2 ông lớn Châu Á muốn gì khi Taliban vừa chiếm Kabul?

[vuitoichat]

Sau khi tuyên bố của Taliban về việc thành lập "Tiểu vương quốc Hồi giáo Afghanistan" vào ngày 19/8 và việc các lực lượng chính trị trong nước của Afghanistan tiến hành đối thoại về xây dựng cơ cấu chính quyền trong tương lai, khiến người đại diện chính phủ Trung Quốc chiều nay, 20/8, đã trả lời câu hỏi về ý định của Bắc Kinh trong việc công nhận "Tiểu vương quốc Hồi giáo Afghanistan".

Trung Quốc nêu quan điểm về nhà nước do Taliban thành lập

Bà Hoa Xuân Oánh cho hay, "Từ hôm qua, chúng tôi đã thấy có báo cáo nói rằng đại diện của Taliban tổ chức hội đàm cùng chủ tịch Hội đồng Hòa giải Dân tộc Tối cao Afghanistan [ông Abdullah Abdullah], cựu Tổng thống [Hamid Karzai],..."

"Lập trường của Trung Quốc trong vấn đề Afghanistan là hết sức rõ ràng và rành mạch. Chúng tôi mong muốn Afghanistan tổ chức một chính phủ cởi mở, bao dung với các đại diện rộng rãi, thực thi chính sách đối nội, đối ngoại ôn hòa và ổn định lành mạnh, thuận theo nguyện vọng của người dân trong nước và kỳ vọng của xã hội quốc tế."

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh (Ảnh: China Daily)

Vào ngày 19/8, Taliban đã phát đi tuyên bố thành lập "Tiểu vương quốc Hồi giáo Afghanistan", 4 ngày sau khi lực lượng này giành quyền kiểm soát thủ đô Kabul, và đúng vào dịp kỷ niệm 102 năm ngày Afghanistan thoát khỏi ách thuộc địa của Anh.

Cùng chiều ngày 19, bà Hoa Xuân Oánh đã nói rằng Trung Quốc đánh giá Taliban ngày nay "tỉnh táo và lý trí hơn so với thời kỳ cầm quyền trước đây" của họ.

"Chúng tôi cũng chú ý rằng các chính khách Nga và một số nước cùng nhiều hãng thông tấn quốc tế khẳng định những biểu hiện của Taliban sau khi tiến vào Kabul, cho rằng giải pháp hiện nay của Taliban là tốt, tích cực, thực tế. Dù tình hình Afghanistan chưa hoàn toàn tươi sáng, nhưng cho rằng Taliban sẽ không lặp lại lịch sử trước đây," bà nói.

"Chúng tôi khích lệ và hy vọng Taliban thực hiện được những bày tỏ tích cực của họ, đoàn kết cùng các bên và các dân tộc của Afghanistan, nhanh chóng thông qua đối thoại hiệp thương để xây dựng cơ cấu chính trị phù hợp với tình hình đất nước, được người dân ủng hộ và bao dung rộng rãi, thực thi chính sách nội-ngoại ôn hòa và ổn định, kìm hãm các loại chủ nghĩa khủng bố và hành vi phạm tội, bảo đảm tình hình Afghanistan quá độ một cách hòa bình,..."
Iran muốn hợp tác an ninh với Trung Quốc sau khi Taliban kiểm soát Afghanistan

Iran mới đây đã gửi tín hiệu sẵn sàng hợp tác với Trung Quốc vì sự ổn định tại Afghanistan - quốc gia tiếp giáp với cả hai nước này.

Tổng thống Iran Ebrahim Raisi nói trong cuộc điện đàm ngày 18/8 với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình rằng Tehran sẵn sàng làm việc cùng Bắc Kinh trong "thiết lập an ninh, ổn định và hòa bình" tại Afghanistan, giữa những lo ngại về ảnh hưởng lan ra phạm vi khu vực bởi tình hình Afghanistan.

Đây là cuộc gọi đầu tiên giữa ông Raisi với nhà lãnh đạo Trung Quốc kể từ khi ông nhậm chức Tổng thống Iran. Hai nguyên thủ trao đổi về củng cố hợp tác, trong đó ông Tập ủng hộ Iran trong đối thoại hạt nhân và nhấn mạnh Trung Quốc quyết tâm phát triển các mối liên hệ song phương.

Tổng thống Raisi cho rằng Tehran có "lợi ích và nhu cầu chung" với Bắc Kinh liên quan đến Afghanistan.

"Tổng thống nêu rõ rằng Cộng hòa Hồi giáo Iran sẵn sàng hợp tác với Trung Quốc trong thiết lập an ninh, ổn định và hòa bình ở Afghanistan và đóng góp cho phát triển, tiến bộ và thịnh vượng của người dân ở nước này," thông cáo từ văn phòng ông Raisi cho biết.

Tổng thống Iran Ebrahim Raisi tại cuộc họp báo ở thủ đô Tehran ngày 21/6/2021 (Ảnh: Ali Mohammadi/Bloomberg via Getty Images)

Trong khi đó, thông cáo của Bộ Ngoại giao Trung Quốc về cuộc điện đàm không nêu rõ nội dung hai nhà lãnh đạo thảo luận về Afghanistan, nhưng cho biết ông Tập nói Bắc Kinh sẵn sàng tăng cường phối hợp và hợp tác với Tehran "trong các vấn đề khu vực để bảo vệ lợi ích chung và thúc đẩy an ninh, ổn định khu vực."

Bắc Kinh nhiều lần kêu gọi Taliban xây dựng chính phủ ôn hòa và đối phó với chủ nghĩa khủng bố trong nước, song một số nhà quan sát Trung Quốc vẫn bày tỏ hoài nghi về khả năng Taliban giữ đúng cam kết.

Iran, một trong những láng giềng quyền lực nhất của Afghanistan, đã cổ vũ cho những thắng lợi quân sự chóng vánh của Taliban để giành quyền kiểm soát đất nước Afghanistan, sau khi Tổng thống Mỹ Joe Biden quyết định đẩy nhanh lộ trình rút lực lượng Mỹ về nước.