Mối quan hệ từng đưa ông Trump quay trở lại Nhà Trắng bất ngờ đổ vỡ nhanh chóng khi hai tỷ phú hàng đầu lao vào cuộc đấu khẩu nảy lửa, đe dọa tương lai chính trị lẫn kinh doanh.
Mối quan hệ kéo dài gần một năm giữa ông Donald Trump và Elon Musk - từng được coi là một trong những liên minh quyền lực và bất ngờ nhất trong chính trường Mỹ - đã chính thức đổ vỡ vào ngày 5/6 theo cách không thể ồn ào và chóng vánh hơn.
Hai tỷ phú cá tính mạnh, từng cùng nhau cam kết “tái định hình nước Mỹ”, một người nắm quyền lực chính trị, người kia sở hữu tiền bạc và sức ảnh hưởng mạng xã hội, nay công khai công kích nhau, từ những vấn đề lớn như chính sách quốc gia cho đến chuyện cá nhân vụn vặt như... vết bầm trên mặt.
Gà nhà bôi mặt đá nhau
Cuộc khủng hoảng bắt đầu từ khi Elon Musk chỉ trích dự luật trọng tâm về chính sách nội địa của ông Trump là “là điều ghê tởm”, dù vị tỷ phú giàu nhất hành tinh đã tránh nhắc đến ông chủ Nhà Trắng.
Đến ngày 5/6, khi phóng viên hỏi về những lời chỉ trích của Musk trong cuộc gặp Thủ tướng Đức Friedrich Merz tại Phòng Bầu dục, ông Trump chỉ đáp: “Tôi rất thất vọng về Elon. Tôi đã giúp anh ấy rất nhiều”.
Ông Trump cũng hạ thấp vai trò của Musk trong chiến dịch tranh cử, khẳng định mình vẫn có thể thắng ở Pennsylvania mà không cần sự hỗ trợ của Musk.
Musk lập tức phản pháo lời nhận xét của ông Trump trên X: “Nếu không có tôi, Trump đã thua, Hạ viện đã về tay phe Dân chủ, và Thượng viện chỉ còn 51-49 nghiêng về Cộng hòa”. Ngay sau đó ông viết tiếp: “Thật là vô ơn”.
Trên các nền tảng mạng xã hội, cuộc khẩu chiến không ngừng leo thang. Ông Trump đe dọa sẽ cắt hàng chục tỷ USD hợp đồng chính phủ với các công ty của Musk, trong khi Musk - người từng hết lời ca ngợi ông Trump, đáp trả bằng loạt chỉ trích dữ dội, thậm chí còn úp mở về việc thành lập một đảng phái chính trị mới.
Ông còn ám chỉ Trump có liên hệ trong các tài liệu chính phủ liên quan đến Jeffrey Epstein và công khai ủng hộ một bài viết kêu gọi luận tội tổng thống, theo New York Times.
Thực tế, những tuần gần đây, Musk tỏ ra vẫn hào hứng với một số phần trong kế hoạch cắt giảm chi tiêu, đặc biệt là việc ngăn tài trợ cho các chương trình bị cho là “khuyến khích nhập cư bất hợp pháp”. Nhưng đến 5/6, ông từ bỏ mọi sự kiềm chế và quay sang chế giễu tổng thống theo kiểu mà nhiều cựu cố vấn từng trải qua.
Chỉ trước đó 5 ngày trước cuộc khẩu chiến, tỷ phú Elon Musk vẫn còn là "người bạn, người cố vấn thân thiết" của ông Trump. Ảnh: Reuters.
Vào ngày 30/5, ông Trump còn tiễn Musk đầy trọng thị tại Phòng Bầu dục, ca ngợi ông là “một trong những nhà lãnh đạo kinh doanh và đổi mới vĩ đại nhất thế giới” và trao tặng biểu tượng “chìa khóa vàng Nhà Trắng”. Musk khi ấy còn hứa sẽ luôn là “người bạn và cố vấn” của tổng thống.
Tại sự kiện đó, Musk để lộ vết bầm quanh mắt, ông đùa rằng do con trai nhỏ “đấm chơi”. Nhưng chỉ sau đó chưa đầy một tuần, ông Trump đem chuyện đó ra chế nhạo và nói Musk bị “hội chứng ám ảnh Trump” giống như những người từng rời khỏi vòng tròn thân cận.
“Họ thức dậy một ngày, ánh hào quang biến mất, thế giới khác đi và họ trở nên thù địch”, Trump nói.
Sự việc căng thẳng đến mức Ashley St. Clair - cây bút cánh hữu, từng có con với Musk nhưng hiện không còn liên hệ, cũng phải xen vào: “Này @
RealDonaldTrump, nếu cần lời khuyên chia tay thì nhắn em nhé”, cô viết trên X.
Đôi bên cùng thiệt
Mối quan hệ từng được xem là đối tác chiến lược đã từng giúp ông Trump trở lại Nhà Trắng, còn Musk đóng vai trò cố vấn thân cận, dẫn dắt nỗ lực cắt giảm biên chế và hợp đồng chính phủ sâu rộng, giờ đây, tất cả đổ vỡ.
Cả hai đều có nhiều thứ để mất. Ngoài việc tổn hại về hình ảnh khi 2 bên liên tục đưa ra lời công kích và tiết lộ "gây sốc" về những bí mật đằng sau chính trường của đối phương, thì tổn thất tài chính cũng đáng để kể đến.
Musk từng bỏ ra khoảng 275 triệu USD hỗ trợ ông Trump trong kỳ bầu cử 2024 và cam kết sẽ tài trợ thêm 100 triệu USD trước cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ 2026. Khoản tiền đó giờ đây đang bị treo lơ lửng.
Về phần mình, ông Trump không chỉ đối mặt với nguy cơ mất đi một nguồn hậu thuẫn tài chính quan trọng, mà còn phải chuẩn bị cho đòn tấn công từ chính người từng là đồng minh thân thiết.
Hệ sinh thái công nghệ của Musk vốn đã nhận được hàng tỷ USD hợp đồng từ chính phủ Mỹ, và đang chuẩn bị nhận thêm hàng tỷ nữa - một nguồn thu béo bở mà giờ đây ông Trump đe dọa sẽ cắt bỏ.
SpaceX có nguy cơ mất đi các hợp đồng trị giá hàng tỷ USD từ chính phủ Mỹ sau sự rạn nứt của liên minh Trump - Musk. Ảnh: Reuters.
Ngay khi cuộc xung đột bùng nổ, cổ phiếu Tesla rớt 14%, còn cổ phiếu của Trump Media & Technology Group - công ty mẹ của Truth Social cũng giảm 8%.
Một cố vấn của ông Trump tiết lộ: Nhà Trắng đang chuẩn bị cho một cuộc chiến dài hơi với Musk, buộc các đồng minh trong giới công nghệ và chính trường phải chọn phe.
“Đây là một diễn biến đáng tiếc từ phía Elon khi ông không hài lòng vì dự luật ‘To lớn và Tốt đẹp’ không chứa những điều khoản mà ông mong muốn”, Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt tuyên bố.
“Tổng thống vẫn tập trung vào việc thông qua dự luật lịch sử này để làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại”, bà nói trong một cuộc phỏng vấn với Fox News.
Rạn nứt được dự báo
Tuy nhiên, đến tối 5/6, Musk có dấu hiệu muốn hạ nhiệt. Khi tỷ phú Bill Ackman kêu gọi cả hai làm hòa “vì lợi ích quốc gia”, Musk trả lời: “Không sai.”
Dẫu vậy, giới thân cận với Musk vẫn bị sốc trước cú rạn nứt đầy cay đắng và đột ngột này. Nhiều người theo dõi diễn biến từ màn hình máy tính và điện thoại, không biết bạn mình đang định làm gì tiếp theo.
Một số người trong giới công nghệ thân cận với Musk tin rằng ông sẽ vượt qua Tổng thống Trump về tầm ảnh hưởng toàn cầu, nhưng không giấu được lo ngại: đây là một “canh bạc lớn”, thậm chí vượt ngoài những gì Musk từng làm và có thể phản tác dụng với cả ông lẫn cộng đồng "phe cánh hữu công nghệ" mà ông từng nâng đỡ.
Không ai kỳ vọng mối quan hệ này sẽ kéo dài mãi mãi. Nhưng kết thúc theo cách như vậy khiến không ít người tiếc nuối.
Trong những tháng đầu nhiệm kỳ, Musk thường xuyên có mặt bên cạnh Trump, tháp tùng ông tới Mar-a-Lago dịp cuối tuần, cùng xuất hiện trong các cuộc phỏng vấn và điều phối chiến dịch cắt giảm chi tiêu liên bang.
Nhưng vai trò của Musk trong Cơ quan Hiệu quả Chính phủ sớm gây ra mâu thuẫn với các quan chức nội các, khiến ông va chạm với nhiều người về phương pháp cắt giảm. Song, ông Trump vẫn đứng về phía Musk, cho đến khi áp lực ngày càng tăng từ những lời phàn nàn.
Trong nhiều ngày, ông Trump tỏ ra ngần ngại đối đầu trực tiếp với Musk, dù CEO Tesla này liên tục chỉ trích dự luật nội địa là “phung phí, tràn lan và nhồi nhét đặc quyền”. Musk còn dọa sẽ nhắm vào các nghị sĩ Cộng hòa ủng hộ dự luật này trong cuộc bầu cử sắp tới.
Musk cũng công khai chỉ trích chính sách thuế quan của ông Trump - điều ông đã không hài lòng từ lâu, khi dự báo rằng các thuế quan sẽ khiến Mỹ suy thoái trước cuối năm, đồng thời chia sẻ lại các bài đăng cũ nơi Trump từng chỉ trích Đảng Cộng hòa vì không giải quyết thâm hụt ngân sách.
Ông Trump thì cáo buộc Musk chỉ phản đối dự luật vì các ưu đãi xe điện - vốn có lợi cho Tesla - đã bị loại bỏ. Ông viết: “Elon bắt đầu ‘lên mặt’, tôi yêu cầu ông ta rút lui, tôi bãi bỏ lệnh bắt buộc mua xe điện (điều mà ông ta biết rõ từ trước!), và thế là ông ta phát điên”.
“Một lời nói dối hiển nhiên. Thật đáng buồn”, Musk kết luận trên X.
VietBF@ sưu tập
