Tuy nhiên, nếu Nga thật sự làm vậy, nền kinh tế Nga cũng chịu ảnh hưởng nặng nề.
Hôm 25/1, các quan chức Nga và Mỹ đã tung ra những tuyên bố đe dọa nhằm vào nhau về thứ được xem là "sức mạnh mềm" đáng gờm nhất của Điện Kremlin, một "vũ khí" đã khiến NATO chia rẽ và mệt mỏi trong việc tìm cách đối phó với Moscow: Nguồn cung khí đốt tự nhiên.
Châu Âu lo sốt vó khi nguồn cung khí đốt bị nghẽn
Trong khi xe tăng và quân đội của Nga đang được triển khai ở khu vực gần biên giới với Ukraine, Moscow cũng giảm dần lượng khí đốt tự nhiên chảy vào trung tâm châu Âu.
Theo các nguồn tin, Nga chỉ cung cấp đủ lượng khí đốt để giúp cho các nhà máy điện và các nhà máy sản xuất hoạt động cũng như đảm bảo cho mọi ngôi nhà ở châu Âu có thể chống chọi với một mùa đông lạnh lẽo khắc nghiệt.
Tất nhiên, lượng khí đốt đó không đủ để ngăn giá tăng vọt lên mức kỷ lục.
Trong nhiều thập kỷ qua, Nga là nhà cung cấp nguồn nhiên liệu khí đốt quan trọng nhất cho Châu Âu, trải qua các giai đoạn khủng hoảng và căng thẳng và thậm chí cả sự tan rã của Liên Xô. Tuy nhiên, trong bối cảnh khủng hoảng Ukraine bùng nổ như hiện nay Nga đang đe dọa cắt nguồn cung khí đốt nếu Moscow phải đối mặt với các lệnh trừng phạt kinh tế như chính Mỹ và phương Tây đe dọa trả đũa nếu Moscow đem quân vào Ukraine.
Châu Âu đau đầu vì thiếu khí đốt, giá nhiên liệu leo thang. Ảnh: GCR
"Châu Âu phụ thuộc vào khí đốt của Nga như thế nào? Câu trả lời ngắn gọn là quá phụ thuộc", James Huckstepp, Giám đốc phân tích khí đốt châu Âu của S&P Global Platts, nhận định.
Trong bối cảnh các nhà lãnh đạo châu Âu đang rất lo lắng về chi phí khí đốt và điện tăng cao kỷ lục, chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden đã cảnh báo người đồng cấp Nga Vladimir Putin hôm 25/1 rằng, nếu thị trường khí đốt tự nhiên bị gián đoạn, chính Moscow sẽ bị tổn hại.
Một quan chức cấp cao của chính quyền Biden hôm 25/1 cho biết Mỹ đã tổ chức các cuộc thảo luận với các nhà sản xuất khí đốt tự nhiên lớn ở Bắc Phi, Trung Đông và châu Á, cũng như trong nước, về khả năng sản xuất và cung ứng của họ cũng như sự sẵn sàng "tăng tạm thời" sản lượng khí đốt tự nhiên cho châu Âu.
Tổng thống Biden có kế hoạch hội đàm với Nhà vua Qatar, ông Emir Tamim bin Hamad al-Thani tại Nhà Trắng vào ngày 31/1 tới để thảo luận về việc vận chuyển khí đốt từ Qatar đến châu Âu.
Ăn miếng trả miếng
"Nếu Nga quyết định vũ khí hóa nguồn cung cấp khí đốt tự nhiên hoặc dầu thô, thì điều đó sẽ chỉ gây hậu quả cho nền kinh tế Nga", quan chức cấp cao giấu tên của chính quyền Biden nói thêm đồng thời cho biết Nhà Trắng chưa công bố các phản ứng chính sách cụ thể. "Hãy nhớ rằng, đây là nền kinh tế một chiều. Nga cũng cần nguồn thu từ việc bán dầu và khí đốt cũng như châu Âu cần nguồn cung cấp".
Nhưng các nhà hoạch định chính sách của Nga cảnh báo, nếu Moscow bị ngắt kết nối với Hiệp hội Viễn thông tài chính liên ngân hàng toàn cầu (SWIFT) đúng như các nhà lãnh đạo Mỹ đã đe dọa thì Nga cũng buộc sẽ cắt nguồn cung khí đốt tự nhiên.
"Nếu Nga bị ngắt kết nối với SWIFT, thì chúng tôi sẽ không nhận được tiền. Nhưng người mua, trước hết là các nước châu Âu, cũng sẽ không nhận được hàng hóa của chúng tôi. Đó là gồm dầu, khí đốt, kim loại và các hàng hóa quan trọng khác", Phó chủ tịch Hạ viện Nga Nikolai Zhuravlev nói với hãng tin TASS hôm 25/1.
Căng thẳng hiện nay cho thấy sự phụ thuộc lâu dài của châu Âu vào khí đốt của Nga, cả những giới hạn trong việc tìm nguồn cung thay thế là khí đốt tự nhiên hóa lỏng từ Mỹ và Qatar, cũng như những trở ngại trong việc đáp ứng các mục tiêu về chống biến đổi khí hậu.
Trên thực tế là các nước châu Âu buộc phải sử dụng than và thậm chí dầu mỏ làm nhiên liệu khẩn cấp.
Theo số liệu của Liên minh châu Âu (EU), Nga, quốc gia đang bán khoảng một nửa số nguồn cung cấp khí đốt theo các hợp đồng dài hạn cho các nước châu Âu, đã ngừng cung cấp các nguồn cung cấp khác thông qua thị trường giao ngay một cách hiệu quả. Kết quả là, giá khí đốt tự nhiên của châu Âu đã tăng lên khoảng 6 hoặc 7 lần so với mức thông thường.
Do nguồn cung bị kìm hãm, khối lượng khí đốt tự nhiên được lưu trữ ở châu Âu - vùng đệm có thể giúp châu lục này chống chọi với những thách thức đối với nguồn cung năng lượng - đang ở mức thấp nhất vào thời điểm này trong năm kể từ năm 2011, theo dữ liệu từ Cơ sở hạ tầng khí đốt của Nhóm thương mại Châu Âu. Ngay cả khi không có bất kỳ sự gián đoạn nào, nguồn cung sẽ khan hiếm trong 3 tháng tới, khi lục địa này trải qua mùa đông khắc nghiệt kéo dài.
Hiện tại, châu Âu đang gấp rút chấp vá "lổ hổng" nguồn cung năng lượng này, một phần bằng cách đốt cháy các nhà máy điện than và tăng cường nhập khẩu khí đốt tự nhiên hóa lỏng. Công nghệ đó cho phép nhiên liệu được vận chuyển bằng tàu từ Mỹ và Trung Đông thay vì chỉ bằng đường ống từ Nga và Bắc Phi. Nhưng nó cũng rất khó, tốn kém và có nhiều nút thắt phức tạp, chẳng hạn như điểm tắc nghẽn trên bán đảo Iberia giữa Tây Ban Nha và Pháp.
Vũ khí kiềm chế "những cái đầu nóng" ở châu Âu
Với việc các nhà lãnh đạo châu Âu vẫn đang chia rẽ và tranh cãi về việc họ nên hy sinh như thế nào cho Ukraine, khí đốt chính là "vũ khí" đáng đồng tiền bát gạo để Nga kiềm chế những "cái đầu nóng" của phương Tây.
Nga từng cắt khí đốt cho Ukraine trong thời gian ngắn vào năm 2006 và một lần nữa vào năm 2009 trong thời điểm căng thẳng địa chính trị leo thang, gây ra tình trạng thiếu hụt ở châu Âu, mặc dù nước này chưa bao giờ áp đặt lệnh cấm vận dài hạn.
Các nhà hoạch định chính sách EU nói rằng, họ lo ngại Nga có thể cắt nguồn cung cấp năng lượng cho châu Âu để đáp trả bất kỳ hành động quá khích nào của châu Âu, bao gồm cả nước Đức hùng mạnh, vốn đã ít ủng hộ Ukraine hơn.
Đức là quốc gia phụ thuộc vào khí đốt của Nga nhiều nhất so với phần còn lại của Tây Âu. Nước này nhập khẩu hơn một nửa nguồn cung cấp từ Nga.
Thủ tướng Đức Olaf Scholz - chỉ mới nhậm chức từ tháng 12 /2021- đã đưa ra nhiều thông điệp mâu thuẫn về việc liệu ông có chính thức phê duyệt đường ống dẫn khí Nord Stream 2 đã được xây dựng hay không nếu Nga xâm lược Ukraine.
Dự án Nord Stream 2 liên kết Đức và Nga bên dưới Biển Baltic khi đi vào hoạt động sẽ giúp tăng gấp đôi lượng cung cấp khí đốt trực tiếp cho Đức.
Tuy nhiên, nhiều quốc gia châu Âu khác phản đối mạnh vì cho rằng, nếu Nord Stream 2 hoạt động sẽ chỉ càng khiến Đức và cả châu Âu sẽ phụ thuộc nhiều hơn nữa vào nguồn năng lượng từ Nga và ra sức kêu gọi Berlin "nói không" với Nord Stream 2.
Nhưng Thủ tướng Scholz không công khai đưa ra bất kỳ cam kết nào như vậy, bất chấp những lời kêu gọi từ phía Washington và các đồng minh.
Theo ông Robert McNally, người sáng lập công ty tư vấn có tên Rapidan Energy Group, cho biết: "Tôi không hiểu các bạn làm cách nào để giảm bớt sự phụ thuộc rất lớn của châu Âu vào các dòng năng lượng của Nga. Các lựa chọn thay thế duy nhất có thể sẽ là khí đốt, dầu và than đá của châu Âu, cùng với lượng nhập khẩu cao hơn nhiều từ khắp nơi trên thế giới".
Bị thu hút bởi giá tăng cao, cả Mỹ và Qatar đều tăng các chuyến hàng khí đốt tự nhiên hóa lỏng sang châu Âu trong những tuần gần đây.
Georg Zachmann, chuyên gia năng lượng tại Bruegel, một tổ chức tư vấn chính sách có trụ sở tại Brussels, cho biết, mặc dù trữ lượng khí đốt của châu Âu thấp, nhưng vẫn có thể chịu được mức cắt giảm toàn bộ của Nga trong mùa đông này. Nhưng theo ông, các nước châu Âu sẽ khó hơn rất nhiều nếu nguồn cung cấp bị ngừng hoàn toàn khiến không có đủ khí đốt cho mùa đông tới.
"Đối với châu Âu, đó là một mối đe dọa đáng lo ngại", chuyên gia Zachmann nói.
Kịch bản lo ngại là châu Âu phải áp dụng các biện pháp gần như thời chiến, với giá năng lượng tăng cao đến mức cần phải có các khoản trợ cấp rộng rãi. Các nước châu Âu cũng sẽ phải tìm ra một thỏa hiệp chính trị để cùng chia sẻ khó khăn.
Nhưng đó không phải là nhiệm vụ dễ dàng bởi không phải tất cả các nước châu Âu đều chịu hy sinh vì số phận của Ukraine.
VietBF @ Sưu tầm
