Kể từ cột mốc lịch sử năm 1961, khi con người lần đầu tiên đặt chân vào không gian bao la, vũ trụ đã chứng kiến sự hiện diện của hơn 500 nhà du hành dũng cảm. Trong số những người tiên phong ấy, có ít nhất 57 phụ nữ đã vươn mình ra khỏi quỹ đạo Trái Đất, chiếm khoảng 10% tổng số phi hành gia thực hiện sứ mệnh cao cả này. Dù ngày nay, sự bình đẳng giới đã được khẳng định trong nhiều lĩnh vực hoạt động không gian, các nữ phi hành gia vẫn phải đối mặt với những thách thức sức khỏe đặc thù, mà một trong số đó là vấn đề sinh lý tế nhị.
Những nữ phi hành gia đầu tiên mất cơ hội bay vào không gian
Vào những năm 1960, khi NASA bắt đầu tuyển chọn những phi hành gia đầu tiên cho các nhiệm vụ có người lái, một nhóm phụ nữ ưu tú đã lọt vào tầm ngắm. Họ đã chứng minh năng lực phi thường qua hàng loạt bài kiểm tra và khóa huấn luyện khắc nghiệt, cho thấy tiềm năng trở thành những nhà du hành vũ trụ xuất sắc. Thậm chí, 13 người phụ nữ đã tiến đến vòng tuyển chọn cuối cùng của "Dự án Sao Thủy", tưởng chừng như cơ hội đặt chân vào vũ trụ đã nằm trong tầm tay. Thế nhưng, vào phút chót, họ đã phải nhường bước cho các đồng nghiệp nam.
Các nữ phi hành gia của thế giới
Một trong những lý do then chốt dẫn đến quyết định này của NASA xuất phát từ những nghiên cứu khoa học ban đầu về tác động của môi trường vi trọng lực lên cơ thể phụ nữ, đặc biệt là chu kỳ kinh nguyệt và các vấn đề sinh lý liên quan.
Trong điều kiện trọng lực thông thường trên Trái Đất, hệ tuần hoàn máu hoạt động theo quy luật nhất định. Tuy nhiên, trong môi trường không trọng lực, hệ thống tim mạch trở nên chậm chạp hơn. Các nhà khoa học lo ngại rằng tình trạng chảy máu trong kỳ kinh nguyệt, kết hợp với sự lưu thông máu kém trong không gian, có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe của nữ phi hành gia.
Thực tế đã chứng minh những lo ngại này không phải là không có cơ sở. Thống kê cho thấy, phần lớn nữ phi hành gia đều trải qua những bất thường rõ rệt trong chu kỳ kinh nguyệt khi ở ngoài không gian. Điều này không chỉ gây ra những thay đổi về tâm trạng, gia tăng lo lắng và mệt mỏi, mà còn tiềm ẩn những nguy cơ sức khỏe như thiếu máu và nhiễm trùng nếu không được kiểm soát kịp thời.
Quyết định ban đầu của NASA đã vấp phải sự phản đối mạnh mẽ từ chính các nữ phi hành gia. Họ cho rằng, việc viện dẫn các vấn đề sức khỏe đặc thù của phụ nữ không thể trở thành lý do để tước đi cơ hội chinh phục vũ trụ của họ. Họ tin rằng, với sự chuẩn bị và hỗ trợ phù hợp, phụ nữ hoàn toàn có thể đạt được hiệu quả công việc tương đương với các đồng nghiệp nam.
Những người phụ nữ sẵn sàng thay đổi nhịp sinh học để thực hiện sứ mệnh
Thực tế đã chứng minh sự kiên trì và quyết tâm của họ. Ngay từ những năm 1960, các nhà khoa học và các cơ quan vũ trụ, cả ở Liên Xô và Hoa Kỳ, đã bắt đầu tìm kiếm các biện pháp để ứng phó với thách thức này. Thời gian thực hiện nhiệm vụ của nữ phi hành gia được lên kế hoạch một cách khoa học để tránh trùng với chu kỳ kinh nguyệt. Họ cũng được cung cấp các sản phẩm vệ sinh cá nhân được thiết kế đặc biệt cho môi trường không gian. Với sự chuẩn bị kỹ lưỡng và hỗ trợ toàn diện, các nữ phi hành gia đã chứng minh được khả năng và đóng góp to lớn vào các sứ mệnh không gian.
Một trong những giải pháp được nhiều nữ phi hành gia lựa chọn để đảm bảo nhiệm vụ diễn ra suôn sẻ là sử dụng thuốc tránh thai trước khi cất cánh. Thuốc tránh thai có khả năng ức chế sự phát triển của nang trứng và quá trình rụng trứng, từ đó ổn định nồng độ hormone và ngăn ngừa sự tăng sinh của nội mạc tử cung, đạt được mục đích trì hoãn hoặc ức chế kinh nguyệt.
Bất chấp những lo ngại về tác dụng phụ tiềm ẩn, việc sử dụng thuốc tránh thai vẫn được xem là một giải pháp khả thi trong bối cảnh hiện tại so với các lựa chọn khác. Trong suốt những năm qua, không ít nữ phi hành gia đã sẵn sàng chấp nhận những hy sinh cá nhân để theo đuổi niềm đam mê chinh phục vũ trụ.
Những giải pháp khắc phục
Tuy nhiên, các cơ quan vũ trụ trên khắp thế giới không ngừng nỗ lực tìm kiếm những giải pháp khoa học và công nghệ tiên tiến hơn để hỗ trợ nữ phi hành gia trong giai đoạn đặc biệt này một cách an toàn, thuận tiện và thoải mái hơn. Việc chỉ dựa vào thuốc tránh thai về lâu dài có thể gây ra những tác động không mong muốn đến sự cân bằng nội tiết tố và tiềm ẩn nguy cơ mắc bệnh.
Một trong những hướng nghiên cứu đầy hứa hẹn hiện nay là phát triển các công nghệ mới có khả năng điều hòa chu kỳ kinh nguyệt mà không cần sử dụng thuốc, chẳng hạn như kích thích từ trường. Công nghệ này hoạt động bằng cách gửi các xung từ đến các vùng não bộ liên quan đến việc điều khiển chu kỳ kinh nguyệt, từ đó kích thích hệ thần kinh trung ương.
So với việc chỉ dựa vào thuốc, công nghệ mới này mang lại những ưu điểm rõ ràng như khả năng kiểm soát chính xác thời điểm tác động và tránh được các tác dụng phụ tiềm ẩn của việc sử dụng thuốc lâu dài. Tuy nhiên, độ an toàn và hiệu quả của công nghệ này vẫn cần được kiểm chứng trên quy mô lớn, đồng thời cần xem xét đến khả năng bị nhiễu điện từ trong môi trường không gian.
Bên cạnh đó, các thiết bị tránh thai cấy ghép cũng đang được nghiên cứu và xem xét. Thiết bị này giải phóng hormone với liều lượng thấp một cách liên tục, giúp loại bỏ sự cần thiết phải sử dụng thuốc hàng ngày. Tuy nhiên, quá trình cấy ghép đòi hỏi sự can thiệp của các bác sĩ chuyên môn trong môi trường vô trùng, điều này có thể gặp khó khăn trong điều kiện không gian. Ngoài ra, việc cấy ghép cũng tiềm ẩn những rủi ro nhất định như nhiễm trùng và đào thải.
Những nỗ lực không ngừng trong việc nghiên cứu và ứng dụng các giải pháp khoa học công nghệ tiên tiến đã và đang mở ra những chân trời mới cho sự nghiệp chinh phục vũ trụ của phụ nữ. Vượt qua những rào cản sinh lý tự nhiên, các nữ phi hành gia ngày càng khẳng định vai trò và năng lực của mình, đóng góp những thành tựu to lớn vào hành trình khám phá vũ trụ bao la của nhân loại. Sự tiến bộ này không chỉ là bước tiến về khoa học y tế mà còn là một biểu hiện mạnh mẽ của sự bình đẳng giới trong lĩnh vực hàng không vũ trụ, nơi mà tài năng và đam mê mới là những yếu tố quyết định.
VietBF@ Sưu tập
