Thế giới chờ đợi phản ứng từ Iran

[nguoiduatinabc]

Cuộc không kích của Mỹ vào Iran đã thổi bùng lo ngại địa chính trị toàn cầu, khiến đồng USD tăng nhẹ và giá dầu nhảy vọt. Tuy nhiên, giới chuyên gia cảnh báo diễn biến thị trường còn phụ thuộc vào phản ứng tiếp theo của Iran, đặc biệt là khả năng chặn eo biển Hormuz, tuyến vận chuyển dầu mỏ huyết mạch toàn cầu.

Đồng USD tăng giá đầu tuần sau vụ tấn công Iran

Ngay sau khi Mỹ tiến hành không kích vào Iran cuối tuần qua, thị trường tài chính quốc tế có những phản ứng tức thì. Đồng USD đã tăng nhẹ so với euro và hầu hết các đồng tiền mạnh khác khi thị trường châu Á mở cửa, phản ánh tâm lý nhà đầu tư tìm nơi trú ẩn an toàn giữa rủi ro leo thang.

Cùng lúc, giá dầu Brent nhảy vọt 11% lên 77 USD/thùng, trong khi hợp đồng tương lai chứng khoán Mỹ giảm, còn lợi suất trái phiếu kho bạc gần như không đổi. Bitcoin và nhiều loại tiền điện tử sụt giảm mạnh – minh chứng cho tâm lý né rủi ro rõ rệt.

Theo chuyên gia Ahmad Assiri từ Pepperstone, môi trường rủi ro gia tăng khiến nhà đầu tư ưu tiên tài sản an toàn như đồng USD, vàng và trái phiếu Mỹ. Tuy nhiên, các phản ứng vẫn còn khá kiềm chế do kỳ vọng xung đột chỉ giới hạn ở khu vực Trung Đông.

Tâm lý thị trường có thể thay đổi chóng vánh nếu Iran thực hiện các biện pháp trả đũa đáng kể. Theo Evgenia Molotova từ Pictet Asset Management, điểm mấu chốt sẽ là việc Iran có đóng cửa eo biển Hormuz hay không – tuyến vận chuyển gần 1/3 lượng dầu mỏ toàn cầu.

Iran đã tuyên bố sẽ “trả đũa vĩnh viễn” và "giữ mọi quyền để bảo vệ chủ quyền", trong khi Israel tiếp tục tấn công các mục tiêu quân sự ở Tehran và miền tây Iran. Một cuộc trả đũa mạnh từ phía Iran sẽ làm gián đoạn nguồn cung dầu, khiến giá năng lượng và lạm phát toàn cầu tăng vọt.

Charu Chanana từ Saxo Markets nhận định: "Đây là bước ngoặt của thị trường. Câu hỏi lớn là: Liệu các tài sản của Mỹ còn giữ được vai trò trú ẩn an toàn nữa không?"



Liệu USD có duy trì được đà tăng?

Dù đồng USD có phản ứng tăng giá ban đầu, nhiều chuyên gia cho rằng đây có thể chỉ là phản ứng ngắn hạn. Viraj Patel từ Vanda Research dự báo các quỹ đầu cơ có thể phải vội vã đóng vị thế bán USD nếu bất ổn tiếp diễn, tạo ra một làn sóng mua mới cho đồng bạc xanh.

Tuy nhiên, các yếu tố nội tại như chính sách tài khóa của Mỹ dưới thời Tổng thống Trump, lạm phát tiềm ẩn từ giá dầu cao, và tâm lý nghi ngờ về vai trò dự trữ toàn cầu của USD vẫn là lực cản trung hạn. "Đồng USD đang được mua vào do rủi ro, nhưng nền tảng yếu kém vẫn còn đó", Neil Birrell từ Premier Miton Investors nhận định.

Một số chuyên gia như Jason Schenker (Prestige Economics) cảnh báo, nếu xung đột kéo dài, dòng tiền có thể rời bỏ cổ phiếu và đổ vào trái phiếu kho bạc Mỹ – đẩy lợi suất giảm và làm USD mất đi sức hấp dẫn tương đối.

Căng thẳng địa chính trị sẽ ảnh hưởng ra sao đến các loại tài sản?

Giới đầu tư đang cân nhắc lại chiến lược phân bổ tài sản trong bối cảnh bất ổn mới. Giá dầu và vàng có thể tiếp tục tăng mạnh nếu Iran có hành động mạnh mẽ. Ngược lại, thị trường cổ phiếu toàn cầu có thể chỉ điều chỉnh nhẹ, nhờ chính sách tiền tệ nới lỏng của các ngân hàng trung ương.

Theo Manish Kabra từ Societe Generale, các cú sốc dầu trong quá khứ thường chỉ khiến chứng khoán giảm ngắn hạn và thậm chí tạo cơ hội mua vào trung hạn. Tuy nhiên, nếu giá dầu duy trì ở mức cao, lạm phát sẽ tăng và ngân hàng trung ương có thể khó hạ lãi suất như kỳ vọng.

Trong khi đó, các tài sản trú ẩn truyền thống như trái phiếu Nhật, đồng yên và franc Thụy Sĩ sẽ tiếp tục hút dòng vốn. Các chuyên gia từ Morgan Stanley dự báo nếu căng thẳng được kiểm soát nhanh, giá dầu có thể trở lại mốc 60 USD/thùng. Nhưng nếu eo biển Hormuz bị chặn, giá có thể còn leo cao hơn nữa.

Thị trường sẽ hướng đến kịch bản nào trong thời gian tới?

Theo phân tích từ nhiều chuyên gia, có ba kịch bản chính đang được thị trường cân nhắc: (1) leo thang nghiêm trọng nếu Iran trả đũa mạnh; (2) xung đột hạ nhiệt như cách Ấn Độ–Pakistan kết thúc gần đây; và (3) duy trì giao tranh cường độ thấp giữa hai bên.

Với hai kịch bản đầu, thị trường sẽ phản ứng rất khác nhau. Nếu leo thang, tài sản rủi ro như cổ phiếu và tiền điện tử sẽ chịu áp lực, trong khi giá dầu và vàng tăng mạnh. Ngược lại, nếu xung đột sớm chấm dứt, thị trường có thể hồi phục nhanh, đặc biệt là cổ phiếu Mỹ.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia vẫn giữ cái nhìn thận trọng. “Sự bất ổn là rất cao, và tâm lý lo ngại sẽ chi phối quyết định đầu tư trong những ngày tới,” Aneeka Gupta từ Wisdom Tree UK cảnh báo. “Dù chưa có cơ sở năng lượng nào bị đánh bom và eo biển Hormuz chưa đóng, nhà đầu tư vẫn sẽ phản ứng phòng vệ mạnh mẽ.”