Cách đây vài ngày, Ngoại trưởng Mỹ vẫn cho rằng, thông báo kéo dài tập trận Nga-Belarus là bằng chứng cho thấy thế giới sắp chứng kiến chiến dịch quân sự của Nga vào Ukraine.
Theo tờ New York Times, khi Tổng thống Biden tuyên bố hôm 18/2 rằng, ông tin người đồng cấp Nga Valdimir Putin đã quyết định tấn công Ukraine "trong tuần tới, trong những ngày tới", những nhân vật hoài nghi trong số các đồng minh của Mỹ đột nhiên im lặng.
Vài giờ trước đó, ông Biden đã thông báo với họ rằng, các cơ quan tình báo Mỹ vừa có thông tin Điện Kremlin đã ra lệnh cho các đơn vị quân đội Nga tiến hành một cuộc tấn công quân sự.
Thế giới hồi hộp chờ ông Putin quyết định
Cuộc tranh luận đã chuyển sang cách ông Putin sẽ làm điều đó như thế nào: mở một cuộc tấn công quy mô lớn trên toàn quốc, từng bước đánh vào Ukraine từ mọi hướng hay chỉ đạo một cuộc tấn công ồ ạt chớp nhoáng bằng không quân và thiết giáp phối hợp.
Lựa chọn thứ hai xem ra dễ dàng hơn khi tin tức sáng Chủ nhật ngày 20/2 đề cập rằng Belarus cho phép quân đội Nga ở lại vô thời hạn, nơi họ có thể tạo ra mối đe dọa lớn với Kiev, thủ đô Ukraine. Ông Putin có thể đang đánh cược về việc có thể phá hủy nền kinh tế Ukraine và lật đổ chính phủ của nước này mà không cần phải cho "lăn bánh xe tăng" ngay lập tức.
Khi đó, giới quan sát nhận định, những lựa chọn chiến lược của ông Putin trong vài tuần tiếp theo có thể tạo ra sự khác biệt rất lớn trong cách phản ứng của toàn thế giới.
Nếu ông chủ Điện Kremlin tấn công Ukraine chỉ bằng một đòn đánh - cách tiếp cận mà các quan chức quân sự và tình báo Mỹ cấp cao cũng như nhiều nhà phân tích bên ngoài cho là có khả năng xảy ra nhất - thì nó có thể kích động một cuộc chiến lớn nhất, bạo lực nhất trên lãnh thổ của một quốc gia châu Âu kể từ khi Đức Quốc xã đầu hàng năm 1945.
Cách đây vài ngày, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cho rằng, mọi thứ đang diễn ra trên thực địa. Thông báo kéo dài các cuộc tập trận của Nga và Belarus là bằng chứng cho thấy thế giới đang chuẩn bị chứng kiến một cuộc tấn công của Nga vào Ukraine.
"Mọi động thái dẫn đến cuộc xâm lược thực sự dường như đang diễn ra" - Ngoại trưởng Blinken cho biết hôm 20/2 trên chương trình "State of the Union" của CNN.
Để ngỏ mọi ngả đường ngoại giao
Tuy nhiên, ông Blinken vẫn để ngỏ khả năng về một giải pháp ngoại giao vào phút chót, điều mà Tổng thống Emmanuel Macron của Pháp đã cố gắng thực hiện vào ngày 20/2 trong cuộc điện đàm với ông Putin kéo dài một giờ 45 phút.
Tổng thống Pháp cho biết, một loạt cuộc họp bắt đầu vào ngày 21/2 để cố gắng áp đặt lệnh ngừng bắn ở Donbass - khu vực nói tiếng Nga ở miền đông Ukraine, nơi phụ nữ và trẻ em đang được sơ tán sau khi lực lượng ly khai địa phương tuyên bố chính phủ Ukraine sắp tấn công.
"Chúng tôi tin rằng Tổng thống Putin đã đưa ra quyết định", ông Blinken nói hôm 20/2. "Nhưng cho đến khi xe tăng thực sự lăn bánh và máy bay xuất kích, chúng tôi sẽ tận dụng mọi cơ hội và từng phút một để xem liệu ngoại giao có thể phát huy hiệu quả hay không".
Nhà Trắng đã đưa ra một tuyên bố vào tối 20/2 rằng, ông Biden đã chấp nhận "về nguyên tắc" một cuộc gặp thượng đỉnh với ông Putin sau cuộc gặp giữa Ngoại trưởng Nga-Mỹ. Nhưng Mỹ nhấn mạnh cuộc gặp sẽ chỉ diễn ra khi Nga không động binh.
Đáp lại, Điện Kremlin cũng cho biết chưa có kế hoạch cụ thể nào cho cuộc gặp thượng đỉnh giữa Tổng thống Putin và người đồng cấp Biden.
Thông tin từ các cơ quan tình báo chuyển cho ông Biden vẫn chưa rõ liệu mệnh lệnh của ông Putin sẽ như thế nào: tức là dẫn đến một cuộc tấn công lớn hay một cách tiếp cận dần dần sẽ mang lại cho nhà lãnh đạo Nga nhiều cơ hội hơn trong việc khai thác các khe nứt bên trong nội bộ liên minh phương Tây.
Ví dụ, ông có thể chờ để xem rằng Đức hoặc Italia - hai quốc gia Tây Âu phụ thuộc nhiều nhất vào khí đốt do Nga cung cấp - có chùn bước trong quyết tâm của họ hay không.
Đó là những kịch bản đã được thảo luận sôi nổi nhất vào cuối tuần trước tại Hội nghị An ninh Munich, cuộc họp thường niên của các bộ trưởng chính phủ, các nhà lãnh đạo công ty và chiến lược gia, nơi những người tham dự đưa ra những kịch bản về các lựa chọn của ông Putin.
Hồi tháng 1, ông Biden từng nêu ngắn gọn cụm từ "hành động xâm nhập nhỏ" tại một cuộc họp báo. Vào thời điểm đó, ông gợi ý rằng các đồng minh có thể không áp đặt các biện pháp trừng phạt đầy đủ sau vấn đề Crimea.
Trong trường hợp đó, ông Putin có thể tìm cách để kiểm tra phản ứng từng bước của quốc tế xem ông có thể phải đối mặt với hình phạt nào hoặc hành động phản ứng quân sự nào.
Nhưng gần như ngay sau khi ông Biden vừa tuyên bố, các quan chức Nhà Trắng đã có bước đi ngược lại. Ngày hôm sau, tổng thống lại tuyên bố rằng bất kỳ động thái nào qua biên giới - bất kể nhỏ đến mức nào - sẽ kích hoạt gói trừng phạt đầy đủ nhằm vào Nga.
Phương Tây cũng lo Nga cũng có thể làm tê liệt lưới điện và hệ thống thông tin liên lạc của Ukraine.
Ông Biden gần đây đã cử phó cố vấn an ninh quốc gia về các công nghệ mạng và mới nổi, Anne Neuberger, để giới thiệu ngắn gọn với NATO về kịch bản này sẽ như thế nào - và khả năng các cuộc tấn công mạng có thể lan sang Tây Âu và Mỹ.
Bất ngờ vào ngày 21/2
Vào ngày 21/2, bất ngờ đã xảy ra trong khi dự đoán của phương Tây về một cuộc tấn công từ Nga nhằm vào Ukraine vẫn chưa thành hiện thực.
Bộ Ngoại giao Nga tuyên bố, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã công nhận các nước cộng hòa ở khu vực Donbass, miền Đông Ukraine “với đường biên giới mà chính quyền Cộng hòa nhân dân Donetsk và Cộng hòa nhân dân Lugansk thực thi quyền hạn của họ”.
Trong khi đó, người phát ngôn của Điện Kremlin Dmitry Peskov cũng cho biết, Nga công nhận DPR và LPR trong đường biên giới mà họ tuyên bố chủ quyền.
Vài giờ sau, Bộ Quốc phòng Nga được chỉ đạo nối lại chức năng "gìn giữ hòa bình" ở vùng ly khai Donetsk và Luhansk của Ukraine. Moscow chưa công bố thêm thông tin hoặc về ngày điều binh, còn sắc lệnh chỉ cho biết "có hiệu lực kể từ ngày ký".
Sau tuyến bố của Nga, Mỹ và châu Âu lập tức lên án và tuyên bố áp dụng các biện pháp trừng phạt mới.
Về phần mình, giới chức Mỹ cho biết họ vẫn duy trì quan điểm cho rằng Nga sẽ tấn công Ukraine và vẫn đang chờ đợi chuyển động quân sự từ Nga, nói rằng các vòng đàm phán vẫn sẽ diễn ra, cho đến khi "xe tăng chuyển động".
"Chúng tôi sẽ đánh giá những gì Nga làm", CNN dẫn lời một quan chức cấp cao của Mỹ. Người này khẳng định lực lượng Nga đã bí mật hiện diện ở các khu vực ly khai trong suốt 8 năm qua.
VietBF @ Sưu tầm
