Trump mở lòng bàn tay, chuyển động như chơi đàn accordion, bĩu môi còn Biden cầm bút ghi chép, cười khi bị công kích đều toát lên tính cách và tâm lý của mỗi người.
Giống như cuộc tranh luận đầu tiên, hai ứng viên không bắt tay khi bắt đầu cuộc tranh luận và bầu không khí của sự kiện điềm đạm hơn do hai ông không liên tục ngắt lời nhau. Tuy nhiên, vẫn có rất nhiều điều để các chuyên gia ngôn ngữ cơ thể phân tích trong sự kiện diễn ra ở Tennessee ngày 22/10.
Chuyên gia Traci Brown tin rằng Trump đã tiếp nhận lời khuyên từ các phụ tá nên có thái độ bình tĩnh hơn. "Rõ ràng là ai đó đã nói chuyện với ông ấy, khuyên ông ấy nên chừng mực hơn", Brown nói.
Alison Henderson, chuyên gia tại công ty tư vấn về ngôn ngữ cơ thể Moving Image Consulting, cũng cho rằng Trump đã kiềm chế bản thân hơn để "không hùng hổ như cuộc tranh luận đầu tiên".
Động tác tay được ví như chơi đàn accordion của Trump trong cuộc tranh luận với Biden ở Tennessee ngày 22/10. Ảnh: AFP.
Henderson chỉ ra rằng Tổng thống Trump thường xuyên có động tác mở lòng bàn tay và chuyển động tay ra vào giống như chơi đàn accordion. "Cử chỉ nhằm thể hiện rằng 'tôi không có gì để che giấu'", bà nói.
Tuy nhiên, Henderson nhận xét đôi khi Trump so vai và gồng người khi đưa hai tay lại gần nhau. Động tác này có thể khiến khán giả thấy những lời ông nói bớt đáng tin hơn.
Trong cuộc tranh luận, Trump đã bị Joe Biden công kích về các vấn đề cá nhân như có tài khoản ở Trung Quốc và không công khai hồ sơ thuế. Trump giải thích tài khoản ở Trung Quốc đã bị đóng từ năm 2015 và bác bỏ thông tin New York Times đưa ra rằng ông chỉ đóng 750 USD thuế, nói rằng ông đã trả trước hàng triệu USD thuế.
Trump nhắc đến cuộc điều tra của công tố viên đặc biệt Robert Mueller về nghi vấn chiến dịch của ông thông đồng với Nga trong mùa bầu cử năm 2016, khẳng định đội ngũ của Mueller đã xem hồ sơ thuế và không phát hiện vấn đề gì. Ông nhấn mạnh cuộc điều tra này đã tiêu tốn hàng chục triệu USD vô ích.
Trong khi đó, Brown có cách nhìn khác về cử chỉ này. Bà chỉ ra rằng ông đã sử dụng cử chỉ vài lần khi nói về Covid-19 ở đầu cuộc tranh luận. Việc Trump hướng hai lòng bàn tay vào nhau nhằm "nhằm thể hiện rằng chúng tôi đã chặn được vấn đề này, chúng tôi đã kiểm soát được nó".
Chuyên gia Lauren Cohen cho rằng ở đầu sự kiện, Biden đã "có tính toán khi đeo khẩu trang lúc bước vào rồi sau đó mới tháo ra khi đến gần bục phát biểu". Bà đánh giá đây là cử chỉ để nhấn mạnh lập trường trái ngược với Trump về việc đeo khẩu trang trong đại dịch.
Biden cầm bút gần như toàn bộ thời gian thảo luận. "Cây bút giúp ông ấy có thể ghi chép và cũng là công cụ để giảm bớt căng thẳng", Cohen nói.
Khi lắng nghe những lời chỉ trích của Trump về gia đình hoặc sự nghiệp chính trị, Biden thường cười, lắc đầu và nhìn xuống, thể hiện rằng những điều Trump nói quá vô lý.
Việc cười khi bị công kích có thể thể hiện rằng ông không coi trọng những lời công kích của Trump, bác bỏ chúng như những "lời tầm phào" và cho thấy ông đang ngầm kiểm soát tình thế. Tuy nhiên, cử chỉ này cũng có thể là con dao hai lưỡi vì khán giả có thể cảm thấy Biden tự phụ.
Cũng có những lúc Trump đẩy Biden vào thế mất bình tĩnh, đặc biệt khi Trump chỉ trích Biden và Obama đã làm rất tệ trong hai nhiệm kỳ đương nhiệm. Brown cho rằng phần thảo luận về vấn nhập cư có vẻ khó khăn đối với Biden. Tổng thống Trump đã hỏi Biden một cách khiêu khích: "Ai đã xây những cái lồng hả Joe?", nhắc đến việc chính quyền Obama xây những chiếc lồng để nhốt trẻ nhập cư không có giấy tờ. "Tôi nghĩ đó là một vấn đề nhức nhối đối với Biden", Brown nói.
Cohen nhận xét rằng Biden "đôi khi tránh nhìn vào mắt Trump, điều cho thấy cựu phó tổng thống cảm thấy Trump là người khó ưa và đáng ghét". "Biden cũng có khi nhắm mắt lâu để thể hiện rằng ông rất không đồng tình với những điều Tổng thống Trump nói".
Đôi khi Biden bặm môi khi ông bực bội." Khi Trump đề cập đến Tổng thống Barack Obama, "Biden liếm môi và có vẻ rất khó chịu". Cohen giải thích rằng liếm môi có thể là "một dấu hiệu của sự bối rối".
Biên tập viên Misha Ketchell của Conversation chỉ ra rằng biểu cảm đặc trưng của Trump là bĩu môi khi đang lắng nghe và chuẩn bị ngắt lời hoặc phản bác Biden. Các nghiên cứu về biểu cảm này cho thấy nó thường xuất hiện trong các tình huống căng thẳng, liên quan đến sự tức giận và đe dọa khi một người muốn lấn át đối phương.
Henderson chỉ ra rằng khi lắng nghe Biden nói, Trump thường nghiêng đầu sang một bên và nhìn xuống, cho thấy ông "coi thường đối thủ" và "thể hiện mình ở chiếu trên".
Cựu phó tổng thống đôi khi nói vấp và đã có một khoảnh khắc được USA Today nhận xét là "kỳ quặc" vào gần cuối cuộc tranh luận khi nhìn khá lâu vào đồng hồ đeo tay. Động tác này khiến một số người liên tưởng đến hành động của Tổng thống George H.W. Bush trong cuộc tranh luận năm 1992 với Bill Clinton. Ông Bush cuối cùng thất bại trước đối thủ.
Tuy nhiên, Cohen cho rằng Biden đã ghi điểm bằng cách đôi khi nhìn thẳng vào camera thay vì đối thủ, như thể ông đang giao tiếp với khán giả đang xem truyền hình, khiến khán giả cảm thấy họ quan trọng hơn. Cohen cho rằng Biden đã tính toán khi làm vậy "để khiến ông hiện lên đáng tin cậy, dễ mến và dễ đồng cảm hơn" trong mắt công chúng.
Đây là chiến lược Biden từng dùng trong cuộc tranh luận đầu tiên. Và cách Biden phản bác khi bị Trump công kích về con trai cũng giống lần "so găng" đầu tiên. Ông nhìn thẳng vào máy quay và nói cuộc đua vào Nhà Trắng "không phải về gia đình ông ấy hay gia đình tôi. Đó là về gia đình các bạn, gia đình các bạn đang bị tổn thương nặng nề".
Tuy nhiên, Lillian Glass, chuyên gia ngôn ngữ cơ thể tại Los Angeles, từng lập luận sau cuộc tranh luận đầu tiên rằng "việc Biden nhìn vào máy quay và cố lấy lòng khán giả là không phù hợp". "Khi đang tranh luận, bạn nhìn vào đối thủ hoặc người điều hành. Vì vậy, cử chỉ đó của Biden có thể khiến nhiều người nảy sinh ác cảm", bà nói.
Trump dường như đã tìm ra được cách để hóa giải chiêu thức "bổn cũ soạn lại" này của Biden. "Đó là một tuyên bố chính trị điển hình", Trump nói. "Tôi không phải là một chính trị gia điển hình. Đó là lý do tôi được bầu".
