Cân nhắc đòn trừng phạt nặng nề, ông Trump từ bỏ con đường ngoại giao với Nga?

[Romano]

Việc Tổng thống Trump thể hiện sự quan tâm đến dự luật trừng phạt Nga của Quốc hội Mỹ khiến giới quan sát đặt câu hỏi liệu ông đã từ bỏ hoàn toàn nỗ lực thúc đẩy giải pháp ngoại giao với Moscow hay chưa.
Tổng thống Trump ngày càng thất vọng với Nga
Một dự luật lưỡng đảng tại Quốc hội Mỹ nhằm áp đặt các biện pháp trừng phạt cứng rắn lên Nga để gây áp lực buộc Moscow đàm phán hòa bình với Ukraine đã có những bước tiến quan trọng trong tuần này. Tuy nhiên, dự luật vẫn thiếu sự hậu thuẫn quyết định từ Tổng thống Trump để được thông qua.Hiện những người ủng hộ Ukraine tại Washington và cả chính quyền Kiev đều đang hồi hộp chờ đợi “tuyên bố quan trọng về Nga” mà ông Trump cho biết sẽ công bố vào thứ Hai tới (14/7).

Tổng thống Trump - người từng cam kết trong chiến dịch tranh cử rằng sẽ chấm dứt cuộc xung đột ở Ukraine, hiện vẫn chưa tiết lộ nội dung cụ thể của tuyên bố này. Trong vài tuần gần đây, ông ngày càng công khai thể hiện sự thất vọng với Tổng thống Nga Vladimir Putin, đặc biệt là việc ông Putin không chấp nhận thỏa thuận ngừng bắn và các cuộc tấn công gia tăng của Moscow.

Ngày 8/7, ông Trump đã phê duyệt việc chuyển vũ khí phòng thủ của Mỹ cho Ukraine. 2 ngày sau, ông tiến gần hơn bao giờ hết đến việc ủng hộ dự luật trừng phạt, dù theo một nguồn tin thân cận, nhà lãnh đạo Mỹ vẫn chưa chấp thuận văn bản cuối cùng của dự luật.

Lãnh đạo phe đa số Thượng viện, Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa John Thune cho biết hồi đầu tuần rằng Thượng viện có thể bỏ phiếu về dự luật trong tháng này. Chủ tịch Hạ viện - Hạ nghị sĩ đảng Cộng hòa Mike Johnson cũng bày tỏ sự lạc quan tương tự. Trong khi đó, Thượng nghị sĩ Lindsey Graham và Ngoại trưởng Marco Rubio đã thông báo riêng với các nhà ngoại giao châu Âu rằng dự luật sẽ được thúc đẩy trong thời gian tới, một nguồn tin trực tiếp tham gia vào quá trình này tiết lộ.

Dù vậy, vẫn chưa rõ liệu ông Trump đã từ bỏ hoàn toàn nỗ lực thúc đẩy giải pháp ngoại giao với Nga hay chưa. Một số người ủng hộ thừa nhận rằng yêu cầu của Nhà Trắng về quyền phủ quyết rộng rãi đối với các biện pháp trừng phạt có thể khiến dự luật mang tính biểu tượng nhiều hơn là thực chất.

Phát biểu với báo giới tại Kuala Lumpur, Malaysia hôm 11/7 sau cuộc gặp lần thứ hai với Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov, Ngoại trưởng Rubio cho biết hai bên đã thảo luận về “một ý tưởng mới” mà ông sẽ mang về báo cáo với Tổng thống Trump. Ông từ chối tiết lộ chi tiết, chỉ nói rằng: “Ý tưởng mới này không đảm bảo sẽ dẫn đến hòa bình ngay lập tức, nhưng có thể mở ra một cánh cửa để tiến tới con đường đó".

Tuy nhiên, ông cũng nhắc lại quan điểm rằng ông Trump đang ngày càng thất vọng với sự cứng rắn từ phía Moscow, đồng thời cho biết phía Mỹ đã cảnh báo Nga từ nhiều tuần trước rằng một dự luật trừng phạt có thể sẽ được thông qua.

Đòn trừng phạt Nga và quyết định của ông Trump
Dự luật trừng phạt Nga do Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Lindsey Graham và Thượng nghị sĩ đảng Dân chủ Richard Blumenthal đồng bảo trợ sẽ áp đặt các biện pháp trừng phạt sâu rộng đối với nhiều cá nhân, cơ quan chính phủ và tổ chức tài chính của Nga.

Dự luật cũng đề xuất trừng phạt các quốc gia khác có quan hệ thương mại với Moscow, trong đó áp thuế lên tới 500% đối với các nước mua dầu, khí đốt, urani và các mặt hàng xuất khẩu khác của Nga.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nhiều lần kêu gọi các đồng minh phương Tây tăng cường trừng phạt Moscow để buộc Điện Kremlin phải chấp nhận lệnh ngừng bắn như một bước đi cần thiết hướng tới việc chấm dứt cuộc xung đột hiện đã bước sang tháng thứ 40.

Theo 2 quan chức Mỹ, quá trình hoàn thiện dự luật đã được đẩy nhanh trong tuần qua. Một nguồn tin thân cận với Tổng thống Trump cho biết văn bản hiện tại vẫn cần điều chỉnh thêm. Theo người này, phiên bản dự luật hiện tại chưa trao đủ quyền linh hoạt cho Tổng thống để theo đuổi chính sách đối ngoại độc lập với Quốc hội.

Nhà Trắng hiện đang phối hợp với Quốc hội và các nhà bảo trợ dự luật để đảm bảo văn bản cuối cùng “phù hợp và hỗ trợ cho các mục tiêu chính sách đối ngoại của Tổng thống”, nguồn tin trên cho hay.

Một người tham gia vào quá trình soạn thảo cũng cho biết các nhân viên Quốc hội đang xử lý các vấn đề kỹ thuật trong những ngày gần đây, chẳng hạn như làm thế nào để các lệnh trừng phạt không ảnh hưởng đến hoạt động của Đại sứ quán Mỹ tại Moscow.

Người phát ngôn của Thượng nghị sĩ Graham nói với Reuters rằng dự luật nhiều khả năng sẽ chưa được đưa ra thảo luận tại Thượng viện cho đến ít nhất tuần từ ngày 21/7 do còn nhiều ưu tiên lập pháp khác.

Dự luật cũng cần thông qua ở Hạ viện nhưng cơ quan này sẽ bắt đầu kỳ nghỉ tháng 8 sau 2 tuần nữa, nên thời gian dành cho việc thảo luận rất hạn chế.

Một số người ủng hộ dự luật thừa nhận rằng văn bản này mang tính biểu tượng ở mức độ nhất định, bởi Tổng thống Trump có quyền phủ quyết rộng rãi đối với các biện pháp trừng phạt và nếu muốn, ông hoàn toàn có thể ban hành trừng phạt thông qua các sắc lệnh hành pháp.