ADN xác nhận hậu duệ của dân tộc 'treo quan tài' bí ẩn

[troopy]

Một nghiên cứu di truyền mới đã xác nhận mối liên hệ huyết thống trực tiếp giữa người Bặc hiện đại và những chủ nhân cổ xưa của tập tục "Quan tài treo" đầy bí ẩn tại Đông Nam Á và miền Nam Trung Quốc. Kết quả này vừa được công bố trên tạp chí khoa học uy tín Nature Communications.

Những cỗ quan tài treo sớm nhất được tìm thấy tại núi Vũ Di (tỉnh Phúc Kiến, Trung Quốc), có niên đại carbon phóng xạ khoảng 3.400 năm trước. Thời điểm này trùng khớp với sự xuất hiện của những nông dân đầu tiên trong khu vực. Từ đây, tập tục này được cho là đã lan rộng sang các vùng lân cận như Vân Nam, Tứ Xuyên, Hồ Nam, cũng như Thái Lan và đảo Đài Loan.

Nghi thức mai táng này bao gồm việc đưa các quan tài gỗ chứa thi thể người chết lên các vách đá dựng đứng, hang động hoặc khe núi hiểm trở, thường nằm gần bờ sông hoặc bờ biển. Người Bặc là một trong những tộc người thực hiện tập tục này. Trong văn hóa dân gian khu vực, họ được gọi là "Những kẻ chinh phục bầu trời" hay "Những đứa con của vách đá", thậm chí có truyền thuyết còn cho rằng họ có khả năng bay lượn.

Tiến sĩ Xiaming Zhan, đồng tác giả nghiên cứu, cho biết việc làm thế nào người xưa đưa được quan tài lên những vị trí cheo leo như vậy vẫn là một câu hỏi lớn. Dựa trên các báo cáo khảo cổ và trưng bày bảo tàng, có ba giả thuyết chính được chấp nhận: sử dụng giàn giáo gỗ tạm thời; dùng hệ thống dây thừng và ròng rọc để thả quan tài từ đỉnh núi xuống hoặc kéo từ dưới lên; hoặc tận dụng các gờ đá tự nhiên và đường mòn nhân tạo để trượt quan tài vào vị trí.

Về mặt lịch sử, người Bặc và tập tục quan tài treo gần như biến mất khỏi các ghi chép vào cuối thời nhà Minh do sự đàn áp, buộc những người còn lại phải di cư và hòa nhập vào các văn hóa địa phương. Tuy nhiên, ngày nay hậu duệ của người Bặc được xác định vẫn đang sinh sống tại Châu tự trị dân tộc Choang và Miêu Văn Sơn thuộc tỉnh Vân Nam.

Để thực hiện nghiên cứu, Tiến sĩ Hui Zhou và các cộng sự đã phân tích gen của 32 người Bặc hiện đại và 14 mẫu vật cổ từ các di chỉ quan tài treo. Kết quả phân tích cho thấy các quần thể quan tài treo cổ đại, đặc biệt là từ các di chỉ ở Vân Nam và Quảng Tây, có sự tương đồng di truyền rất lớn với nhau và với các cư dân cổ đại vùng ven biển Đông Nam Trung Quốc.

Quan trọng hơn, bộ gen của người Bặc hiện đại cho thấy họ thừa hưởng nguồn gốc tổ tiên chủ yếu từ những người thực hành tập tục quan tài treo này. Sự tương đồng về các biến thể gen ngẫu nhiên giữa người hiện đại và người cổ đại tại Vân Nam đã củng cố mạnh mẽ kết luận này.

Nghiên cứu cũng làm sáng tỏ con đường lan truyền của tập tục độc đáo này. Các dữ liệu củng cố giả thuyết rằng truyền thống treo quan tài bắt nguồn từ vùng ven biển Đông Nam Trung Quốc (như núi Vũ Di) trước khi lan xuống phía Nam và vào đất liền Đông Nam Á.

Đáng chú ý, quá trình này dường như được thúc đẩy bởi sự di cư của nam giới. Các nhà nghiên cứu quan sát thấy bộ gen của những người thuộc văn hóa Quan tài gỗ tại Thái Lan có rất ít ADN ty thể (loại ADN chỉ di truyền qua dòng mẹ) từ quần thể quan tài treo gốc. Điều này gợi ý rằng những người đàn ông từ miền Nam Trung Quốc đã di cư xuống Đông Nam Á, kết hôn với phụ nữ bản địa và đồng thời truyền bá tập tục mai táng của họ.

Trong tương lai, nhóm nghiên cứu dự kiến sẽ áp dụng các phương pháp tiên tiến hơn như địa hóa học đồng vị và phân tích protein cổ để tái hiện chi tiết không chỉ nguồn gốc mà còn cả cách sinh sống, di cư và thực hành nghi lễ của những tộc người bí ẩn này.

VietBF@sưu tập