Mỹ ’thấy hết’ nhờ đài quan sát trên không thế hệ mới

Đối với Hải quân Mỹ, bên cạnh niềm tự hào “tàu sân bay” thì “radar di động” giúp quan sát khoảng không gian rộng lớn xung quanh chính là thế hệ máy bay chỉ huy cảnh báo sớm E-2D Hawkeye.

Mẫu máy bay mini-AWACS được trang bị trên các tàu sân bay, được thiết kế để cảnh báo từ xa các mối đe dọa từ trên không, bên cạnh đó còn được dùng để chỉ huy tấn công, quan sát mặt biển và mặt đất, tìm kiếm cứu nạn, chuyển tiếp thông tin liên lạc hoặc thâm chí làm “đài không lưu” di động cho các máy bay dân sự trong trường hợp khẩn cấp.

Bản phân tích tính năng của E2D Hawkeye

Biến thể E-2 bắt đầu được trang bị trên các tàu sân bay của Mỹ và Pháp từ năm 1973 để thay thế cho phiên bản Hawkeye đời cũ, bên cạnh đó các quốc gia có bờ biển cũng sử dụng E-2 tại căn cứ không quân trên bộ như Mexico, Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore và Đài Loan, tổng cộng đến nay đã có hơn 200 chiếc E-2 Hawkeye đã được sản xuất.

Chiếc E2D Hawkeye trong giai đoạn thử tập cất hạ cánh trên tàu sân bay.


Khoang lái hiện đại bên trong chiếc E2D Hawkeye

Hiện Hải quân Mỹ đã đặt một hợp đồng trị giá gần 18 tỉ USD cho chương trình E-2D đời mới nhất với 75 chiếc máy bay mới trang bị radar, động cơ và hệ thống điện tử nâng cấp đã đủ khả năng tác chiến trong thời đại của những quả tên lửa hành trình “tàng hình”, những đợt tấn công cấp tập và phát triển khả năng quan sát mặt đất cũng như trên không.

Mẫu E2C tiền thân của E2D Hawkeye được biên chế trong lực lượng quân đội Nhật.


Mô phỏng khả năng kết nối cực cao của mẫu E2D Hawkeye mới

Về cơ bản, mẫu E-2D này có vẻ ngoài khá giống với mẫu E-2C Hawkeye 2000 nâng cấp mới nhất, nhưng bên trong nó thì thực sự là một chiếc máy bay mới hoàn toàn.

Cải tiến quan trọng nhất của E-2D là radar mảng pha quét chủ động APY-9 mới có thể phát hiện và theo dõi các mục tiêu nhỏ hơn (cũng có nghĩa là “tàng hình” hơn) với số lượng lớn hơn và khoảng cách xa hơn.

Mô phỏng những tính năng mới nhất được áp dụng đối với E2D Hawkeye


Một chiếc E2D Hawkeye đang được lắp ráp tại nhà máy sản xuất

Các màn hình quét sẽ liên tục hiển thị các mục tiêu trên không và trên biển, đồng thời cũng giảm đến mức thấp nhất việc bỏ sót các mục tiêu có độ phản xạ radar nhỏ.

Ngoài ra, hệ thống mới cũng cải thiện sự lộn xộn hay bị nhiễu khi theo dõi các mục tiêu nhỏ trên không hay trên mặt biển, đồng thời giảm thiểu khả năng bị đối phương gây nhiễu điện tử. Hệ thống “đĩa xoay” cũng có thể chuyển trạng thái từ quét 360 độ sang lệch 45 độ để đảm bảo không bị mất dấu mục tiêu.

Một chiếc Hawkeye cất cánh từ tàu sân bay đi làm nhiệm vụ


Một chuyến bay thử của E2D Hawkeye

Hệ thống thiết bị bên trong của E-2D cũng có những thay đổi, hệ thống đo sai điện tử ESM và hệ thống nhận diện địch ta IFF nâng lên chuẩn mới với tầm hữu dụng xa hơn. Thông tin liên lạc được hiện đại hóa gồm hệ thống thông tin kênh đôi SATCOM (liên kết với cả vệ tinh) cũng như cải tiến kết nối dữ liệu.

Và cũng như bất kì hệ thống điện tử khác, việc ứng dụng những tính năng công nghệ mới cũng đi kèm với chế độ giao diện điện tử thân thiện để người sử dụng có thể tối ưu hóa các khí tài hiện đại. Máy tính tác chiến mới và máy trạm chiến thuật tổng hợp các dữ liệu một cách rõ ràng và có thể được nâng cấp trong tương lai.

Nhìn bề ngoài E2D Hawkeye không khác nhiều những phiên bản trước đó


Phiên bản chiếc E2D Hawkeye

Chính việc thông tin được hiển thị rõ ràng ở ghế trước của phi công cho phép các phi công có thể truy nhập hệ thống tác chiến điện tử trên máy bay, giờ đây khoang lái sẽ chủ yếu sử dụng các màn hình thay cho các nút bấm hay công tắc cổ lỗ.

Tầm bao quát của E2D Hawkeye gấp rưỡi các phiên bản trước

Kết quả của những thay đổi trên là một chiếc AWACS có hình dáng khá giống với E-2C Hawkeye 2000 nhưng có thể bao quát một diện tích rộng lớn hơn và phát hiện những mục tiêu có tiết diện nhỏ hơn, cung cấp một khả năng bao phủ mới bao gồm cả mặt đất, trên biển, trên không và ven bờ, có thể tham gia vào hệ thống phòng thủ tên lửa hành trình lẫn tên lửa đạn đạo và cho phép chỉ huy sử dụng tối ưu những tính năng trang bị.

Được biên chế thành một phiên đội trên tàu sân bay, E-2D Hawkeye đã chứng minh rằng tính năng quan sát, chỉ huy trên không của mình không khác gì tên gọi Hawkeye “mắt diều hâu”.

* Thái Yên (Defenseindustrydail y)