Châu Âu tranh giành ảnh hưởng trong đàm phán hòa bình về Ukraine

[Romano]

Lãnh đạo châu Âu gặp trực tiếp Tổng thống Ukraine tại London, nhấn mạnh bảo đảm an ninh “vững chắc” và phản đối các điều khoản mà họ cho là “có lợi cho Nga” trong bản dự thảo của Mỹ.Theo Wall Street Journal ngày 9/12, các cường quốc châu Âu đang nỗ lực để có tiếng nói lớn hơn trong tiến trình hòa bình do Mỹ dẫn đầu nhằm đảm bảo rằng Ukraine không bị buộc phải chấp nhận một thỏa thuận khiến nước này và phần còn lại của châu Âu dễ bị tổn thương trước Nga trong tương lai.

Hội nghị thượng đỉnh tại London

Các nhà lãnh đạo Anh, Pháp và Đức đã gặp nhau tại dinh thự Downing Street của Thủ tướng Anh Keir Starmer với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky hôm 8/12. Đây là nỗ lực mới nhất của các nước châu Âu nhằm tác động đến các cuộc đàm phán khi Mỹ thúc đẩy một thỏa thuận nhanh chóng để chấm dứt giao tranh.

Sau cuộc họp, nhà lãnh đạo Ukraine nhấn mạnh: "Nga khăng khăng đòi chúng tôi phải nhượng lãnh thổ, chúng tôi không muốn nhượng lại bất cứ thứ gì". Tổng thống Zelensky nói thêm rằng ông không thể nhượng lãnh thổ về mặt pháp lý hay đạo đức, đồng thời cho biết: "Thành thật mà nói, phía Mỹ hiện đang tìm kiếm sự thỏa hiệp".

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cho biết cuộc họp là cơ hội để bổ sung các đóng góp của châu Âu vào đề xuất hòa bình của Mỹ. Thủ tướng Đức Friedrich Merz cũng thể hiện thái độ "hoài nghi" về một số đề xuất từ Mỹ. Các nhà lãnh đạo châu Âu hy vọng các cuộc thảo luận sẽ dẫn đến các cuộc đàm phán chung giữa Ukraine, châu Âu và Mỹ.

Đề xuất 28 điểm ban đầu do Mỹ và Nga soạn thảo giới hạn lực lượng vũ trang của Ukraine, ngăn nước này gia nhập NATO trong tương lai và trao một phần lãnh thổ, bao gồm các thành phố được phòng thủ chặt chẽ ở phía Đông, cho Nga. Các nhà lãnh đạo châu Âu ban đầu chỉ trích đề xuất này là "có lợi" cho Nga. Thủ tướng Starmer nhấn mạnh rằng bất kỳ thỏa thuận nào cũng phải bao gồm các bảo đảm an ninh "mạnh mẽ" cho Ukraine.

Ông Zelensky cho biết một đề xuất đối trọng do các nước châu Âu và Ukraine soạn thảo sẽ được chuyển đến Mỹ trong vài ngày tới. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ châu Âu có bao nhiêu ảnh hưởng để tác động đến kết quả đàm phán, khi chính quyền Trump đã tiến hành các cuộc đàm phán trực tiếp với cả Nga và Ukraine, khiến các nhà lãnh đạo châu Âu bị "gạt ra ngoài lề".

Áp lực từ Mỹ

Việc công bố Chiến lược An ninh Quốc gia Mỹ tuần trước đã gây áp lực buộc Kiev phải chấp nhận một thỏa thuận. Chiến lược này rõ ràng không coi Nga là mối đe dọa đối với Mỹ, mà chỉ nói rằng mục tiêu nên là "ổn định chiến lược" với kẻ đối thủ cũ.

Cuối tuần qua, Tổng thống Zelensky cho biết ông đã có một cuộc thảo luận dài với các nhà đàm phán Mỹ Steve Witkoff và con rể của Tổng thống Trump, Jared Kushner. Tuần trước, ông Witkoff và ông Kushner đã gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin trong một phiên đàm phán kéo dài nhưng cuối cùng không đạt được thỏa thuận nào, khi nhà lãnh đạo Nga cho biết kế hoạch có những điểm mà Moskva không thể đồng ý.

Hôm 7/12, Tổng thống Trump tuyên bố ông "hơi thất vọng" vì ông Zelensky chưa đọc đề xuất do Mỹ dẫn đầu.

Hôm 8/12, Tổng thống Ukraine cho biết các bên vẫn còn bất đồng về số phận của Donbass, vùng đất ở phía Đông Ukraine mà Nga đang gia tăng áp lực, theo Bloomberg News. "Có những tầm nhìn khác nhau giữa Mỹ, Nga và Ukraine - và chúng tôi không có quan điểm thống nhất về Donbass", ông Zelensky được trích dẫn.

Một lĩnh vực mà châu Âu có ảnh hưởng là khoảng 240 tỷ USD tài sản bị đóng băng của Nga được lưu giữ tại một trung tâm thanh toán bù trừ tài chính có trụ sở tại Bỉ. Tuy nhiên, khối này vẫn đang chia rẽ về việc có nên sử dụng số tiền đó để hỗ trợ Ukraine hay không. Bỉ lo ngại rằng họ sẽ phải chịu trách nhiệm hoàn trả khoản tiền nếu lệnh trừng phạt đối với Nga được dỡ bỏ.