Theo như giới ngân hàng Mỹ báo động chính sách kinh tế của chính quyền tổng thống Donald Trump đang đe dọa tăng trưởng của nước Mỹ vào lúc thị trường chứng khoán mất giá, chỉ số tin tưởng sụt giảm, thất nghiệp và lạm phát gia tăng, từ hơn sáu tuần kể từ khi Donald Trump trở lại Nhà Trắng, chi nhánh của Ngân Hàng Trung Ương Mỹ tại Atlanta đột ngột giảm dự báo tăng trưởng, thậm chí báo động GDP quý 1/2025 sẽ «sụt giảm 2,8 %».
Ảnh tư liệu: Donald Trump trên một màn hình TV tại sàn giao dịch chứng khoán Frankfurt, Đức, ngày 09/11/2016. REUTERS/Staff/Remote
« Nguy cơ kinh tế Hoa Kỳ bị suy thoái là có thực » và tăng trưởng của nền kinh tế số 1 toàn cầu trong năm 2025 có thể thấp hơn mong đợi. Giới ngân hàng Mỹ báo động như trên vào lúc thị trường chứng khoán mất giá, chỉ số tin tưởng sụt giảm, thất nghiệp và lạm phát gia tăng. Hoài nghi về hiệu quả từ chính sách kinh tế của tổng thống Donald Trump gia tăng.
Hơn sáu tuần kể từ khi Donald Trump trở lại Nhà Trắng, chi nhánh của Ngân Hàng Trung Ương Mỹ tại Atlanta đột ngột giảm dự báo tăng trưởng, thậm chí báo động GDP quý 1/2025 sẽ « sụt giảm 2,8 % ». Các chỉ số chứng khoán tại Wall Street sau giai đoạn hứng khởi nay đã « quay trở về với mức của tháng 11/2024, trước cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ ».
Hiệp hội ABA, quy tụ 16 chuyên gia đại diện cho những ngân hàng lớn nhất của Mỹ, báo động tăng trưởng trong năm nay có thể « không được như mong đợi ». Cùng lúc, hai thành viên trong nội các, hai nhà tỷ phú Elon Musk và Howard Lutnik, đứng đầu các bộ Hiệu Quả Chính Phủ và Thương Mại, cuối tuần trước kêu gọi sửa đổi phương pháp đo lường tỷ lệ tăng trưởng của Mỹ. Điều này khiến không ít người cho rằng chính quyền Trump muốn « che đậy » những thất bại trong chính sách kinh tế.
Có nhiều lý do giải thích vì sao chỉ số tin tưởng của công luận Mỹ vào chính sách kinh tế trong tháng 2/2025 rơi xuống mức thấp tương đương với thời kỳ diễn ra đại dịch Covid 19, hay khi ngân hàng Lehman Brothers phá sản hồi 2008.
Những tuyên bố của lãnh đạo Nhà Trắng về thương mại, đòi tăng thuế quan 25 % đánh vào hàng của Canada và Mêhicô gây khó khăn cho chính các nhà sản xuất của Mỹ khi cần nhập khẩu sắt và thép từ Canada, cho các hộ gia đình Mỹ khi cần mua thực phẩm của Mêhicô. Đối với Trung Quốc, ông Trump đe dọa áp thuế hải quan 10, rồi 20 %. Ai cũng biết là Bắc Kinh sẽ đáp trả và Trung Quốc đã quyết định tăng thuế nhập khẩu đánh vào nông phẩm của Hoa Kỳ, gây thiệt hại cho nông dân Mỹ. Đây là thành phần cử tri đã bỏ phiếu cho ông.
« Cuộc chiến thương mại ngu xuẩn nhất trong lịch sử »
Tổng thống Mỹ nhiều lần trấn an công luận trong nước rằng kinh tế Hoa Kỳ « cần có thời gian để thích nghi với tình huống mới », nhưng theo giới phân tích, Trump ồn ào uy hiếp các đối tác thương mại, gây khủng hoảng niềm tin cả với công luận trong nước và quốc tế, nhưng « kết quả không nhiều ».
Trong sáu tuần qua, lãnh đạo Nhà Trắng đã hai lần hoãn các biện pháp tăng thuế đánh vào hàng của Mêhicô và Canada, hai nguồn cung cấp chính của Hoa Kỳ. Tệ hơn nữa, thâm hụt mậu dịch của Mỹ trong hai tháng đầu 2025 đã xấu đi thêm. Cùng lúc chỉ số tiêu thụ của các hộ gia đình bị chựng lại dưới tác động lạm phát.
Chứng khoán của Mỹ mất giá và nhật báo tài chính The Wall Street Journal đã phải thốt lên rằng chính sách thương mại của ông Trump đang gây nên « cuộc chiến thương mại ngu xuẩn nhất trong lịch sử ».
Nhìn đến thị trường lao động, số việc làm được tạo thêm tăng thấp hơn mong đợi. So với cùng thời kỳ của tháng 2/2024 khi Hoa Kỳ tạo thêm 220.000 việc làm, năm nay con số này chỉ là 151.000. Cùng lúc các cơ quan chính phủ, dưới sức ép của Elon Musk, mạnh tay sa thải nhân viên ; Washington chưa thông báo các biện pháp cắt giảm thuế cho doanh nghiệp và tư nhân như ở những năm đầu nhiệm kỳ trước của tổng thống Trump. Nội các Trump trong tay các nhà tỷ phú chủ trương cắt giảm mạnh các khoản chi tiêu công, cắt giảm các khoản trợ cấp về y tế, xã hội : Những yếu tố này làm tê liệt tiêu thụ nội địa và tác động trực tiếp đến lĩnh vực sản xuất của Hoa Kỳ.
Hôm 07/03/2025, hiệp hội các ngân hàng Mỹ ABA báo động đà tăng trưởng của Hoa Kỳ trong năm nay sẽ bị chựng lại, sau khi GDP đã tăng 2,8 % trong năm 2024. Chính sách thương mại của chính quyền Trump tạo nên một môi trường « bất ổn » trong giới tài chính, gây hoang mang cho các doanh nghiệp. Cục Dự Trữ Liên Bang Hoa Kỳ sẽ phải đối mặt với những « thách thức vô cùng to lớn để giữ được lạm phát ở mức 2 % ». Cũng hiệp hội này cho rằng chính sách bảo hộ của Nhà Trắng đe dọa tăng trưởng của Mỹ.
Cuối cùng, một số nhà quan sát cho rằng kinh tế của Mỹ có thể bị tác động, khi mà các đồng minh của Washington cả về thương mại lẫn địa chiến lược mất dần tin tưởng vào Hoa Kỳ. Những tuyên bố trong sáu tuần qua của chính quyền Trump làm dấy lên nghi vấn về vai trò của một quốc gia vẫn tự nhận là đầu tàu của thế giới tự do. Thái độ của Washington quay lưng lại với Ukraina, tin tưởng vào thiện chí hòa bình của Nga, xem thường tất cả các đồng minh từ ở châu Mỹ đến châu Á và nhất là châu Âu, cũng đang buộc các đối tác kinh tế và thương mại của Hoa Kỳ rà soát lại các dự án đầu tư và hợp tác với siêu cường số một thế giới.
