năm 2011. So với thời năm trước thì mức gia tăng lên tới 177 phần trăm. Hiện nay, hơn 480 người đang bị hải tặc bắt giữ làm con tin và hơn bốn tá tàu còn quanh quẩn đâu đó ở biển Somali chờ đợi được chuộc về hay được giải cứu.

Tại sao đầu thế kỷ 21 nghề cướp biển phát triển mạnh?

Nghề cướp biển phát triển mạnh một phần nhờ tiền chuộc mỗi ngày một cao. Vào 07 tháng Tư, Intertanko, một tổ chức gồm các chủ tàu dầu độc lập, cho biết đã trả 13,5 triệu để con tàu Irene SL, một tàu dầu thuộc loại siêu trọng, chở 1,8 triệu thùng dầu thô của Kuwait, được phóng thích. Con tàu này và thủ thủy đoàn đã bị khống chế trong 58 ngày kể từ đầu năm, trong đó 12 ngày, bọn cướp biển đã dùng Irene SL như "tàu mẹ”"(mother ship) để thực hiện các vụ cướp các tàu khác. Hải tặc sẽ lái Irene SL cặp sát con tàu muốn cướp và rồi chúng nấp trên cao của tàu dầu dài 1000 ft và nhả súng thị uy xuống tàu bị cướp phía dưới. Tàu bị đàn áp chỉ còn cách đầu hàng.

Làm sao dẹp trừ được nạn cướp biển ở Vịnh Aden?

Xem ra vấn đề phức tạp khó lòng giải quyết trừ phi có đôi đũa thần khiến Somalia giàu có và phát triển dân chủ.

Thống kê cho biết hằng năm có tới hơn 23.000 tàu bè qua lại Vịnh Aden. Trong đó có số tàu dầu chở 40 phần trăm dầu thô trên thế giới. Thông thường một con tàu trung bình phải chi khoảng từ 15.000 tới 50.000 Mỹ kim cho một ngày vận hành. Một tàu bình quân cần ba ngày để vượt Vịnh Aden, còn nếu cũng còn tàu ấy đi vòng qua Mũi Phi Châu (Horn of Africa) để tránh hải tặc thì phải mất ba tuần rưỡi. Chính địa thế của Aden đã được hải tặc khai thác.

Có điều oái oăm là nghề hải tặc ở Vịnh Aden một phần do nhu cầu chính đáng bảo vệ bờ biển tạo ra dưới thời chính quyền Puntland. Chính quyền ngày ấy đã nhờ các công ty an ninh ngoại quốc huấn luyện một lực lượng biên phòng để bảo vệ bờ biển. Nhưng khi chính quyền này khủng hoảng trong năm đầu của tân thiên niên thì lực lượng biên phòng đa số là ngư dân kể trên tan rã và sẵn súng trong tay họ quay sang làm ăn nhỏ bằng nghề bảo tiêu hàng hải.

Những ngư dân nghèo ban đầu đã tạo cho họ một danh nghĩa chính đáng, rằng họ là ngư dân của Somali giong thuyền ra khơi để bắt những tàu đánh cá lậu và buộc chúng phải đóng tiền phạt mới cho đi. Những dịch vụ này chỉ kiếm mỗi chuyến vài chục tới dăm chục ngàn Mỹ kim mà thôi. Sau đó, ngư dân giang hồ nghĩ tại sao lại chịu làm ăn cò con như thế, sao không giam giữ những con tàu tình nghi và đòi tiền chuộc có lợi hơn không? Sáng kiến này khiến nhiều tay thủ lãnh phe cướp biển nhảy vào làm giàu.
Cứ xét những vụ "ăn hàng" gần đây thì rõ:

Chiếc Beluga của Đức là mộât thương thuyền bị cướp bắt vào ngày 22/01/2011, bị giam giữ 12 tuần và cuối cùng chủ nhân phải bỏ ra 5 triệu Mỹ kim tiền chuộc con tàu mới được tự do.

Chiếc Sinar Kudus là tàu hàng của Indonesia chở một lượng quặng nickel trị giá 174 triệu Mỹ kim, bị cướp bắt giữ vào ngày 16 tháng 03, sau 46 ngày bị giữ, được thả ra sau khi chủ nhân đóng tiền chuộc 4,5 triệu.

Chiếc Eagle của Hy Lạp bị cướp giữ từ ngày 17 tháng 01, khi đi từ Jordan tới Ấn, và chủ tàu sau khi trả 4 triệu tiền chuộc thì cuối tháng Tư tàu được ra đi thong thả.

Có tiền trong tay, có màng lưới thế lực hỗ trợ, và được nhiều nguồn tài trợ, cướp biển Somali trở nên một lực lượng vũ trang mạnh ở Somalia (tổ chức chặt chẽ, đông đảo thành viên, súng ống tối tân, xuồng máy cơ động, phương tiện truyền thông kỹ thuật cao, vận tốc nhanh, GPS tinh xảo...) dám thực hiện các phi vụ lớn như cướp tàu dầu.

Tiền chuộc chia chác ra sao?

Một chuyên viên về nạn cướp biển vạch qua 12 bước mà băng cướp biển thường thực hiện từ lúc kiếm con mồi cho tới khi chi tiền chuộc:

1- Cướp biển Somali chọn con mồi và áp đảo con mồi bằng xuồng cao tốc và võ khí.

2- Con tàu bị cướp được đưa về các cảng như Garacad hay Hobyo và chúng thường được dùng như tàu mẹ cho ra khơi với thủy thủ đoàn là cướp biển, đóng vai trò trung tâm tiếp liệu nguyên liệu và là nơi chỉ huy các xuồng con có tốc độ cao tỏa ra ăn cướp các tàu khác.

3- Trong khi ấy, cuộc thương lượng đòi tiền chuộc với công ty chủ tàu diễn ra. Tiếp xúc đầu tiên thường diễn ra trong thời gian từ 7 tới 10 ngày.

4- Hải tặc dùng ba nhóm trong "phi vụ" ăn cướp: nhóm cướp tàu, nhóm giữ tàu và nhóm đòi tiền chuộc.

5- Chủ tàu phải thuê các công ty bảo hiểm làm trung gian thương lượng với cướp biển.
6- Các cuộc thương lượng thường diễn ra trong thời gian từ 6 tới 8 tuần. Có thể lâu hơn vì hai bên cò kè thêm bớt.

7- Tiền chuộc cao thấp tùy theo hạng tàu, vật chứa trên tàu, thủy thủ đoàn thuộc quốc gia nào, chủ tàu làm ăn khá hay không, nên có thể lên tới nhiều triệu.

8- Khi thương lượng kết thúc, một công ty an ninh tư được mướn để trao tiền chuộc.
9- Tiền chuộc thường được để trong bao plastic lớn, như phao nổi, và do máy bay thả xuống biển hay kéo bằng thuyền kéo.

10- Hải tặc cần một ngày để kiểm tiền. Thông thường "tiền trao cháo múc" nhưng tháng Tư, hải tặc lần đầu tiên giữ bảy thủy thủ Ấn để đòi phải trao trả những hải tặc bị Ấn giam giữ.

11- Tàu bị giữ và thủy thủ đoàn được phóng thích.

12- Tiền chuộc được chia như sau: 30 phần trăm cho nhóm tham dự trực tiếp vào vụ cướp hàng, 10 phần trăm cho nhóm bảo vệ hàng, còn phần còn lại trao cho viên chức chính quyền, cho các nhà đầu tư và cho các đại gia chủ trì toàn cuộc.

Các cường quốc có quyền lợi trong khu vực Vịnh Aden phản ứng ra sao?

Họ không từ bỏ biện pháp dùng sức mạnh, triệt hạ băng đảng hải tặc trong vùng biển có vấn đề. Nhiều chiến hạm của Đức, Pháp, Nhật, Úc và Mỹ... đã được gửi tới vùng biển sôi động và nhiều hải tặc bị giết và bị tống giam chờ ngày ra tòa lãnh án. Nhưng chiến dịch mở từng giai đoạn và khi lực lượng hải quân rút đi thì đâu lại hoàn đấy.

Nhiều nước dùng võ lực để giải quyết các vụ tàu của quốc gia mình bị đánh cướp. Chẳng hạn khi chiếc tàu chở hóa chất của Nam Hàn có tên là Sambo Jewelry bị cướp khống chế vào ngày 15 tháng 01 thì lực lượng đặc biệt của Nam Hàn đã dò tìm được nơi tàu đậu và bất ngờ tấn công hải tặc để giải cứu con tin. Kết quả 8 hải tặc bị giết và 21 con tin được cứu thoát, trong đó có 4 binh sĩ và thuyền trưởng bị thương.

Tháng 09/2008, một du thuyền Pháp bị hải tặc bắt giữ với một cặp du khách trên thuyền, Pháp đã điều động chiến hạm và trực thăng với một đội commando 30 người nhảy xuống du thuyền, giết 1 cướp biển và bắt 6 tên còn lại. Con tin được giải cứu an toàn.

Hải tặc phản ứng lại. Họ thận trọng hơn khi ra tay đánh cướp và đòi tiền chuộc cao hơn. Họ cũng tuyên bố quyết tử cùng con tin nếu bị tấn công. Cuối cùng kẻ thu lợi thành triệu phú là đầu não hải tặc, là giới tham nhũng trong chính quyền Somalia và chủ nhân các công ty bảo hiểm, các công ty an ninh hàng hải có cơ hội tăng giá bảo hiểm và bảo trợ. Kẻ thiệt thòi là khách hàng là dân chúng tiêu thụ các sản phẩm phải qua Vịnh Aden.

Thoi Bao