Nguy cơ Iran sử dụng quân bài chủ chốt: Đóng cửa eo biển Hormuz

[june04]

Theo giới chuyên gia, bên cạnh những toan tính chiến lược về an ninh quốc gia, hành động quân sự đơn phương của Israel đang kéo theo nhiều rủi ro địa chính trị. Một trong những nguy cơ lớn là khả năng Iran sẽ rút khỏi Hiệp ước Không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT), đẩy toàn bộ chương trình vào hoạt động bí mật và tăng tốc phát triển vũ khí.


Bên ngoài cơ sở hạt nhân Natanz, phía Nam thủ đô Tehran của Iran - Ảnh:Reuters.

Trong những ngày qua, Israel đã thực hiện loạt cuộc tấn công nhằm vào ba cơ sở hạt nhân chủ chốt của Iran, bao gồm Natanz, Isfahan và Fordow, đồng thời nhắm tới một số nhà khoa học hàng đầu trong lĩnh vực nghiên cứu hạt nhân của nước này. Các chuyên gia nhận định động thái này nhằm làm gián đoạn chương trình hạt nhân vốn gây nhiều tranh cãi của Tehran.

Một quan chức quân sự Israel cho biết các cuộc tấn công tại các cơ sở Natanz và Isfahan đã gây ra thiệt hại đáng kể. Trong khi, phía Iran thừa nhận có 9 nhà khoa học thiệt mạng, song khẳng định các cơ sở hạ tầng chỉ bị ảnh hưởng ở mức độ hạn chế.

Trên thực tế, lịch sử từng phản ánh, các cuộc tấn công nhằm phá hoại chương trình hạt nhân Iran thường chỉ mang lại kết quả ngắn hạn và ít khi làm thay đổi cục diện dài hạn. Sau các vụ phá hoại, Iran thường phục hồi nhanh chóng và thậm chí đẩy mạnh hơn nữa việc phát triển công nghệ ly tâm hiện đại. Trong bối cảnh hiện tại, nếu không có sự phối hợp quốc tế và một cơ chế giám sát đa phương, việc kiềm chế Iran bằng sức mạnh quân sự có thể phản tác dụng.

Cuộc tấn công của Israel diễn ra trong bối cảnh đàm phán hạt nhân giữa Mỹ và Iran vẫn đang rơi vào bế tắc, sau khi chính quyền Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump đơn phương rút khỏi thỏa thuận hạt nhân năm hồi năm 2018.

Trước khi bị phá vỡ, thỏa thuận buộc Iran cắt giảm 97% lượng uranium làm giàu và giới hạn mức làm giàu ở 3,67% - đủ để phát điện nhưng không thể chế tạo bom. Theo nhiều chuyên gia, thỏa thuận tuy không loại bỏ hoàn toàn chương trình hạt nhân của Iran nhưng đã kiểm soát hiệu quả và kéo dài thời gian phát triển lên vũ khí.

Trong khi đó, tướng Iran, Esmail Kosari, cho biết Tehran đang xem xét việc đóng eo biển Hormuz - tuyến đường huyết mạch cho các tàu chở dầu đi qua vùng Vịnh.

Việc đóng Eo biển Hormuz chiến lược đang được Iran xem xét một cách nghiêm túc, theo báo cáo của IRINN, trích dẫn tuyên bố của một thành viên trong ủy ban an ninh của quốc hội.

Loạt vụ không kích gần dây cho thấy xung đột giữa Israel và Iran đang bước vào giai đoạn nhạy cảm hơn, với nguy cơ vượt ra ngoài các giới hạn thông thường. Nhiều chuyên gia cảnh báo, căng thẳng leo thang có thể thổi bùng vòng xoáy bất ổn tại Trung Đông - khu vực vốn luôn tiềm ẩn nhiều rủi ro địa chính trị phức tạp.