Thị trường dầu khí tuần qua: Căng thẳng, chao đảo

[Romano]

Rạng sáng thứ Sáu tuần qua, Israel phát động loạt không kích quy mô lớn vào Iran, nhắm vào các mục tiêu quân sự và hạt nhân. Đây được xem là chiến dịch tấn công lớn nhất của Israel trong nhiều năm qua.Mục tiêu chính là các chỉ huy cấp cao thuộc Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) và các nhà khoa học hạt nhân. Dù chưa có thông tin đầy đủ, truyền thông khu vực cho biết phía Iran chịu tổn thất đáng kể.

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu khẳng định, đây là “nỗ lực cuối cùng” nhằm ngăn Iran phát triển vũ khí hạt nhân, điều ông coi là mối đe dọa sống còn đối với Israel.

Chiến dịch diễn ra ngay sau khi Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) tuyên bố Iran đã vi phạm các cam kết hạt nhân. Trước đó không lâu, Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng bày tỏ nghi ngờ về khả năng đạt được giải pháp ngoại giao với Tehran.

Truyền thông Israel và phương Tây tiết lộ Mỹ đã được thông báo trước về chiến dịch, nhưng không tham gia hỗ trợ quân sự trực tiếp.

Giới đầu tư và thị trường năng lượng toàn cầu hiện đang theo dõi sát diễn biến, lo ngại xung đột lan rộng sẽ gây gián đoạn nghiêm trọng nguồn cung dầu từ Trung Đông – khu vực vốn đang căng thẳng và dễ biến động.

Thị trường năng lượng toàn cầu chao đảo trước nguy cơ xung đột lan rộng

Căng thẳng leo thang ở Trung Đông đang khiến thị trường năng lượng toàn cầu rơi vào trạng thái cảnh giác cao độ. Ngân hàng đầu tư Piper Sandler cảnh báo, đây có thể là khởi đầu của một “cuộc xung đột quy ước thực sự”, vượt xa các đòn đáp trả đơn lẻ trước đây của Israel.

Báo cáo nhấn mạnh Iran khó có khả năng chọn đối thoại hòa bình, và có thể sẽ phản ứng mạnh để tự vệ. “Không chính quyền nào có thể sống sót sau một cuộc tấn công vào trung tâm quyền lực chỉ bằng cách đầu hàng”, báo cáo nhận định.

Giá dầu thô đã bật tăng ngay trong phiên giao dịch đầu ngày thứ Sáu, do lo ngại địa chính trị. Dù các cơ sở dầu mỏ chưa bị ảnh hưởng trực tiếp, nguy cơ xung đột bùng phát tại Trung Đông – khu vực cung ứng năng lượng trọng yếu – vẫn khiến thị trường chao đảo.

Đặc biệt, eo biển Hormuz – nơi vận chuyển 30% dầu thô và 20% LNG toàn cầu – đang là điểm nóng được giới đầu tư theo dõi sát sao. Chuyên gia Simon Wong từ Gabelli Funds cảnh báo Iran có thể không phong tỏa hoàn toàn tuyến đường này, nhưng hoàn toàn có khả năng gây gián đoạn đáng kể.

Nếu nguồn cung từ Iran bị ảnh hưởng, OPEC nhiều khả năng sẽ nới lỏng cắt giảm sản lượng để kiểm soát giá. Iran hiện khai thác khoảng 3,2 triệu thùng dầu/ngày và hơn 1,5 triệu thùng/ngày chất lỏng khí đốt. Tuy nhiên, theo Piper Sandler, phần lớn công suất dự phòng – khoảng 3 triệu thùng/ngày – tập trung tại các nước nằm trong tầm tấn công của Iran như Ả Rập Xê Út, UAE, Kuwait và Iraq, làm gia tăng nguy cơ nguồn cung toàn khu vực bị gián đoạn nếu chiến sự leo thang.

Thị trường LNG đối mặt nguy cơ rung chuyển mạnh

So với dầu mỏ, thị trường khí đốt – đặc biệt là LNG – có nguy cơ chịu ảnh hưởng nặng hơn, nếu căng thẳng Trung Đông leo thang. Ông Henry Hoffman, đồng Giám đốc danh mục đầu tư tại Catalyst Energy Infrastructure Fund, cho biết khoảng 20% sản lượng LNG toàn cầu được vận chuyển qua eo biển Hormuz.

“Qatar và UAE – hai nhà xuất khẩu LNG hàng đầu – phụ thuộc tới hơn 95% vào tuyến đường này. Chỉ cần Iran gây rối, luồng vận chuyển có thể bị gián đoạn nghiêm trọng, do thiếu tuyến thay thế phù hợp”, ông cảnh báo. “Chỉ vài tuần gián đoạn cũng khiến hàng triệu tấn LNG bị mắc kẹt, siết chặt nguồn cung toàn cầu và đẩy giá tăng mạnh”, ông nói thêm.

Qatar cung cấp gần 70% LNG cho châu Á và 20% cho châu Âu, nên bất kỳ sự cố nào cũng có thể gây thiếu hụt, đứt gãy chuỗi logistics và đẩy giá lên cao. Ông Hoffman nhấn mạnh: “LNG nhạy cảm hơn dầu vì phụ thuộc vào tuyến vận chuyển qua eo biển Hormuz. Nếu tuyến này bị phong tỏa, giá LNG ở châu Á và châu Âu có thể tăng mạnh. Nhiều quốc gia sẽ phải lao vào cuộc đua tìm nguồn thay thế”.

Tuy nhiên, ông cũng cho rằng tình hình này làm nổi bật vai trò ngày càng lớn của LNG Mỹ. “LNG từ Mỹ giống như bảo hiểm cho an ninh năng lượng toàn cầu, vì không phụ thuộc các tuyến đường nhạy cảm. Đây là nguồn cung an toàn và đáng tin cậy trong bối cảnh bất ổn địa chính trị ngày càng gia tăng”, ông nhận định.