Ca sĩ, diễn viên Trương Quốc Vinh được gọi thân mật là "Anh hai". Anh là nghệ sĩ tài năng được thế giới công nhận, là con người được kính trọng.
Đài CNN Mỹ từng bình luận, Trương Quốc Vinh là ngôi sao rực rỡ của châu Á, là người có khả năng biểu diễn làm rung động người xem. Trương Quốc Vinh có ngoại hình khiến người khác ngỡ ngàng và tài năng mà ai cũng thán phục. Năm 2010, CNN bình chọn Trương Quốc Vinh là một trong 25 diễn viên châu Á vĩ đại nhất trong lịch sử.
Trương Quốc Vinh (1956 - 2003) sinh ra ở Hong Kong, là ca sĩ, diễn viên, nhạc sĩ có tầm ảnh hưởng bậc nhất trong cộng đồng người Hoa trên toàn thế giới. Trương Quốc Vinh gặt hái thành tựu to lớn ở cả hai lĩnh vực âm nhạc, điện ảnh.
 |
| Trương Quốc Vinh ngoài đời. |
Trong vai trò ca sĩ, Trương Quốc Vinh là một trong những đại diện tiêu biểu nhất của làng nhạc nhẹ Hong Kong. Quốc Vinh giành giải thưởng ở một cuộc thi dành cho ca sĩ nghiệp dư năm 1997, từ đó bắt đầu sự nghiệp âm nhạc của mình. Năm 1983, anh ra mắt album đầu tiên, Gió cứ thổi. Ca khúc chủ đạo cùng tên trở thành một trong những bài hát kinh điển của Trương Quốc Vinh.
Năm 1984, bài hát Monica được ngân nga trên khắp các nẻo đường Hong Kong. Ca khúc khẳng định vị trí Quốc Vinh trong làng nhạc. Năm 1987, album Summer Romance của anh bán được hơn 700 nghìn bản ở Hong Kong, trở thành album bán chạy nhất xứ Cảng Thơm năm đó, theo thống kê của IFPI (Hiệp hội Công nghiệp Ghi âm quốc tế). Rất nhiều bài hát của Trương Quốc Vinh đến nay vẫn có sức lay động lớn, trong đó có Tôi, Im lặng là vàng , Thiện nữ u hồn (bài hát chủ đề phim Thiện nữ u hồn do Trương Quốc Vinh, Vương tổ Hiền đóng vai chính.
Trương Quốc Vinh viết lời, viết nhạc cho hơn 40 bài hát và được khẳng định tài năng ở mặt này. Năm 1988, Quốc Vinh sáng tác Im lặng là vàng, được xếp vào hàng ca khúc kinh điển của Hong Kong. Ngoài ra Trương Quốc Vinh còn làm nhà sản xuất đĩa nhạc, giám đốc nghệ thuật cho các liveshow…
Ngoài những cống hiến cho nền nhạc nhẹ tiếng Quảng Đông, Trương Quốc Vinh còn có công trong việc mở mang thị trường nhạc Hoa ở Hàn Quốc. Một số đĩa nhạc của Trương Quốc Vinh từng rất gây chú ý ở Hàn, những nhà kinh doanh bắt đầu tăng cường việc nhập khẩu đĩa nhạc Hoa ngữ vào Hàn Quốc. Trương Quốc Vinh cũng là ca sĩ người Hoa đầu tiên nổi danh ở xứ kim chi.
Quốc Vinh nhiều lần được vinh danh vì những đóng góp cho làng nhạc nhẹ. Năm 2005, Hong Kong xuất bản tem lưu niệm với mục đích ca ngợi ca sĩ nổi tiếng. Năm 2012, đài CNN phối hợp với tạp chí âm nhạc châu Âu Songlines, bình chọn 20 ca sĩ hoặc nhóm nhạc nổi tiếng nhất thế giới nửa thể kỷ qua, Trương Quốc Vinh là ca sĩ Hong Kong duy nhất có tên trong danh sách.
Trong vai trò diễn viên, Trương Quốc Vinh gặt hái thành tựu rực rỡ, là biểu tượng của điện ảnh Hoa ngữ.
 |
Ảnh trên: Trương Quốc Vinh (phải) và Lương Triều Vỹ trong Happy Together. Ảnh dưới, Quốc Vinh (trái) và Lưu Đức Hoa trong Tân Bến Thượng Hải bản điện ảnh. Trương Quốc Vinh có mối thâm giao với cả hai tài tử hàng đầu Hong Kong hiện nay.
|
24 năm trong nghề diễn, Trương Quốc Vinh đóng 61 phim, là diễn viên có sức lôi kéo khán giả đến rạp chiếu. Nhiều phim do Trương Quốc Vinh đóng vai chính dẫn đầu doanh thu phòng vé ở Hong Kong so với phim cùng kỳ.
Trương Quốc Vinh thành công ở nhiều thể loại phim, từ phim cổ trang, phim hài đến phim hành động. Những vai diễn kinh điển anh để lại có Trình Điệp Y trong Bá vương biệt Cơ; Húc Tử trong A Phi chính truyện; Ninh Thái Thần trong Thiện nữ u hồn…
Quốc Vinh từng được mời làm giám khảo trong các LHP quốc tế, trong đó có LHP Berlin, LHP Tokyo. Năm 2010, Hội Phê bình Điện ảnh Hong Kong bình chọn 10 phim xuất sắc Hong Kong mọi thời đại, phim A Phi chính truyện do Trương Quốc Vinh đóng vai chính xếp thứ nhất.
Ánh mắt của Trương Quốc Vinh trong phim, cách diễn đạt, thần thái tự nhiên của anh thường được các diễn viên khác học tập. Ngoài lượng fan khổng lồ là khán giả, Quốc Vinh còn là thần tượng của nhiều nghệ sĩ danh tiếng. Chương Tử Di, Trần Dịch Tấn, Lâm Tâm Như, Lâm Hy Lôi, Trần Quán Hy, Mạc Văn Úy, Xa Thi Mạn, Coco Lee, Trương Vệ Kiện, Hàn Hàn, Quách Phú Thành, Bi Rain, Cổ Thiên Lạc, Trương Bá Chi... là những người thừa nhận Trương Quốc Vinh là diễn viên hay ca sĩ họ thích nhất.
 |
| Trương Quốc Vinh trong các phim kinh điển Bá vương biệt cơ (ảnh trên) và Thiện nữ u hồn. |
Các đạo diễn nổi tiếng dành cho Quốc Vinh lòng ngưỡng mộ. Đạo diễn Vương Gia Vệ nhận xét: “Trương Quốc Vinh là nghệ sĩ vĩ đại”. Trần Khải Ca, đạo diễn của Bá vương biệt Cơ nói: “Không có Trương Quốc Vinh, không có Bá vương biệt Cơ”, đạo diễn Phùng Tiểu Cương chia sẻ: “Tôi luôn mong mỏi được mời diễn viên kiệt xuất như anh ấy đóng phim. Nhưng mong mỏi ấy vĩnh viễn không thành sự thật”.
Truyền thông quốc tế dành cho Trương Quốc Vinh nhiều lời ca tụng. Tờ Los Angeles Times từng viết: "Trương Quốc Vinh là ngôi sao lớn có sức hấp dẫn khó cưỡng. Tên tuổi anh được thế giới biết đến với Bá vương biệt Cơ". Tờ Australian Chinese Daily viết: "Thiên tài Trương Quốc Vinh đạt được thành tựu lớn lao trong đời nghệ thuật của mình. Ngoài giọng hát điêu luyện làm mê đắm hàng triệu con tim, anh còn tạo nên các vai diễn phong phú trong hơn 60 bộ phim của mình. Thể hiện tinh tế của Trương Quốc Vinh trong Bá vương biệt Cơ được cả thế giới thừa nhận". Tạp chí điện ảnh FilmThreat của Mỹ viết: “Sự ra đi của Trương Quốc Vinh kết thúc đời nghệ thuật huyền thoại trong làng giải trí châu Á”. Tạp chí điện ảnh Cut của Nhật Bản bình luận: "20 năm làm nghệ thuật, Trương Quốc Vinh luôn là ngôi sao đẳng cấp. Trương Quốc Vinh dường như là người được Thượng Đế chọn để hoàn thành sứ mệnh, một người hiếm có. Nếu không có Trương Quốc Vinh, những gì thế giới hiểu về châu Á qua điện ảnh sẽ còn hạn chế. Thế giới nhận ra rằng ngoài võ thuật, đánh đấm, điện ảnh Hong Kong còn có một Trương Quốc Vinh đầy chiều sâu".
Nhân cách đáng kính trọng
Sự nghiệp âm nhạc, điện ảnh rực rỡ là một phần trong cuộc đời huyền thoại của Trương Quốc Vinh. Điểm sáng khác khiến Quốc Vinh bất tử trong lòng người hâm mộ nằm ở sự chính trực, lòng nhân từ của anh.
Trương Quốc Vinh là nghệ sĩ luôn chú ý phát hiện, đào tạo và giúp đỡ tài năng trẻ. Rất nhiều nghệ sĩ Đài Loan, Hong Kong như Lê Minh, Cổ Thiên Lạc, Vương Lực Hoành, Thư Kỳ, Mạc Văn Úy, Viên Vịnh Nghi, Trương Vệ Kiện, Cổ Cự Cơ, Dương Thái Ni… đều từng nhận sự giúp đỡ từ Quốc Vinh. “Ca thần” Trương Học Hữu nói: “Tôi chỉ nhỏ hơn Quốc Vinh một chút, anh ấy luôn coi tôi là em trai và săn sóc tôi như một cậu em thực sự. Từ ăn ở đến chỉ bảo, góp ý trong công việc, Quốc Vinh đều nói với tôi như nói với người em trai”.
Ca sĩ Vương Lực Hoành từng cảm động khi hoài niệm Quốc Vinh: “Lúc đóng
From Ashes To Ashes, Trương Quốc Vinh chỉ bảo tôi rất nhiều. Đó là phim đầu tiên Quốc Vinh đạo diễn, anh ấy nói với tôi: Lực Hoành, em từ Mỹ về, em chẳng quen ai ở đây cả, cũng chưa có bạn bè, không có người thân bên cạnh. Sau này nếu em đến Hong Kong, anh sẽ là người nhà của em. Em không cần ở khách sạn, cứ ở nhà của anh…”. Vương Lực Hoành cảm động trước thân tình Quốc Vinh dành cho hậu bối, anh từng trả lời phỏng vấn: “Trương Quốc Vinh là nghệ sĩ tôi kính trọng nhất”. Ngọc nữ Dương Thái Ni hồi tưởng: “Trương Quốc Vinh rất quan tâm đến tôi. Khó quên nhất là những buổi anh ấy giúp tôi học thuộc lời thoại, giúp tôi tự nhiên hơn khi biểu diễn…”.
 |
| Trương Quốc Vinh và những người bạn. Ảnh dọc: Châu Nhuận Phát, Trương Quốc Vinh. Ảnh ngang trên: Trương Quốc Vinh, Trương Mạn Ngọc, Châu Tinh Trì (từ trái sang). Ảnh ngang dưới: Trương Quốc Vinh và Trương Bá Chi. |
Trương Quốc Vinh nhân từ, hiền hậu, đối xử tốt với mọi người và không khoanh tay trước cái xấu. Những người làm việc với anh, dù chỉ đóng vai trò rất nhỏ, đều được Quốc Vinh nhớ tên. Anh hay kể chuyện vui cho người đang buồn bực, tìm bác sĩ cho nhân viên chẳng may mắc bệnh, giới thiệu việc làm cho những diễn viên phụ… “Anh ấy là người lương thiện, nhân từ. Lúc tôi còn là kẻ bần cùng ở Hong Kong, Quốc Vinh giang tay giúp đỡ tôi”, diễn viên, đạo diễn Ngô Vũ Sâm nói (Ngô Vũ Sâm là đạo diễn của Kiếm vũ, Bản sắc anh hùng 2, phim Hollywood Nhiệm vụ bất khả thi 2). Ca sĩ Mai Diễm Phương từng bùi ngùi: “Anh ấy quá tốt. Làm việc cùng nhau 20 năm nay, mỗi lần tôi có tâm sự, anh ấy đều lắng nghe một cách chân thành. Khi tôi sầu muộn, anh ấy khuyên bảo tôi. Tôi bị ức hiếp, anh ấy ra mặt giải quyết, lúc biểu diễn, người đổ xô đến, anh ấy bảo vệ tôi…”. Năm 2002, tờ East Week đăng ảnh Lưu Gia Linh trong lần cô bị lột bỏ quần áo và cưỡng hiếp cách đó 12 năm. Trương Quốc Vinh bất bình vì điều này. Anh cùng Mai Diễm Phương, Lương Triều Vỹ và nhiều nghệ sĩ Hong Kong khác tổ chức hoạt động phản đối tờ báo trên. Trước áp lực của dư luận, East Week phải đóng cửa.
Tinh thần tôn trọng nghề nghiệp và tình yêu vô bờ với quê hương Hong Kong cũng là đặc điểm nổi bật ở Trương Quốc Vinh. Anh không muốn ra nước ngoài sinh sống vì "tôi mang dòng máu người Hong Kong". Anh bỏ tâm huyết thực hiện nhiều dự án nhằm tôn vinh, thúc đẩy sự phát triển của điện ảnh Hong Kong.
Câu hỏi và nuối tiếc của người đời
18h41 ngày 1/4/2003, Trương Quốc Vinh nhảy từ tầng 24 một khách sạn ở Hong Kong tự tử, hưởng dương 47 tuổi. Nguyên nhân tự tử được cho là mất kiểm soát do bệnh trầm cảm.
Các tờ báo lớn của thế giới đưa tin về cái chết của anh. Chương trình thời sự trên đài Trung ương Trung Quốc lần đầu tiên đưa tin về cái chết của một nghệ sĩ Hong Kong.
 |
| Đám tang của Trương Quốc Vinh. Ảnh: Baidu. |
Trước khi nhảy lầu, Trương Quốc Vinh viết trên một tờ giấy: “Cám ơn tất cả mọi người… Một năm nay tôi rất đau khổ, tôi không thể chịu đựng được nữa… Cả đời tôi không làm chuyện xấu, tại sao lại như thế?”. Những câu viết của Trương Quốc Vinh là nỗi ám ảnh, là câu hỏi lớn đối với những người quan tâm đến anh. Có người cho rằng Quốc Vinh yêu cầu quá cao đối với bản thân, vì bệnh dạ dày nghiêm trọng ảnh hưởng đến ca hát, biểu diễn nên sinh buồn bã. Có người nói tình yêu đồng tính giữa anh và Đường Hạc Đức tan vỡ, Quốc Vinh buồn bã nên nghĩ quẩn. Cũng có người cho rằng lúc đóng bộ phim cuối cùng, Dị độ không gian, Trương Quốc Vinh quá nhập vai nên bị ám ảnh, lại thêm sự nghiệp không hoàn mỹ như dự tính dẫn đến trầm cảm nghiêm trọng…
10 năm sau cái chết của Trương Quốc Vinh, người Hong Kong vẫn hoài niệm về anh mỗi độ tháng tư về. Người cùng thời với Trương Quốc Vinh nhớ những kỷ niệm ấm áp về anh, diễn viên hậu bối tưởng nhớ sự dìu dắt của "anh trai", cả những cô bé, cậu bé mới lớn, biết đến Quốc Vinh qua tác phẩm anh để lại, cũng tưởng nhớ người nghệ sĩ.
Hải Lan / Vnexpress
Trương Quốc Vinh - huyền thoại bất tử Hong Kong
