Ý tưởng này được đưa ra trong bối cảnh hai nước khởi động vòng đàm phán thuơng mại thứ hai ở Anh...
Một quan chức cấp cao của Nhà Trắng nói rằng Tổng thống Donald Trump có thể nới lỏng hạn chế xuất khẩu chip Mỹ sang Trung Quốc nếu Bắc Kinh nhất trí đẩy nhanh hoạt động xuất khẩu đất hiếm. Ý tưởng trao đổi này được đưa ra trong bối cảnh hai nước khởi động vòng đàm phán thuơng mại thứ hai ở London.
Trong một cuộc trao đổi với hãng tin CNBC vào ngày 9/6, ông Kevin Hassett - Giám đốc Hội đồng Kinh tế Quốc gia (NEC) của Nhà Trắng - nói ông kỳ vọng các nhà đàm phán Mỹ và Trung Quốc sẽ đi đến được một thỏa thuận mà trong đó Trung Quốc sẽ đẩy nhanh việc xuất khẩu đất hiếm và nam châm.
Trước đó, Washington đã cáo buộc Bắc Kinh không thực thi đúng cam kết liên quan tới đất hiếm đã đạt được tại Geneva, Thụy Sỹ trong vòng đàm phán đầu tiên vào tháng trước. Nới lỏng kiểm soát đất hiếm là một phần của thỏa thuận hòa hoãn thuế quan có hiệu lực trong 90 ngày giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.
Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent đang dẫn đầu đoàn đàm phán Mỹ trong các cuộc thảo luận của vòng đàm phán thứ hai khởi động tại London vào ngày 9/6. Tham gia vòng đàm phán này bên phía Mỹ còn có Đại diện Thương mại Jamieson Greer và Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick. Phái đoàn Trung Quốc do Thủ tướng Hà Lập Phong dẫn đầu.
“Tôi hy vọng đó sẽ là một cuộc họp ngắn với một cái bắt tay mạnh mẽ”, ông Hassett nói với CNBC sau khi đàm phán thương mại bắt đầu. “Chúng tôi kỳ vọng rằng ngay sau cái bắt tay, mọi biện pháp kiểm soát xuất khẩu từ Mỹ sẽ được nới lỏng và đổi lại, đất hiếm Trung Quốc sẽ được giải phóng với số lượng lớn”.
Theo nhận định của tờ báo Financial Times, phát biểu này của ông Hassett là dấu hiệu đầu tiên cho thấy ông Trump sẵn sàng đưa các biện pháp kiểm soát xuất khẩu lên bàn đàm phán. Điều này sẽ đánh dấu một sự thay đổi đáng kể so với cách làm của chính quyền của Tổng thống tiền nhiệm Joe Biden. Thời ông Biden, Mỹ đã đưa ra các biện pháp kiểm soát xuất khẩu toàn diện nhằm mục đích khiến Trung Quốc khó có được công nghệ chip tiên tiến của Mỹ có khả năng mang lại lợi ích về mặt quân sự cho Bắc Kinh.
Ông Hassett không nêu rõ biện pháp kiểm soát xuất khẩu nào sẽ được nới lỏng, nhưng có ý nói rằng Mỹ sẽ không nới lỏng các hạn chế nhằm ngăn hãng chip Mỹ Nvidia bán các loại chip cao cấp cho các công ty Trung Quốc.
Vào tháng trước, Financial Times đưa tin vào tháng trước rằng chính quyền ông Trump đang có kế hoạch đưa một số công ty chip của Trung Quốc vào “danh sách đen” về xuất khẩu của Bộ Thương mại Mỹ, nhưng một số quan chức muốn hoãn lại vì cho rằng động thái này sẽ tác động tiêu cực đến đàm phán thương mại Mỹ-Trung trong thời gian hòa hoãn.
Ông Hassett cho biết Bắc Kinh đã “chậm chạp” trong việc cấp giấy phép xuất khẩu đất hiếm, và tình trạng này đã trở thành “điểm nghẽn rất đáng kể” sau thỏa thuận tại Geneva. Ông cũng cho hay vấn đề này là một phần trong cuộc điện đàm kéo dài hơn một giờ giữa ông Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vào tuần vừa rồi.
Về phần mình, Trung Quốc cũng đã nhiều lần chỉ trích các biện pháp kiểm soát xuất khẩu của Mỹ, nhất là xuất khẩu chip. Tuy nhiên, việc nước này sẵn sàng sử dụng đất hiếm để gây áp lực lên Mỹ trong những tháng gần đây là lần đầu tiên Bắc Kinh dùng tới “quân bài” đất hiếm một cách nghiêm túc trong cuộc đối đầu thương mại với Mỹ.
Trong một cuộc trả lời phỏng vấn đài CBS hôm Chủ nhật, ông Hassett từ chối nói về một mức thuế quan cụ thể mà Mỹ có thể áp dụng với một quốc gia bất kỳ sau khi đã đạt thỏa thuận thương mại với nước đó. “Chắc chắn là sẽ có thuế quan được áp”, ông Hassett đưa ra một câu trả lời không cụ thể.
Hồi tháng 5, ông Lutnick nói với hãng tin CNN rằng “chúng tôi sẽ không giảm thuế quan dưới 10%” và cho rằng đó sẽ là mức thuế cơ sở trong tương lai trước mắt.
Đến hiện tại, chính quyền ông Trump mới đạt được một thỏa thuận thương mại và đó là thỏa thuận với Anh.
Chính quyền ông Trump vẫn tuyên bố rằng các quốc gia khác, đặc biệt là Trung Quốc, sẽ phải mang gánh nặng thuế quan còn Mỹ thì không. Giới chuyên gia đã cảnh báo ngược lại, cho rằng thuế quan có thể đẩy lạm phát ở Mỹ tăng cao và đặt nền kinh tế trước nguy cơ suy thoái
Dù vậy, tốc độ lạm phát ở Mỹ tính theo chỉ số giá tiêu dùng (CPI) đã giảm xuống mức thấp nhất hơn 4 năm trong tháng 4/2025. CPI tháng 4 của nước này tăng 2,3% so với cùng kỳ năm trước, thấp nhất kể từ năm 2021.
“Tất cả các chính sách của chúng tôi đều đang giúp lạm phát và giảm thâm hụt ngân sách bằng tăng thu ngân sách từ thuế quan”, ông Hassett nói.
Bộ Tài chính Mỹ cho biết đã thu được kỷ lục 16,3 tỷ USD tiền thuế quan trong tháng 4, tăng mạnh so với mức 8,75 tỷ USD được thu vào tháng 3.
Kể từ đầu năm tài khóa 2025, bắt đầu vào tháng 10/2024, Mỹ đã thu được khoảng 63,3 tỷ USD tiền thuế quan, tăng hơn 15 tỷ USD so với cùng kỳ của tài khóa trước. Văn phòng Ngân sách Quốc hội Mỹ (CBO) ước tính rằng việc tăng thu thuế quan - không tính tới tác động của thuế quan đến nền kinh tế Mỹ - có thể giúp giảm thâm hụt ngân sách của nước này tổng cộng 3 nghìn tỷ USD trong thập kỷ tới.
Thâm hụt ngân sách của Chính phủ Mỹ trong tài khóa 2024 là 2 nghìn tỷ USD, tương đương khoảng 7% tổng sản phẩm trong nước (GDP) - theo một báo cáo của CBO vào tháng 6/2024. Trong khi đó, dự luật giảm thuế của ông Trump mà Thượng viện Mỹ đang thảo luận được dự báo sẽ khiến nơi công của nước này tăng thêm 3,8 nghìn tỷ USD trong 1 thập kỷ tới, từ mức 36 nghìn tỷ USD hiện nay.
