Tình bạn cay đắng của ông Gaddafi

Khi tình thế trở nên nguy ngập với sự áp sát Tripoli của quân nổi dậy hồi tháng 8, nhà lãnh đạo Libya bị lật đổ Muammar Gaddafi đã viết một lá thư cho Thủ tướng Ý Silvio Berlusconi, cầu xin ông này tác động để tạm dừng chiến dịch không kích của NATO.

Tuần báo Paris Match (Pháp) đã đăng tải bản nháp của lá thư đề ngày 5-8 trên. Bên cạnh nội dung in bằng chữ Ả Rập, có nhiều dòng chữ viết tay bên dưới – được cho là của ông Gaddafi – như sau: “Gửi lá thư này đi với danh nghĩa của tôi sau khi đã chỉnh sửa”.

Cầu xin ở bước đường cùng

Nếu được chứng thực, lá thư này cho thấy sự tuyệt vọng của ông Gaddafi khi phải tìm đến sự cứu giúp của Thủ tướng Ý, người từng một thời là bạn bè thân thiết cũng như đồng minh châu Âu thân cận nhất của ông trước khi Ý tham gia chiến dịch không kích Libya.

Giấy chứng tử của ông Gaddafi. Ảnh: Reuters

Trong thư, ông Gaddafi trách móc người bạn lâu năm đã không ra tay cứu giúp cũng như “quên bẵng” tình bạn giữa hai người đã giúp ích như thế nào cho lợi ích hai nước. “Tôi ngạc nhiên trước thái độ của một người bạn đã cùng tôi dựng xây lợi ích của hai nước. Tôi đã hy vọng ít nhất ông cũng đứng ra hòa giải trước khi quyết định tham chiến” – thư viết.
Tiếp theo, lá thư viết rằng chưa phải là quá muộn để Ý đổi hướng, chuyển sang bảo vệ ông Gaddafi để đưa quan hệ Ý – Libya sang trang mới. Thư viết: “Tôi không đổ lỗi cho ông những chuyện không thuộc trách nhiệm của ông, vì tôi biết rất rõ rằng ông cũng không thích thú gì sự can thiệp quân sự này”.
Về phía người bị trách móc, Thủ tướng Berlusconi bày tỏ cảm giác “rất tệ” khi phải đứng về phe NATO để hất cẳng người bạn cũ Gaddafi. Trong bài phát biểu trước những người ủng hộ hồi tháng 9, ông Berlusconi còn nói ông đã suy xét đến chuyện từ chức do áp lực phải chọn lựa tham gia chiến dịch của NATO vào tháng 4.
Hiện không rõ lá thư này có đến được tay ông Berlusconi không dù tờ Paris Match cho biết nó đã được một cặp vợ chồng người Ý chuyển đến văn phòng thủ tướng Ý. Văn phòng ông Berlusconi chưa đưa ra bình luận gì về việc này.

NTC muốn NATO “ở lại thêm 1 tháng”

Ngày 25-10, phát biểu với báo giới tại thành phố Benghazi, Bộ trưởng Dầu mỏ và Tài chính kiêm Chủ tịch Hội đồng An ninh tối cao Libya - Ali Tarhuni - cho biết Hội đồng Chuyển tiếp quốc gia (NTC) muốn NATO duy trì các hoạt động trên không tại Libya thêm một tháng nữa.

NTC muốn NATO thám sát bầu trời Libya thêm một thời gian. Ảnh: Reuters

Đề xuất trên được đưa ra sau khi NATO dự kiến chấm dứt chiến dịch vào ngày 31-10 tới. Theo kế hoạch, trong ngày 26-10, các đại sứ của NATO sẽ họp để đưa ra quyết định chính thức.
Trước mắt, Bộ trưởng Quốc phòng Tây Ban Nha Carme Chacon ngày 25-10 tuyên bố rút tất cả binh sĩ nước này khỏi Libya vào cuối tháng 10. Một tuần trước, Madrid đã rút 4 máy bay tiêm kích F-18 cùng 2 máy bay tiếp nhiên liệu và 60 lính không quân về nước.

Hành trình trốn chạy của Saif al-Islam Gaddafi

Ngày 25-10, Reuters dẫn lời kể của một cận vệ cho Saif nói ông này thường xuyên gọi điện thoại cho cha mình và cố tìm cách trốn khỏi Bani Walid khi thị trấn này thất thủ vào ngày 17-10.
“Ông ấy rất căng thẳng. Ông ấy gọi điện thoại vệ tinh cho cha mình nhiều lần. Ông ấy cũng dặn đi dặn lại chúng tôi: “Không được nói cho ai biết tôi ở đâu. Không được để chúng tìm ra tôi”. Ông ấy có vẻ sợ trúng đạn súng cối” – người cận vệ tên al-Senussi Sharif al-Senussi kể.
Trong thời gian ẩn náu tại Bani Walid, Saif thường ở dưới hầm trong một căn nhà an toàn ở khu Taboul tiếp giáp với một thung lũng sỏi đá.

Saif nhiều khả năng đang chạy đến Niger bằng phà. Ảnh: Reuters

Senussi kể tiếp: “Trong lúc rời Bani Walid, đoàn xe của ông ấy bị không kích nhưng ông ấy sống sót”. Một chỉ huy của NTC tên Mukhtar xác nhận: “Đơn vị của tôi theo dấu hắn từ ngày 19-10, sau đó NATO đánh bom trúng đoàn xe Saif. Hắn ngồi trong xe bọc thép nên sống sót và được ai đó cứu thoát. Chúng tôi đã lục soát khu vực trên nhưng không tìm thấy Saif”.
Cũng theo lời Senussi, người phát ngôn của ông Gaddafi - Moussa Ibrahim – cũng có mặt ở Bani Walid nhưng đã trốn thoát vài ngày trước khi Bani Walid rơi vào tay NTC.
Saif al-Islam Gaddafi là người con duy nhất của ông Gaddafi hiện chưa rõ tung tích. Các hãng tin phương Tây cho biết ông này đang trên đường tới Niger bằng phà cùng anh rể, vốn là người đứng đầu cơ quan tình báo của ông Gaddafi.
Chính phủ Niger trước đó đã tuyên bố các thành viên trong chế độ cũ của Libya muốn lánh nạn tại đây sẽ không bị trao trả về Libya nếu không được đảm bảo an toàn.

Tổng thống Obama: “Nên cư xử đúng mực với người chết”

Trong chương trình Tonight Show trên đài NBC (Mỹ) tối 25-10, Tổng thống Mỹ Barack Obama đã thảo luận về cuộc chiến tại Libya và cái chết của ông Gaddafi.

Tổng thống Mỹ cho rằng nên đối xử đúng mực với thi thể ông Gaddafi. Ảnh: Reuters

Ông Obama cho rằng ông Gaddafi đã được trao cơ hội để đưa Libya chuyển sang nền dân chủ một cách hòa bình. “Nhưng ông ta đã không nắm lấy. Rõ ràng bạn không muốn nhìn thấy một người bị đẩy đến kết cục bi thảm như vậy, nhưng tôi nghĩ đó là thông điệp mạnh mẽ dành cho các nhà độc tài khắp thế giới” – Tổng thống Mỹ nói.
Liên quan đến việc trưng bày thi thể của ông Gaddafi, ông Obama nhắc lại việc Lầu Năm Góc không công khai hình ảnh chụp xác trùm khủng bố Osama bin Laden.
Ông nhấn mạnh: “Tôi không cho rằng chúng ta nên thích thú với việc đó. Tôi nghĩ cần cư xử với người đã chết một cách đúng mực dù rằng người ấy từng làm những điều khủng khiếp”.

theo CBS